Shëndet
Shtatë faktorë rreziku për sulm në zemër te të rinjtë
Ndryshimi i këtyre faktorëve duhet të zvogëlojë rrezikun e përgjithshëm të një goditjeje në tru.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiPërqindja e sulmeve në zemër te femrat e reja është në rritje dhe studiuesit kanë zbuluar faktorët kryesorë të sulmeve në zemër në një studim të ri. Ndryshimi i këtyre faktorëve duhet të zvogëlojë rrezikun e përgjithshëm të një goditjeje në tru.
Hulumtimi i ri ka identifikuar faktorët e rrezikut që kanë më shumë gjasa të shkaktojnë sulme në zemër te burrat dhe gratë e moshës 55 vjeç e poshtë, dhe ka dallime të mëdha gjinore.
Studiuesit analizuan të dhënat nga 2.,264 pacientë të moshës 18 deri në 55-vjeç me sulme në zemër, së bashku me 2.,264 njerëz nga grupi i kontrollit. Ata zbuluan se të rinjtë dhe të rejat zakonisht kanë faktorë të ndryshëm rreziku për sulmin në zemër. Studiuesit besojnë se parandalimi efektiv kërkon një kuptim më të mirë të faktorëve të rrezikut tek gratë e reja në krahasim me burrat. Autori kryesor i studimit Yuan Lu tha për Verywell se rreziku i përgjithshëm i sulmit në zemër te të rinjtë është përgjithësisht i ulët, por se sulmet në zemër po bëhen më të zakonshme te gratë e reja dhe ato kanë një prognozë më të keqe.
Infarkti akut i miokardit është një emër tjetër për atakun në zemër dhe ndodh kur fluksi i gjakut që sjell oksigjen në zemër zvogëlohet apo edhe ndërpritet. Sulmet në zemër ndodhin kur arteriet koronare që furnizojnë muskujt e zemrës me gjak ngushtohen për shkak të pllakës, ose akumulimit të yndyrës, kolesterolit dhe substancave të tjera, në një proces të quajtur arterosklerozë. Kur pllaka në një arterie prishet, një mpiksje gjaku formohet rreth pllakës, e cila mund të bllokojë rrjedhën e gjakut. Muskuli i zemrës në këtë rast nuk merr mjaftueshëm oksigjen dhe lëndë ushqyese në një proces të quajtur ishemi. Nëse ndodh dëmtimi ose një pjesë e muskujve të zemrës ndalon së punuari për shkak të ishemisë, quhet infarkt i miokardit.
Studiuesit gjetën një ndryshim të qartë në faktorët e rrezikut për sulmin në zemër te burrat dhe gratë. Faktorët më të zakonshëm të rrezikut për sulmin në zemër te gratë ishin:
Diabeti
Depresioni
Hipertensioni
Pirja e duhanit
Histori familjare të sulmeve në zemër
Të ardhura të ulëta familjare
Kolesterol i larte
Faktorët kryesorë të rrezikut për meshkujt ishin:
Pirja e duhanit
Histori familjare të sulmeve në zemër
Pse këta faktorë rreziku shkaktojnë atak në zemër te të rinjtë?
Ekspertët nuk u tronditën nga gjetjet sepse dihet prej kohësh se diabeti dhe duhani, dhe së fundmi hipertensioni, janë faktorë më të fortë rreziku te gratë. Kardiologia Holly S. Andersen nuk e sheh të habitshme që stresorët psiko-socialë të depresionit dhe të ardhurat e ulëta të familjes prekin më shumë gratë. Ajo shtoi se nevojiten më shumë kërkime mbi gjenetikën dhe dallimet specifike gjinore në sëmundjet kardiovaskulare.
Kardiologu Preethi Pirlamarla beson se shumë faktorë rreziku për atakun në zemër mund të ndryshojnë dhe se duhen ndërmarrë hapa për të reduktuar rrezikun.
“Ju mund të zvogëloni rrezikun tuaj duke lënë ose duke mos filluar kurrë të pini duhan, duke mbajtur një dietë të shëndetshme të zemrës dhe duke ushtruar rregullisht,” tha Pirlamarla për Verywell.
Ajo shtoi se është e rëndësishme që të vizitoni rregullisht mjekun tuaj për të trajtuar faktorët e rrezikut si diabeti, depresioni, kolesteroli i lartë dhe presioni i lartë i gjakut.
Autori i studimit Lu thotë se njerëzit në të kaluarën mendonin se sulmi në zemër ndodh vetëm te të moshuarit, por se ata duhet të kuptojnë se ekziston ende mundësia që sulmi në zemër të zhvillohet në një moshë më të re dhe se prognoza është më e keqe për gratë sesa për burrat.
Shëndet
Sekretet natyrale për të luftuar kollën tek fëmijët
Published
1 day agoon
November 27, 2025By
UBT News
Edhe pse kollitjet nuk duhet lënë pa u trajtuar, se përkeqësohen ose shkaktojnë shqetësime të mëtejshme, ekzistojnë disa ilaçe shtëpiake natyrale që mund të ndihmojnë në lehtësimin e tyre dhe në përmirësimin e gjendjes së fëmijëve.
Mjalti
Njihet për vetitë antibakteriale e qetësuese, ndaj konsiderohet një alternativë e mirë natyrale për lehtësimin e kollës. Për fëmijët, mund të përgatitet një solucion: dy lugë gjelle mjaltë të tretura në një gotë qumësht të ngrohtë. Ky kombinim ndihmon në qetësimin e fytit dhe përmirëson gjumin. Për rezultate më të mira, rekomandohet që fëmijët ta pinë këtë përzierje çdo mbrëmje para gjumit për pesë ditë rresht.
Banja e ngrohtë
Një banjë ndihmon fëmijët të djersijnë dhe të pastrojnë rrugët e frymëmarrjes, duke lehtësuar simptomat e kollës dhe ngushtimin e hundës. Banjat e ngrohta bëhen dy herë në ditë, në mëngjes dhe në mbrëmje, për të përmirësuar qarkullimin e gjakut dhe për të relaksuar fëmijët.
Hidratimi i duhur
Uji është një nga mjetet më të thjeshta, por efektive për lehtësimin e kollës tek fëmijët. Ai mban fytin të lagur e ndihmon në hollimin e sekrecioneve, duke lehtësuar gulçimin. Fëmijët duhet të pinë rreth 6–8 gota ujë në ditë, sipas moshës së tyre. Përveç ujit, çajrat e ngrohtë, sidomos çaji me xhinxher ose me kamomil, mund të qetësojnë fytin dhe të ndihmojnë në reduktimin e kollës.
Këshilla shtesë:
Mbani ajrin e dhomës së fëmijëve të lagësht, sidomos gjatë dimrit ose kur përdoret ngrohja. Një lagështues ajri mund të ndihmojë shumë.
Shmangni ekspozimin ndaj tymit të duhanit ose ndotjes së ajrit, pasi ato irritojnë fytin dhe e përkeqësojnë kollën.
Sigurohuni që fëmija të pushojë mjaftueshëm dhe të marrë ushqim të shëndetshëm, i cili forcon sistemin imunitar.
Me këto metoda natyrale e kujdes të thjeshtë në shtëpi, kollitja e fëmijëve mund të lehtësohet ndjeshëm. Nëse kollitja zgjat më shumë se një javë, shoqërohet me temperaturë të lartë, vështirësi në frymëmarrje, duhet të kontaktoni menjëherë mjekun pediatër. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Sa ujë duhet të pimë çdo ditë? Ja çfarë thonë ekspertët
Published
1 day agoon
November 27, 2025By
UBT News
Gjithmonë dëgjojmë këshilla për të pirë sa më shumë ujë për të qëndruar të hidratuar dhe të shëndetshëm.
Ka pasur shumë debate mbi sasinë e duhur të ujit që duhet të konsumojmë çdo ditë. CNN publikon një artikull që sqaron këtë çështje.
Sipas Akademisë Mjekësore Amerikane, konsumimi i ujit ndryshon bazuar në gjini.
Meshkujt rekomandohet të pinë 3.7 litra ujë në ditë, rreth 16 gota, ndërsa gratë 2.7 litra, ose rreth 12 gota.
Dehidratimi mund të shkaktojë lodhje të tepërt, mungesë motivimi dhe vështirësi për të kryer ushtrimet në mënyrën e duhur.
Ai gjithashtu ndikon në përqendrim, kujtesë dhe mund të shkaktojë nervozizëm dhe ankth.
Dy shenja kryesore që tregojnë hidratimin janë etja dhe ngjyra e urinës. Nëse nuk ndjen etje të shpeshtë dhe urina është e verdhë e hapur, kjo tregon që je i hidratuar mirë. Në të kundërtën, tregon se je i dehidratuar.
Dehidratimi ndikon edhe në qarkullimin e gjakut, mënyrën se si pompon zemra dhe mund të shkaktojë dhimbje koke.
Po ashtu, kripa dhe mineralet që grumbullohen në trup formojnë kristale të vogla në traktin urinar, duke shkaktuar dhimbje.
Personat që vuajnë nga migrena mund të përjetojnë dhimbje më të shpeshta në rast dehidratimi. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Insulina pa gjilpëra, trajtimi i ri që aplikohet në lëkurë
Published
1 day agoon
November 27, 2025By
UBT News
Krema transdermale e insulinës normalizon glukozën për 12 orë në testimet para-klinike.
Një grup shkencëtarësh nga Universiteti Zhejiang në Kinë ka zhvilluar një trajtim të ri revolucionar për diabetin: një krem transdermal që fut insulinën në organizëm përmes lëkurës, duke shmangur nevojën për injeksione.
Ky zbulim mund të hapë rrugën drejt eliminimit të gjilpërave për miliona njerëz që varen çdo ditë nga insulina.
Insulina mund të absorbohet përmes lëkurës
Deri më sot, përdorimi si trajtim lokal ishte konsideruar i pamundur për shkak të madhësisë së madhe të molekulave dhe natyrës hidrofile, që pengojnë depërtimin përmes shtresave yndyrore të lëkurës. Por, duke përdorur minj, mini-derra dhe lëkurë njerëzore të kultivuar, studiuesit arritën të demonstrojnë se insulina mund të futet në trup përmes një sistemi të ri transdermal.
Sipas ekipit kërkimor, polimeri depërtues i zhvilluar prej tyre mundëson shpërndarje jo-invazive të insulinës, duke hapur mundësi të reja për administrimin transdermal të proteinave dhe peptideve në të ardhmen. Rezultatet janë botuar në revistën Nature.
Sfida e barrierës së lëkurës
Aplikimi i barnave përmes lëkurës është i thjeshtë, pa dhimbje e lejon çlirim të kontrolluar të substancave. Stratum corneum, shtresa e jashtme e lëkurës është barrierë e fortë që lejon vetëm molekula të vogla dhe lipofile të depërtojnë.
Insulina, e madhe dhe hidrofile, nuk mund të kalojë natyrshëm këtë barrierë. Studiuesit shfrytëzuan një tipar tjetër të lëkurës, gradientin acid-bazë të pH-së, i cili është acid në sipërfaqe dhe neutral në shtresat e brendshme.
Si funksionon kremi?
Ekipi krijoi një polimer të quajtur OP (poli[2-(N-oksid-N,N-dimetilamino)etil metakrilat]), që ndryshon ngarkesën e tij në varësi të pH-së.
Ky polimer lidhet me insulinën dhe formon kompleksin OP-1:
Në sipërfaqen më të acidifikuar të lëkurës, OP ka ngarkesë pozitive dhe lidhet me lipidet. Në shtresat më të thella, ku pH është neutral, ai humbet ngarkesën dhe shkëputet, duke lejuar insulinën të kalojë pengesën e lëkurës.
Rezultatet para-klinike
Në testet laboratorike dhe eksperimentet me kafshë, OP-1 tregoi rezultate shumë premtuese. Minjtë diabetikë arritën normalizim të glukozës brenda një ore, dhe efekti zgjati 12 orë, me efikasitet të krahasueshëm me injeksionet nënlëkurore.
Mini-derrat diabetikë, modeli më afër njeriut, treguan të njëjtin efekt: glukoza u ul brenda 2 orëve dhe mbeti stabile për 12 orë.
Ky trajtim transdermal përfaqëson një hap të madh drejt mënyrave më të lehta, pa dhimbje e të sigurta të administrimit të insulinës në të ardhmen. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Mos e pini kafenë në çdo orar, ja koha më e mirë sipas ekspertëve
Published
1 day agoon
November 27, 2025By
UBT News
Për shumë prej nesh, kafeja është një pjesë e domosdoshme e rutinës së përditshme. Ajo është aty për të na dhënë atë dozë të energjisë që na nevojitet gjatë ditës.
Megjithatë, kafeja nuk këshillohet të konsumohet në çdo orar.
Sipas studimeve, duhet të shmangni konsumimin e kafeinës pas orës 02:00 ose të paktën shtatë orë para se të flini gjumë, pasi mund të ndikojë negativisht në gjumin tuaj.
Një studim, botuar në Journal of Clinical Sleep Medicine, zbuloi se konsumimi i kafeinës gjashtë orë para se të shkoni në shtrat ndikonte në cilësinë e gjumit, edhe pse efektet e kafeinës mund të mos ndiheshin më.
Pjesëmarrësit e studimit ishin në gjendje të binin në gjumë pa problem, por cilësia e gjumit nuk ishte njësoj si te dikush që nuk kishte konsumuar kafe disa orë para gjumit.
Sipas studimeve të bëra nga studiues në Britani dhe SHBA, pirja e një ekspresi të dopio tri orë para gjumit mund të kthejë orën e trupit prapa pothuajse një orë. Kjo gjë lidhet me sëmundjet e zemrës dhe çrregullimet neurodegjeneruese, të tilla si Alzheimeri.
Nuk bëhet fjalë vetëm për kafeinën që gjendet në kafe, por edhe për atë që gjendet te pijet me sodë apo ato energjike.
Koha më e mirë për të konsumuar kafe është ora 10 e paradites. Sa i përket konsumit të përgjithshëm, Klinika Mayo rekomandon mbajtjen e konsumit të kafeinës në 400mg në ditë, ose afërsisht katër filxhanë kafeje. /A.Z/UBT News/
28 Nëntori pa kufij – Nga Shqipëria në Kosovë
UBT uron 28 Nëntorin – Ditën e Flamurit dhe Pavarësisë
Mjekra e dyfishtë, zgjidhje praktike për fytyrë më të bukur
Sipërfaqet dhe objektet që nuk duhet t’i pastroni kurrë me uthull
Profesori i UBT-së, Alfred Marleku, publikon artikullin shkencor në revistën ndërkombëtare Defense & Security Analysis
Makina e vitit 2026 në Gjermani, ja kush po e dominon kategorinë
Volejbollistja Julia Azevedo shpëton mrekullisht pas një sulmi me armë në Rio de Janeiro
Ndërron jetë aktori dhe këngëtari Michael DeLano
Kuvendi i Prishtinës diskuton në seancë të jashtëzakonshme për bllokadën e buxhetit
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
