

Published
2 years agoon
By
Betim GashiTë egra apo të buta, karrotat janë perimet më të famshme të kuzhinës në mbarë botën. Ato renditen gjithashtu në listën e perimeve përgjithësisht të pëlqyera nga konsumatorët. Vlerat shëndetësore dhe ushqimore të saj janë të njohura, por karrota ka edhe disa sekrete që AgroWeb i zbulon për ju.
1. Karrotat kanë origjinën nga Afganistani
Karrota e parë e kultivuar në histori është zbuluar në Afganistan në vitin 900 para erës sonë. 100 vjet më vonë, kjo perime u shpërnda në të gjithë Lindjen e Mesme dhe në Afrikën e Veriut. Që aty udhëtoi në Spanjë dhe në vitin 1300 para erës sonë çeli në kopështet e Evropës së Veriut madje edhe në Kinë.
2. Karrotat mund t’i lësh nëntokë gjithë dimrin
Ekzistojnë disa perime të cilat nuk rezistojnë gjatë nën tokë. Por jo karrota. Karrotën mund ta lësh nëntokë gjithë dimrin, dhe nuk e gjen gjë, mjafton që bima të mbulohet më një lloj plehu që e mbron atë nga ngrica. Në këtë rast fermerët gjenden përpara dy zgjedhjeve: të presin të vijë pranvera, ose të nxjerrin karrotat në dimër. Nëse zgjedhin këtë të fundit, përqendrimi i sheqerit tek karrota është më i lartë dhe ato bëhen më të ëmbla.
3. Karrotat përbëhen nga 88 përqind ujë
Është e vërtetë. Shumë njerëz përtypin karrota në përpjekje për të ngrënë shëndetshëm dhe për të shuar urinë. Në të vërtetë po shuajnë edhe etjen. Kjo nuk është një gjë e keqe, sidomos po të krahasosh faktin që trupi i njeriut përbëhet nga 60% ujë.
4. Karrotat janë shumëngjyrëshe
Harroje ngjyrën portokalli. Karrotat mund t’i gjesh në ngjyrat e saj natyrale: të bardhë, të verdhë dhe ngjyrë vjollcë e errët. Karrotat e para të zbuluara në botë kanë qenë në ngjyrë të bardhë si rrepat ose vjollcë. Karrotat ngjyrë portokalli që njohim sot, janë rezultat i një mutacioni gjenetik që ktheu lëkurën ngjyrë vjollcë të karrotës në një portokalli të ndezur. Në botë numërohen 20 lloje karrotash, ndaj nuk është çudi që ato t’i gjejmë në ngjyra të ndryshme.
5. Karrotat e gatuara janë më të mira se ato të gjalla
Procesi i gatimit të karrotës ndihmon në çlirimin e një sasie më të madhe të beta karotenit. Nëse ha karrotën të gjallë atëherë merr vetëm 3% të kësaj substance të domosdoshme, por kur karrota është e gatuar dhe e ngrohtë, merr 40% të beta karotenit. Për kuzhinierët karrotat janë një bekim por edhe një mallkim. Karrotat janë të pabindshme. Ato mund ta ëmbëlsojnë ose hidhërojnë së tepërmi një pjatë dhe mund t’i ndryshojnë shijen siç ndodh edhe me limonin. Karrotat mund t’i përdorësh si për gatimet me kripë ashtu edhe ato të ëmbla, me një rezultat fantastik!
6. Karrotat kanë burimin më të pasur të beta karotenit
Beta karoteni është një element i nevojshëm që u jep frutave dhe perimeve atë pigmentin e verdhë dhe portokalli që më pas transformohet në vitaminën A që është shumë e nevojshme. Beta karoteni ndoshta nuk të ndihmon të shohësh shkëlqyeshëm në errësirë, por ndihmon me shikimin, forcon sistemin imunitar dhe përmirëson shëndetin e lëkurës.
7. Karrotat kanë fara
A të ka shkuar ndërmend që karrotat kanë fara? Epo ja që kanë. Karrota vetë nuk prodhon një farë tradicionale. Ajo është rrënja e lules së karrotës. Procesi i rritjes së karrotës zgjat dy vjet. Ajo që ne njohim si perime vilet në vitin e parë. Nëse e lëmë karrotën nën tokë edhe në vitin e dytë, atëherë përveç perimes do të marrim edhe lulen me farat e karrotës.
8. Karrotat kanë sheqer
Nëse kishe vendosur që të hiqje dorë nga sheqeri duke ngrënë perime të shëndetshme siç është edhe karrota, mirë bën por duhet të dish që karrota përmban katër lloj sheqernash- sukroza,glukoza,ksyloza dhe fruktoza. Për fat të mirë, ëmbëlsia e karrotës nuk rrit nivelin e karbohidratit në të, ndaj mund ta shijosh më së miri. Sepse përveç sheqernave merr një dozë të mirë me vitamin A, C,K, B6 si dhe magnez, kalcium, fibër dhe potas.
Vlerat e karrotës
Vlerat shëndetësore dhe ushqimore të karrotës janë fantastike duke nisur që nga ulja e kolesterolit deri tek parandalimi i humbjes së kujtesës. Një nga përfitimet e rëndësishme të karrotës është edhe fakti që mbrojnë sytë nga simptoma të shkaktuara nga mungesa e vitaminës A. Megjithatë nuk duhet të keqkuptohemi, karrota përmirëson shikimin por nuk i shëron sytë nga ëmundjet ekzistuese! Ndër të tjera, beta karoteni që gjendet në shumë perime të tjera, por veçanërisht tek karrotat mbron sistemin nervor. Një studim i Harvardit tregoi se marrja e të paktën 50 miligramë beta karoten në ditë, vonon plakjen e trurit me 1 deri në 1.5 vjet.
A e dini se:
Karrota më e gjatë në botë u zbulua në vitin 2007. Ajo ishte plot 5,839 metra e gjatë.
Karrota më e rëndë në botë u zbulua në vitin 1998. Ajo peshonte 9 kilogramë.
Një njeri konsumon mesatarisht plot 10,866 karrota gjatë gjithë jetës.
Qyteti i Holtville në Kaliforni të Shtetet e Bashkuara është vetëshpallur Kryeqyteti i Karrotës në botë. Çdo vit, në Kaliforni mbahet festivali i Karrotës.
Shekuj më parë, karrota është përdorur nga anglo-saksonët si përbërësi kryesor në pijet medicinale kundër çmendurisë dhe djallit.
Elita Iraniane në vitet 1870 konsumonte karrota të zhytura në sheqer si një afrodiziak.
Nëse sheh një karrotë në ëndërr, do të thotë që do të kesh begati dhe shëndet të mirë. Nëse personi që sheh në ëndërr karrotën është një vajzë, kjo do të thotë që ajo do të martohet shpejt dhe do të sjellë në jetë fëmijë trima
Karrotat si karburant! Shkencëtarët besojnë që karrotat do të përdoren si burim për karburantet bio në të ardhmen. Sipas tyre do të duhen 6000 karrota që makina të ecë 1.6 kilometra./AgroWeb.org/
Shëndeti
Katër ushqimet që i zhbllokojnë arteriet në mënyrë natyrale
Published
8 hours agoon
April 15, 2025
Shëndeti i zemrës është thelbësor, dhe fatmirësisht natyra na ka dhuruar ushqime që ndihmojnë në pastrimin e arterieve dhe parandalimin e bllokimeve.
Nëse keni për qëllim ta keni një zemër të shëndetshme, atëherë keni parasysh se ekziston një numër i madh i ushqimeve të cilat mund t’ju ndihmojnë që në mënyrë natyrale t’i zhbllokoni arteriet, ta ulni shtypjen e gjakut dhe ta zvogëloni inflamacionin.
Shumica prej këtyre ushqimeve përmbajnë yndyra të shëndetshme, antioksidues dhe përbërës tjerë që nuk janë të mirë vetëm për zemrën, por edhe për lëkurën, flokët, prodhimin e hormoneve, etj.
Ja një listë me ushqime që ndihmojnë në zhbllokimin e arterieve në mënyrë natyrale:
Asparagusi
Një nga perimet më të mira për pastrimin e arterieve, është i mbushur me fibra, minerale, vitaminë K, B1, B2, C dhe E. Ndihmon edhe në uljen e shtypjes së gjakut dhe parandalon trashjen e gjakut që mund të shkaktojë probleme serioze kardiovaskulare.
Avokado
Herën e ardhshme kur përgatitni sallatë apo sandviç, konsideroni t’i shtoni disa rriska avokado. Konsumimi ditor i saj rezulton në kolesterinë të përmirësuar me zvogëlim të triglicerideve dhe LDL-s për 22% dhe 11% rritje në HDL (që ndryshe njihet si kolesteroli i ‘mirë’).
Brokoli
Perime tjetër e mbushur me vitaminë K e cila ndihmon në parandalimin e gëlqerëzimit apo forcimit të arterieve.
Farat ‘chia’
Kur përfshihen në ushqim, farat Chia të mbushura me fibra dhe acid alfa-linolenik mund të ndihmojnë në pastrimin e arterieve duke e rregulluar shtypjen e gjakut, duke e zvogëluar kolesterolin e keq, duke i zvogëluar trigliceridet dhe duke e rritur kolesterolin e mirë.
Përveç këtyre ushqimeve, edhe kanella, vaji i kokosit dhe kafja janë të mahnitshme për një zemër të shëndetshme.
Shëndeti
Përfitimet shëndetësore të pirjes së ujit para gjumit
Published
9 hours agoon
April 15, 2025
Uji ndihmon në rikthimin e lëngjeve të humbura përmes metabolizmit, frymëmarrjes, djersitjes dhe largimit të mbeturinave.
Ju ndihmon të mos mbinxeheni, lubrifikon nyjet, mban lëkurën të shëndetshme dhe është thelbësor për tretjen e duhur. Është thelbësore të konsumoni ujë çdo ditë, megjithatë shumica e njerëzve nuk i përmbushin qëllimet e tyre ditore.
Sipas disa vlerësimeve shkencore, rreth 75% e njerëzve janë të dehidratuar kronikisht. Një studim në Journal Health & Fitness ACSM zbuloi se edhe dehidratimi delikat prej rreth 2% mund të shkaktojë lodhje, dhimbje koke, vështirësi në përqendrim, marramendje dhe më shumë.
Pra, në përpjekje për të rritur përfitimet shëndetësore të ujit, pasi ato nuk janë të hidratuar siç duhet gjatë gjithë ditës, shumë njerëz pinë ujë para gjumit. Duket si një strategji e mirë për t’ju ndihmuar të plotësoni nevojat tuaja për ujë, por gjithashtu mund të rezultojë mbrapsht.
Siç e përmendëm, shumë njerëz mund të mos pinë mjaftueshëm lëngje ditën ose mund të mos konsumojnë mjaftueshëm ushqime të pasura me ujë për të mbushur boshllëqet. Zakoni i pirjes së ujit para gjumit ju ndihmon të plotësoni nevojat për lëngje në minutat e fundit të ditës.
Për disa njerëz, pirja e ujit para gjumit mund t’i ndihmojë të flenë më mirë, duke i mbajtur ata më të freskët dhe më të rehatshëm.
Meqenëse temperatura luan një rol të madh në aftësinë tuaj për të fjetur mirë, kjo mund të jetë padyshim një përfitim.
Shëndeti
Ndryshimet klimatike e përkeqësojnë alergjinë nga poleni
Published
12 hours agoon
April 15, 2025
Personat që vuajnë nga alergjitë sezonale po përballen me më shumë polen dhe për periudha më të gjata, për shkak të ngrohjes globale. Por, ekspertët paralajmërojnë se kjo krizë klimatike po shkakton edhe ngjarje ekstreme të alergjive, duke përfshirë edhe ato që rrezikojnë jetën, ka raportuar BBC.
Më 21 nëntor të vitit 2016, në Melbourne të Australisë, rreth orës 18:00, ajri u bë i rrezikshëm për jetën. Njerëz, që nuk kishin pasur më herët probleme me frymëmarrjen, përfunduan në spital.
Ambulancat nuk arrinin t’i shërbenin të gjithë pacientëve, ndërsa 10 vetë humbën jetën.
Një studente 20-vjeçare vdiq në oborrin e shtëpisë, ndërsa prindërit përpiqeshin ta shpëtonin.
Ngjarja u identifikua si “astma nga stuhitë”, një fenomen kur grimcat e polenit shpërbëhen nga stuhitë me shi dhe shtrihen në ajër në formë të imët, duke hyrë në mushkëritë e njerëzve dhe duke shkaktuar reaksione të forta alergjike.
“Ka qenë një ngjarje masive. E paprecedentë. Katastrofale”, ka treguar profesori Paul Beggs nga Macquarie University, i cili e ka studiuar këtë fenomen në detaje.
Po pse po ndodh kjo më shpesh tani?
Sipas shkencëtarëve, ndryshimet klimatike zgjerojnë sezonin e polenit dhe po rrisin intensitetin e tij.
“Ngrohja e dimrave, fillimi i hershëm i pranverës dhe zgjatja e vjeshtës po bëjnë që njerëzit të jenë të ekspozuar ndaj polenit për më gjatë”, ka thënë Elaine Fuertes, studiuese në Imperial College në Londër.
Sidomos një bimë është kthyer në “armikun numër 1” për alergjitë: ambrozia. Një bimë mund të lëshojë një miliard grimca poleni. Në SHBA, mbi 50 milionë njerëz vuajnë nga alergjia ndaj saj.
Fuertes paralajmëron se “sezoni do të nisë më herët, do të zgjasë më shumë e do jetë më intensiv për ata që kanë simptoma, ndërsa do të rritet rreziku për sensibilizim të njerëzve që më parë nuk kishin alergji”.
Rritja e dyoksidit të karbonit
Nivelet më të larta të dyoksidit të karbonit në atmosferë po bëjnë që bimët të prodhojnë më shumë polen dhe atë në mënyrë më agresive.
“Sa herë që rrisnim dyoksidin e karbonit, bimët e ambrozisë rriteshin më shumë dhe prodhonin më shumë polen”, ka thënë profesori Lewis Ziska nga Universiteti i Columbias. Madje, ka prova që ky polen është më alergjik sesa më parë.
Kjo është krizë globale dhe pritet të përkeqësohet. Përveç SHBA-së dhe Australisë, edhe në Evropë numri i personave me alergji nga ambrozia është rritur ndjeshëm. Në Hungari, 60% janë të ndjeshëm ndaj saj, në Danimarkë 20% dhe në Holandë 15%.
Një studim ka parashikuar që deri në vitin 2050, sasia e polenit nga ambrozia do të katërfishohet, ndërsa sezoni i polenit do të zgjasë deri në dy muaj më shumë. Zjarret e shpeshta pyjore, të lidhura me ndryshimet klimatike, përkeqësojnë simptomat e alergjive dhe astmës.
Çfarë mund të bëhet rreth kësaj çështje?
Ekspertët sugjerojnë disa zgjidhje:
Ulja e emetimeve të karbonit është mënyra më e mirë për ta parandaluar përkeqësimin.
Largimi i bimëve problematike si ambrozia ka dhënë rezultate. Në vitet ’30, qyteti i Chicagos punësoi qindra persona për të shkulur ambrozitë, dhe prodhimi i polenit u përgjysmua. Evropa, Berlini dhe Zvicra kanë marrë masa konkrete për të gjetur dhe eliminuar këtë bimë.
Planifikimi i kujdesshëm urban, duke shmangur mbjelljen e pemëve që prodhojnë shumë polen në qytete. Monitorimi i përditshëm i nivelit të alergjenëve në ajër, që njerëzit të informohen për temperaturat apo reshjet.
“Ne kemi studimet që tregojnë se kjo po ndikon në shëndetin e njerëzve, dhe kjo është vetëm fillimi”, ka përfunduar Beggs.

Tensioni i lartë i gjakut prek pothuajse gjysmën e të rriturve në SHBA dhe mbi 1.28 miliardë njerëz në mbarë botën. Nëse nuk kontrollohet, ai rrit ndjeshëm rrezikun për sëmundje kardiovaskulare dhe goditje në tru.
Ekzistojnë mënyra natyrale për të ulur tensionin, edhe pa përdorimin e medikamenteve.
Ecja dhe aktiviteti fizik i rregullt
Ushtrimet janë ndër mënyrat më të mira për të ulur tensionin e lartë të gjakut. Aktiviteti ndihmon zemrën të punojë më me efikasitet dhe të pompojë gjakun me më pak përpjekje, duke ulur presionin mbi arteriet.
Rekomandim:
Bëni të paktën 150 minuta aktivitet fizik në javë (si ecja e shpejtë), ose 75 minuta në javë aktivitet intensiv (si vrapi).
Përfundim: Ecja për 30 minuta çdo ditë ndihmon në uljen e tensionit. Aktiviteti më i shpeshtë jep rezultate edhe më të mira.
Reduktimi i konsumit të kripës
I përhapur globalisht për shkak të konsumit të lartë të ushqimeve të përpunuara. Studime të shumta e lidhin marrjen e lartë të natriumit me rritjen e tensionit të gjakut dhe me rrezikun e goditjes në tru.
Këshilla: Zëvendësoni ushqimet e përpunuara me produkte të freskëta. Përdorni erëza dhe barishte në vend të kripës për shije.
Përfundim: Shumë udhëzime për uljen e tensionit rekomandojnë reduktimin e natriumit, veçanërisht për ata që janë të ndjeshëm ndaj tij.
Kufizimi i konsumit të alkoolit
Alkooli rrit tensionin e gjakut e shton rrezikun për sëmundje kronike. Edhe pse disa studime sugjerojnë se sasi të vogla mund të kenë efekte mbrojtëse për zemrën, këto përfitime shpesh kompensohen nga efektet negative.
Përfundim: Edhe një sasi e vogël alkooli mund të rrisë tensionin e gjakut – prandaj, kufizimi i konsumit është i rekomanduar.
Reduktimi i kafeinës (nëse jeni të ndjeshëm)
Kafeina shkakton rritje të menjëhershme të tensionit, sidomos nëse konsumohet pak para matjes. Por, nuk ka shumë prova që shkakton rritje të qëndrueshme të tensionit. Personat që pinë rregullisht kafe kanë rrezik më të ulët për sëmundje të zemrës, përfshirë hipertensionin.
Përfundim: Kafeina mund të shkaktojë rritje të përkohshme të tensionit, por nuk ndikon tek të gjithë në të njëjtën mënyrë.
Menaxhoni stresin
Një faktor kyç në rritjen e tensionit të gjakut. Kur jeni vazhdimisht të stresuar, trupi mbetet në gjendje “lufto ose ik”, duke rritur rrahjet e zemrës dhe duke ngushtuar enët e gjakut. Stresi çon në zakone të dëmshme si konsum i lartë i alkoolit ose ushqimeve të përpunuara.
Përfundim: Menaxhimi i stresit përmes teknikave të relaksimit është thelbësor për uljen e tensionit.
Menaxhoni peshën (nëse është e nevojshme)
Humbja e peshës, veçanërisht te personat mbipeshë, ndihmon në përmirësimin e ndjeshëm të shëndetit të zemrës. Humbja e vetëm 5% të peshës trupore mund të ulë ndjeshëm tensionin e gjakut. Kombinimi i humbjes në peshë me ushtrime fizike sjell përfitime të shtuara, duke ndihmuar enët e gjakut të funksionojnë më mirë dhe duke e bërë më të lehtë për zemrën pompimin e gjakut.
Përfundim: Humbja e peshës ka ndikim të drejtpërdrejtë në uljen e tensionit dhe përmirësimin e funksionit kardiovaskular.

Katër ushqimet që i zhbllokojnë arteriet në mënyrë natyrale

Konferenca ‘Tranzicioni i Energjisë; Implementimi i Politikave të Strategjisë së Energjisë’, Armend Ymeri flet për organizimin

Përfitimet shëndetësore të pirjes së ujit para gjumit

Diamanti blu ne ankand/ Guri i çmuar, pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë

Përballja mes Shqipërisë dhe Serbisë, UEFA zbulon vendin ku do të mbahet ndeshja

Katy Perry do të udhëtojë në hapësirë, ja imazhi që postoi para nisjes

Sfidat vendimtare për të kaluar në gjysmëfinale

Ndryshimet klimatike e përkeqësojnë alergjinë nga poleni

Audi ndërpret eksportet në SHBA
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota3 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota3 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Bota3 months ago
Trump zbulon listën e zezë të Shtëpisë së Bardhë