Kuriozitete

Shkencëtarët po përpiqen të zbulojnë parfumin e Kleopatrës

Mitet për parfumin që përdorte Mbretëresha e Egjiptit Kleopatra janë të shumta.

Published

3 years ago

on

Për të hedhur dritë mbi të shkuarën, së fundmi shkëncëtarët po përpiqen të zbulojnë “aromën e oazit të lashtë”, duke studiuar lidhjen e ngushtë mes perceptimit të aromave dhe emocioneve.

Ekziston një lidhje e ngushtë mes perceptimit të aromave të ndryshme dhe emocioneve. Këto erëra qëndrojnë nën vetëdijen tonë, duke ngjallur emocione dhe kujtime të cilat shpjegojnë mënyrën se si ne e perceptojmë botën.

Për këtë arsye vitet e fundit shkencëtarët duan të rindërtojnë aromat e lashta dhe t’i përdorin ato për të mësuar më shumë për mënyrën se si njerëzit jetonim dikur.

Barbara Huber, studiuese e arkeologjisë në Gjermani, shpjegon:

“Është një sens shumë jetik. Aroma ishte shumë e rëndësishme në të kaluarën sepse atëherë jo gjithçka ishte kaq e dezinfektuar. Sfida e gjetjes së aromave të së kaluarës është shumë intriguese”.

Shkencëtarët po studiojnë mbetjet e padukshme biomolekulare të mbetura në djegëset e temjanit, shishet e parfumit, tenxheret e gatimit dhe kavanozët e ruajtjes së ushqimit duke përdorur teknika si kromatografia, një proces për ndarjen e komponentëve në një përzierje.

Në punën e saj, Huber ka studiuar djegëset e temjanit të gjetura në vendin arkeologjik të Tayma, vendbanimi më i vjetër i Arabisë Saudite që daton 5000 vjet më parë, në mënyrë që të përpiqet të rindërtojë “peizazhin e aromave” të oazit të lashtë.

“Rrëshirat dukeshin vërtet të ngjashme… por kur digjen, ato kanë një erë krejtësisht të ndryshme. Kështu për shembull, temjani ishte me të vërtetë një erë balsamike dhe ndoshta ai përdorej për të pastruar shtëpitë”, shpjegoi Huber.

Sean Coughlin, një studiues i mendimit antik dhe mesjetar në Akademinë Çeke të Shkencave, po përpiqet të rikrijojë parfumet që mund të ketë mbajtur vetë Kleopatra, bazuar në recetat e regjistruara në tekstet e lashta egjiptiane dhe nga mbishkrimet në muret e tempullit.

 “Ajo që ne vërtet po përpiqemi të bëjmë është të përdorim kiminë organike për të zbuluar diçka rreth procesit, sepse ne mendojmë se procesi do të përcaktonte gamën e aromave të mundshme”.

Ekziston një mit që Mbretëresha e Egjiptit, Kleopatra, aromatizonte velat e anijeve të saj, në mënyrë i dashuri i saj Marco Antonio, të mund të nuhaste ardhjen e saj nga bregu.

© SYRI.net

Related Topics:
Continue Reading

Kuriozitete

Pirunë plastikë në kopsht! Ide e thjeshtë, efekt i madh

Published

3 days ago

on

November 27, 2025

By

Kushtet dimërore, përfshirë temperaturat e ulëta, ngricat dhe erën, paraqesin sfida të mëdha për bimët dhe kopshtet.

Për të siguruar mbijetesën, përgatitja e kopshtit me kohë është thelbësore. Edhe llojet më rezistente mund të dëmtohen nga i ftohti, prandaj ekspertët këshillojnë masa të thjeshta, por efektive për mbrojtjen e bimëve.

Një metodë e pazakontë që po fiton popullaritet për kopshtarët amatorë përfshin pirunët plastikë. Vendosja në tokën e kopshtit krijon një barrierë fizike që pengon dëmtuesit, si minjtë, lepujt, ketrat dhe dhelprat, të shkatërrojnë të mbjellat gjatë dimrit, raporton Daily Express.

Sipas Ideal Home, sipërfaqja e mprehtë e krijuar nga pirunët e ngulur në tokë e bën ambientin të pakëndshëm për disa dëmtues, të cilët e shmangin atë zonë. Lucy Bradley, eksperte për kopshte dhe sera në kompaninë Easy Garden Irrigation, shpjegon:

“Dëmtuesit e vegjël, si kërmijtë, pengohen nga sipërfaqja e mprehtë që krijohet nga pirunët. Për efekt maksimal, pirunët duhet të vendosen të dendur, rreth 5 centimetra larg njëri-tjetrit, duke rrethuar veçanërisht bimët e ndjeshme, si fidanët e rinj.”

Ky truk i thjeshtë është një mënyrë efektive për t’i mbajtur bimët të sigurta gjatë muajve të ftohtë dhe për të shmangur dëmtimet e padëshiruara nga vizitorët e papritur të kopshtit. /A.Z/UBT News/

bime

Continue Reading

Kuriozitete

Kina zbulon depozitën më të madhe të arit në historinë e saj

Published

4 days ago

on

November 26, 2025

By

Kina njoftoi se me zbulimin e depozitës më të madhe të arit të regjistruar ndonjëherë në vend.

Depozita ndodhet në provincën Liaoning dhe përmban rreth 1.444 tonë ar të pastër, duke u cilësuar si gjetja më e madhe që nga themelimi i Republikës Popullore të Kinës në vitin 1949.

Sipas Ministrisë së Burimeve Natyrore, zona përfshin rreth 2.586 milionë tonë xehe, me një përqendrim mesatar prej 0.56 gramësh ar për ton. Edhe pse konsiderohet xehe me përqendrim të ulët, autoritetet e kanë përshkruar zbulimin si një depozitë “super të madhe”.

Vlera e përgjithshme e arit llogaritet të tejkalojë 166 miliardë euro.

Kërkimet janë zhvilluar nga kompania shtetërore Liaoning Geological and Mining Group, me rreth 1,000 ekspertë dhe punëtorë të angazhuar në procesin e eksplorimit.

Vendndodhja e saktë e depozitës nuk është bërë publike, duke ngritur dyshime për arsye të mundshme strategjike.

Zbulimi vjen në një kohë kur çmimet globale të arit janë rritur ndjeshëm dhe Kina po intensifikon kërkimet për burime të reja, për të përmbushur kërkesën e brendshme dhe tregun ndërkombëtar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Një robot kinez shkruan historinë me udhëtimin e tij 106 km

Published

4 days ago

on

November 26, 2025

By

Një robot humanoid kinez ka hyrë në Librin e Rekordeve Guinness pasi përfundoi me sukses një udhëtim tre-ditor prej 66 miljesh (rreth 106 kilometra) – distanca më e gjatë ecur ndonjëherë nga një robot i këtij lloji.

AgiBot A2, me lartësi rreth 1.68 metra, nisi rrugëtimin në mbrëmjen e 10 nëntorit nga qyteti Suzhou. Gjatë ecjes ai përshkoi autostrada dhe rrugë urbane, përpara se të mbërrinte në Bund, zonën historike të Shanghait, më 13 nëntor, sipas njoftimit të Rekordeve Botërore Guinness.

Kompania AgiBot, me seli në Shanghai, deklaroi se roboti i tyre përshkoi terrene të ndryshme dhe respektoi rregullat e trafikut gjatë gjithë udhëtimit të pandërprerë prej 66 miljesh.

Në pamjet e publikuara nga kompania, modeli A2 me ngjyrë argjendtë e të zezë shfaqet duke ecur përgjatë rrugëve pranë biçiklistëve dhe drejtuesve të skuterëve, ndërsa në momentet e fundit të udhëtimit ai shpejton ritmin dhe ecën përgjatë zonës së Bundit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Zbulim i ri: Truri arrin kulmin në 32 vjeç

Published

4 days ago

on

November 26, 2025

By

Shkencëtarët kanë zbuluar se truri kalon në pesë faza kryesore gjatë jetës, me pika të rëndësishme kthese në moshat 9, 32, 66 dhe 83 vjeç, raporton BBC.

Studimi përfshiu rreth 4,000 persona deri në moshën 90 vjeç dhe analizoi mënyrën se si ndryshojnë lidhjet midis qelizave të trurit.

Sipas hulumtimit të Universitetit të Kembrixhit, truri vazhdon të zhvillohet deri në fillim të të tridhjetave — periudha që konsiderohet si kulmi neurologjik. Ky ritëm ndryshimi shpjegon edhe pse rreziku për çrregullime të shëndetit mendor apo demencë ndryshon me moshën.

Pesë fazat e trurit janë:

• Fëmijëria (0–9 vjeç): rritje e shpejtë e trurit dhe formim i shumtë i sinapseve, por me efikasitet të ulët.
• Adoleshenca (9–32 vjeç): faza më e madhe e riorganizimit; truri bëhet më efikas dhe arrin kulmin në të 30-at. Kjo periudhë shoqërohet me rrezik më të lartë për çrregullime mendore.
• Mosha e rritur (32–66 vjeç): stabilitet i funksioneve dhe personalitetit, me ndryshime të ngadalta.
• Plakja e hershme (66–83 vjeç): truri ndahet në zona që punojnë më fort veçmas; fillojnë të shfaqen rreziqe si demenca apo hipertensioni.
• Plakja e vonë (83+): ndryshime të mëtejshme në lidhjet e trurit, të ngjashme me fazën e mëparshme, por më të theksuara.

Studiuesja Alexa Mousley thotë se fazat përputhen dukshëm me momente kyçe të jetës — nga puberteti te ndryshimet sociale në të 30-at dhe sfidat shëndetësore në moshë të thyer. /A.Z/UBT News/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ChatGPT can make mistakes. Check important info.

Continue Reading

Të kërkuara