Shëndet
Rreziqet e frikshme të pijeve ‘slushy’, një gotë e vetme mund ta çojë një fëmijë në koma
Published
8 months agoon
By
UBT NewsRreziqet e fshehura të një përbërësi pak të njohur në një nga pijet më të preferuara të fëmijëve janë zbuluar pas një paralajmërimi alarmues nga ekspertët e shëndetit.
I quajtur glicerol, kjo substancë super e ëmbël është një përbërës i zakonshëm në pijet ‘slushy’—ato pije të ftohta, me ngjyra të ndezura, që shiten shpesh në kinema dhe dyqane lagjeje.
Mjekët kanë paralajmëruar se këto pije mund të shkaktojnë një gjendje potencialisht vdekjeprurëse të quajtur ‘sindroma e dehjes’ tek disa fëmijë. Ekspertët shpjegojnë se ky ëmbëlsues shkakton rënie të rrezikshme të nivelit të sheqerit në gjak brenda minutave, me pasoja fatale.
Sa i rrezikshëm është gliceroli për fëmijët?
Një pije 350ml aq sa një kanaçe Coca-Cola, është e mjaftueshme për të shkaktuar probleme tek fëmijët nën katër vjeç. Për fëmijët e moshës pesë deri në dhjetë vjeç, një e gjysmë pije të tilla mund të kenë efekte të rënda, sidomos nëse konsumohen shpejt.
Raste të fundit alarmante
Mjekët fajësuan pijet ‘slushy’ për 21 raste të shtrimeve në spital të fëmijëve, të cilët kishin nevojë për kujdes mjekësor brenda një ore pas konsumimit të tyre. Vitin e kaluar, këto pije ishin përgjegjëse për rrezikimin e jetës së dy fëmijëve të moshës tre dhe katër vjeç.
Si vepron gliceroli në trupin e fëmijëve?
I njohur si E422 ose glicerinë, ky përbërës përdoret për të parandaluar ngrirjen e pijeve ‘slushy’. Pasi gëlltitet, ai thith ujë e sheqer nga gjaku, para se të përpunohet nga mëlçia dhe veshkat.
Kjo humbje e menjëhershme e lëngjeve dhe sheqerit mund të shkaktojë reaksione serioze dhe potencialisht vdekjeprurëse tek fëmijët e vegjël. Tek të rriturit, sasitë e glicerolit në këto pije janë të vogla për të shkaktuar probleme, pasi trupi i tyre mund ta përpunojë më shpejt.
Trupat më të vegjël të fëmijëve nuk e përballojnë këtë përqendrim, duke shkaktuar ndërtim të rrezikshëm të substancës në organizëm.
Simptomat e rrezikut nga gliceroli:
Lëvizje të pakontrolluara dhe dridhje
Marramendje dhe dobësi
Të përziera dhe të vjella
Kriza epileptike
Rënie në koma (në raste të rënda)
Në disa raste, fëmijë përjetojnë shok trupor, ku sistemi i qarkullimit të gjakut dështon, duke lënë organet jetike pa oksigjen të mjaftueshëm.
Shenjat e shokut përfshijnë:
Lëkurë të zbehtë dhe të ftohtë
Djersitje e tepërt
Frymëmarrje e shpejtë dhe sipërfaqësore
Etje ekstreme dhe lodhje
A ndikon gjenetika?
Disa shkencëtarë dyshojnë se disa fëmijë mund të kenë mutacion gjenetik, që e bën glicerolin shumë më toksik për ta.
Sa glicerol përmbajnë pijet ‘slushy’?
Shumica e pijeve ‘slushy’ përmbajnë rreth 16g glicerol për gotë, nuk ka një sasi maksimale të detyrueshme me ligj që prodhuesit duhet të respektojnë. Shumica e markave nuk e deklarojnë sasinë e glicerolit në etiketat e tyre. Autoritetet britanike nuk i rekomandojnë këto pije për fëmijët nën katër vjeç dhe sugjerojnë një limit prej një pijeje në ditë për fëmijët nga pesë deri në dhjetë vjeç.
Paralajmërimi i ekspertëve
Konsumimi i pijeve ‘slushy’ me glicerol “mund të shkaktojë një sindromë klinike të dehjes nga gliceroli tek fëmijët e vegjël”.
Ekspertët kërkojnë që:
Prindërit dhe mjekët të jenë të vetëdijshëm për këtë rrezik
Organet shëndetësore të japin paralajmërime më të qarta
Fëmijët nën tetë vjeç të shmangin plotësisht këto pije.
Studiuesit theksojnë se sasia e glicerolit në një pije mund të jetë e ndryshme, duke e bërë të vështirë përcaktimin e dozës sigurt. Marka si Slush Puppie tashmë e kanë hequr glicerolin nga produktet e tyre, pas këtyre paralajmërimeve.
Gliceroli gjendet në produkte si makarona të gatuara paraprakisht, oriz dhe drithëra, por në sasi të vogla, duke mos paraqitur rrezik për fëmijët. Pijet ‘slushy’ me glicerol mshkaktojnë dehje të rrezikshme tek fëmijët e vegjël.
Më të prekurit janë ata nën katër vjeç, prindërit duhet të kufizojnë ose shmangin plotësisht këto pije për fëmijët e tyre Ekspertët theksojnë: “Nuk ka asnjë përfitim ushqimor nga këto pije e nuk rekomandohen si pjesë e një diete të ekuilibruar.” /UBT News/
Shëndet
5 gabime që bëjmë pas ngrënies së drekës
Published
15 hours agoon
November 8, 2025By
UBT News
Shumë prej nesh kanë zakone të zakonshme pas vakteve, por disa prej tyre nuk janë të shëndetshme për tretjen.
1. Konsumimi i frutave menjëherë pas buke
Të hash fruta direkt pas një vakti mund të shkaktojë fryrje barku, diarre ose kapsllëk. Frutat tretën më mirë kur stomaku është bosh, ndaj rekomandohet t’i konsumoni mes vakteve.
2. Pirja e ujit menjëherë pas ushqimit
Uji mund të hollojë lëngjet tretëse e pengojë tretjen e ushqimit. Më mirë pini ujë një orë para vakti ose një gotë në mëngjes me stomak bosh.
3. Shëtitja menjëherë pas vaktit
Pas ushqimit, stomaku ka nevojë për qetësi për të tretur ushqimin. Pritni 10-20 minuta, pastaj mund të bëni një shëtitje të lehtë për 30 minuta, veçanërisht e dobishme për personat obezë.
4. Banjë direkt pas ushqimit
Dushi pas vakti mund të reduktojë qarkullimin e gjakut në sistemin tretës dhe të dobësojë tretjen. Koha më e mirë për dush është një orë pas ngrënies ose para gjumit.
5. Gjumi menjëherë pas ushqimit
Fjetja direkt pas darkës mund të ngarkojë stomakun dhe të favorizojë depozitimin e yndyrës. Prisni të paktën 20 minuta pas vakti para se të shkoni në shtrat.
Lejoni kohë për tretje, pini ujë, lëvizni pas vakteve për të mbajtur sistemin tretës në gjendje të shëndetshme. /A.Z/UBT News/
Shëndet
5 ushqime që njerëzit konsumojnë që nga kohët e lashta
Published
17 hours agoon
November 8, 2025By
UBT News
Në lashtësi, burimet ushqimore ishin të kufizuara, por njerëzit ishin të shkathët dhe gjenin mënyra për të ruajtur dhe përpunuar ushqimin.
Metoda si tharja, fermentimi dhe konservimi ndihmuan në parandalimin e prishjes së ushqimeve. Disa prej ushqimeve që shijojmë sot kanë rrënjë mijëra vjeçare.
1. Tortë djathi (Cheesecake)
Në Greqinë e lashtë, cheesecake konsiderohej delikatesë e shërbehej vetëm në festa. Atletët e Olimpiadës së parë (776 p.e.s.) besohet se e konsumonin për energji. Receta e parë e shkruar daton në vitin 230 të erës sonë nga autori grek Athenaeus. Më vonë, romakët ndryshuan recetat duke shtuar djathë të grimcuar dhe vezë, dhe në vitin 1000 torta u përhap në Evropën Perëndimore. Sot, cheesecake shijohet globalisht, me versionin më të famshëm në Nju Jork.
2. Çokollata
Kakaoja përdorej që nga 1500 p.e.s. nga civilizimi Olmec dhe më pas nga Majat, si pjesë e pijeve ceremoniale dhe madje si monedhë tregtie. Në vitin 1828, kimisti holandez Coenraad Johannes van Houten zhvilloi pluhurin e kakaos, duke mundësuar prodhim më të lirë dhe popullaritet të rritur. Sot, Zvicra kryeson konsumin e çokollatës, me mbi 8 kg për person në vit.
3. Mjalti
Mjalti është përdorur për mijëra vjet si ushqim e qëllime shëndetësore. Vizatim shkëmbor paleolitik tregon mbledhjen e mjaltit që nga 40,000 vjet më parë, ndërsa prova arkeologjike nga 3,500 vjet më parë tregon përdorimin e qeramikës për ruajtjen dhe përpunimin e dyllit të bletës. Ai është një ushqim jashtëzakonisht i qëndrueshëm falë përbërjes së tij natyrore.
4. Petulla
Kanë histori mijëra vjeçare. Analiza e mjeteve të bluarjes 30,000 vjeçare tregon se petullat gatuaheshin gjatë epokës së gurit. Romakët përdornin miell gruri e vaj, ndërsa analiza e stomakut të “Otzi Njeriut të Akullit” tregon se konsumonte version të hershëm të petullave.
5. Kokoshka
Kokoshkat erdhën nga misri i ngrohur deri në shpërthim, dhe kultivoheshin nga popujt indigjenë që rreth 5,000 p.e.s. Në fillim përdorej si ushqim i zakonshëm, veçanërisht për mëngjes. Sot, misri i kokoshkave përbën një pjesë të madhe të prodhimit global dhe është një nga ushqimet më të njohura të shijshme dhe të lehta për të konsumuar.
Këto ushqime tregojnë se kreativiteti i njerëzve për të përpunuar dhe ruajtur ushqimin ka ekzistuar që nga kohët e lashta dhe disa prej tyre vazhdojnë të jenë pjesë e përditshmërisë sonë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Kura shtëpiake për gjunjë të fortë dhe pa inflamacion
Published
1 day agoon
November 7, 2025By
UBT News
Me kalimin e kohës, trupi humbet forcën dhe kyçet bëhen më të brishta, sidomos gjunjët të cilët mbajnë peshën e trupit dhe mundësojnë lëvizjen.
Kupa e gjurit ka nevojë për lubrifikim të vazhdueshëm; përndryshe, shfaqen inflamacion dhe dhimbje që shpesh lidhen me artritin, reumatizmën apo dëmtime të tendinave.
Kurat natyrale që ndihmojnë:
Speci i kuq djegës – përmban kapsaicinë, e cila bllokon ndjesinë e dhimbjes dhe redukton inflamacionin.
Uthulla e mollës – ndihmon në shpërbërjen e kristaleve të acidit urik në kyçe dhe zbut dhimbjen.
Vaji i ullirit – qetëson inflamacionin dhe shërben si vaj masazhi.
Xhenxhefili – ka efekt anti-inflamator dhe lehtëson dhimbjet e osteoartritit.
Pasta natyrale kundër dhimbjeve:
Përzieni 2 lugë spec djegës pluhur, 1 gotë uthull molle (ose ½ gote vaj ulliri të ngrohtë) e pak xhenxhefil të grirë. Aplikoni në gjunjë për 20 minuta, dy herë në ditë, më pas shpëlajeni.
Kjo përzierje ndihmon në reduktimin e inflamacionit dhe dhimbjes, por në raste të forta, kërkohet këshilla e mjekut. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Si të ulni shtypjen e gjakut me vetëm këtë ushqim?
Published
1 day agoon
November 7, 2025By
UBT News
Spirulina, një “super-ushqim” i njohur për përbërësit e tij të pasur me proteina, vitamina dhe minerale, mund të ofrojë përfitime të rëndësishme për shëndetin e zemrës.
Sipas një studimi të fundit, një proteinë specifike në spirulinë ka treguar se mund të relaksojë arteriet, duke ndihmuar në uljen e presionit të gjakut, të paktën në kafshë laboratorike.
Spirulina përdoret në forma suplementesh, kapsulash dhe “smoothie”, e rekomandohet për një sërë gjendjesh shëndetësore, duke përfshirë humbjen e peshës, diabetin, lodhjen dhe inflamacionin.
Megjithatë, studiuesit theksojnë se ka prova të kufizuara shkencore mbi efektet e saj, dhe kërkimi mbi përfitimet potenciale të këtij alga të gjelbër-jeshile vazhdon.
Hulumtimi i fundit sugjeron se spirulina mund të ketë rol të veçantë në parandalimin ose reduktimin e hipertensionit, një gjendje që preket miliona njerëz globalisht dhe rrit rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe atakut në tru.
Ekspertët po studiojnë mënyrën se si përbërësit bioaktivë në spirulinë ndikojnë në zgjerimin e enëve të gjakut e përmirësimin e qarkullimit.
Për ata që kërkojnë mënyra natyrale për të mbështetur shëndetin kardiovaskular, spirulina mund të jetë opsion i dobishëm, por specialistët rekomandojnë gjithmonë konsultim me mjekun para se të fillohet përdorimi si suplement i rregullt. /A.Z/UBT News/
Dilema e perdeve: cilat i përshtaten më mirë ambientit tuaj?
Publikohet traileri i filmit biografik për Michael Jackson
5 gabime që bëjmë pas ngrënies së drekës
Hilary Duff rrëfen pse nuk u bë mentore për Selena Gomez dhe Demi Lovato
Plaçkitet shtëpia e yllit të Interit
5 ushqime që njerëzit konsumojnë që nga kohët e lashta
Mos e merrni stresin në shtëpi: Si të mos mendoni për punën në fundjavë?
Rektori Hajrizi viziton UniMarconi në Romë
Gaz Ejupi: “Reporting House, një pikë reference për historinë e Kosovës
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
