Një nga gjetjet e para shkencore që u nënshkrua nga një grua është tashmë për herë të parë e qasshme në internet për publikun.
Përshkrimet e Martha Gerrish për yjet në vitin 1734 bashkohen me zbulimet nga Isaac Newton, gjuetarët e fosileve viktoriane dhe fotografët pionierë. Dokumentet janë digjitalizuar nga institucioni shkencor Royal Society në Londër.
Në rreth 250 mijë dokumente tani mund të keni qasje në internet duke mbuluar gjithçka nga vëzhgimet e klimës, historia e ngjyrave, mënyra e përcjelljes së energjisë elektrike dhe kafshët.
Letra e parë e nënshkruar nga një grua
Në vitin 1734, një grua që jetonte në New England e quajtur Martha Gerrish i shkroi Shoqërisë Mbretërore se kishte parë një pamje të rrallë astronomike të quajtur Parhelion, një fenomen optik që shfaqet në qiell si dy aureolë pranë diellit.
Kjo ishte dhe letra e parë në arkivin e revistës së Shoqatëse quajtur Transaksionet Filozofike, që dihet se është dërguar nga një grua në emrin e saj pasiqë shumica e grave në atë kohë kishin qasje të kufizuar në arsimin formal dhe nuk konsideroheshin intelektualisht të barabarta me burrat.
Një vizatim nga Martha Gerrish e cila nënshkroi letrën drejtuar Shoqërisë Mbretërore me emrin e saj. Zonja Gerrish e pranon se ka çekuilibër në letrën të cilën e shkroi: “Nëse kjo do të vinte nga një dorë mashkullore, besoj se do të ishte një dhuratë e pranueshme për Shoqërinë Mbretërore”.
Në letër thuhet se gratë kanë kontribuar në shkencë me shekuj të tërë edhe kur puna e tyre nuk ishte publike, shpjegon historiania e Shoqërisë Mbretërore, Louisiane Ferlier.
Dinozaurët viktorianë
Gjuetari i dinosaurëve, Gideon Mantell dërgoi vizatime të detajuara nga zbulimet që ai bëri në vitin 1849 1849 nga fosilet e dinosaurëve në bregun Jurasik, në Anglinë jugore. Në fakt, disa nga vizatimet u realizuan nga gruaja e tij, shpjegon bibliotekari i Shoqërisë Mbretërore, Keith Moore, dhe ato ishin thelbësore për t’u treguar shkencëtarëve të tjerë atë që ishte zbuluar para se të shpiket fotografia.
Vizatimet e fosileve të dinosaurëve ishin thelbësore si për koleksionistët ashtu edhe për anatomistët, të cilët u përpoqën të kuptojnë se si kockat përshtaten për të formuar një kafshë.
Zbulimi i Uranit
Hidhni një sy kësaj letre origjinale që u shkrua nga shkencëtari i cili zbuloi planetin Uran. Në vitin 1782, William Herschel i shkroi një letër Shoqërisë duke i thënë se ka zbuluar një planet të ri të rëndësishëm të sistemit diellor.
Herschel përdori një teleskop të ri të fuqishëm dhe “papritmas ai gjeti diçka të re, planetin e parë të zbuluar në historinë moderne”. Por nëse Herschel do të kishte të drejtë, ne do ta quanim planeti Uran, diçka krejtësisht ndryshe. Ideja ishte ta emëronte atë “Georgium Sidus”, sipas mbretit George III.
Eksperimentet e hershme të fotografisë
Shumë kohë para se telefonët inteligjentë dhe kamerat digjitale të shfaqeshin kudo, shpikësit në vitet 1830 dhe 1840 po eksperimentonin me ide të reja. Disa nga këto përpjekje për të realizuar imazhe të reja u dërguan në Shoqërinë Mbretërore.
Një novator, William Henry Fox Talbot, shkroi në vitin 1839 se ai mendoi se kishte zbuluar diçka që mund të kishte “shumë aplikime të dobishme dhe të rëndësishme”.
Gjithashtu, kjo është dëshmi se si shpikjet ndonjëherë mund të ndodhin përmes dështimit, shpjegon biblitekari Moore.
I frustruar nga aftësitë e tij të dobëta në vizatim, Talbot u përpoq të shpikte një mënyrë të re për të kapur fotografi. Krahas këtyre katër gjetjeve, Shoqëria Mbretërore një nga organizatat kryesore shkencore në botë ka mijëra objekte të tjera të mbledhura qëkur u themelua në vitin 1660./UBTNews/
Lista Srpska është ankuar në Panelin Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP) për vendimin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) për të mos certifikuar kandidatët e saj për zgjedhjet e 28 dhjetorit.
Për këtë ka njoftuar anëtari i Kryesisë së Listës Srpska, Igor Simiq, i cili tha se vendimi i KQZ-së “përfaqëson një përpjekje të regjimit të Kurtit për t’u imponuar serbëve se kush do t’i përfaqësojë ata në parlament”.
Simiq tha për Kosovo Online se KQZ “tradicionalisht merr vendime të paligjshme për të parandaluar pjesëmarrjen e Listës Srpska në zgjedhjet e parakohshme parlamentare dhe tani po përpiqet të mos certifikojë kandidatët e saj për deputetë”.
“Mbrëmë vonë na dërguan një vendim në të cilin, citoj, thuhet ‘kontrollet e listës së kandidatëve nuk rezultuan në ndonjë gjetje që do të pengonte konfirmimin e asnjërit prej kandidatëve të Listës Srpska të paraqitur nga kjo parti për këto zgjedhje’. Pra, ata e shkruajnë këtë dhe pastaj keni një vendim që thotë ‘rekomandimi që u dha është refuzuar’”, tha Simiq.
Ai shtoi se të gjitha institucionet e Kosovës i kanë kontrolluar kandidatët e Listës Srpska dhe kanë përcaktuar se ata i plotësojnë të gjitha kërkesat ligjore në përputhje me Ligjin për Zgjedhjet e Përgjithshme.
“Megjithatë, u mor një vendim politik. Anëtarët e partive politike në KQZ nuk donin të certifikonin kandidatët tanë. Kjo tregon edhe një herë se sa shumë Kurti dhe regjimi i tij i frikësohen unitetit serb dhe fitores së Listës Srpska në zgjedhje”, tha Simiq,
Ai tha se ankesën në PZAP e bënë sot në mëngjes.
“Ne presim që Paneli Zgjedhor i Ankesave dhe Parashtresave ta anulojë vendimin. Por kjo konfirmon pikëpamjen se regjimi i Kurtit po bën gjithçka për të penguar serbët të kenë të drejtën të zgjedhin përfaqësuesit e tyre politikë, por përkundrazi dëshiron t’u imponojë atyre se kush do t’i përfaqësojë serbët brenda atij parlamenti”, tha ai.
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, mori pjesë në Kosova Health Forum 2025, ku u diskutuan zhvillimet, sfidat dhe transformimet e nevojshme për avancimin e sistemit shëndetësor në Kosovë. Gjatë forumit, Rektori Hajrizi solli perspektivën e arsimit të lartë si një komponent thelbësor në formimin e profesionistëve të shëndetësisë dhe në forcimin e kapaciteteve të sektorit.
Në fjalën e tij, Rektori Hajrizi theksoi se UBT ka luajtur një rol vendimtar në krijimin dhe zhvillimin e programeve të reja shëndetësore, duke ndërtuar kapacitete që dikur nuk ekzistonin në vend. Ai nënvizoi se Kosova ka bërë përparime të rëndësishme në harmonizimin e kurrikulave me standardet dhe direktivat ndërkombëtare, duke arritur një nivel që shpesh krahasohet me vendet evropiane.
“Kosova ka hyrë në një proces të rregullimit të sistemit arsimor dhe të kurrikulave me direktiva të veçanta që e përcaktojnë qartë strukturën e kompetencave, dhe në shumë raste kemi qenë më përpara se disa vende evropiane”, tha Rektori Hajrizi.
Ai foli gjithashtu për sfidat aktuale të tregut të punës në sektorin shëndetësor, duke theksuar se rritja e kërkesës për profesionistë është ndikuar ndjeshëm nga situata në vendet evropiane, të cilat po përballen me plakjen e popullsisë dhe mungesën e fuqisë punëtore.
Sot, Komuna e Obiliqit zgjodhi Kryesuesin e ri të Kuvendit Komunal. Me 11 vota pro dhe asnjë kundër, Kryesues i Kuvendit u zgjodh Sami Ahmeti. Në këtë mbledhje të jashtëzakonshme konstituive, mori pesë edhe kryetari i Komunës, Halil Thaçi.
“Gjatë seancës u zhvillua procesi i votimit për zgjedhjen e Kryesuesit të ri të Kuvendit Komunal. Me 11 vota pro dhe asnjë kundër, Kryesues i Kuvendit u zgjodh Sami Ahmeti”, thuhet në njoftim.
Ndërkaq, gjatë zhvillimit të kësaj seance, përfaqësuesit e AAK-së dhe Listës Serbe u larguan nga mbledhja, ndërsa nga radhët e LDK-së qëndruan vetëm dy anëtarë, ndërkohë që pjesa tjetër e grupit u largua.
Sipas njoftimit, kryetari Halil Thaçi uroi kryesuesin e ri dhe theksoi rëndësinë e bashkëpunimit, transparencës dhe funksionimit demokratik të Kuvendit në shërbim të qytetarëve të Komunës së Obiliqit.
Në kuadër të 16 Ditëve të Aktivizmit kundër Dhunës me Bazë Gjinore, QKRMT, në bashkëpunim me UBT , organizoi një takim të veçantë me studentët e UBT-së.
Në takim ishte e pranishme Vasfije Buqe Goodman, gruaja që theu heshtjen dhe u bë zëri i parë që i dha dinjitet dhe vend të merituar mbijetuesve të dhunës seksuale gjatë luftës. Ky takim prekës u fokusua në ballafaqimin me të kaluarën – një proces thelbësor për shërim dhe drejtësi.
Vasfija ndau me studentët forcën e saj, rrugëtimin e vështirë drejt së vërtetës dhe mesazhin e saj të fuqishëm për mbështetjen, empatinë dhe rolin jetik të brezit të ri në thyerjen e stigmas dhe në ndërtimin e një shoqërie që nuk hesht më.
Studentët dëgjuan, reflektuan dhe u frymëzuan nga një histori që nuk është vetëm personale, por edhe një thirrje kombëtare për dinjitet, drejtësi dhe ndryshim shoqëror.
Ky aktivitet u mbështet nga Ambasada e Mbretërisë së Bashkuar, duke nxitur përpjekjet e përbashkëta për të siguruar që askush të mos mbetet vetëm përballë dhimbjes së së kaluarës.