Lajmet

Shqipëria, Kosova e Maqedonia e Veriut bashkojnë forcat për të shpëtuar rrëqebullin ballkanik nga zhdukja

Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut kanë bashkuar forcat në kuadër të këtij programi.

Publikuar

Në malet me pamje nga një liqen në Shqipërinë juglindore, ekspertët e jetës së egër po gjurmojnë rrëqebullin e Ballkanit si pjesë e përpjekjeve të fundit për të shpëtuar këtë specie nga zhdukja.

“Fantazma e pyllit” e cila jeton në malet e mbuluara me pemë që përshkojnë Shqipërinë, Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut, tani është ndër gjitarët më të rrezikuar në botë, paralajmërojnë shkencëtarët.

Tani ka më pak se 40 të tilla mace të egra të vetmuara në tre vendet e Ballkanit, tregoi analiza e vitit të kaluar.

Shqipëria është shtëpia e më pak se 10, duke rënë ndjeshëm nga më shumë se 200 në vitet 1980.

“Ne jemi shumë të shqetësuar se nëse nuk arrijmë të rrisim numrin dhe përhapjen e tij shumë shpejt, do ta humbasim përgjithmonë”, tha Manuela von Arx nga fondacioni zviceran Kora.

Gjatë 15 viteve të fundit, OJQ-ja Mbrojtja dhe Ruajtja e Mjedisit Natyror në Shqipëri (PPNEA) është përpjekur të shpëtojë kafshën e njohur në vend edhe si “tigri i Ballkanit”.

“I ndrojtur dhe i pakapshëm”

Në Malin e Thatë me pamje nga liqeni i Prespës, dy ekspertë që marrin pjesë në programin e rikuperimit të rrëqebullit të Ballkanit instalojnë me kujdes kamera të automatizuara në lartësinë e rrëqebullit nëpër lisa.

Ata shpresojnë të kapin imazhet e mishngrënësit të ndrojtur dhe të pakapshëm që fle ditën dhe gjatë natës gjuan drerë, lepur, dhi e egër dhe lepur.

“Është e vështirë të marrësh një imazh të mirë”, tha Ilir Shyti teksa bashkë me kolegun Melitjan Nezaj kontrollonin pozicionet e kamerave.

Kamera duhet të pozicionohet mirë për të mbuluar shtegun e përdorur nga rrëqebulli.

Në nëntor të vitit, kamerat në zonë kapën një rrëqebull që vinte nga Maqedonia e Veriut, të cilin ekspertët e përshëndetën si një shenjë të mirë për qëndrueshmërinë e specieve.

“Shpresojmë që të kalojë edhe këtë vit dhe nëse kemi fat do të mund të bëjmë një foto të një rrëqebulli tjetër”, tha Nezaj, biolog.

Dallimet delikate në shtresën me pika të kafshës dhe tufat e qimeve në majat e veshëve të saj u mundësojnë ekspertëve t’i identifikojnë ato individualisht.

Gjurmimi i përpiktë i rrëqebullit është një pjesë kyçe e mbrojtjes së tij, tha Blendi Hoxha, koordinator i projektit të rrëqebullit PPNEA.

“Duhet ta vëzhgoni atë dhe të kuptoni lëvizjet e tij”, i tha ai AFP.

“Çdo dëshmi e dokumentuar e pranisë së rrëqebullit është e vëzhguar pasi jep shpresë për mbijetesën e tij”.

Kjo kafshë është e kërcënuar nga degradimi i habitatit të saj dhe shpyllëzimi i konsiderueshëm, të cilat po shterojnë ushqimin dhe po copëtojnë popullsinë e saj.

Ndonëse është i mbrojtur rreptësisht, rrëqebulli ka qenë viktimë e gjuetisë pa leje, pavarësisht ndalimit të gjuetisë në Shqipëri që nga viti 2014.

Të paktën 14 rrëqebull janë vrarë në Shqipëri që nga viti 2006, sipas PPNEA.

Trofe të mbushura
Gjuetia e fundit, e xhiruar në vitin 2020, u mbush dhe u montua në një lokal në Elbasan, në jug të kryeqytetit Tiranë, i ekspozuar së bashku me lëkurat e mbushura të kafshëve të tjera të egra.

Tregtia e kafshëve pa leje dënohet deri në shtatë vjet burg, por sistemi i drejtësisë është krejtësisht i painteresuar për problemin, tha avokati i PPNEA, Gentian Rumano.

OJQ-ja paraqiti një ankesë kundër lokalit, por çështja u pushua për shkak të “mungesës së provave”, pavarësisht nga ajo që tha se ishte një raport që vërtetonte se ishte i njëjti rrëqebull ballkanik i vrarë në vitin 2020.

Por PPNEA ka vazhduar me luftën, duke bërë një kallëzim kundër prokurorëve në përpjekje për të rinisur hetimet.

Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia e Veriut kanë bashkuar forcat në kuadër të programit të rimëkëmbjes së rrëqebullit të Ballkanit, të financuar nga fondacione të huaja si Kora, Euronatur dhe Mava.

Të tre vendet krijuan “zona të reja mbrojtjeje ku rrëqebulli është i pranishëm dhe ku mund të shumohet”, tha shefi i PPNEA, Aleksander Trajce.

Ata gjithashtu përpiqen të edukojnë gjuetarët dhe popullatën e përgjithshme për kërcënimin e zhdukjes.

Një qendër informacioni, e cila shërben si shkollë verore për rajonin, u hap në vitin 2020 në Goricë.

Zvogëlimi i numrit dhe izolimi i tyre minon diversitetin gjenetik që çon në probleme shëndetësore dhe mbarështuese, paralajmëroi Hoxha nga projekti i rrëqebullit PPNEA.

Një mënyrë për të lehtësuar problemin mund të jetë sjellja e meshkujve nga popullatat e tjera të rrëqebullit për t’u shumuar në Ballkan, sipas Dime Melovski, nga Shoqëria Ekologjike Maqedonase./france24/UBTNews/

Artikullin origjinal mund ta lexoni këtu

Lajmet

Zgjedhjet lokale në Luginën e Preshevës më 2 qershor

Vendimi erdhi pas miratimit të ndryshimeve në Ligjin për zgjedhjet lokale nga Kuvendi Kombëtar me një shumicë prej dy të tretave.

Publikuar

nga

Kryetarja e Kuvendit të Serbisë, Ana Brnabiq, shpalli sot zgjedhjet për 2 qershor në 66 njësi të vetëqeverisjes lokale, duke përfshirë Beogradin në këtë datë. Vendimi erdhi pas miratimit të ndryshimeve në Ligjin për zgjedhjet lokale nga Kuvendi Kombëtar me një shumicë prej dy të tretave.

“Aftësia jonë për të shpallur zgjedhje lokale në 66 njësi të vetëqeverisjes lokale është një rezultat i dialogut të suksesshëm ndërmjet partive parlamentare. Këto zgjedhje do të zhvillohen në të njëjtën ditë me zgjedhjet për këshilltarë në Kuvendin e Qytetit të Beogradit, më 2 qershor të këtij viti”, tha Brnabiq.

Ajo shtoi se ky veprim paraqet një mesazh të fuqishëm se pavarësisht dallimeve politike, përfaqësuesit e zgjedhur janë në gjendje të negociojnë dhe të arrijnë marrëveshje për të mirën e qytetarëve. Zgjedhjet lokale të shpallura për 2 qershor, përfshijnë edhe pjesëmarrjen e dy komunave me shumicë shqiptare në Serbi, që është Bujanoci dhe Presheva.

Përfshirja e këtyre dy komunave të Luginës shton ndjeshëm rëndësinë politike të procesit zgjedhor në Serbi./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Sekuestrohet duhan i kontrabanduar

Kështu njoftoi Dogana e Kosovës.

Publikuar

nga

Policia e Kosovë ka parandaluar një rast të kontrabandës me duhan gjatë patrullimit të pikës kufitare Hani i Elezit në fshatin Krivenik.

Drejtuesi i automjetit sipas policisë, pasi e ka vënë re se është pikasur nga patrullat policore, ka braktisur automjetin dhe ka ikur në drejtim të territorit të Maqedonisë.

“Policia ka tërhequr automjetin me targa të dhe Maqedonisë së Veriut dhe gjatë kontrollit të automjetit është vërejtur se kishte të ngarkuar: 360 pako x 800 gr = 288 kg, të llojit lord, 79 pako x 500 gr = 39.5 kg, të llojit marlboro, 60 pako x 500 gr = 30 kg, të llojit llord, 60 pako x 500 gr = 30 kg të llojit dunhill, 80 pako x 500 gr = 40 kg të llojit davidof, 80 pako x 500 gr = 40 kg të llojit ëest, 20 pako x 500 gr = 10 kg të llojit royal dhe 20 pako x 500 gr = 10 kg të llojit virginia”, thuhet në komunikatë.

Gjithsej sipas policisë janë sekuestruar 487.5 kg duhan i gatshëm për treg.

“Vlera e malit dhe e akcizës mbetet të përcaktohet nga Dogana e Kosovës. Malli dyshohet të jetë sjellë kontrabandë nga Maqedonia Veriore përmes rrugëve malore”, thuhet tutje.

Lidhur me rastin të gjitha veprimet janë ndërmarrë në bashkëpunim me Prokurorin e Shtetit, ku me urdhër të tij, malli i kontrabanduar dhe automjeti janë sekuestruar dhe dërguar në terminalin doganor Hani i Elezit.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Në tre muajt e parë të vitit 515 persona u diagnostikuan me kancer

10 për qind më shumë se vitin e kaluar.

Publikuar

nga

Drejtori i Onkologjisë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës, Ilir Kurtishi ka thënë se deri më 20 maj pacientët do të fillojnë t’i marrin trajtimet në Klinikën e Onkologjisë, e cila i ka rritur kapacitetet dhe ka dyfishuar numrin e shtretërve për pacientët ambulantorë.

Kurtishi ka theksuar se deri vitin e kaluar i kanë pasur vetëm 45 shtretër, ndërsa nga maji mund të trajtohen rreth 100 pacientë, me 100 shtretër ose karrige onkologjike.

“Klinika e onkologjisë ka filluar rinovimin qysh nga tetori i vitit 2023, dhe ka pasur dy faza dhe rinovimin e dy kateve, katit përdhesë dhe katit të parë dhe jemi në fazën finale kur shumica e punëve kanë përfunduar dhe maksimumi deri më 20 maj pacientët do të fillojnë ti marrin trajtimet në Klinikën e Onkologjisë e cila i ka rritur kapacitete dhe ka dyfishuar numrin e shtretërve për pacientët ambulantorë. Ne deri vitin e kaluar i kemi trajtuar pacientët me shërbimin e kimioterapisë me 45 shtretër nga maji do të trajtojmë rreth 100 pacientë, me 100 shtretër ose karrige onkologjike të cilat do të sigurohen të reja. Për fillim do ti kemi ato ekzistuese dhe disa shtretër kurse shumë shpejt do ti kemi edhe karriget e reja të cilat do të japin një komoditet shumë të mirë dhe një siguri shumë më të madhe për trajtimin e pacientëve. Të njëjtën kohë kemi pasur edhe rinovim të ambulantave specialistike për mjekët specialistë të cilët punojnë në klinikë ku do të ketë privatësi më shumë. Gjatë muajve në vazhdim do të kemi një digjitalizim të shërbimeve dhe do të kemi sistem kompjuterik të regjistrimit të këtyre pacientëve të cilët pastaj do të shpërndahen nëpër mjekë dhe do të marrin shërbimet sipas rekomandimeve dhe udhëzimeve të mjekëve”, ka thënë Kurtishi.

Onkologu Kurtishi ka thënë se ministria e Shëndetësisë ka ndarë rreth 600 mijë euro për rinovimin e objektit. Ai ka treguar se janë rinovuar afër 2000 metra katror hapësira brenda Klinikës.

“Ministria e shëndetësisë në bazë të projektit që ne kemi këtu dhe ShSKUK-ja kanë ndarë rreth 600 mijë euro për rinovimin e objektit që janë rinovu gati 2000 metra katror që është një rinovim shumë i domosdoshëm për klinikën tonë pasi që vazhdimisht kemi pasur kërkesa të tilla për zgjerimin e hapësirave duke u bazuar në faktin se numri i pacientëve të cilët kërkojnë shërbime onkologjike në Kosovë nga dita në ditë dhe nga viti në vit është në rritje dhe kjo sado pak do ti zbusë kërkesat e pacientëve tanë dhe do të krijojë një hapësirë shumë më moderne dhe shumë më efektive për trajtimin e pacientëve”, ka thënë Kurtishi.

Onkologu Kurtishi ka përmendur faktin se edhe në këtë klinikë si kudo në Kosovë ka mungesë të stafit por që sipas tij pritet që shumë shpejtë të zëvendësohen.

“Klinika e Onkologjisë ka staf mirëpo edhe ne sikur në klinikat tjera të QKUK-së kemi disa mungesa kur bëhet fjalë për pushimet e lehonisë, pushimet mjekësore të stafit dhe pushimet vjetore në raste të caktuara dhe kjo na komplikon punën gjatë shërbimeve ditore sidomos në marrjen e kimioterapive. Edhe pse kemi pasur vetëm tre infermierë të cilët janë larguar nga Kosova për arsye të një jete më të mirë të tyre dhe kanë vazhduar profesionin në vendet e Bashkimit Evropian dhe shumë shpejtë ShSKUK-ja do ti kompensojë këta infermierë të cilët janë larguar nga Klinika dhe ndoshta do të kemi infermierë shtesë dhe brenda dy tre muajve ne do të stabilizohemi edhe më mirë dhe do të kemi numër të mjaftueshëm të stafit infermierorë”, ka thënë Kurtishi.

Kurtishi ka thënë po ashtu se ata kanë një staf relativisht të madh me rreth 70 punëtorë të cilët kryejnë shërbime onkologjike në më shumë se 500 pacientë çdo ditë.

“Ne jemi 20 specialistë, shtatë specialistë të radioterapisë dhe 13 specialistë të onkologjisë mjekësore ndërkaq në stafin infermierorë ne kemi 26 infermierë në shërbimin e kimioterapisë dhe kemi 13 teknikë të radioterapisë të cilët kryejnë shërbime radioterapeutike dhe të njëjtën kohë kemi një psikolog dhe dy fizioterapeutë dhe 7 fizikantë që e bëjnë një klinikë me një staf relativisht të madh rreth 70 punëtorë të cilët kryejnë shërbime onkologjike në më shumë se 500 pacientë çdo ditë”, është shprehur mes tjerash Kurtishi.

Sa i përket furnizimit me medikamente, Kurtishi ka treguar se qëndrojnë mirë në këtë aspekt por se siq ka thënë ai numri i të prekurve me këtë sëmundje po rritet vit pas viti dhe nevojat për medikamente janë të mëdha. Vetëm për tre muajt e parë janë identifikuar rreth 515 pacientë të prekur me kancer.

“Për momentin që flasin kemi diku rreth 92 përqind të furnizimit të barnave nga lista esenciale dhe presim shumë shpejtë që me ardhjen e  disa barnave të cilët janë kontraktu nga ministria e Shëndetësisë dhe të cilët më herët kanë pasur probleme me autorizim marketingu ne do të kemi një furnizim me 97 ose 98 përqind, furnizimi është i rregullt është më i mirë se viteve të kaluara mirëpo edhe fakti që çdo ditë ne kemi numër të lartë të pacientëve të cilët kërkojnë shërbime onkologjike mund të ketë ndonjëherë edhe mungesa të kohë pas kohshme të vogla por këto katër muajt e parë të vitit 2024 ne jemi të mbuluar gati mbi 92 ose 93 përqind të barnave të listës esenciale. Për tre muajt e parë që ne flasim kemi identifiku ose regjistru në klinikën e Onkologjisë rreth 515 vetë me kancer ose tumore te të rriturit që në krahasim me vitin e kaluar është diku 10 përqind më shumë do të thotë nëse ky trend vazhdon ne do të kalojmë edhe vitin 2023 i cili ka qenë viti me më së shumti raste të regjistruara të tumoreve, ka kapur shifrën e 2 100 pacientëve dhe këtë vit ky numër mund të kemi ndoshta numër edhe më të lartë”, ka thënë ai.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

IKD: Kuvendi ka marrë vendime në kundërshtim me Kushtetutën

Të zgjedhurit e popullit kanë përdorur gjuhë joparlamentare dhe shpesh herë homofobe dhe seksiste.

Publikuar

nga

Puna e Kuvendit të Kosovës në vitin 2023 është karakterizuar nga vendimmarrja në kundërshtim me Kushtetutën, thuhet në raportin e Institutit të Kosovës për Drejtësi, që u publikua të premten.

Hulumtuesi në IKD, Naim Jakaj, tha se të zgjedhurit e popullit kanë përdorur gjuhë joparlamentare dhe shpesh herë homofobe dhe seksiste.

Krahas kësaj, sipas tij shpesh herë Kuvendi ka vepruar edhe në kundërshtim me rregulloren.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara