Që nga mëngjesi e deri në fund të ditës, misioni i një prindi është ta mbajë fëmijën e tij, të sigurt, të mbrojtur e të shëndetshëm. Sytë e të vegjëlve janë ndjeshëm të rrezikuar jo vetëm nga televizori, por edhe nga ushqyerja, kompjuteri, tableti e telefoni.

Përkujdesja për sytë e fëmijëve është e një rëndësie jetësore.

Shëndeti i syve është shumë i brishtë në fazat e para të jetës dhe është detyra e prindit të mbikëqyrë me kujdes rritjen dhe zhvillimin e tij.

Etapat e evolucionit të shikimit të fëmijëve

Mjekët shpjegojnë se të porsalindurit janë në gjendje të dallojnë ngjyrën e bardhë nga e zeza ndërkohë që rrezja e shikimit është në një distancë prej 0.5 metra. Pas dy muajve, fushëpamja e tyre zgjerohet me 60 º dhe fëmija arrin të dallojë ngjyrën e kuqe dhe të gjelbër

Fushëpamja e fëmijëS 4 muajsh zgjerohet në 110 º, kur arrin në 1 vjeç, ajo arrin në 180 º. Maturimi i syve të fëmijëve nis në moshën 6 vjeç e përfundon 10 vjeçare. Sëmundjet e syve më të përhapura tek fëmijët janë: shtrembërimi i syve, hipermetropia, myopia, glaucoma e lindur dhe perdja e lindur.

Ky evolucion në shikimin e fëmijës ka nevojë për mbikëqyrje dhe vizita të detyrueshme tek okulisti

Si të mbroni sytë e fëmijëve tuaj?

Bebet nga 0-4 muaj

Bebet e kësaj grupmoshe duhet të qëndrojnë të mbrojtur nga ndriçimi i fortë. Drita në dhomën e fëmijës nuk duhet të jetë shumë e fortë. Nëse krevati i bebes sheh nga dritarja, atëherë kthejeni nga ana e kundërt. Aparatet elektronike duhen mbajtur të paktën 30 cm larg fëmijës.

Bebet nga 5-8 muaj

Ekspertët rekomandojnë që në pjesën e sipërme të krevatit të varni lodra të vogla sepse ato bëjnë mirë për shikimin. Përveç shikimit, mbajtja e lodrave të tilla ndihmon në sinkronizimin e lëvizjes së duarve dhe këmbëve. Fëmijët e kësaj grupmoshe duhet të kalojnë pak kohë në natyrë.

Ushqimet e duhura për sy të mprehtë

Për fëmijët e grupmoshave të tjera, ushqyerja është rruga e duhur për tu mbrojtur sytë.

Barishtet

Barishtet janë të pasura me luteinë dhe zeaksanthinë. Këto antioksidantë ulin rrezikun e formimit të perdes së syve dhe sëmundjeve të tjera të shikimit.

Vezët

E verdha e vezës është shumë e pasur me luteinë, zeaksanthinë dhe zink. Këto të treja ulin rrezikun e sëmundjeve të syve që në moshë të vogël e deri më vonë.

Agrumet dhe frutat e pyllit

Frutat e pyllit dhe agrumet përmbajnë sasi të bollshme të vitaminës C. Kjo e fundit ul në mënyrë dramatike rrezikun e kataraktit dhe miopizimit të syve.

Bajamet

Studimet kanë konfirmuar se konsumi i rregullt i bajameve ngadalëson humbjen e shikimit dhe sëmundjet e tjera që prekin retinën.

Kjo vjen falë vitaminës E që gjendet tek bajamet. Një grusht me këto arror në ditë plotëson gjysmën e nevojës ditore për vitaminën E.

Poleni veror është një nga shkaktarët më të shpeshtë të alergjive sezonale. Ai përhapet nga bari, lulet dhe bimët e tjera që lulëzojnë gjatë muajve të ngrohtë, dhe grimcat e tij mikroskopike mund të shkaktojnë reaksione tek personat e ndjeshëm.

Sipas American College of Allergy, Asthma & Immunology (ACAAI, 2024), ekspozimi ndaj polenit mund të provokojë teshtima të shpeshta, hundë që rrjedh, kruajtje të syve dhe lodhje.

Parandalimi:

▪ Për t’u mbrojtur nga poleni veror, rekomandohet të ndiqen disa masa të thjeshta:

▪ Qëndrimi brenda gjatë orëve me përqendrim të lartë të polenit, zakonisht mëngjesi dhe pasdite.

▪ Mbajtja e dritareve të mbyllura dhe përdorimi i filtrave të ajrit HEPA (Mayo Clinic, 2023).

▪ Larja e flokëve dhe ndërrimi i rrobave pas kthimit nga jashtë për të hequr polenin e mbetur (Centers for Disease Control and Prevention [CDC], 2023).

▪ Shmangia e tharjes së rrobave jashtë gjatë ditëve me përqindje të lartë poleni.

Trajtimi:

▪ Antihistaminikë oralë që reduktojnë teshtimat dhe rrjedhjen e hundës (Johns Hopkins Medicine, 2023).

▪ Sprej nazalë me kortikosteroide për të ulur inflamacionin dhe bllokimin e hundës.

▪ Pika për sy për kruajtje dhe lotim.

Për raste të rënda ose të vazhdueshme, mund të merret në konsideratë imunoterapia (vaksinat e alergjisë), e cila ndihmon në uljen e ndjeshmërisë ndaj polenit me kalimin e kohës.

Si ta dalloni alergjinë nga ftohja në verë?

Kanë disa simptoma të përbashkëta, si rrjedhja e hundës, teshtimat dhe lodhja, por ka dallime të qarta: Alergjia shkakton sekrecione të qarta, kruajtje të syve dhe simptomat vazhdojnë për javë ose muaj, për aq kohë sa vazhdon ekspozimi ndaj alergjenit (Mayo Clinic, 2023).

Ftohja verore, e shkaktuar nga viruse,  shoqërohet me ethe, dhimbje fyti dhe mukoza më të trasha me ngjyrë të verdhë (Johns Hopkins Medicine, 2023).

Tjetër dallim i rëndësishëm është se ftohja është ngjitëse, alergjia nuk transmetohet nga një person te tjetri (Harvard Health Publishing, 2024). Nëse simptomat zgjasin mbi 10 ditë dhe përkeqësohen në ditë kur poleni është i lartë, ka më shumë gjasa të bëhet fjalë për alergji sesa për ftohje.

Vitamina D, e njohur edhe si “vitamina e diellit”, shpesh reklamohet si një suplement kryesor dietik që shumë njerëz ndiejnë natyrshëm nevojën për ta marrë.

Rëndësia e saj është e pamohueshme, pasi luan rol vendimtar në ruajtjen e shëndetit të përgjithshëm, nga mbështetja e sistemit imunitar deri te forcimi i kockave dhe dhëmbëve.

Megjithatë, shumë njerëz kanë mungesë të kësaj vitamine thelbësore, kryesisht për shkak të stileve moderne të jetesës që kufizojnë ekspozimin në diell dhe marrjen e mjaftueshme dietike, shkruan mindbodygreen.com.

Ndërsa shumica e popullsisë mund të përfitojë nga suplementet e vitaminës D, ka grupe të caktuara që kanë veçanërisht nevojë për të.

Kushdo që do shëndet optimal

Nëse doni që trupi të funksionojë në nivelin më të lartë, vitamina D është aleati juaj. Receptorët e saj gjenden në çdo qelizë, që do të thotë se është thelbësore për shëndetin e trurit, kockave, muskujve, hormonal, tretës dhe zemrës. Që trupi të korrë të gjitha përfitimet, ka nevojë për nivele të mjaftueshme. Niveli i rekomanduar në gjak duhet të jetë 50 ng/ml ose më i lartë, që është dukshëm më i lartë se kufiri klinikisht i pranueshëm.

Individë fizikisht aktivë

Pavarësisht nëse jeni atlet, atlet rekreativ, jogist me përvojë a prind që vrapon pas fëmijëve të vegjël, aktivitet kërkon muskuj dhe kocka të forta. Vitamina D është thelbësore për ruajtjen e masës muskulore, dendësisë së kockave dhe sistemit muskuloskeletor për shkak të rolit të saj në rregullimin e kalciumit. Nëse jeni mbi mesataren aktivë, marrja e një suplementi të përditshëm të vitaminës D mund të ndihmojë në mbajtjen e trupit tuaj të fortë dhe elastik.

Njerëzit mbi 40 vjeç

Ndërsa plakemi, aftësia e trupit tonë për të prodhuar dhe aktivizuar vitaminën D bie. Bëhet më e vështirë për trupin të shndërrojë rrezet e diellit në vitaminë D, si dhe ta shndërrojë në formën aktive, hormonalisht aktive. Kjo e bën më të vështirë për të rriturit e moshuar, veçanërisht ata mbi 65 vjeç, të arrijnë dhe të mbajnë nivele të mjaftueshme të kësaj vitamine. Marrja e një suplementi cilësor çdo ditë mund t’i ndihmojë ata të ruajnë shëndetin optimal.

Darka është koha kur shumica e njerëzve konsumojnë vaktin më të rëndësishëm të ditës pas një dite të ngarkuar. Ajo është një mundësi për të rimbushur energjitë, por gjithashtu për të mbajtur shëndetin në nivele optimale.

Për të siguruar që darka juaj të jetë jo vetëm e shijshme, por edhe e shëndetshme, ka disa ushqime që mund të përfshini në vaktet tuaja të mbrëmjes.

Ja disa nga ushqimet më të mira që duhet të hani në darkë:

1. Peshk i yndyrshëm (Salmon, Sardelet, Makreli)

Peshqit e yndyrshëm janë të pasur me acide yndyrore omega-3, që janë të rëndësishme për shëndetin e zemrës dhe trurit. Salmoni dhe sardelet janë burime të shkëlqyera të vitaminës D dhe proteinave, duke ju ofruar ndihmë për forcimin e sistemit imunitar dhe mbajtjen e nivelit të energjisë. Peshqit përmbajnë selen, një mineral që mbështet funksionet e shumta të trupit, përfshirë metabolizmin.

2. Perime të gatuara

Perimet janë burim i pasur me fibra dhe ushqyes tjerë që janë të domosdoshëm për shëndetin e zorrëve dhe për një tretje të shëndetshme. Perimet si brokoli, spinaqi, dhe karotat janë të pasura me antioksidantë dhe vitamina që ndihmojnë në luftimin e inflamacionit dhe mbështesin funksionet e trupit. Ato janë gjithashtu të lehta për t’u tretur dhe nuk shkaktojnë ndjenja të ngopjes pas darkës, duke siguruar një natë të rehatshme gjumi.

3. Bajame dhe arra

Bajamet dhe arrat janë të pasura me yndyrna të shëndetshme, proteina dhe fibra, duke ofruar një ndihmë të shkëlqyer për shëndetin e zemrës dhe për uljen e kolesterolit. Një grusht me bajame ose arra mund të jetë një mundësi ideale për ndërmjetësim pas darkës, pasi janë të pasura me magnez, i cili ndihmon në relaksimin e muskujve dhe mund të përmirësojë cilësinë e gjumit.

4. Yogurt i thjeshtë (pa sheqer)

Burim i shkëlqyer i probiotikëve që ndihmojnë në shëndetin e zorrëve dhe imunitetit. Përmban kalcium e proteina, që janë të rëndësishme për kockat. Duke zgjedhur një version të thjeshtë, pa sheqer, shmangni sasinë e tepërt të kalorive e sheqerit që ndikon negativisht në cilësinë e gjumit dhe në shëndetin tuaj.

5. Quinoa dhe drithëra të plota

Një drithë që përmban aminoret, është  burim i shkëlqyer i proteinave e fibrave. Përdorimi i quinoa në darkë është një mundësi e shëndetshme, pasi ndihmon në stabilizimin e nivelit të sheqerit në gjak dhe ofron energji të qëndrueshme gjatë natës. Drithërat e tjera të plota, si orizi i kaf, janë të shkëlqyera për darkë.

6. Avokado

I pasur me yndyrna të shëndetshme dhe fibra, një burim i shkëlqyer i kaliumit, i cili ndihmon në balancimin e niveleve të presionit të gjakut. Konsumimi i avokados ndihmon në forcimin e zemrës e zvogëlon inflamacionin. Mund ta shtoni në sallata a hani me bukë të thekur për darkë të shijshme të shëndetshme.

7. Pula e gatuar (pa lëkurë)

Burim i shkëlqyer i proteinave të pastra, që ofron energji pa shtuar yndyrna të tepruara. Pula është e lehtë për t’u tretur, përmban vitaminën B6 dhe niacinë, që ndihmojnë në metabolizmin e energjisë e ruajnë funksionet e shëndetshme të trurit. Pula gatuhet në shumë mënyra, por është më mirë ta konsumoni pa lëkurë dhe të preferoni metodat e gatimit si pjekja ose zierja.

8. Të ftohta (fruta të freskëta)

Të pasura me vitamina, minerale e fibra. Të konsumoni fruta si banane, molla, dardha, dhe portokalle ndihmojnë të përmbushni nevojat për sheqer të natyrshëm e sigurojnë energji të qëndrueshme natën. Banania, është e pasur me magnez, i cili ndihmon në relaksimin e muskujve e përmirësimin e gjumit.

9. Supa me perime dhe pulë

Një pjatë e ngrohtë si supa e perimeve ose supa me pulë mund të jetë mundësi ideale për darkë. Supat janë të pasura me lëngje dhe mund të ndihmojnë në hidratimin e trupit pas një dite të ngarkuar.

10. Çaj i ngrohtë (pa sheqer)

Një çaj i ngrohtë pa sheqer, si i kamomilit, mund të jetë mundësi e shkëlqyer për të relaksuar trupin dhe mendjen pas një dite të gjatë. Çaji i kamomilit është i njohur për efektet  qetësuese, të cilat mund të përmirësojnë cilësinë e gjumit.