Teknologji

Rusia ka disa nga hakerët më të mirë, por s’patën ndikim të dukshëm

Për dallim nga Rusia, Ukraina ka grumbulluar hakerë vullnetarë.

Published

4 years ago

March 1, 2022

Betim Gashi

Rusia ka disa nga hakerët më të mirë në botë, por në ditët e para të luftës në Ukrainë, aftësia e saj për të krijuar kaos përmes malware nuk ka pasur ndikim të dukshëm.

Për dallim nga Rusia, Ukraina ka grumbulluar hakerë vullnetarë në përpjekje të paprecedentë kolektive globale për ta shtyrë Rusinë të paguajë për luftën ndaj fqinjit të saj. Është një lloj kibernetike pa pagesë për të gjithë, që sipas ekspertëve rrezikon të çojë në përshkallëzim të situatës për shkak të rrezikut të jashtëzakonshëm pasi presidenti rus, Vladimir Putin, vendosi forcat e tij bërthamore në gatishmëri.

Deri më tani, interneti i Ukrainës funksionon kryesisht, presidenti i saj është ende në gjendje të marrë mbështetje globale nëpërmjet një telefoni inteligjent dhe termocentralet e saj dhe infrastruktura tjetër kritike janë ende në gjendje të funksionojnë. Lloji i sulmeve kibernetike shkatërruese që mendohet se mund të shoqërojnë një pushtim ushtarak rus në shkallë të gjerë nuk kanë ndodhur.

Nuk është e qartë pse Rusia nuk ka bërë një goditje më të fuqishme kibernetike. Rusia mund të kishte përcaktuar se ndikimi nuk do të ishte mjaft serioz, baza industriale e Ukrainës është shumë më pak e dixhitalizuar sesa në vendet perëndimore, ose Rusia mund të kishte vendosur se nuk mund t’i bënte dëm serioz Ukrainës pa rrezikuar ndikimin kolateral jashtë kufijve të saj.

Shumë ekspertë të sigurisë kibernetike besojnë se Kremlini, të paktën tani për tani, preferon t’i mbajë të hapura komunikimet e Ukrainës për vlerën e inteligjencës.

Cilado qoftë arsyeja, ditët e para të konfliktit janë shënuar nga sulme kibernetike të nivelit më të ulët që duket se janë bërë si nga përkthyes të pavarur ashtu edhe nga aktorë shtetërorë.

Përpara pushtimit, hakerët hoqën jashtë linje ose prishën faqet e internetit të qeverisë ukrainase dhe fshinë disa serverë me malware shkatërrues. Tani, një ushtri hakerash, disa të përfshirë në internet nga shërbimi i sigurisë SBU i Ukrainës po kërkojnë kredi për heqjen dhe deformimin e faqeve të qeverisë ruse dhe mediave.

Një grup vullnetarësh që e quajnë veten Ushtria IT e Ukrainës ka më shumë se 230 mijë ndjekës në një kanal Telegram dhe vazhdimisht rendit objektiva që hakerët duhet të godasin, si bankat ruse dhe shkëmbimet e kriptomonedhave. Të hënën, SBU e Ukrainës zyrtarizoi rekrutimin e hakerëve vullnetarë aleatë.

“FRONT CYBER TANI ESHTE HAPUR! Ndihmoni ekspertët kibernetikë ukrainas të hakojnë platformat e pushtuesve!”, thanë ata në kanalin e tyre Telegram, duke kërkuar këshilla mbi dobësitë në mbrojtjen kibernetike ruse, duke përfshirë gabimet e softuerit dhe kredencialet e hyrjes.

“Është hera e parë që shtetet kanë bërë thirrje hapur për qytetarët dhe vullnetarët për të sulmuar një shtet tjetër kibernetik”, tha Gabriella Coleman, një profesore e antropologjisë në Harvard, e cila ka shënuar rritjen e hakktivizmit.

Ky veprim pasqyron mbështetjen e Ukrainës te qytetarët e saj për fusha të tjera të mbrojtjes./UBTNews/

Teknologji

Ndërprerje e madhe globale prek Google, Snapchat, Canva e dhjetëra platforma tjera

Published

10 hours ago

October 20, 2025

UBT News

Disa nga aplikacionet e faqet më të mëdha në botë, përfshirë Amazon, Google, Snapchat, Roblox, dhe Canva u goditën nga një ndërprerje teknologjike të hënën në mëngjes, duke shkaktuar probleme për miliona përdorues anembanë botës.

Sipas faqes së monitorimit Down Detector, problemet nisën rreth orës 09:00 të mëngjesit (CET) dhe u përhapën shpejt në platforma të shumta që mbështeten në Amazon Web Services (AWS) – një nga ofruesit më të mëdhenj të infrastrukturës cloud në botë.

Shkaku i ndërprerjes

AWS, që u ofron kompanive akses në serverë, ruajtje dhe baza të dhënash pa nevojën e ndërtimit të infrastrukturës së tyre fizike, raportoi se deri në orën 12:35 pasdite (CET) problemi ishte “zbutur plotësisht” dhe se shumica e shërbimeve ishin në proces rikuperimi.

Ndërprerja preku një gamë të gjerë faqesh dhe aplikacionesh, nga lojërat online deri te shërbimet qeveritare dhe financiare.

Platformat e prekura

Sipas Down Detector, ndër platformat e goditura ishin: Snapchat, Slack, Signal, Tinder, Ring, Roblox, Clash Royale, Life360, MyFitnessPal, Xero, Canva, Amazon, Amazon Web Services, Amazon Music, Prime Video, Clash of Clans, Fortnite, Wordle, Duolingo, Coinbase, HMRC, Vodafone, PlayStation dhe Pokémon Go.

Po ashtu, ndërprerja ndikoi edhe tek ofruesit francezë të telekomunikacionit SFR dhe Free, si dhe tek autoriteti tatimor britanik HMRC.

Platforma e kriptomonedhave Coinbase siguroi klientët e saj se “të gjitha fondet janë të sigurta”, pavarësisht problemeve të aksesit.

Ndikim global dhe në transportin ajror

Gazeta The New York Times raportoi se ndërprerja preku edhe udhëtimet ajrore në SHBA, me vonesa të gjata në sportelet e regjistrimit në Aeroportin LaGuardia të Nju Jorkut, pasi disa kioska dhe sisteme digjitale dolën jashtë funksionit.

Disa orë pas incidentit, Down Detector vuri re një ulje të ndjeshme të raportimeve për probleme, duke treguar se shumica e shërbimeve ishin rikthyer në normalitet. /A.Z/UBT News/

Teknologji

Kina akuzon SHBA-në për sulm kibernetik

Published

12 hours ago

October 20, 2025

UBT News

Kina ka akuzuar Shtetet e Bashkuara të Amerikës për infiltrim në Qendrën Kombëtare të Kohës, duke paralajmëruar se këto shkelje mund të ndikojnë në rrjetet e komunikimit, sistemet financiare, furnizimin me energji elektrike dhe orarin standard ndërkombëtar, raporton Reuters.

Në një deklaratë të Ministrisë së Sigurisë Shtetërore të Kinës, thuhet se Agjencia Kombëtare e Sigurisë (NSA) e SHBA-së ka kryer një operacion sulmi kibernetik ndaj kësaj qendre për një periudhë të gjatë.

Ministria thekson se ka zbuluar prova lidhur me të dhënat dhe kredencialet e vjedhura, të cilat datojnë nga viti 2022 dhe u përdorën për spiunimin e pajisjeve mobile dhe sistemeve të rrjetit të punonjësve të qendrës.

Po ashtu, u bë e ditur se agjencia amerikane kishte shfrytëzuar një dobësi në shërbimin e mesazheve të një marke të huaj telefonash inteligjentë për të pasur qasje në pajisjet e stafit në vitin 2022, pa u përmendur emri i markës.

Qendra Kombëtare e Kohës është një institut kërkimor nën Akademinë e Shkencave të Kinës, e cila krijon, mirëmban dhe po ashtu transmeton orarin standard të vendit.

Hetimi i ministrisë ka zbuluar gjithashtu se SHBA-ja ka kryer sulme ndaj sistemeve të brendshme të rrjetit të qendrës, duke theksuar seriozitetin e këtyre sulmeve kibernetike. /A.Z/UBT News/

Teknologji

Studim i ri: ChatGPT jep përgjigje më të sakta kur përdoruesit janë më pak të sjellshëm

Published

15 hours ago

October 20, 2025

UBT News

Një studim i ri nga Universiteti Penn State ka zbuluar një rezultat befasues: ChatGPT performon më mirë kur përdoruesit nuk përdorin fraza të sjellshme si “të lutem” dhe “faleminderit”.

Sipas analizës së kryer me 250 pyetje testuese, kërkesat me ton më të drejtpërdrejtë arritën saktësi prej 84.8%, ndërsa ato të formuluara në mënyrë më të sjellshme arritën vetëm 80.8%.

Studiuesit shpjegojnë se fjalët e tepërta dhe strukturat e ndërlikuara që shoqërojnë pyetjet e sjellshme mund të shtojnë konfuzion, duke e bërë më të vështirë për inteligjencën artificiale të kuptojë qëllimin e saktë të përdoruesit.

Në të kundërt, komandat e qarta dhe të drejtpërdrejta si “Më jep përgjigjen” e bëjnë kërkesën më të kuptueshme për sistemin.

Ironikisht, toni që mund të tingëllojë i ashpër për njerëzit, ndihmon që makinat të kuptojnë më qartë se çfarë kërkohet prej tyre.

Pra, a është ide e mirë të jesh i pasjellshëm me AI? Studiuesit thonë se nuk ka nevojë të jesh i vrazhdë, por qartësia dhe shkurtësia janë çelësi për të marrë përgjigje më të sakta dhe efikase. /A.Z/UBT News/

Teknologji

Apple heq aplikacionin ICEBlock pas shqetësimeve për sigurinë e agjentëve

Published

3 days ago

October 17, 2025

UBT News

Apple ka hequr nga App Store aplikacionin ICEBlock, i cili lejonte përdoruesit të shënonin në hartë vendndodhjet ku kishin parë agjentë të Shërbimit për Imigracion (ICE).

Gjithashtu, janë larguar edhe aplikacione të tjera me funksion të ngjashëm.

Sipas raportimeve të Fox Business, prokurorja e shtetit Pam Bondi kërkoi heqjen e këtyre aplikacioneve, duke theksuar se “janë krijuar për të vënë në rrezik agjentët e ICE, vetëm sepse po bëjnë punën e tyre.”

Apple deklaroi se App Store është krijuar për të qenë një vend i sigurt dhe i besueshëm për të zbuluar aplikacione.

Bazuar në informacionet e marrë nga autoritetet ligjzbatuese mbi rreziqet që paraqiste ICEBlock, kompania vendosi të heqë aplikacionin dhe të ngjashmit me të, sipas Engadget.

Kërkesa për heqjen e aplikacioneve erdhi pas raportimeve se një sulmues në Dallas, i cili hapi zjarr ndaj një objekti të ICE, kishte përdorur aplikacione për gjurmim – përfshirë ICEBlock – për të qëlluar nga çatia.

Sulmuesi vrau dy emigrantë dhe plagosi një të tretë, edhe pse synimi i tij ishin agjentët e ICE.

Zhvilluesi i aplikacionit, Joshua Aron, i tha Fox Business se ishte “jashtëzakonisht i zhgënjyer” nga vendimi i Apple.

ICEBlock kishte arritur majat e listave të App Storepas kritikave nga zyrtarët e administratës, që rritën popullaritetin e aplikacionit.

Zyrtarët paralajmëruan Aronin se po e ndiqnin, e këshilluan të ishte i kujdesshëm, pasi aplikacioni rrezikonte jetët e oficerëve të rendit. /A.Z/UBT News/