Kuriozitete

Shoqëria Mbretërore në Angli: Katër objekte që bënë historinë e shkencës

Shoqëria Mbretërore një nga organizatat kryesore shkencore në botë ka mijëra objekte të tjera të mbledhura.

Published

on

Një nga gjetjet e para shkencore që u nënshkrua nga një grua është tashmë për herë të parë e qasshme në internet për publikun.

Përshkrimet e Martha Gerrish për yjet në vitin 1734 bashkohen me zbulimet nga Isaac Newton, gjuetarët e fosileve viktoriane dhe fotografët pionierë. Dokumentet janë digjitalizuar nga institucioni shkencor Royal Society në Londër.

Në rreth 250 mijë dokumente tani mund të keni qasje në internet duke mbuluar gjithçka nga vëzhgimet e klimës, historia e ngjyrave, mënyra e përcjelljes së energjisë elektrike dhe kafshët.

Letra e parë e nënshkruar nga një grua

Në vitin 1734, një grua që jetonte në New England e quajtur Martha Gerrish i shkroi Shoqërisë Mbretërore se kishte parë një pamje të rrallë astronomike të quajtur Parhelion, një fenomen optik që shfaqet në qiell si dy aureolë pranë diellit.

Kjo ishte dhe letra e parë në arkivin e revistës së Shoqatëse quajtur Transaksionet Filozofike, që dihet se është dërguar nga një grua në emrin e saj pasiqë shumica e grave në atë kohë kishin qasje të kufizuar në arsimin formal dhe nuk konsideroheshin intelektualisht të barabarta me burrat.

Një vizatim nga Martha Gerrish e cila nënshkroi letrën drejtuar Shoqërisë Mbretërore me emrin e saj. Zonja Gerrish e pranon se ka çekuilibër në letrën të cilën e shkroi: “Nëse kjo do të vinte nga një dorë mashkullore, besoj se do të ishte një dhuratë e pranueshme për Shoqërinë Mbretërore”.

Në letër thuhet se gratë kanë kontribuar në shkencë me shekuj të tërë edhe kur puna e tyre nuk ishte publike, shpjegon historiania e Shoqërisë Mbretërore, Louisiane Ferlier.

Dinozaurët viktorianë

Gjuetari i dinosaurëve, Gideon Mantell dërgoi vizatime të detajuara nga zbulimet që ai bëri në vitin 1849 1849 nga fosilet e dinosaurëve në bregun Jurasik, në Anglinë jugore. Në fakt, disa nga vizatimet u realizuan nga gruaja e tij, shpjegon bibliotekari i Shoqërisë Mbretërore, Keith Moore, dhe ato ishin thelbësore për t’u treguar shkencëtarëve të tjerë atë që ishte zbuluar para se të shpiket fotografia.

Vizatimet e fosileve të dinosaurëve ishin thelbësore si për koleksionistët ashtu edhe për anatomistët, të cilët u përpoqën të kuptojnë se si kockat përshtaten për të formuar një kafshë.

Zbulimi i Uranit

Hidhni një sy kësaj letre origjinale që u shkrua nga shkencëtari i cili zbuloi planetin Uran. Në vitin 1782, William Herschel i shkroi një letër Shoqërisë duke i thënë se ka zbuluar një planet të ri të rëndësishëm të sistemit diellor.

Herschel përdori një teleskop të ri të fuqishëm dhe “papritmas ai gjeti diçka të re, planetin e parë të zbuluar në historinë moderne”. Por nëse Herschel do të kishte të drejtë, ne do ta quanim planeti Uran, diçka krejtësisht ndryshe. Ideja ishte ta emëronte atë “Georgium Sidus”, sipas mbretit George III.

Eksperimentet e hershme të fotografisë

Shumë kohë para se telefonët inteligjentë dhe kamerat digjitale të shfaqeshin kudo, shpikësit në vitet 1830 dhe 1840 po eksperimentonin me ide të reja. Disa nga këto përpjekje për të realizuar imazhe të reja u dërguan në Shoqërinë Mbretërore.

Një novator, William Henry Fox Talbot, shkroi në vitin 1839 se ai mendoi se kishte zbuluar diçka që mund të kishte “shumë aplikime të dobishme dhe të rëndësishme”.

Gjithashtu, kjo është dëshmi se si shpikjet ndonjëherë mund të ndodhin përmes dështimit, shpjegon biblitekari Moore.

I frustruar nga aftësitë e tij të dobëta në vizatim, Talbot u përpoq të shpikte një mënyrë të re për të kapur fotografi. Krahas këtyre katër gjetjeve, Shoqëria Mbretërore një nga organizatat kryesore shkencore në botë ka mijëra objekte të tjera të mbledhura qëkur u themelua në vitin 1660./UBTNews/

Kuriozitete

Fotoja e vitit: Portreti i një djali palestinez të plagosur shpallet fitues i “World Press Photo”

Published

on

Një portret i mahnitshëm i një djali të ri palestinez, Mahmoud Ajjour, i cili humbi të dy duar në një sulm ajror izraelit në qytetin e Gazës, ka fituar titullin e fotos më të mirë të “World Press Photo”.

Fotografja Samar Abu Elouf, gjithashtu nga Gaza, takoi nëntëvjeçarin Mahmoud pas tre muajsh, kur ai dhe familja e tij u evakuan në Doha, Katar, për trajtim mjekësor. Ajjour kishte pësuar dëmtime të rënda nga shpërthimi që ia këputi njërin krah dhe ia gjymtoi tjetrin.

Në shënime Abu Elouf tregon për momentin kur nëna e Mahmudit i shpjegoi se fjalët e para pas operacionit ishin: “Si do të jem në gjendje të të përqafoj?”

Foto e publikuar në “The New York Times”, është pasqyrë e dhimbshme e pasojave të luftës në Gaza, e cila ka shkaktuar dhjetëra mijëra të vdekur.

Kjo foto përfaqëson më shumë se një histori personale; ajo tregon një luftë të gjerë që ka pasoja të thella për brezat. Gjyqtarët e “World Press Photo” ishin tërhequr nga kontrastet mes dritës dhe errësirës, bukurisë dhe dhimbjes në imazhin fitues.

Nga më shumë se 60,000 aplikime nga 3,778 fotografë në mbi 140 shtete, ky imazh u zgjodh si më i miri.

Dy vepra të tjera janë nderuar si nënkampione, duke përfshirë një imazh të emigrantëve kinezë që ngrohen nga një zjarr pas kalimit të kufirit SHBA-Meksikë dhe një fotografi tronditëse e një të riu që kalon një shtrat lumi të shkretëtiruar në Amazonë.

Imazhet fituese janë ekspozuar në Amsterdam dhe do të shfaqen gjithashtu në Londër, Sidnej, Xhakartë dhe Mexico City.

Continue Reading

Kuriozitete

Teleskopi gjen shenja jete në planetin e largët

Published

on

Shkencëtarët kanë gjetur prova të reja, por paraprake, se një botë e largët që rrotullohet rreth një ylli tjetër mund të jetë shtëpia e jetës.

Një ekip i Kembrixhit që studion atmosferën e planetit të quajtur K2-18b ka zbuluar shenja të molekulave që në Tokë prodhohen nga organizma të thjeshtë.

Rezultatet janë pikasur nga teleskopi hapësinor James Webb i NASA-s, por ekipi dhe astronomët e pavarur theksojnë se nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar këtë gjë.

Studiuesi, Prof Nikku Madhusudhan, tha në laboratorin e tij në Institutin e Astronomisë të Universitetit të Kembrixhit se shpreson të marrë provat kryesore.

“Kjo është prova më e fortë. Ende që ka gjasa të ketë jetë atje. Mund të them realisht se ne mund ta konfirmojmë këtë sinjal brenda dy vitesh”.

K2-18b është dy herë e gjysmë më i madh se Toka dhe është shtatëqind trilionë milje larg nesh.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Studimi: Fëmijët e dytë kanë më shumë gjasa të shfaqin probleme sjelljeje

Published

on

Një studim nga MIT zbuloi se fëmijët e dytë të familjes – veçanërisht djemtë kanë më shumë gjasa të shfaqin sjellje problematike krahasuar me vëllezërit apo motrat më të mëdha.

Duke analizuar të dhëna nga familje në SHBA dhe Danimarkë, studiuesit zbuluan se djemtë e lindur të dytë kanë 20% deri në 40% më shumë gjasa të kenë probleme në shkollë apo me ligjin.

Një nga arsyet mund të jetë fakti që fëmijët e parë përfitojnë vëmendje të plotë nga prindërit dhe kanë si shembull modele më të pjekura, ndërsa fëmijët e dytë shpesh marrin si shembull vëllezërit e motrat e tyre që janë ende duke u zhvilluar.

Megjithatë, kjo nuk është një rregull që vlen për të gjithë, pasi sjellja ndikohet edhe nga mënyra e rritjes, dinamika familjare dhe personaliteti i fëmijës.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Diamanti blu ne ankand/ Guri i çmuar, pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë

Published

on

Një diamant blu i rrallë nga Golconda mbi 23 karat do të dalë në ankand në Christie’s.

Guri i çmuar dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit ëdhe është diamanti blu më i rëndësishëm që është nxjerrë ndonjëherë në ankand.


Diamanti u zbulua në minierat legjendare Golconda në Indinë jug-qendrore, e njohur për prodhimin e disa prej diamanteve më të famshëm në botë, duke përfshirë Diamantin Hope.

Ajo që është unike është se guri nuk ka ndryshuar në më shumë se 100 vjet, 23.24 karat dhe nuk ka ndryshuar formë, peshë apo madhësi.

Grui i çmuar ishte një pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë dhe dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit.  Diamantet Golconda janë gurët më të mirë transparentë dhe të rrallë në botë.

Shitja pritet të shënojë një rekord. Vlerësimet shkojnë nga 35 deri në 50 milionë dollarë.

Me 45,52 karat, Diamanti Hope është diamanti më i madh blu që është zbuluar ndonjëherë.

 

Continue Reading

Të kërkuara