Kuriozitete

Sekretet në fundin e liqenit më të thellë në botë, Baikal

Interesant është fakti se në shumicën e kohës liqeni është i ngrirë.

Published

on

Njerëzit kanë pasur gjithmonë shumë interes për gjërat më të veçanta në planetin tonë. Liqeni Bajkal është pak më ndryshe. Të qenit liqeni më i thellë dhe më i vjetër në botë, do të ishte zakonisht elementi tërheqës kryesor. Por edhe më interesant është fakti se në shumicën e kohës liqeni është i ngrirë.

Shumë rrallë ky liqen është i shkrirë. Dhe madje edhe atëherë, temperaturat janë sërish aq të ulëta, saqë askush nuk guxonte të bënte ndonjë zhytje për të gjetur fundin. Liqeni vlerësohet se ka një thellësi maksimale prej 1.637 metrash dhe është rreth 25 milionë vjet i vjetër. Ai përmban 1/5 rezervës së ujit të ëmbël në botë, me rreth 23.000 kilometra kub ujë.

Një nga sekretet e fshehura brenda liqenit janë 1000 lloje unike peshqish (të zbuluar deri më tani) që jetojnë në liqen, dhe 245 lloje bimësh ujore që janë gjithashtu unike për atë mjedis. Por shkencëtarët supozojnë se mund të ketë edhe më shumë lloje peshqish në fund të tij, ndoshta edhe krijesa të ndryshme të panjohura.

Vetëm në vitin 2008 një ekip i vogël kërkimor, guxoi të zbriste në fund të liqenit me dy nëndetëse të vogla. Por ai eksploroi vetëm një pjesë të vogël të liqenit gjigant. Në një thellësi të atillë, presioni është aq i madh, saqë oksigjeni mbaron shumë shpejt.

Ka shumë spekulime mbi mënyrën sesi u krijua ky liqen kaq i thellë. Disa thonë se mund të jetë formuar nga një meteorit i madh që u përplas me Tokën 25 milionë vjet më parë. Por ky pretendim nuk është aq i besueshëm, pasi një meteorit me dimensione të tilla do të kishte fuqinë për ta shkatërruar të gjithë planetin.

Nga ana tjetër, një shpjegim më logjik për formimin e këtij liqeni, është lëkundja e fuqishme e pllakave tektonike që shkaktoi një tërmet aq të madh, saqë një mal u nda në dysh dhe në miliona vjet krijoi gradualisht liqenin. Në dimër, trashësia e akullit arrin deri në 6 metra, duke bërë të mundur udhëtimin e sigurt të makinave, pa rrezikuar asnjëherë nga ndonjë plasaritje e mundshme.

Është interesante se si krijesat që jetojnë brenda liqenit kanë evoluar për t’u përshtatur me kushte të tilla ekstreme. Fama e liqenit është zgjeruar edhe nga shumë legjenda, madje disa parahistorike. Thuhet se kur liqeni shkrihet, edhe nëse një varkë guxon të lundrojë në të, për shkak të thellësisë mund të krijohen dallgë të mëdha që krijohen nga hiçi, duke e fundosur atë.

Kjo legjendë u krijua gjatë sundimit të udhëheqësit mongol Xhengiz Khan. Një mister interesant është se në ishullin brenda liqenit u gjet një ndërtim i vjetër shkëmbor me një gjatësi prej 300 metrash. Ai besohet të jetë ndërtuar nga një kult vendas në shekullin V-të, pasi pas këtij ndërtimi ka disa varreza të vjetra.

Një hipotezë tjetër për këtë formacion shkëmbor misterioz, është se ai mund të ketë shërbyer si një mur mbrojtës. Sido që të jetë, formacioni shkëmbor tani është bërë pjesë e liqenit pasi akulli ka bllokuar fundin e formacionit shkëmbor.

Ky formacion shkëmbor është kthyer në një atraksion turistik, edhe pse është shumë e vështirë për t’u arritur për shkak të rrugës së vështirë. Pushteti vendor donte të ndërtonte një rrugë drejt këtij vendi. Por shamanët vendas i ndaluan, pasi kjo do të nënkuptonte mbulimin e varrezave të paraardhësve të tyre.

Një tjetër histori interesante ndodhi në vitin 1982 kur disa peshkatarë vendas lajmëruan policinë, pasi po shihnin drita të forta që vinin nga thellësia e liqenit. Ushtria hyri për të hetuar. Dhjetëra ushtarë u zhytën në liqenin e ngrirë për të parë se nga vinte drita. Thuhet se në 50 metra thellësi ata panë disa krijesa humanoide aliene që e prodhonin këtë dritë.

Tre nga ushtarët u vranë, ndërsa pjesa tjetër doli me shpejtësi në sipërfaqe. Por kjo histori duhet marrë disi me rezerva, pasi besohet se është trilluar nga vendasit. Për më tepër s’ka asnjë provë për ta justifikuar atë ngjarje./syri.net

Continue Reading

Aktualitet

Pse u takuan Trump e Putin në një bazë ushtarake amerikane në Alaskë? Ja çfarë fshihet pas këtij vendimi të pazakontë

Published

on

Takimi mes presidentit amerikan Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin u zhvillua në një vend që ka ngritur shumë pikëpyetje: baza ushtarake amerikane Joint Base Elmendorf-Richardson, në Anchorage, Alaska.

E vendosur në kufirin verior të qytetit më të populluar të Alaskës, kjo është baza më e madhe ushtarake në shtet, vend me rëndësi historike dhe strategjike.

Gjatë Luftës së Ftohtë, baza shërbente si pikë kyçe për mbrojtjen ajrore të SHBA-së dhe si një qendër komanduese për t’u përballur me çdo kërcënim të mundshëm nga Bashkimi Sovjetik.

Sipas zyrtarëve të Shtëpisë së Bardhë, arsyet e sigurisë ishin vendimtare në përzgjedhjen e kësaj baze si vendtakimi për liderët. Pozicioni i saj i izoluar, infrastruktura ushtarake e avancuar dhe kapacitetet për kontroll të perimetrit janë ndër faktorët që e bëjnë këtë vend ideal për bisedime të nivelit të lartë.

Trump e ka vizituar këtë bazë më parë, gjatë mandatit më vitin 2019, ku e quajti “vijën e parë të mbrojtjes së Amerikës” në “kufirin e fundit të vendit”.

Me një sipërfaqe prej 64,000 hektarësh, Joint Base Elmendorf-Richardson luan rol të rëndësishëm në gatishmërinë ushtarake të SHBA-së në Arktik.

Në kulmin e funksionit të saj, më 1957 baza strehonte 200 avionë luftarakë e përmbante rrjet të gjerë radarësh e sistemesh paralajmëruese të hershme.

Megjithëse vendi i takimit mund të duket i pazakontë për një ngjarje diplomatike, për autoritetet amerikane është vend strategjikisht i zgjedhur për të garantuar siguri maksimale, veçanërisht përballë historikut kompleks mes dy vendeve.

Continue Reading

Kuriozitete

Biblioteka Kombëtare e Kinës ekspozon dokumente të rralla të Luftës së Dytë Botërore

Published

on

Biblioteka Kombëtare e Kinës ka hapur një ekspozitë të veçantë kushtuar dokumenteve dhe materialeve historike nga Lufta e Rezistencës së Popullit Kundër Agresionit Japonez (1931-1945).

Ekspozita sjell tekste, artefakte, arkiva të dixhitalizuara dhe seanca interaktive, duke pasqyruar rezistencën e popullit kinez ndaj pushtuesve japonezë. Materialet e ekspozuara janë rezultat i një projekti të nisur në vitin 2012 për ruajtjen e arkivave nga periudha revolucionare.

Vizitorët mund të përdorin kode QR për të qasur në burime dixhitale mbi ngjarje kyçe, të krijojnë stema përkujtimore, materiale koleksioni dhe të lënë mesazhe në një mur të dedikuar.

Ekspozita, e cila do të qëndrojë e hapur deri më 15 tetor, zhvillohet edhe në shtatë biblioteka të tjera në provincat Hebei, Jiangsu, Zhejiang dhe Hubei. Sipas NLC-së, deri në korrik janë kataloguar e publikuar 2,714 vëllime me dokumente lufte nga Lufta e Dytë Botërore.

Continue Reading

Kuriozitete

Hulumtimi: Qentë mund të dallojnë njerëzit që ju trajtojnë keq

Published

on

Një studim i kryer në Japoni ka treguar se qentë janë shumë më intuitivë sesa mendohej më parë. Hulumtimi zbuloi se ata janë në gjendje të dallojnë njerëzit që tregohen të pasjellshëm ose mizorë ndaj pronarit të tyre dhe shpesh reagojnë me rezervë ose mosbesim ndaj tyre.

Studiuesit vunë re se qentë vëzhgojnë me kujdes ndërveprimet mes “prindit” të tyre njerëzor dhe të tjerëve, duke formuar një opinion emocional për secilin person bazuar në sjelljen e tij.

Ky zbulim tregon se qentë jo vetëm që ndjejnë emocionet, por edhe “gjykojnë” situatat shoqërore, duke reaguar sipas mënyrës se si trajtohet i zoti.

Hulumtimi shton gjithashtu se qentë mund të kuptojnë fjalët, të përjetojnë xhelozi dhe të krijojnë lidhje emocionale të thella me njerëzit e tyre të dashur.

Continue Reading

Kuriozitete

Cilat vende i kanë pagat minimale më të larta dhe më të ulëta në Evropë?

Published

on

Miliona punëtorë në gjithë BE-në vazhdojnë të fitojnë pagë minimale. Pragjet kanë për qëllim të sigurojnë një standard bazë jetese për punëtorët, megjithëse nivelet shpesh nuk kanë arritur të rriten me inflacionin.

Në një analizë të Euronews, i cili i referohet të dhënave të Eurostatit, që nga korriku i vitit 2025, paga minimale mujore para zbritjeve në BE varionte nga 551 euro në Bullgari në 2,704 euro në Luksemburg.

Kur përfshihen vendet kandidate për në BE, ku bën pjesë edhe Shqipëria, rezulton se Ukraina ka pagën minimale më të ulët, me vetëm 164 euro.

Pesë vende të BE-së; Italia, Danimarka, Suedia, Austria dhe Finlanda, nuk kanë fare pagë minimale kombëtare.

Edhe pse Luksemburgu renditet në krye dhe Ukraina në fund, kur rregullohet për fuqinë blerëse, si krahasohet paga minimale në të gjithë Evropën, vend pas vendi?

Siç tregon grafiku më poshtë, ka dallime të konsiderueshme në pagat minimale në të gjithë Evropën dhe Eurostati i grupon vendet në tre nivele page.

Euronews ka shtuar një kategori të katërt që grupon vendet me paga minimale nën 600 euro dhe përfshin vendet kandidate për në BE.

1- Grupi më i lartë: Mbi 1,500 €

Përveç Francës, e cila ofron 1,802 euro, të gjitha vendet e tjera në grupin më të lartë paguajnë mbi 2,000 euro në pagë minimale mujore. Përveç Luksemburgut, këto përfshijnë Irlandën (2,282 euro), Holandën (2,246 euro), Gjermaninë (2,161 euro) dhe Belgjikën (2,112 euro).

2- Grupi i mesëm: Midis 1,000 dhe 1,500 €

Disa vende në grupin e mesëm janë pak mbi pragun prej 1,000 eurosh.

3- Grupi i ulët: Midis 600 dhe 999 €

4-Grupi shumë i ulët: Nën 600 €

Disa vende, përfshirë një anëtar të BE-së, kanë paga minimale nën 600 euro. Ky grup më i ulët përbëhet kryesisht nga vendet kandidate për në BE. Ai përfshin Maqedoninë e Veriut (584 euro), Turqinë (558 euro), Bullgarinë (551 euro), Shqipërinë (408 euro), Moldavinë (285 euro) dhe Ukrainën (164 euro).

Pagat minimale pasqyrojnë ndarjen Lindje-Perëndim

Siç tregon harta më poshtë, ekziston një ndarje e fortë gjeografike në pagat minimale nominale në të gjithë Evropën. Kjo është më e dukshme midis Evropës Perëndimore dhe Lindore. Në përgjithësi, katër grupet e pagave pasqyrojnë rajone të ndryshme të BE-së.

Vendet në grupin më të lartë janë kryesisht në Evropën Perëndimore dhe Veriore. Grupi i mesëm përfshin disa vende nga Evropa Jugore dhe Qendrore. Grupet e ulëta dhe shumë të ulëta përbëhen kryesisht nga vendet e Evropës Lindore, Ballkanit dhe vendet kandidate për në BE.

 

Continue Reading

Të kërkuara