Shëndet
Shtatë faktorë rreziku për sulm në zemër te të rinjtë
Ndryshimi i këtyre faktorëve duhet të zvogëlojë rrezikun e përgjithshëm të një goditjeje në tru.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiPërqindja e sulmeve në zemër te femrat e reja është në rritje dhe studiuesit kanë zbuluar faktorët kryesorë të sulmeve në zemër në një studim të ri. Ndryshimi i këtyre faktorëve duhet të zvogëlojë rrezikun e përgjithshëm të një goditjeje në tru.
Hulumtimi i ri ka identifikuar faktorët e rrezikut që kanë më shumë gjasa të shkaktojnë sulme në zemër te burrat dhe gratë e moshës 55 vjeç e poshtë, dhe ka dallime të mëdha gjinore.
Studiuesit analizuan të dhënat nga 2.,264 pacientë të moshës 18 deri në 55-vjeç me sulme në zemër, së bashku me 2.,264 njerëz nga grupi i kontrollit. Ata zbuluan se të rinjtë dhe të rejat zakonisht kanë faktorë të ndryshëm rreziku për sulmin në zemër. Studiuesit besojnë se parandalimi efektiv kërkon një kuptim më të mirë të faktorëve të rrezikut tek gratë e reja në krahasim me burrat. Autori kryesor i studimit Yuan Lu tha për Verywell se rreziku i përgjithshëm i sulmit në zemër te të rinjtë është përgjithësisht i ulët, por se sulmet në zemër po bëhen më të zakonshme te gratë e reja dhe ato kanë një prognozë më të keqe.
Infarkti akut i miokardit është një emër tjetër për atakun në zemër dhe ndodh kur fluksi i gjakut që sjell oksigjen në zemër zvogëlohet apo edhe ndërpritet. Sulmet në zemër ndodhin kur arteriet koronare që furnizojnë muskujt e zemrës me gjak ngushtohen për shkak të pllakës, ose akumulimit të yndyrës, kolesterolit dhe substancave të tjera, në një proces të quajtur arterosklerozë. Kur pllaka në një arterie prishet, një mpiksje gjaku formohet rreth pllakës, e cila mund të bllokojë rrjedhën e gjakut. Muskuli i zemrës në këtë rast nuk merr mjaftueshëm oksigjen dhe lëndë ushqyese në një proces të quajtur ishemi. Nëse ndodh dëmtimi ose një pjesë e muskujve të zemrës ndalon së punuari për shkak të ishemisë, quhet infarkt i miokardit.
Studiuesit gjetën një ndryshim të qartë në faktorët e rrezikut për sulmin në zemër te burrat dhe gratë. Faktorët më të zakonshëm të rrezikut për sulmin në zemër te gratë ishin:
Diabeti
Depresioni
Hipertensioni
Pirja e duhanit
Histori familjare të sulmeve në zemër
Të ardhura të ulëta familjare
Kolesterol i larte
Faktorët kryesorë të rrezikut për meshkujt ishin:
Pirja e duhanit
Histori familjare të sulmeve në zemër
Pse këta faktorë rreziku shkaktojnë atak në zemër te të rinjtë?
Ekspertët nuk u tronditën nga gjetjet sepse dihet prej kohësh se diabeti dhe duhani, dhe së fundmi hipertensioni, janë faktorë më të fortë rreziku te gratë. Kardiologia Holly S. Andersen nuk e sheh të habitshme që stresorët psiko-socialë të depresionit dhe të ardhurat e ulëta të familjes prekin më shumë gratë. Ajo shtoi se nevojiten më shumë kërkime mbi gjenetikën dhe dallimet specifike gjinore në sëmundjet kardiovaskulare.
Kardiologu Preethi Pirlamarla beson se shumë faktorë rreziku për atakun në zemër mund të ndryshojnë dhe se duhen ndërmarrë hapa për të reduktuar rrezikun.
“Ju mund të zvogëloni rrezikun tuaj duke lënë ose duke mos filluar kurrë të pini duhan, duke mbajtur një dietë të shëndetshme të zemrës dhe duke ushtruar rregullisht,” tha Pirlamarla për Verywell.
Ajo shtoi se është e rëndësishme që të vizitoni rregullisht mjekun tuaj për të trajtuar faktorët e rrezikut si diabeti, depresioni, kolesteroli i lartë dhe presioni i lartë i gjakut.
Autori i studimit Lu thotë se njerëzit në të kaluarën mendonin se sulmi në zemër ndodh vetëm te të moshuarit, por se ata duhet të kuptojnë se ekziston ende mundësia që sulmi në zemër të zhvillohet në një moshë më të re dhe se prognoza është më e keqe për gratë sesa për burrat.
Shëndet
5 ushqime që njerëzit konsumojnë që nga kohët e lashta
Published
1 hour agoon
November 8, 2025By
UBT News
Në lashtësi, burimet ushqimore ishin të kufizuara, por njerëzit ishin të shkathët dhe gjenin mënyra për të ruajtur dhe përpunuar ushqimin.
Metoda si tharja, fermentimi dhe konservimi ndihmuan në parandalimin e prishjes së ushqimeve. Disa prej ushqimeve që shijojmë sot kanë rrënjë mijëra vjeçare.
1. Tortë djathi (Cheesecake)
Në Greqinë e lashtë, cheesecake konsiderohej delikatesë e shërbehej vetëm në festa. Atletët e Olimpiadës së parë (776 p.e.s.) besohet se e konsumonin për energji. Receta e parë e shkruar daton në vitin 230 të erës sonë nga autori grek Athenaeus. Më vonë, romakët ndryshuan recetat duke shtuar djathë të grimcuar dhe vezë, dhe në vitin 1000 torta u përhap në Evropën Perëndimore. Sot, cheesecake shijohet globalisht, me versionin më të famshëm në Nju Jork.
2. Çokollata
Kakaoja përdorej që nga 1500 p.e.s. nga civilizimi Olmec dhe më pas nga Majat, si pjesë e pijeve ceremoniale dhe madje si monedhë tregtie. Në vitin 1828, kimisti holandez Coenraad Johannes van Houten zhvilloi pluhurin e kakaos, duke mundësuar prodhim më të lirë dhe popullaritet të rritur. Sot, Zvicra kryeson konsumin e çokollatës, me mbi 8 kg për person në vit.
3. Mjalti
Mjalti është përdorur për mijëra vjet si ushqim e qëllime shëndetësore. Vizatim shkëmbor paleolitik tregon mbledhjen e mjaltit që nga 40,000 vjet më parë, ndërsa prova arkeologjike nga 3,500 vjet më parë tregon përdorimin e qeramikës për ruajtjen dhe përpunimin e dyllit të bletës. Ai është një ushqim jashtëzakonisht i qëndrueshëm falë përbërjes së tij natyrore.
4. Petulla
Kanë histori mijëra vjeçare. Analiza e mjeteve të bluarjes 30,000 vjeçare tregon se petullat gatuaheshin gjatë epokës së gurit. Romakët përdornin miell gruri e vaj, ndërsa analiza e stomakut të “Otzi Njeriut të Akullit” tregon se konsumonte version të hershëm të petullave.
5. Kokoshka
Kokoshkat erdhën nga misri i ngrohur deri në shpërthim, dhe kultivoheshin nga popujt indigjenë që rreth 5,000 p.e.s. Në fillim përdorej si ushqim i zakonshëm, veçanërisht për mëngjes. Sot, misri i kokoshkave përbën një pjesë të madhe të prodhimit global dhe është një nga ushqimet më të njohura të shijshme dhe të lehta për të konsumuar.
Këto ushqime tregojnë se kreativiteti i njerëzve për të përpunuar dhe ruajtur ushqimin ka ekzistuar që nga kohët e lashta dhe disa prej tyre vazhdojnë të jenë pjesë e përditshmërisë sonë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kura shtëpiake për gjunjë të fortë dhe pa inflamacion
Published
18 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Me kalimin e kohës, trupi humbet forcën dhe kyçet bëhen më të brishta, sidomos gjunjët të cilët mbajnë peshën e trupit dhe mundësojnë lëvizjen.
Kupa e gjurit ka nevojë për lubrifikim të vazhdueshëm; përndryshe, shfaqen inflamacion dhe dhimbje që shpesh lidhen me artritin, reumatizmën apo dëmtime të tendinave.
Kurat natyrale që ndihmojnë:
Speci i kuq djegës – përmban kapsaicinë, e cila bllokon ndjesinë e dhimbjes dhe redukton inflamacionin.
Uthulla e mollës – ndihmon në shpërbërjen e kristaleve të acidit urik në kyçe dhe zbut dhimbjen.
Vaji i ullirit – qetëson inflamacionin dhe shërben si vaj masazhi.
Xhenxhefili – ka efekt anti-inflamator dhe lehtëson dhimbjet e osteoartritit.
Pasta natyrale kundër dhimbjeve:
Përzieni 2 lugë spec djegës pluhur, 1 gotë uthull molle (ose ½ gote vaj ulliri të ngrohtë) e pak xhenxhefil të grirë. Aplikoni në gjunjë për 20 minuta, dy herë në ditë, më pas shpëlajeni.
Kjo përzierje ndihmon në reduktimin e inflamacionit dhe dhimbjes, por në raste të forta, kërkohet këshilla e mjekut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si të ulni shtypjen e gjakut me vetëm këtë ushqim?
Published
20 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Spirulina, një “super-ushqim” i njohur për përbërësit e tij të pasur me proteina, vitamina dhe minerale, mund të ofrojë përfitime të rëndësishme për shëndetin e zemrës.
Sipas një studimi të fundit, një proteinë specifike në spirulinë ka treguar se mund të relaksojë arteriet, duke ndihmuar në uljen e presionit të gjakut, të paktën në kafshë laboratorike.
Spirulina përdoret në forma suplementesh, kapsulash dhe “smoothie”, e rekomandohet për një sërë gjendjesh shëndetësore, duke përfshirë humbjen e peshës, diabetin, lodhjen dhe inflamacionin.
Megjithatë, studiuesit theksojnë se ka prova të kufizuara shkencore mbi efektet e saj, dhe kërkimi mbi përfitimet potenciale të këtij alga të gjelbër-jeshile vazhdon.
Hulumtimi i fundit sugjeron se spirulina mund të ketë rol të veçantë në parandalimin ose reduktimin e hipertensionit, një gjendje që preket miliona njerëz globalisht dhe rrit rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe atakut në tru.
Ekspertët po studiojnë mënyrën se si përbërësit bioaktivë në spirulinë ndikojnë në zgjerimin e enëve të gjakut e përmirësimin e qarkullimit.
Për ata që kërkojnë mënyra natyrale për të mbështetur shëndetin kardiovaskular, spirulina mund të jetë opsion i dobishëm, por specialistët rekomandojnë gjithmonë konsultim me mjekun para se të fillohet përdorimi si suplement i rregullt. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Vaj ulliri me limon për energji gjatë ditës
Published
1 day agoon
November 7, 2025By
UBT News
Zgjoheni në mëngjes dhe ndiheni të lodhur, pa energji?
Nëse po, ky kombinim i thjeshtë natyral mund t’ju ndihmojë të ndiheni më gjallë dhe të freskët gjatë gjithë ditës.
Mjafton të shtrydhni një limon ta përzieni me një lugë gjelle vaj ulliri. Pini e do të vëreni ndryshimin.
Ky lëng ndihmon në pastrimin e trupit nga toksinat e dëmshme dhe ju jep energji që në mëngjes. Ky kombinim ka qenë i përdorur që në lashtësi, dhe qytetërime të ndryshme besonin në fuqitë shëruese të tij.
Vlerat shëndetësore
Vaji i ullirit: Është baza e dietës mesdhetare, i pasur me acide yndyrore të shëndetshme që luftojnë kolesterolin e keq, ndihmon në largimin e toksinave nga organizmi. Grekët dhe Romakët e lashtë e quanin “lëng i artë” për vlerat e tij të jashtëzakonshme.
Limoni: Një nga frutat më të shëndetshme, i pasur me vitamina dhe antioksidantë. Kur përzihet me vaj ulliri, krijon një lëng me fuqi të jashtëzakonshme për shëndetin.
Përfitimet e përzierjes vaj ulliri + limon
Shmang konstipacionin: Ky kombinim vepron si lubrifikant natyral për traktin tretës dhe ndihmon funksionimin e mëlçisë dhe fshikëzës.
Mbron zemrën: Acidet yndyrore në vajin e ullirit dhe antioksidantët e limonit ndihmojnë në parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare dhe rregullojnë nivelin e kolesterolit.
Lufton inflamacionin: Konsumimi i rregullt ndihmon në reduktimin e dhimbjeve të kyçeve dhe inflamacionit.
Rregullon funksionet e mëlçisë dhe fshikëzës: Përdorimi i saj në mëngjes, para ngrënies, mund të ndihmojë në parandalimin e krijimit të gurëve në tëmth dhe të mbajë organet e brendshme të shëndetshme.
Ky kombinim natyral është mënyrë e shkëlqyer për të nisur ditën me energji dhe për të përmirësuar shëndetin tuaj. /A.Z/UBT News/
Hilary Duff rrëfen pse nuk u bë mentore për Selena Gomez dhe Demi Lovato
Plaçkitet shtëpia e yllit të Interit
5 ushqime që njerëzit konsumojnë që nga kohët e lashta
Mos e merrni stresin në shtëpi: Si të mos mendoni për punën në fundjavë?
Rektori Hajrizi viziton UniMarconi në Romë
Gaz Ejupi: “Reporting House, një pikë reference për historinë e Kosovës
Paraqitja e parë publike e Princeshës Eugenie pas vendimit për Princin Andrew
Fundjavë me shi? Ja si ta kaloni bukur pa dalë nga shtëpia
Netflix publikon detaje për dokumentarin e ri mbi jetën e Victoria Beckham
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
