Published
2 years agoon
By
UBT newsFrutat dhe perimet janë shëndet ndaj konsumojini sa më shumë.
Kjo është këshilla që me siguri e keni dëgjuar shpesh gjatë jetës tuaj.
Sa më të freskëta aq më të mira, por a duhen konsumuar ato direkt nga pema apo direkt sa i merrni nga kopështi juaj?
Megjithë se nuk flitet shpesh për këtë pjesë ekspertët e sigurisë ushqimore e rekomandojnë larjen e e duhur të ushqimeve si një procesh shumë të rëndësishëm për shëndetin.
Në këtë mënyrë do t’i parandaloni vetes një sërë rreziqesh që AgroWeb j’ua shpjegon mëposhtë.
Nëse i lini pa larë mund të konsumoni insekte
Ngrënia e produkteve të palara qofshin këto edhe të freskëta mund të bëjë që të konsumoni pa dashur baktere të dëmshme.
Baktere apo insektetë cilat mund të jenë të pranishme në tokë, ose pesticide të aplikuara tek produkti për t’u prodhuar në fusha.
Si konsumatorë, ne zakonisht nuk jemi të përfshirë ngushtë në procesin e rritjes dhe korrjes së ushqimeve tona, kështu që është e lehtë të harrosh se të gjitha prodhimet tona vijnë nga toka.
Duke harruar kështu edhe se të gjitha insektet janë pjesë e natyrës dhe pjesë e frutave dhe perimeve.
Larja e frutave dhe perimeve tuaja në ujë të rrjedhshëm ndihmon në largimin e ndotjes dhe baktereve të mundshme që mund të jenë në prodhim.
Për prodhime më të forta si patatet dhe pjepri përdorni një furçë të pastër me fije të forta për t’i pastruar sa më mirë.
Mund të merrni sëmundje
Ndërsa kafshoni një pjesë të frutave me lëng dhe të freskët në momentin e parë të mund të tingëllojë si një zakon i shëndetshëm, por kjo mund të kthehet në një mankth të keq.
Nga ky veprim kaq i thjeshtë e në pamje të parë i shëndetëshëm mund të jeni ekspozusr ndaj baktereve dhe mikroorganizmave të ndryshëm.
Disa baktere patogjene që mund të ekspozoheni përfshijnë Escherichia coli O157: H7, Listeria monocytogenes, Salmonela dhe Shigela.
E. coli, Listeria dhe Salmonela janë bakteret më të zakonshme që janë lidhur me sëmundje nha ushqimi.
Në shumë raste, simptomat përfshijnë të përziera, të vjella, diarre dhe dhimbje barku.
Në raste të rënda, helmimi nga ushqimi mund të shkaktojë sëmundje të veshkave, meningjit si dhe humbje të jetës.
Njerëzit më të rrezikuar janë ata me sistem imunitar të dobët ose fëmijët më të vegjël se 5 vjeç dhe gratë shtatzëna.
Si t’i lani perimet dhe frutat?
Larja e duhur e të gjitha produkteve, përfshirë ato të listuara si organike, lokale dhe jo-OMGJ, mund të zvogëlojë rreziqet e konsumimjt si të baktereve të dëmshëm ashtu edhe të pesticideve.
Për të parandaluar çdo rrezik AgroWeb ju rekomandon këto hapa.
Lani duart për 20 sekonda me ujë të ngrohtë me sapun përpara dhe pas përgatitjes së frutave dhe perimeve.
Prisni çdo zonë të dëmtuar ose të mavijosur para se t’i përgatisni ose t’i hani.
Shpëlani të gjitha prodhimet me ujë para se t’i prisni.
Kjo do të ndihmojë në parandalimin e baktereve që mund të transferohen nga thika në prodhimet që po qëroni.
Fërkoni butësisht frutat dhe perimet nën ujë të rrjedhshëm.
Nuk ka nevojë të përdorni sapun ose larje të produkteve.
Pastroni mirë prodhimet e forta si mollë, pjepër, kastravec dhe dardha me një furçë të pastër perimesh.
Për perime si marule ose lakër, hiqni gjethet më të jashtme të tyre dhe lajini mirë me ujë./AgroWeb.org
Shëndet
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Published
2 days agoon
December 16, 2025By
UBT News
Studimet tregojnë se nivelet e kolesterolit në gjak ndikohen më shumë nga gjenet sesa nga ushqimi, pesha apo aktiviteti fizik.
Mëlçia prodhon shumicën e kolesterolit dhe kjo prodhimtari kontrollohet nga gjenet, ndaj disa persona ka kolesterol LDL të lartë edhe pse jetojnë shëndetshëm.
Edhe pse faktorët e stilit të jetesës si ushqimi i pashëndetshëm, mungesa e aktivitetit fizik, mbipesha dhe stresi janë shkaktarë të shpeshtë, forma e trashëguar – hiperkolesterolemia familjare (FH) – përbën rreth 5% të rasteve dhe është më e rrezikshme.
Ajo shfaqet herët dhe shpesh nuk përmirësohet vetëm me dietë.
FH shkaktohet nga mutacione gjenetike që pengojnë largimin e kolesterolit LDL nga gjaku, duke rritur ndjeshëm rrezikun për infarkt ose goditje në tru në moshë të re, shpesh pa simptoma.
Ekspertët theksojnë se pamja e jashtme nuk garanton shëndet të mirë.
Kontrolli i profilit lipidik të paktën një herë në vit, pasi kolesteroli i lartë nuk dhemb, por dëmton në heshtje zemrën dhe enët e gjakut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si ta kuptoni nëse trupi juaj ka mungesë të vitaminës D?
Published
3 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Vitamina D është thelbësore për shëndetin e kockave, pasi ndihmon trupin të përthithë kalciumin dhe kontribuon në forcimin e tyre.
Ajo luan rol të rëndësishëm në rritjen dhe zhvillimin e qelizave, ul inflamacionin dhe mbështet funksionimin e sistemit imunitar.
Kur trupi ka mungesë të vitaminës D, mund të shfaqen disa shenja paralajmëruese.
Djersitje e tepruar
Djersitja e pazakontë, sidomos gjatë dimrit, lidhet me mungesën e vitaminës D, pasi trupi ka vështirësi në rregullimin e temperaturës.
Lodhje e vazhdueshme
Ndjenja e lodhjes, edhe pas gjumit të mjaftueshëm, si dhe marramendja, janë shenja të shpeshta të mungesës së kësaj vitamine.
Ndryshime në humor
Mungesa e saj lidhet me ndjenja trishtimi e depresioni, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve të mirëqenies si serotonina dhe dopamina.
Dhimbje në kocka dhe muskuj
Dhimbjet në kyçe, kocka dhe muskuj janë shenjë e niveleve të ulëta të vitaminës D, veçanërisht te personat me probleme reumatike.
Si ta furnizoni trupin me vitaminë D?
Ekspozimi i moderuar në diell ndihmon prodhimin e vitaminës D, duke përdorur gjithmonë mbrojtje nga rrezet UV.
Përveç kësaj, vitamina D merret edhe nga ushqimi, si: peshqit e yndyrshëm (salmon, sardele, ton), vezët, qumështi dhe produktet e bulmetit, kërpudhat, drithërat dhe lëngu i portokallit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Çfarë të hani para gjumit për një natë më të qetë?
Published
3 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Nëse vetëm mendimi për gjumin të shqetëson, ajo që ha mund të ketë ndikim të madh. Gjumi cilësor ndihmon shëndetin e trurit, forcon sistemin imunitar dhe ul rrezikun për sëmundje kronike.
Edhe pse rekomandohen 7–8 orë gjumë çdo natë, shumë njerëz e kanë të vështirë ta arrijnë këtë.
Përveç zakoneve të mira të gjumit, edhe ushqimi luan rol kyç.
Ja 9 ushqime dhe pije që mund të ndihmojnë për gjumë më të mirë:
Bajamet – të pasura me magnez, vitamina B dhe melatoninë.
Gjeli i detit – përmban triptofan që nxit përgjumjen.
Çaji i kamomilit – ka efekt qetësues dhe ndihmon kundër pagjumësisë.
Kivi – përmban serotonin dhe antioksidantë.
Lëngu i qershisë së thartë – burim natyral i melatoninës.
Peshqit e yndyrshëm – të pasur me vitaminë D dhe omega-3.
Arrat – ndihmojnë rregullimin e ciklit të gjumit.
Çaji i lules së pasionit – ul stresin dhe nxit relaksimin.
Orizi i bardhë – karbohidratet mund të ndihmojnë rënien në gjumë kur konsumohet me masë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pulsi në qetësi, kur ta matni dhe kur duhet të shqetësoheni?
Published
3 days agoon
December 15, 2025By
UBT News
Pulsi në qetësi është numri i rrahjeve të zemrës për 60 sekonda kur trupi është i relaksuar dhe ofron një pasqyrë të shëndetit kardiovaskular.
Vlerat normale për të rriturit janë 60–100 rrahje në minutë, por pulsi mund të rritet për shkak të stresit, ankthit ose aktivitetit fizik.
Si ta matni saktë?
Mëngjesin pas zgjimit, para kafesë ose aktivitetit fizik.
Me gishta tek kyçi i dorës ose qafa, numëroni rrahjet për 60 sekonda.
Shënoni vlerën dhe ndiqni ndryshimet në kohë.
Çfarë tregon pulsi?
Pulsi i ulët (në sportistë ose njerëz të formë të mirë) tregon zemër të fortë.
Pulsi i lartë kronik (>90 rrahje/min) mund të lidhet me stres, dehidratim ose probleme më serioze dhe kërkon vlerësim mjekësor.
Pulsi shumë i ulët (<50 rrahje/min) te personat joaktivë mund të jetë shqetësues nëse shoqërohet me marramendje ose lodhje.
Këshilla për puls të shëndetshëm
Ushtrime të rregullta aerobike (ecje, not, çiklizëm).
Gjumë i mjaftueshëm dhe menaxhim stresi (meditim, frymëmarrje e thellë).
Hidratim adekuat dhe kufizim i kafeinës dhe alkoolit.
Mbajtja e peshës trupore dhe presionit të gjakut në nivel të shëndetshëm.
Pulsi është tregues i rëndësishëm i shëndetit kardiovaskular. Nëse shfaqet pulsi vazhdimisht i lartë ose i ulët pa arsye të dukshme, konsultohuni me mjekun. /A.Z/UBT News/
Kaos dhe përplasje fizike në Kuvendin e Shqipërisë
Ndërhyrje në disa zona të kryeqytetit nga ujësjellësi, mund të ketë ndërprerje të ujit
Edi Rama niset për në Hagë për ta takuar Hashim Thaçin
Vrasja e 34 civilëve shqiptarë në Burim të Malishevës, Prokuroria Speciale ngrit aktakuzë ndaj R.M
Hamza për heqjen e masave të BE-së: Vendim i drejtë, qytetarët nuk duhet të ndëshkohen për gabimet e kësaj qeverie
Meloni: Pranimi i Ballkanit Perëndimor në BE nuk mund të shtyhet
NATO bie dakord për një buxhet ushtarak prej gati 3 miliardë dollarësh për vitin 2026
50 vjet nga themelimi i Akademisë së Shkencave të Kosovës
Sot shënohet dita ndërkombëtare e emigrantëve
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
