Lajmet

Sa gjatë mund të jetojë një person?

Shekulli XXI mund të thyejë rekorde.

Published

on

Numri i njerëzve që jetojnë mbi moshën 100 vjeç është në rritje prej dekadash, dhe sot këtë kufi e kanë kaluar janë gati gjysmë milioni njerëz në të gjithë botën. Megjithatë, ka shumë më pak njerëz që jetojnë në moshën 110 vjeçare ose edhe më gjatë.

Personi me moshë më të madhe Zhanë Kalme nga Franca ishte 122 vjeçe kur vdiq në vitin 1997. Aktualisht personi më i moshuar në botë është 118-vjeçarja Kane Tanaka nga Japonia. Sipas një studimi më të fundit nga Universiteti i Uashingtonit, një jetëgjatësi e tillë ekstreme ka të ngjarë të vazhdojë të rritet dalëngadalë deri në fund të këtij shekulli, dhe vlerësimet tregojnë se është e mundur një jetëgjatësi prej 125 apo edhe 130 vjetësh.

“Njerëzit janë të magjepsur nga ekstremet e njerëzimit, pavarësisht nëse ai shkon në Hënë, se sa shpejt vrapon dikush në Lojërat Olimpike, apo edhe sa gjatë mund të jetojë një njeri”- thotë autori kryesor i studimit Majkëll Pirs një doktorant në fushën e statistikave në këtë universitet.

Studimi i ri, i botuar në “Demographic Research”, përdor modelimin statistikor për të shqyrtuar ekstremet e jetës njerëzore. Me kërkimet e vazhdueshme mbi plakjen, perspektivat e zbulimeve të ardhshme mjekësore dhe shkencore, dhe numrin relativisht të vogël të njerëzve që kanë arritur vërtet moshën 110 vjeç ose më shumë, ekspertët kanë debatuar mbi kufijtë e mundshëm të asaj që referohen si mosha maksimale e raportuar e vdekjes.

Ndërsa disa shkencëtarë argumentojnë se sëmundjet dhe përkeqësimi i qelizave themelore çojnë në një kufi natyror të jetëgjatësisë së njeriut, të tjerët pohojnë se nuk ka një kufi, siç dëshmohet nga mbi 100 vjeçarët që po thyejnë rekorde.

Pirs dhe Adrian Rafteri, profesor i sociologjisë dhe i statistikave në Universitetin e Uashingtonit, përdorën një qasje tjetër. Ata shtruan pyetjen se cila mund të jetë jetëgjatësia më e gjatë individuale e njeriut në të gjithë botën deri në vitin 2100.

Duke përdorur statistikat Bayesian-e, një mjet i zakonshëm në statistikat moderne, studiuesit vlerësuan se rekordi botëror prej 122 vjetësh do të thyhet thuajse me siguri, me një gjasë të madhe që një njeri mund të jetojë diku midis 125 dhe 132 vjet.

Për të llogaritur probabilitetin e të jetuarit pas moshës 110 vjeç, Rafteri dhe Pirs iu drejtuan Bazës së të Dhënave Ndërkombëtare mbi Jetëgjatësinë, të krijuar nga Instituti Maks Plank për Kërkime Demografike. Kjo bazë të dhënash gjurmon personat mbi 100 vjeç nga 10 vende evropiane, plus Kanadaja, Japonia dhe Shtetet e Bashkuara.

Studiuesit vlerësuan se ka rreth 100 për qind probabilitet që rekordi aktual i moshës maksimale të raportuar, 122 vite e 164 ditë nga Zhanë Kalme të thyhet një ditë. Ndërkohë ka shumë mundësi që një person që jetojë më gjatë, për shembull 124 vjeç (99 për qind probabilitet) apo madje edhe 127 vjeç (68 për qind probabilitet).

Një jetëgjatësi edhe më e madhe është e mundur, por ka vetëm 13 për qind probabilitet që dikush të jetojë deri në moshën 130 vjeçare.“Është jashtëzakonisht e pamundur që dikush të jetojë deri në 135 vjeç brenda këtij shekulli”-thotë Rafteri.

Njerëzit që arrijnë një jetëgjatësi ekstreme janë ende mjaft të rrallë, saqë përfaqësojnë një popullatë të zgjedhur, shton ai. Edhe me rritjen e popullsisë dhe me përparimet e dukshme në aspektin e kujdesit shëndetësor, ekziston një rritje e madhe  e shkallës së vdekshmërisë pas një moshe të caktuar.

“Nuk ka rëndësi se sa vjeç janë. Pasi arrijnë moshën 110 vjeç, ata vdesin me të njëjtin ritëm. Ata kanë kaluar të gjitha gjërat e ndryshme që iu sjell jeta, siç janë për shembull sëmundjet. Dhe në fund vdesin për arsye që janë disi të pavarura nga ato që prekin më të rinjtë. Ky është një grup shumë i përzgjedhur i njerëzve me një fizik shumë të fortë”-thotë ai.

Continue Reading

Lajmet

​Kosova dhe Shqipëria zyrtarisht bashkë në Lojërat Mesdhetare

Published

on

By

Kosova dhe Shqipëria anë nënshkruar marrëveshjen e bashkëpunimit për organizimin e sportit të lundrimit në qytetin e Durrësit.

Ky sport do të zhvillohen në Durrës në kuadër të Lojërave Mesdhetare që do të zhvillohen në Kosovë në vitin 2030, raporton KosovaPress.

Ky bashkëpunim vjen për shkak se Kosova nuk ka dalje në det dhe rrjedhimisht nuk kishte kushte për zhvillimin e lojërave në ujë brenda territorit të saj.

Edhe një moment i rëndësishëm drejt organizimit të Lojërave Mesdhetare “Prishtina 2030”. Me Qeverinë e Republikës së Shqipërisë, sot nënshkruam marrëveshjen e bashkëpunimit mes dy shteteve tona për organizimin e sportit të lundrimit në qytetin e Durrësit”, ka shkruar zëvendësministrja e Ministrisë për Kulturë, Rini dhe Sport, Daulina Osmani.

Continue Reading

Lajmet

“Nuk rri dot pa ua thënë vëllazërisht”, Rama iu drejtohet deputetëve për Specialen

Published

on

By

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama tha se nëse Kuvendi i Kosovës do të ndërmerrte nismë për t’iu drejtuar shteteve sponsorizuese të Gjykatës Speciale për të ndarë me to dyshimin për cenimin e standardeve demokratike në procesin ligjor, ai do ta mbështeste.

Në fjalimin e tij para deputetëve në seancën e dy kuvendeve që u mbajt në Prishtinë, Rama u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës nuk ka ndërmarrë deri tani asnjë nismë të tillë.

Në fjalimin e tij para deputetëve në seancën e dy kuvendeve që u mbajt në Prishtinë, Rama u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës nuk ka ndërmarrë deri tani asnjë nismë që do të adresonte shqetësimet mbi standardet e procesit në Speciale.

Nuk rri dot po ashtu pa ua thënë këtu vëllazërisht çudinë time për faktin se në këtë sallë nuk është ndërmarrë asnjëherë një nismë për t’iu kërkuar, përmes një rezolute, të mbështetur nga të gjitha forcat politike, të paktën nga partitë shqiptare, të gjitha vendeve financuese të asaj gjykate, shqetësimin e madh mbi standardet e atij procesi, dhe për të kërkuar ngritjen e një misioni verifikimi lidhur me këtë shqetësim. Gjykata është e pavarur, por standardet nuk janë të varura nga gjykatësit. Ndoshta ku shqetësim i përhapur mund të mos qëndrojë, por nëse qëndron kjo është një gjëmë e madhe, jo për ata të katër njerëz të thjeshtë, as vetëm për Republikën e Kosovës, por edhe për vetë integriteti ne drejtësisë ndërkombëtare të cilës kjo republikë përmes përfaqësuesve të saj në këtë sallë ia dha në mirëbesim gjykimin e historisë që lindi republikën, dhe prandaj nuk mund të lihet, sipas meje, në heshtjen shurdhuese që ushqehet prej gjithfarë motivesh, që ajo gjëmë nëse është gjëmë ta bëjë dëmin e vet deri në fund”, tha Rama.

Ai tha se pa Thaçin dhe UÇK-në, “e sotmja do t’i ngjante më shumë të shkuarës sesa të ardhmes”.

Nuk e dimë sot dot se çfarë rruge do të kishte marrë fati i Kosovës në hyrje të këtij shekulli, por çfarë dimë ne me siguri është se ato çaste vendimmarrjesh të mëdha nuk do të kishin ardhur dot, ashtu siç erdhën dhe sotmja me shumë gjasë do t’i ngjante shumë më tepër të shkuarës sesa të ardhmes, pa Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës me në krye Hashim Thaçin”, tha Rama.

Megjithatë, Rama tha se nuk e diskuton të drejtën e Gjykatës Speciale për të bërë punën e saj.

Por sot që të jemi të gjithë këtu në kuvendin që u shpallë dhe ku u firmos këtu përpara meje pavarësia e Kosovës, Hashim Thaçi, Jakup Kransiqi, Kadri Veseli e Rexhep Selimi mbahen peng prej gati pesë vjetësh në qelitë e një drejtësie kombëtare e cila në çdo hap ka zhgënjyer këdo që ka pritur prej saj virtytet e drejtësisë të një shteti të së drejtës. Unë as nuk e kam diskutuar ndonjëherë e nuk e diskutoj as sot të drejtë ne asaj gjykate speciale për të bërë punën që ja ka ngarkuar edhe vendimmarrja e kësaj salle, ku vetë Hasemi ka ngritur dorën për të formuar këtë gjykatë, por ajo që unë nuk vijë dot deri këtu në Prishtinë të marrë fjalën dhe pastaj ta gëlltis në heshtje, në këtë foltore para jush, në mungesë të Hashimit, Kadriut, Jakupit, Rexhepit, është nyja e mbledhur në fyt nga një dyshim shumë i madh dhe krejt arsyeshëm për fat të keq se ai proces është një proces i parregullt ligjor, dhe se normat dhe standardet e tij janë nën standarde të drejtësisë të gjithë vendeve demokratike që e financojnë atë farë gjykate”, tha Rama.

Ish-krerët e UÇK-së ndodhen në një proces gjyqësor ndaj të cilëve rëndojnë akuza me pretendime për krime lufte.

Ata ndodhen në qendrën e paraburgimit në Hagë prej nëntorit 2020.

Continue Reading

Lajmet

BE-ja me mision vëzhgues për zgjedhjet e shkurtit në Kosovë

Published

on

By

Bashkimi Evropian do ta dërgojë një mision për t’i vëzhguar zgjedhjet parlamentare në Kosovë më 9 shkurt të vitit 2025, me kërkesë të presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, njoftoi blloku evropian të premten.

Duke iu përgjigjur ftesës nga ana e presidentes së Kosovës, përfaqësuesja e lartë Kaja Kallas ka vendosur ta dërgojë një mision vëzhgues (EOM) për t’i vëzhguar zgjedhjet parlamentare në caktuara për 9 shkurt 2025”, thuhet në njoftim

Nathalie Loiseau, deputete e Parlamentit Evropian, është emëruar shefe e misionit vëzhgues, thuhet në njoftim.

BE-ja tha se misioni i saj vëzhgues për zgjedhjet në Kosovë do ta dëshmojë mbështetjen e vendosur të BE-së për Kosovën në përpjekjet e saj për të forcuar më tej qeverisjen demokratike.

Prania e këtij misioni në terren ka për qëllim të kontribuojë për një proces zgjedhorë gjithëpërfshirës, të besueshëm dhe transparent, i cili do t’u mundësojë votuesve në Kosovë që të shprehin qartë zgjedhjen e tyre”, thuhet në njoftim.

Bashkimi Evropian i ka vëzhguar të gjitha zgjedhjet në Kosovë që nga viti 2013.

Këto do të jenë zgjedhjet e para të rregullta parlamentare që do të organizohen në Kosovë, që nga shpallja e pavarësisë më 2008.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve në Kosovë (KQZ) ka bërë të ditur se 28 subjekte politike kanë aplikuar për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit.

Në mesin e 28 subjekteve politike janë 20 parti politike, pesë koalicione, dy iniciativa qytetare dhe një kandidat i pavarur.

Në mesin e subjekteve janë parti shqiptare, të komunitetit serb, dhe komuniteteve tjera më të vogla në Kosovë.

KQZ-ja duhet t’i konfirmojë listat më së voni deri më 25 dhjetor./REL/

Continue Reading

Lajmet

Berisha: Çdo ndërhyrje e Shqipërisë në dialogun Kosovë-Serbi është antikombëtare

Published

on

By

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, gjatë një konference për gazetarët të mbajtur këtë të premte ka kritikuar ashpër qeverinë për ndërhyrjen në procesin e dialogut mes Prishtinës dhe Beogradit.

Reagimi i tij vjen ndërkohë që në Prishtinë është zhvilluara seanca e përbashkët mes dy kuvendeve Kosovë-Shqipëri.

Ai ka cilësuar çdo përpjekje të Shqipërisë për të ndërmjetësuar në këtë çështje si antikombëtare dhe bllokuese. Berisha theksoi se propozimet dhe qëndrimet e Edi Ramës kanë sjellë “vendnumëro” dhe acarime mes Kosovës dhe Serbisë.

Çdo ndërhyrje të Shqipërisë në problemin e dialogut Prishtinë-Beograd e konsideroj antikombëtare. E konsideroj absolutisht bllokuese dhe jo nxitëse për zgjidhjet.

Të gjitha propozimet e Edi Ramës, qëndrimet e bashkërenduara me Aleksandër Vuçiçin si argat i tij, kanë sjellë vendnumëro në procesin e negociatave, madje edhe acarime serioze midis këtyre dy vendeve.

Shqipëria nuk mund të jetë as ndërmjetës, as pjesëmarrës. Shqipëria qëndron në anën e Kosovës.

Shprehet për dialogun, por çdo hap tjetër i Shqipërisë e dëmton dialogun. Nuk ka asnjë tagër qeveria e Tiranës të japë formula apo skema, aq më tepër një qeveri që shpallte Dnjepër veriun e Kosovës.

Aq më tepër një qeveri, e cila i thoshte Kosovës nënshtrohu ose do shkosh në kohën e bronzit. Aq më tepër një njeri, që i vendosi i pari në Europë sanksione Kosovës. Aq më tepër një njeri, i cili u përzie në plane për ndarjen, copëtimin e Kosovës me Beogradin. Një njeri që përkrahu Ballkanin e Hapur, një projekt të qartë ruso-serb.

Por ka një zhvillim pozitiv këtu. Qeveria aktuale e Kosovës ka dëshmuar meritën për t’i shumëzuar me zero, për t’ia kthyer reston Pashiqit të Tiranës, njëlloj si Pashiqit të Beogradit”,-u shpreh Berisha.

Continue Reading

Të kërkuara