

Published
3 years agoon
By
UBT newsDeri më tani kemi lexuar se artriti është një sëmundje që prek vetëm të moshuarit.
Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se ky pretendim nuk është i vërtetë.
Sipas tyre, artriti mund të sëmurë këdo në çdo moshë, ndonëse gjasat e prekjes nga kjo sëmundje janë më të larta në moshë të thyer.
Sidoqoftë 3 nga 5 pacientë që vuajnë nga sëmundja preken nga artriti në një moshë më të re se 65 vjeç.
Çfarë është Artriti?
Artriti është një term që grupon më shumë se 100 sëmundje dhe çrregullime të ndryshme autoimunitare që shkaktojnë dhimbje, ngurtësim dhe enjtje të kyçeve dhe nyjeve.
Sëmundjet autoimunitare zakonisht kanë të bëjnë me një sistem imunitar që sulmon organizmin.
Një sulm i tillë kryhet nga rruazat e bardha të gjakut që në vend se të sulmojnë bakteret dhe infeksionet, godasin indet e shëndetshme rreth kyçeve
Format më të përhapura të artriti janë: osteoartriti, reumatizma dhe fibromialgjia.
Secila prej sëmundjeve në fjalë ka shenja dhe simptoma karakteristike por që në disa raste ndërthuren me njëra tjetrën.
Përveç simptomave të dukshme që prekin kyçet, këto sëmundje si artriti apo reumatizma manifestohen edhe me simptoma të tjera.
Lodhje
Të gjithë njerëzit e prekur nga kjo sëmundje ndihen tepër të lodhur. Lodhja është simptomë kryesore e shumë sëmundjeve autoimunitare.
Ndjesia e të qenit sëmurë
Artriti reumatoid shkon përtej dhimbjes së kyçeve.
Njerëzit e prekur prej tij ndihen sikur janë të sëmurë nga diçka më e madhe sepse ndihen më të lodhur dhe në agoni.
Humbja e masës muskulare
Nëse vini re një rënie të masës muskulare ose forcës dhe qëndresës, duhet të konsultoheni me një mjek.
Rënia e masës muskulare zakonisht ndodh një vit pas shfaqjes së sëmundjes.
Depresioni
Studimet thonë se depresioni është nga dy deri në katër herë më i përhapur te pacientët me artritit reumatoid.
Kjo ndodhë sepse inflamacioni ndikon edhe sistemin nervor.
Irritim të syve dhe gojës
Ndonjëherë, sëmundja shfaqet edhe me irritim dhe përtharje të syve dhe të gojës.
Artriti reumatoid shkakton inflamacion edhe të gjëndrave të pështymës dhe lotit.
Dëmtim të nervave, lëkurës dhe organeve
Inflamacioni prek edhe enët e gjakut dhe shkakton edemë të lëkurës.
Kur inflamacioni ndikon tek nervat, gjymtyrët mpihen ose dobësohen.
Njerëzit që vuajnë nga dhimbjet e kyçeve janë më të rrezikuar nga sëmundjet e zemrës, mushkërive apo sistemit tretës./AgroWeb.org
Shëndeti
Kujdes nga helmimi! Rreziku i padukshëm nga shalqiri dhe pjepri
Published
2 minutes agoon
June 30, 2025By
UBT News
Edhe pse për shumëkënd janë simbol i verës, shalqiri e pjepri fshehin rreziqe serioze për shëndetin, nëse nuk ndiqni një hap të thjeshtë para se t’i prisni.
Ekspertët tërheqin vëmendjen se larja e frutit, edhe pse duket e panevojshme, pasi nuk e konsumojmë lëkurën, është thelbësore për të shmangur helmimin.
Frutat rriten në tokë, ekspozohen ndaj dheut, pluhurit, ujit të ndotur e plehrave, gjatë korrjes ruajtjes dhe transportit grumbullojnë edhe më shumë mikrobe. Nga ara deri në tezgë, e në kuzhinën tuaj, kalojnë nëpër duart e shumë personave dhe askush nuk mund të dijë se sa herë janë prekur me duar të palara.
“Kur e prisni një shalqi ose pjepër pa e larë më parë, të gjitha bakteret nga lëkura transferohen përmes thikës direkt te pjesa e brendshme që e hani të gjallë”, shpjegon Dr. Darin Detwiler, profesor i sigurisë ushqimore në Universitetin Northeastern.
Dallimi i vetëm mes tyre është se lëkura e pjeprit, për shkak të strukturës së ashpër, mban edhe më shumë papastërti dhe mikrobe sesa ajo e shalqirit, prandaj kërkon larje edhe më të kujdesshme, transmeton Telegrafi.
Ndryshe nga shumë produkte tjera ushqimore, këto fruta nuk gatuhen kështu që bakteret si salmonela, listeria apo E. coli mund të mbijetojnë dhe të përfundojnë direkt në organizëm. Pasojat janë të njohura: nauze, të vjella, diarre, që shfaqen disa orë deri disa ditë pas konsumit.
Para se t’i ndani në feta, lani mirë, fërkoni me një furçë kuzhine nëse është e nevojshme e thani me letër kuzhine. Pasi t’i keni prerë, frutat duhen konsumuar menjëherë ose duhet të ruhen në frigorifer brenda dy orësh, në temperaturë më të ulët se 4 °C dhe të konsumohen brenda 3-4 ditësh.
Kur blini gjysma ose çerek fruti të gatshëm nga shitësit ambulantë, rreziku është më i madh, pasi ruhen në kushte të papërshtatshme.
Vetëm një hap i thjeshtë si larja, mund t’ju mbrojë nga helmimi i panevojshëm dhe kështu, shalqiri e pjepri vazhdojnë të mbeten sinonim i freskisë dhe verës, jo i shtratit dhe të përzierave!
Shëndeti
A është një mollë në ditë vërtetë e mirë për shëndetin?
Published
3 days agoon
June 27, 2025By
UBT News
Thuhet se një mollë në ditë e mban mjekun larg, por a e ka me të vërtetë kjo frutë një ndikim kaq të madh në shëndetin tonë?
Njerëzit i adhurojnë mollët. Çdo vit, prodhohen pothuajse 100 milionë ton mollë në mbarë botën. Këto fruta, që vijnë në një shumëllojshmëri ngjyrash dhe shijesh, njihen prej kohësh si ushqim që ndikon në ruajtjen e shëndetit.
Por a janë mollët veçanërisht të shëndetshme në krahasim me frutat e tjera?
Molla është e pasur me shumë lëndë ushqyese. Ato janë një burim i pasur i fitokimikateve, përfshirë flavanolet. Këta përbërës janë lidhur me përfitime të shumta shëndetësore, si ruajtja e një peshe të shëndetshme dhe ulja e rrezikut për sëmundje të zemrës, shkruan BBC.
Pse janë mollët kaq të shëndetshme?
Përmbajnë polifenole të ndryshme, përfshirë antocianinet, që ndikojnë që lëkura e disa mollëve të marrë ngjyrë të kuqe dhe janë të lidhura me përmirësimin e shëndetit të zemrës. Një tjetër polifenol që gjendet te mollët është floridzina. Është zbuluar se kjo substancë ndihmon në kontrollin e nivelit të sheqerit në gjak.
Mollët janë gjithashtu të pasura me fibra, kryesisht me pektinë, e cila ndihmon në uljen e lipoproteinave me dendësi të ulët (LDL) – forma e dëmshme e kolesterolit – në gjakun e njeriut. Pektina gjithashtu ul sasinë e sheqerit dhe yndyrës që trupi përthith nga ushqimi, duke ndihmuar në stabilizimin e niveleve të sheqerit në gjak.
Këto lëndë ushqyese që gjenden te mollët duket se ofrojnë përfitime për shëndetin. Një rishikim i pesë studimeve i publikuar në vitin 2017 gjeti se konsumimi i mollëve shoqërohet me ulje prej 18% të rrezikut për zhvillimin e diabetit të tipit 2. Një tjetër rishikim nga viti 2022, që analizoi 18 studime të mëhershme, gjeti se konsumimi i mollëve apo produkteve të përftuara prej tyre, si lëngu i mollës, për më shumë se një javë, mund të ulë nivelin e kolesterolit.
Aplikimi i një diete të shëndetshme në përgjithësi mund të ulë rrezikun për zhvillimin e kancerit deri në 40%, kryesisht falë përbërjeve bioaktive – fitokimikateve – që janë të zakonshme te mollët. Disa studime madje e kanë lidhur konsumimin e mollëve me një rrezik më të ulët për zhvillimin e disa llojeve të caktuara të kancerit.
Konsumimi i rregullt i mollëve duket se shoqërohet me përfitime të ndryshme për shëndetin – dhe ne e dimë që ato janë të pasura me përbërës të shëndetshëm. Por a janë mollët, në veçanti, më efektive se ushqimet e tjera me bazë bimore për ta mbajtur mjekun larg?
“Mollët nuk përmbajnë shumë vitaminë C, dhe nuk kanë hekur apo kalcium, por kanë shumë përbërës të tjerë që ndihmojnë shëndetin dhe bëjnë gjëra të mrekullueshme për trupin” thotë Janet Colson, profesoreshë në Universitetin Shtetëror të Tenesitit në SHBA.
“Mollët përmbajnë përbërës që janë të zakonshëm në shumë fruta dhe perime, përfshirë polifenolet e dobishme”, thotë Flavia Guzzo, profesoreshë e biologjisë në Universitetin e Veronës në Itali.
Polifenolët janë molekula të fuqishme antioksiduese. Ato ndihmojnë në balancimin e raportit midis antioksidantëve dhe radikaleve të lira në trupin tonë – radikalet e lira janë molekula oksigjeni shumë reaktive që mund t’i dëmtojnë qelizat. Duke mbajtur radikalet e lira nën kontroll, ne ulim rrezikun për zhvillimin e sëmundjeve, përfshirë kancerin dhe sëmundjet e zemrës.
Disa studiues thonë se mollët kanë “nivelin e dytë më të lartë të fuqisë antioksiduese ndër të gjitha frutat”.
Mollët përmbajnë gjithashtu polifenolin floridzin, i cili është shumë më pak i zakonshëm në frutat e tjera. Ashtu si pektina, floridzina ndihmon në zvogëlimin e sasisë së sheqerit që përthithet në gjak nga ushqimi.
Mollët janë gjithashtu një burim i mirë i përbërjeve fenolike, të cilat janë një tjetër formë e fitokimikateve. Një studim ka zbuluar se njerëzit që jetojnë në SHBA marrin rreth një të pestën e sasisë totale të përbërjeve fenolike nga mollët. Kërkimet sugjerojnë se përbërjet fenolike të mollës lidhen me rrezik më të ulët për sëmundje të zemrës, kancer, astmë, diabet dhe obezitet.
Por nuk janë vetëm polifenolet e fuqishme dhe përmbajtja e lartë antioksiduese që i kanë shtyrë disa shkencëtarë të rekomandojnë mollët përpara frutave të tjera. Në disa artikuj shkencorë, studiuesit rekomandojnë konsumimin e rregullt të mollëve, thjesht sepse ato janë kaq lehtësisht të disponueshme. Kjo do të thotë se konsumimi i tyre i shpeshtë është diçka që është relativisht e arritshme për shumë njerëz.
Mollët kanë potencial për të përmirësuar shëndetin tonë. Por a është pretendim i madh të thuhet se ngrënia e një molle çdo ditë do të na shpëtojë nga nevoja për të shkuar te mjeku i familjes.
Një studim i vitit 2015 e trajtoi pikërisht këtë pyetje. Studiuesit analizuan një anketë me gati 9,000 persona, të cilët raportuan çfarë kishin ngrënë gjatë një periudhe 24-orëshe, që ata vetë e përshkruanin si përfaqësuese të dietës së tyre të zakonshme ditore.
Ata zbuluan se ata që hanin mollë kishin më shumë gjasa se ata që nuk hanin, të shmangnin vizitat te mjeku, megjithatë ky rezultat nuk ishte domethënës kur u morën parasysh faktorë të tjerë – si fakti që konsumuesit e mollëve kishin më shumë gjasa të ishin më të arsimuar dhe më pak të prirur për të pirë duhan.
“Gjetja kryesore, që nuk ka ndonjë lidhje të fortë mes njerëzve që konsumojnë rregullisht nga një mollë në ditë dhe gjasave për të vizituar një mjek, vjen për shkak se kjo çështje është komplekse”, thotë udhëheqësi i studimit, Mattheë Davis, profesor i epidemiologjisë në Shkollën e Mjekësisë Geisel të Dartmouth, në SHBA.
“Njerëzit që konsumojnë mollë, sipas analizave tona, janë në përgjithësi më të shëndetshëm”, shton ai.
Megjithatë, Davis ka vërejtje për shprehjen “një mollë në ditë mban mjekun larg” dhe thotë se mund të ketë një arsye tjetër pse ai dhe kolegët nuk gjetën ndonjë lidhje të fortë mes konsumimit të përditshëm të mollës dhe vizitave te mjeku.
“Supozimi është se vizitoni mjekun vetëm kur jeni të sëmurë, por njerëzit shkojnë te mjeku edhe për kontrolle vjetore dhe shërbime parandaluese”, thotë ai.
Por në fund të fundit, ai thotë se vetëm mollët nuk mjaftojnë për të shmangur vizitat te mjeku i familjes, dhe se gjëja më me ndikim është të kesh një dietë të shëndetshme në përgjithësi.
Colson është dakord që shprehja “një mollë në ditë” nënkupton konsumimin e rregullt të ushqimeve me bazë bimore. Mollët janë një shembull i mirë sepse janë lehtësisht të disponueshme, të përballueshme dhe qëndrojnë më gjatë.
“Para se të kishim frigoriferë, mund t’i vendosje mollët në bodrum dhe ato do të qëndronin për një kohë të gjatë”, thotë ajo.
Studime të tjera kanë gjetur përfitime shëndetësore lidhur me konsumimin e mollëve çdo ditë – por vetëm kur njerëzit konsumojnë më shumë se një mollë në ditë. Në një studim të publikuar në vitin 2020, studiuesit ndanë 40 pjesëmarrës (të gjithë me nivele pak të larta të kolesterolit) në dy grupe. Njëri grup hante dy mollë në ditë, ndërsa tjetri konsumonte një pije molle me kalori të ngjashme.
Eksperimenti zgjati tetë javë dhe, përveç produkteve të mollës, pjesëmarrësit nuk bënë ndryshime të tjera në dietat e tyre. Studiuesit gjetën se ata që hanin mollë në fund të studimit kishin një nivel kolesteroli më të ulët. Megjithatë, një dobësi e këtij studimi ishte grupi i vogël që mori pjesë në studim; 40 pjesëmarrës janë një mostër relativisht e vogël për të nxjerrë përfundime të mëdha.
Sa i përket mënyrës më të mirë për të ngrënë mollët për të marrë përfitimin maksimal prej tyre, Guzzo këshillon të mos hiqni lëkurën e mollës para se ta hani.
“Duhet të hamë lëkurën e mollëve, pasi aty gjendet shumica e polifenoleve të mollës”, thotë ajo.
Dhe varietetet e hershme të mollës preferohen më shumë se ato të rejat”, thotë Guzzo.
Në vitin 2021, ajo dhe kolegët e saj publikuan një studim që shqyrtonte vlerën ushqyese të mollës Pom Prussian, një mollë e lashtë nga veriu i Italisë, e cila rezultoi të ishte më e pasur me polifenole se varietetet më të vonshme të mollës.
“Kur mbjellësit zgjedhin varietete të reja, ata shikojnë tipare të tjera, përfshirë madhësinë, shijen dhe qëndrueshmërinë e pemëve”, thotë ajo.
“Dhe kur ata zgjedhin këto tipare, në vend të përmbajtjes së polifenoleve, varieteti bëhet më i varfër nga këndvështrimi i shëndetit”, shton ajo
Ajo thotë se disa polifenole mund të prodhojnë një shije të hidhur dhe se varietetet më të ëmbla ndoshta përmbajnë një përqindje më të ulët të këtyre përbërësve.
Sa i përket ngjyrës, Guzzo thotë se kjo nuk ka shumë rëndësi. Të dy polifenolët që ndikojnë në ngjyrën e kuqe apo të gjelbër të lëkurës së mollës janë të mirë për ne.
Ndonëse ngrënia e një molle në ditë mund të ndikojë që ta vizitosh më rrallë mjekun, ajo mund të ndikojë në shëndetin tënd të përgjithshëm.
“Ngrënia e një molle në ditë është e shkëlqyer, por vetëm nëse kjo është pjesë e një diete të pasur me ushqime të ndryshme me bazë bimore, sepse kjo është një nga faktorët kyç të shëndetit të mirë”, përfundon Guzzo.
Shëndeti
Si ndikon qumështi i gjirit në kohët e nxehta?
Published
4 days agoon
June 26, 2025By
UBT News
Në ditët e nxehta të verës, qumështi i gjirit vazhdon të jetë ushqimi më i mirë dhe më i sigurt për foshnjat. Ai jo vetëm që ofron të gjitha lëndët ushqyese të nevojshme, por ndihmon edhe në mbajtjen e hidratimit të foshnjës.
Ekspertët thonë se në temperaturat e larta, foshnjat që ushqehen me gji kanë më pak rrezik për dehidrim, pasi qumështi i gjirit përmban 88% ujë.
Gjiri i nënës përshtatet natyrshëm me nevojat e foshnjës – nëse ajo ka etje, trupi i nënës prodhon qumësht më të lehtë dhe më të hollë për të shuar etjen.
Ushqyerja me gji ndihmon në forcimin e imunitetit të foshnjës, gjë që është shumë e rëndësishme në stinën e verës kur infeksionet gastrointestinale janë më të shpeshta.
Pediatrit këshillojnë që nënat të ushqejnë më shpesh fëmijën gjatë verës dhe të shmangin ndërprerjen e gjirit, pasi ai është burimi më i mirë i ushqimit dhe ujit për foshnjat në ditët e nxehta.

Një grua franceze nga ishulli Guadeloupe është identifikuar si bartësja e vetme e një grupi të ri të gjakut, të quajtur “Gwada negativ”, ka njoftuar Agjencia franceze e dhurimit të gjakut.
“Njoftimi u bë 15 vjet pasi studiuesit morën një mostër gjaku nga një paciente që po u nënshtrohej testeve rutinë para operacionit”, ka njoftuar së fundmi Instituti Francez i Gjakut (EFS).
EFS sapo ka zbuluar sistemin e 48-të të grupeve të gjakut në botë, ka njoftuar agjencia. Ky zbulim u njoh zyrtarisht në fillim të qershorit, në Milano nga Shoqata Ndërkombëtare e Transfuzionit të Gjakut. Shoqata tha se deri më tani janë njohur 47 grupe të gjakut.
Shkencëtarët kanë thënë se pacientja, 54-vjeçare, po iu nënshtrohej testeve rutinore para një operacioni kur u zbulua një antitrup i panjohur.
“Kjo grua është padyshim i vetmi rast i njohur në botë”, ka deklaruar Thierry Peyrard, ekspert dhe biolog mjekësor.
Emri “gwada negativ”, që i referohet origjinës së pacientes, u tha se tingëllon mirë në të gjitha gjuhët.

Kujdes nga helmimi! Rreziku i padukshëm nga shalqiri dhe pjepri

18 vjet nga prezantimi i iPhone të parë

Justin Baldoni nuk e ndryshon padinë ndaj Blake Lively, paralajmëron hapa të tjerë ligjorë

Mesazhi lamtumirës i Gallapenit për Prishtinën dhe i fillimit të kapitullit të ri në Poloni

Murati: LDK po e bllokon Kuvendin dhe buxhetin për Prishtinën – Rama ka nënshkruar kontrata pa mbulesë buxhetore

BE zgjat sanksionet kundër Rusisë për gjashtë muaj

Gaza: Qindra familje të zhvendosura nga sulmet izraelite, çfarë thonë dëshmitarët

Lavrov: Rritja e shpenzimeve të NATO-s do të çojë në rënien e aleancës

BQK dhe AKI zgjerojnë bashkëpunimin ndërinstitucional për sigurinë dhe integritetin financiar
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane