

Shëndet
Rukola për jetën
Published
4 years agoon
By
Betim GashiRukola është një barishte me dhunti të shumta për shëndetin e mirë. Ajo përdoret kryesisht në sallata, por edhe mund të gatuhet krahas perimeve të tjera.
Shqiptarët e kanë kultivuar rukolën pas viteve 90’, ndërkohë që vendet e tjera të Mesdheut e kanë kultivuar këtë barishte prej më shumë kohësh. Rukola i përket familjes botanike Cruciferae që përfshin brokolin, lakrën dhe lulelakrën. Rukola është plot me aq shumë vitamina, minerale dhe ushqyes, saqë është ndër të paktat që mbështet të gjitha sistemet e organizmit.
Vlerat befasuese shëndetësore të rukolës
Më poshtë do të gjeni vlerat kryesore shëndetsore të rukolës sipas informacioneve.
Kocka të forta
Vitamina K që gjendet tek rukola lufton inflamacionin dhe forcon shëndetin e kockave, duke parandaluar në të njëjtën mënyrë edhe shfaqjen dhe zhvillimin e artritit. Një vlerë e shtuar e vitaminës K është edhe ndihma që i jep organizmit për të përthithur kalciumin, duke i dhënë një mbështetje të fortë personave që vuajnë nga osteoartriti.
Rezistenca e organizmit
Vitamina C mbështet sistemin imunitar dhe shmang rreziqet e shfaqjes së infeksioneve dhe sëmundjeve. Sipas të dhënave vitamina C është në vetvete një mekanizëm që mbron, sulmon dhe shkatërron të gjitha radikalet e lira që shkaktojnë probleme të rrezikshme.
Vitamina A
Rukola përmban vitaminë A e cila është një antioksidant i fuqishëm dhe që promovon shëndetin e mirë të kockave, dhëmbëve, syve dhe lëkurës.
Nivelet e hormoneve
Indole-3-Carbonol (I3C) është një përbërës, që sipas të dhënave shkencore ekuilibron nivelet e hormoneve. Rukola është e pasur me këtë përbërës.
Përthithja e mineraleve
Nëse e krahasojmë me ushqime të tjera siç janë spinaqi, bajamet, bimët bishtajore apo gjethet e panxharit, rukola përmban një sasi më të vogël të oksalatit. Kjo është një molekulë që parandalon përthithjen e kalciumit. Kjo e bën rukolën të dobishme për t’u konsumuar, sepse ushqyesit e saj sigurohen që kalciumi – një mineral jetësor për shëndetin – përthithet plotësisht.
Gurët në veshka
Ushqimet e pasura me molekulën e lartpërmendur siç është spinaqi, mund të promovojnë formimin e gurëve në veshka. Rukola nga ana tjetër, ul rrezikun e formimit të këtyre gurëve, pikërisht falë sasisë së ulët të molekulës oksalate.
Shëndeti gjatë shtatëzanisë
Rukola është një barishte e sigurt për të gjitha femrat shtatzënë. Tregohet që acidi folik, një prej vitaminave të kompleksit B, ul rreziqet e formimit të defekteve në lindje për foshnjat e sapolindura.
Kundër kolesterolit
Acidi pantotenik (vitamina B5) ka një ndikim të favorshëm kundër niveleve të larta të kolesterolit. Rukola ka potencialin të përmirësojë kolesterolin e mirë dhe të ulë kolesterolin e keq në trup.
Kundër helmeve dhe kimikateve
Vlerat e shtuara të rukolës përfshijnë edhe aftësinë për të pastruar organizmin dhe kundërvepruar ndaj efekteve helmuese të toksinave të metaleve të rënda. Raportohet se rukola ka fuqinë të eliminojë pesticidet dhe herbicidet nga organizmi.
Si ta përfshini më shumë rukolën në ushqimin tuaj
• Shtojeni në salca të ndryshme për të përfituar shijen e mprehtë dhe therëse.
• Përdoreni me produkte deti të gatuara në zgarë.
• Prijeni hollë dhe hidheni në pica ose makarona përpara se t’i servirni.
• Përdoreni në sallatë krah barishteve të tjera për një shije të shumëfishtë.
• Përgatisni panine me djathë, rukola dhe domate.
• Prijeni hollë dhe përdoreni në omletë, ose me djathë dhe patate të pjekur në furrë.
• Shtojeni në përzierjet dhe shtrydhjet e frutave dhe perimeve për një lëng me shumë vlera.
• Shtojeni në perimet e kavërdisura, makarona, supa, dhe salca./AgroWeb
You may like
Shëndet
Epoka e re e mjekësisë, shpresa për kurën e tullacisë
Published
11 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Shkencëtarët amerikanë kanë bërë përparime të rëndësishme drejt zhvillimit të trajtimeve të reja kundër tullacisë dhe alopecisë, duke tejkaluar opsionet aktuale që vetëm ngadalësojnë humbjen e flokëve.
Në Universitetin e Kalifornisë, Irvine (UCI), është zbuluar një molekulë e quajtur SCUBE3, e cila arrin të aktivizojë qelizat staminale të folikulave të flokëve, duke nxitur rritjen e tyre.
Testimet e para janë kryer si tek minjtë, ashtu edhe në lëkurë njerëzore të transplantuar, duke dhënë rezultate premtuese.
Një vit më vonë, studiues nga Universiteti i Kalifornisë në Los Anxhelos (UCLA) prezantuan një tjetër molekulë inovatore, të quajtur PP405.
Kjo substancë ka treguar aftësinë për të “zgjuar” folikulat e flokëve brenda vetëm një jave, përmes aplikimit topik në lëkurë njerëzore.
Sipas “News-Medical”, risia e këtyre zbulimeve qëndron në faktin se ato nuk kufizohen vetëm në ngadalësimin e rënies së flokëve, por riaktivizojnë ciklin biologjik të rritjes së tyre – një qasje krejtësisht e re në këtë fushë.
Ekspertët paralajmërojnë se trajtimet duhet të kalojnë përmes provave të gjera klinike përpara se të bëhen të disponueshme për publikun.
Nëse këto teste rezultojnë të suksesshme, mjekësia mund të jetë pranë një epoke të re në luftën kundër tullacisë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Ja arsyet e pazakonta pse rritet rreziku për kancer të lëkurës
Published
13 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Melanoma është forma më e rrezikshme e kancerit të lëkurës, që lind nga melanocitet, qelizat që prodhojnë pigmentin e lëkurës sonë.
Shumë njerëz nuk e dinë se disa faktorë që duken të padëmshëm mund të ndikojnë në shfaqjen e këtij kanceri. Disa prej tyre janë:
Vera e bardhë
Një studim i publikuar në Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention tregon se konsumimi i një gote vere të bardhë në ditë e rrit me 13% rrezikun për zhvillimin e melanomës. Shkaku lidhet me enzimen acetaldehyde, e cila dëmton ADN-në. Kjo substancë gjendet në pijet alkoolike, por në sasi më të lartë tek vera. Autori i studimit, Eunyoung Cho, sugjeron që personat me faktorë të tjerë risku për melanomë të kufizojnë përdorimin. Një alternativë më e sigurt është ajo e kuqe, e pasur me antioksidues që ndihmojnë në mbrojtjen e qelizave.
HPV (Papillomavirusi i njeriut)
Sipas një hulumtimi, infeksioni me HPV është i lidhur me përhapjen e karcinomës skuamoqelizore, një tjetër lloj kanceri i lëkurës, i ndryshëm nga melanoma.
Trashëgimia gjenetike dhe flokët e kuq
Individët me flokë të kuq mbartin një gjen që e shton rrezikun për kancer të lëkurës, sidomos të lidhur me ekspozimin ndaj diellit. Ky gjen ka efekt të krahasueshëm me 20 vite qëndrimi nën rrezet e diellit. Një studim i botuar në Nature Communications tregon se edhe nëse ju vetë nuk keni flokë të kuq, por dikush në familjen tuaj i ka, rreziku juaj për dëmtime gjenetike nga dielli rritet me 42%.
Lëngjet e qitros (citrus)
Konsumimi i më shumë se një gote (rreth 1.6 herë në ditë) me lëng portokalli ose grejpfruti lidhet me rritje prej 36% të rrezikut për melanomë. Kjo lidhet me përbërësit psoralen e furocoumarin, që e bëjnë lëkurën më të ndjeshme ndaj rrezeve të diellit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Studim: Dieta Keto redukton depresionin te studentët deri në 70%
Published
14 hours agoon
October 2, 2025By
UBT News
Një studim i Universitetit të Ohios ka treguar se dieta Keto, e ndjekur për të paktën 10 javë, mund të ulë deri në 70% simptomat e depresionit te studentët universitarë.
Studimi, i botuar në Translational Psychiatry, raportoi gjithashtu përmirësime në mirëqenien e përgjithshme dhe aftësitë njohëse.
Studiuesit, të udhëhequr nga Dr. Drew D. Decker, synuan të ofronin trajtim për studentë me çrregullim depresiv të madh, duke kombinuar dietën me vlerësime javore dhe intervista klinike.
Nga 24 studentë të përfshirë, 16 përfunduan programin 10–12 javor, dhe rezultatet ishin mbresëlënëse:
69% ulje në simptomat e vetë-raportuara të depresionit
71% ulje në vlerësimin klinik të depresionit
Askush nuk plotësonte më kriteret për depresion të moderuar ose të rëndë.
Përveç shëndetit mendor, pati edhe përfitime fizike:
15 nga 16 studentë humbën mesatarisht 5 kg
Niveli i faktorit neurotrofik të trurit (BDNF) u rrit 32%
Hormoni leptin ra 52%
Përmirësim në kujtesë, shpejtësi përpunimi dhe funksione ekzekutive
Ekspertët theksojnë se nga Keto mund të ndikojë në depresion përmes mekanizmave metabolikë të lidhur me biologjinë e sëmundjes.
Studimi kishte kufizime, ishte i vogël dhe pa grup krahasues, ndaj nuk mund të thuhet se efektet vinin vetëm nga dieta.
Autorët e shohin këtë si një hap premtues dhe alternativë për të ndihmuar studentët që vuajnë nga çrregullime të shëndetit mendor. /A.Z/UBT News/
Shëndet
E vërteta e fshehur pas infarkteve tek të rinjtë
Published
2 days agoon
October 1, 2025By
UBT News
Një studim i ri nga Klinika Mayo ka hedhur dritë mbi sulmet në zemër tek të rriturit më të rinj, veçanërisht tek gratë, duke ofruar të dhëna që mund të ndryshojnë mënyrën se si kuptohen dhe trajtohen këto ngjarje serioze shëndetësore.
Kërkimi, i botuar në Journal of the American College of Cardiology, analizoi mbi 15 vite të dhëna nga Projekti i Epidemiologjisë së Rochester dhe zbuloi disa modele të pazakonta mbi shkaqet e infarkteve tek të rinjtë.
Rezultatet treguan se ateroskleroza, bllokimi i arterieve nga pllaka – mbetet shkaku kryesor i atakeve në zemër. Dallimi ishte i theksuar mes gjinive: tek burrat nën 65 vjeç shkaktonte 75% të rasteve, ndërsa tek gratë vetëm 47%.
Kjo tregon se më shumë se gjysma e infarkteve tek gratë vijnë nga shkaqe të tjera, më pak të njohura.
Një prej tyre është diseksioni spontan i arteries koronare, një gjendje kur krijohe çarje e papritur në një arterie koronare, duke bllokuar qarkullimin e gjakut pa praninë e pllakave. SCAD është më e shpeshtë tek gratë e reja dhe shpesh ngatërrohet me infarktet tipike.
Trajtimi me stenta ose ndërhyrje tjera sjellë më shumë rrezik sesa përfitim. Studimi theksoi se SCAD është gjashtë herë më e zakonshme tek gratë krahasuar me burrat. Një tjetër shkak janë infarktet e lidhura me stresin, të provokuara nga gjendje si anemia ose infeksionet e rënda.
Këto përbënin shkakun e dytë më të zakonshëm dhe shoqëroheshin me shkallën më të lartë të vdekshmërisë pesëvjeçare – rreth 33%.
Pra, pacientët me këto forma të infarkteve shpesh kishin prognozë më të rëndë sesa ata me sëmundje klasike të arterieve koronare.
Lajmi i mirë është se infarktet “të pashpjegueshme” rezultuan të rralla më pak se 3% e rasteve, duke nënkuptuar se në shumicën e situatave mjekët mund të identifikojnë një shkak të qartë dhe të përshtatin trajtimin.
Ky studim nënvizon rëndësinë e përcaktimit të saktë të shkakut rrënjësor të një sulmi në zemër. Vetëm duke ditur arsyen e vërtetë, mjekët mund të ofrojnë trajtime efektive dhe të shmangin ndërhyrjet që në disa raste mund të jenë të rrezikshme. /A.Z/UBT News/

Nga inteligjenca artificiale te bujqësia: Hajrizi tregon pse UBT-ja është zgjedhja kryesore e studentëve

Shah Rukh Khan bëhet miliarder, mes yjeve më të pasur në botë

Epoka e re e mjekësisë, shpresa për kurën e tullacisë

Xhaka në garë me Haalandin dhe yjet e tjerë për t’u zgjedhur lojtari i muajit në Premierligë

Bellucci: Një vend i veçantë për Tim Burton do të mbetet në zemrën time!

Europa League sonte vjen me 18 lojë

Beats prezanton kufjet sportive pa tel

Sekretet e njerëzve me dorën e djathtë, ja tiparet magjike

Klubet basketbollistike dhe shifrat që përfituan nga Ligji i Sponsorizimit
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën