Kulturë

Shtëpia e Kulturës në Preshevë tashmë e ka edhe Teatrin e Qytetit

Published

on

Aktorët preshevarë me shfaqje të ndryshme në teatrot e rajonit po e prezantojnë Shtëpinë e Kulturës si Teatër i Qytetit. Të përkushtuar në punën e tyre, ata po e gjallëzojnë edhe më shumë kulturën e shqiptarëve të Preshevës.

Lirigzona Nuredini

Preshevë, 11 maj – Teatri në Preshevë filloi punë në Shtëpinë e Kulturës ‘’Abdulla Krashnica’’ më 14 nëntor të vitit 2017, përkatësisht në 14 vjetorin e organizimit të aktivitetit kulturor të festivalit ‘’Ditët e Komedisë Shqiptare’’.

Në natën e parë të mbajtjes së aktivitetit kulturor të festivalit “Ditët e Komedisë Shqiptare’’, aktorët preshevarë Artan Ibishi, Valon Nuhiu e Gjelbrim Emini, të punësuar në Shtëpinë e Kulturës, prezantuan shfaqjen “Maratonisti’’, me regji të Kastriot Saqipit.

Shtëpia e Kulturës ka filluar punë në vitin 1981. Në fillim janë mbajtur shfaqje teatrale pa zë, të cilave u parapriu përgatitja e pjesës teatrale vetëm me mimikë.

“Vjedulla para gjyqit”, ishte shfaqja e parë teatrale me nismëtarët e artit dramatik në Preshevë, Hilmi Qerimi dhe Shenasi Hallaçi. Me iniciativë të intelektualëve të asaj kohe, në vitin 1960 ishte inskenuar drama “Halit Gashi” e Xhemil Dodës në regji të Adem Ahmetit.

Ndonëse themelimi i Teatrit ishte kërkesë e vazhdueshme e aktorëve preshevarë, ajo u hap me mbështetjen e organit të përkohshëm të Kuvendit Komunal të Preshevës, që ishte aprovuar me votat e këshilltarëve të Kuvendit Komunal, e kjo kishte ndodhur një vit pasi ishin mbajtur zgjedhjet për qeverisje Komunale. Në Shtëpinë e Kulturës për teatër janë të punësuar 4 aktorë.

Valon Nuhiu me profesion aktor, në Shtëpinë e Kulturës në Preshevë punon si drejtor. Ai për UBTNews mes të tjerash paraqet qëndrimet e tij për teatrin e qytetit, i cili funksionon në kuadër të Shtëpisë së Kulturës.

“Tani janë 4 aktorë rezident dhe 1 regjisore që momentalisht punojnë dhe veprojnë në Shtëpinë e Kulturës. Për qytetin e Preshevës ka qenë i domosdoshëm një Teatër, bile është vonuar themelimi i tij. Për shumë vite nuk kemi hezituar që të kërkojmë një Teatër me kolegët që kemi studiuar në Akademinë e Arteve në degën e Aktrimit”, tha ai.

Edhe pse Shtëpia e Kulturës në Preshevë, në statusin e saj të nxjerrë më 12 maj të vitit 1993, përcaktohet si institucion për plotësimin e nevojave kulturore të qytetarëve, bën sigurimin dhe realizimin e të drejtave të garantuara me ligj në lëmin e kulturës, themelimi i Teatrit ka qenë pengesë për shkak të buxhetit të pamjaftueshëm ndarë për Shtëpinë e Kulturës nga qeveria e Serbisë.

Mbështetja e aktorëve për themelimin e teatrit ishte edhe një nga premtimet parazgjedhore në vitit 2016 nga partia Alternativa për Ndryshim, e cila garonte për herë të parë në ato zgjedhje.

Gjelbrim Emini aktor i punësuar në Shtëpinë e Kulturës për Teatër, themelimin e Teatrit e sheh si mundësi e mirë për të rinjtë e qytetit të Preshevës, pasi thotë se teatri i largon nga punët jo të mira, por edhe emancipon e kulturon një vend.

“Nga kafeteritë, nga rruga e nga çdo e keqe shoqërore. Çdo shikues i një shfaqjeje e sheh veten në një rol të caktuar, qoftë i mirë apo i keq roli, dhe pastaj reflekton që ta ndreq gabimin që e ka bërë gjatë jetës’’, tha ai për UBTNews.

Veprimtaria teatrore skenike, veprimtaria muzikore dhe folklorike, veprimtaria për filmike, veprimtaria letrare, veprimtaria recituese, veprimtaria e grupeve të arteve figurative dhe Festivali “Ditët e komedisë shqiptare”, Festivali i Shoqërive Kulturore Artistike “ Presheva Jehonë”, si dhe Festivali i Recituesve nga mbarë trojet shqiptare, janë disa prej aktiviteteve kulturore që janë mbajtur e disa edhe vazhdojnë të mbahen që nga viti 1981 kur është themeluar Shtëpia e Kulturës.

Në aktivitetin e festivalit “Ditët e komedisë shqiptare”, të organizuar çdo vit, marrin pjesë teatrot nga Kosova, Shqipëria e Maqedonia Veriperëndimore. Organizimi garues zgjatë 5 netë e teatrot prezantojnë shfaqjet e tyre. Në natën finale vlerësohen nga juria e cila përcaktohet nga stafi punues në Shtëpinë e Kulturës.

Çmimet në natën finale të festivalit “Ditët e komedisë shqiptare’’, ndahen për shfaqjen më të mirë, regjinë më të mirë, aktorin më të mirë, aktorja më e mirë, aktori më i mirë joprotagonist, aktorja më e mirë joprotagoniste dhe çmimi special.

Afeida Boriçi – Mehmeti regjisore në Teatrin e Shtëpisë së Kulturës, e ka mirëpritur hapjen e Teatrit, që sipas saj “teatri është skena e të gjithëve”.

‘’Jeta kulturore në Preshevë ka filluar pas luftës së Dytë Botërore, gjegjësisht në vitin 1945. Ndoshta kanë kaluar shumë vite që kur edhe janë mbajtur edhe shfaqjet e para, mirëpo ka qenë një punë që ka dashur përkushtim për të forcuar kulturën e këtij vendi. Është më ndryshe tash edhe kur marrim pjesë nëpër festivale mbarëkombëtare, marrim pjesë si teatër profesionist”, thotë Boriçi – Mehmeti.

Ajo vlerëson se që nga hapja e Teatrit, gjërat, ndonëse me vështirësitë e veta, po ecin mbarë.

“Po marrim pjesë nëpër festivale dhe kemi shumë çmime të fituara. Shpresoj që të kemi edhe shumë aktorë, dramaturg, regjisor dhe familja jonë e vogël artistësh, të rritet edhe më shumë sepse teatri ka nevojë për shumë punëtorë profesionist, që e duan artin dhe që japin shumë për të, sepse ajo është skenë për ne e për të gjithë’’, u shpreh ajo për UBTNews.

Hapja e teatrit në Shtëpinë e Kulturës, aktorëve preshevarë u ka mundësuar që të përfaqësojnë Shtëpinë e Kulturës si teatër i qytetit të Preshevës, në vendet e rajonit me shfaqje të ndryshme e duke fituar çmime të shumta.

Xhemaledin Salihu kryetar për Trashëgimi dhe Krijimtari Kulturore në Preshevë për UBTNews thotë se teatrin e sheh si gjallesë të kulturës në këtë vend.

“Lugina e Preshevës ka nevojë për institucione kulturore. Në këtë rast po flas edhe për komunën e Bujanocit dhe të Medvegjës. Këto komuna janë me shumicë shqiptare, që gjendet në Republikën e Serbisë. Ajo që i bënë më të veçanta dhe specifike këto komuna është gjuha, simbolet dhe kultura e shqiptarëve. Hapja e teatrit si institucion kulturor, u ka mundësuar aktorëve dhe regjisorëve të vendit të zhvillojnë veprimtarinë teatrale e cila krijohet në Luginë të Preshevës’’, tha ai.

Ndërkaq pas më shumë se 3 vite punë që nga hapja e Teatrit të qytetit, Ministria e Kulturës së Serbisë ka aprovuar kërkesën nga drejtoria e Shtëpisë së Kulturës, për renovimin e skenës teatrale me vlerë 5 milion dinarë (43 mijë euro), kërkesë kjo e cila ishte parashtruar para 2 viteve, meqenëse skena që aktorët do të përformojnë para publikut është e vjetër, pasi ka shërbyer 40 vjet që nga koha kur ka filluar punën Shtëpia e Kulturës./UBTNews

Lifestyle

Si të bëni radiatorët të ngrohin më shumë me një veprim të thjeshtë?

Published

on

Kur fillon moti i ftohtë, mbajtja e shtëpisë ngrohtë bëhet prioritet. Edhe ndryshimet më të vogla mund të bëjnë diferencë, prandaj ia vlen të sigurohesh që sistemi yt i ngrohjes funksionon si duhet – duke filluar nga radiatorët.

Sipas inxhinierit të kompanisë Boxt, Will Scholfield, nëse radiatorët nuk ngrohin siç duhet ose punojnë me pengesa, duhet t’i çliron nga ajri i bllokuar (një proces i njohur si “bleeding”). Ky proces do të thotë të lejosh që ajri i mbetur brenda radiatorëve të dalë jashtë.

Nëse ajri ngelet brenda, ngrohja nuk shpërndahet si duhet e radiatorët bëhen më pak efikasë. Nëse kjo nuk bëhet për kohë të gjatë, ajri i bllokuar shkakton edhe gërryerje në sistemin e ngrohjes. Kjo është detyrë e thjeshtë që duhet bërë rregullisht, që shtëpia të jetë e ngrohtë e sistemi të funksionojë optimalisht.

Scholfield këshillon: “Nëse çliron radiatorët nga ajri rreth dy herë në vit, sistemi i ngrohjes do të punojë më me efikasitet dhe do të ndihmosh edhe në uljen e faturave të energjisë.”

Çfarë të duhet për të çliruar radiatorët nga ajri?

Një çelës për radiator ose një kaçavidë, në varësi të llojit të valvulës.

Një leckë ose enë e vogël për të mbledhur ujin që mund të rrjedhë.

Si ta bësh?

Fike ngrohjen dhe lëre sistemin të ftohet plotësisht. Vendos një peshqir ose leckë poshtë radiatorit për të mbrojtur dyshemenë.

Gjej valvulën e ajrit, ndodhet në krye të radiatorit, në njërën anë; është e rrumbullakët e ka vrimë për çelësin ose një prerje për kaçavidë.

Fut çelësin në valvul dhe ktheje ngadalë në drejtim të kundërt të akrepave të orës derisa të dalë ajri. Kur fillon të dalë uji, ktheje përsëri në drejtim të akrepave të orës për ta mbyllur valvulën. Përsërite këtë proces për të gjithë radiatorët në shtëpi.

Në fund, kontrollo presionin e ujit në bojlerin e ngrohjes, ai duhet të jetë midis 1 dhe 2 bar. Nëse nuk është, rregulloje sipas nevojës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Fatmir Toçi prezanton ‘Arbëreshët – Shqiptarët e Italisë’ në Prishtinë

Published

on

Një mbrëmje e veçantë letrare do të zhvillohet sonte, më 28 tetor 2025, në Bibliotekën “Ernest Koliqi” në Prishtinë, ku do të promovohet libri “Arbëreshët – Shqiptarët e Italisë” i autorit dhe studiuesit të njohur Fatmir Toçi.

Ky botim, nga Shtëpia Botuese “Toena”, është një vepër studimore e rëndësishme që hedh dritë mbi historinë, kulturën, ritet dhe trashëgiminë shpirtërore të arbëreshëve të Italisë, pasardhësve të shqiptarëve që kanë ruajtur gjuhën dhe identitetin e tyre për më shumë se pesë shekuj larg atdheut.

Në promovim do të marrin pjesë dhe do të diskutojnë: Prof. Xhavit Beqiri, Prof. Bajram Kosumi, Akademik Ali Aliu, si dhe autori i librit, Fatmir Toçi.

Ngjarja do të pasurohet edhe me një program artistik, që do ta shndërrojë mbrëmjen në një udhëtim përmes historisë, muzikës dhe shpirtit arbëresh.

Promovimi organizohet në kuadër të ciklit letrar të njohur “Pena e dritës”, i cili ka për qëllim të afrojë lexuesit me vepra me vlera të spikatura kulturore, historike dhe letrare.

Përndryshe, fillimi i ngjarjes është në orën 19:00 dhe është i hapur për publikun. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

‘Art’, një shfaqje që sfidon miqësinë dhe perceptimin e vlerave në Teatrin Kombëtar të Kosovës

Published

on

Shfaqja “Art” është premiera e radhës në Teatrin Kombëtar të Kosovës, me autore, Yasemina Reza, regjisor, Bashkim Ramadani, asistente e regjisë Kreshnike Osmani dhe me dramaturge Zoga Çeta Çitaku.

Kjo shfaqje paraqet miqësinë që përplaset kur arti sfidon çdo perceptim, dhe a mund të mbijetosh në një botë ku vlerat janë të ndryshme?

Në këtë shfaqje luajnë aktorët: Ard Islami, Ylber Bardhi dhe Butrint Lumi.

Reprizat e shfaqjes “Art”-do të mbahen me 27 dhe 28 tetor 2025 nga ora 20:00 në Amfiteatrin e Teatrit Kombëtar të Kosovës. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Ndahet nga jeta regjisori i njohur ferizajas, Kushtrim Asllani

Published

on

Ka ndërruar jetë artisti dhe regjisori nga Ferizaj, Kushtrim Asllani.

Lajmin e hidhur e ka bërë të ditur këngëtari Mentor Haziri, përmes një postimi në rrjete sociale.

“Kushtrimi, djali i dajës, na la e na tronditi të gjithëve sot. Një djalë shembullor, artist e regjisor me kontribut të madh në Teatrin e Ferizajt dhe në komunitetin tonë artistik, në qytet e më gjerë”, ka shkruar Haziri.

Ai shtoi më tej: “Një djalë që na donte të gjithëve dhe që mezi priste të vinte në pranverë për të na parë. U prehtë shpirti në parajsë, Kusho.”

Edhe aktorja, Gresa Gashi, ka reaguar pas lajmit të ndarjes nga jeta të artistit.

“Jam e tronditur nga lajmi për vdekjen tënde. U prehsh në paqe, Kushtrim. S’po më besohet,” ka shkruar ajo.

Vitet e fundit, Asllani mësohet se kishte jetuar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Të kërkuara