Lajmet

Rreziku i tensioneve në Mal të Zi

Published

on

Tensionet e muajve të fundit në Mal të Zi mund të jenë jashtëzakonisht të rrezikshme, ndërsa incidentet me motive politike dhe nacionaliste janë thellësisht shqetësuese, thotë Kurt Bassuener, nga organizata ndërkombëtare Këshilli për Politikën e Demokratizimit.

Judy Dempsey, nga Qendra Carnegie Europe, thotë se tensionet dhe incidentet aktuale në Mal të Zi mund ta kthejnë këtë vend prapa në rrugën kah Bashkimi Evropian, gjë të cilën Rusia, “përmes strukturës qeverisëse në Mal të Zi, do ta shfrytëzojë”.

Tensionet në Mal të Zi janë intensifikuar qysh nga koha e zgjedhjeve parlamentare të gushtit, me të cilat, pas tri dekadash, është ndërruar edhe pushteti.

Partinë Demokratike të Socialistëve (DPS) dhe partitë pro-malazeze i ka zëvendësuar një koalicion i udhëhequr nga Fronti Demokratik pro-serb, në përbërje të të cilit janë edhe Demokratët dhe lëvizja qytetare URA.

Pakicat kanë qenë dhe mbeten me DPS-në për vite me radhë.

Tani, problemi ekziston edhe midis shumicës që kontrollon qeverinë e parlamentin dhe presidentit të shtetit, Millo Gjukanoviq, i cili është edhe udhëheqës i DPS-së.

Tensionet e rritura midis mbështetësve të opozitës pro-malazeze, të udhëhequr nga DPS-ja, dhe mbështetësve të Frontit Demokratik pro-serb kanë rezultuar vazhdimisht me konflikte, sulme ndaj ndërtesave fetare, mesazhe kërcënuese për pakicat, protesta dhe sulme ndaj gazetarëve.

Dempsey thotë për Radion Evropa e Lirë se bashkësia ndërkombëtare, sidomos NATO-ja, duhet të jetë më aktive me apelet, duke vënë në dukje se sa i nevojshëm është stabiliteti në Mal të Zi.

“Nuk ka kohë për indiferencën e NATO-s ose të Bashkimit Evropian. Duhet të përfshihen në mënyrë aktive. Ajo që po ndodh në Mal të Zi, mund të përhapet edhe në pjesën tjetër të rajonit. Rusia dhe Kina do të përfitonin dhe do ta inkurajonin këtë zhvillim”.

“Duke pasur parasysh historinë e ndërhyrjes ruse në rajon, një nga qëllimet e saj është të krijojë tensione etnike dhe fetare. Kur ato të përshkallëzohen, është vështirë të frenohen. Ky është një rrezik i madh”, thotë Dempsey.

Sipas saj, kjo do të nënkuptonte rrëfime të hapura për situata potencialisht të rrezikshme.

Dempsey thotë se të dyja organizatat, NATO-ja dhe BE-ja, duhet të emërojnë të dërguar të posaçëm në Mal të Zi, të cilët do të ndërmjetësonin.

Bassuener konsideron se Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara dhe NATO-ja kanë përgjegjësi për të ndihmuar në zgjidhjen e tensioneve dhe incidenteve në Mal të Zi.

Ai thotë se askujt nuk i duhen më konflikte në Ballkanin Perëndimor.

Sipas Dempseyt, BE-ja nuk është veçanërisht e mirë në menaxhimin e krizave.

“BE, nëse është serioze në lidhje me integrimin e Malit të Zi, duhet të jetë më e zëshme dhe më praktike. Duhet të investojë në infrastrukturë, në arsim, në media. Mbi të gjitha, duhet të inkurajohet shoqëria civile në nivel lokal”.

“Rusia do të vazhdojë t’i përdorë strukturat aktuale politike për të devijuar rrugën e Malit të Zi drejt BE-së. Sa i përket NATO-s, ajo duhet të jetë më aktive në terren, përmes stërvitjeve, komunikimit dhe përfshirjes më të afërt në institucione dhe shoqëri civile”, thotë Dempsey.

Cilat janë shkaqet e ndryshimeve që kanë rezultuar në tensione?

Bassuener thotë se pakënaqësia e qytetarëve malazezë me ndjenjën e padrejtësisë shoqërore dhe me korrupsionin e përhapur ka rezultuar me humbjen zgjedhore të koalicionit pro-perëndimor, të udhëhequr nga DPS-ja e Gjukanoviqit, në gusht të vitit 2020.

Ai thotë se Qeveria malazeze, e udhëhequr nga DPS-ja, ka ngecur politikisht për vite me radhë.

“Qytetarët e pakënaqur kanë protestuar, kanë tërhequr vëmendjen për mangësitë e sistemit, që, në një anë, kanë çuar edhe në ndryshimin e pushtetit. Në anën tjetër, mendoj se ata që kanë dashur ndryshimin e pushtetit, kanë nënvlerësuar anën e mundshme negative, përkatësisht sa shpejt mund të zhvendoset fokusi politik, dhe gjërat kanë shkuar në një drejtim të papritur dhe të padëshirueshëm”, thotë Bassuener.

Sipas tij, edhe pse është dukur se shumica e qytetarëve në Mal të Zi e mbështesin shtetësinë malazeze, identitetin dhe multietnicitetin, gjërat e tilla nuk janë ende të rrënjosura ashtu siç kanë besuar vëzhguesit vendas dhe të huaj.

“Gjithë kësaj mund t’i shtohet edhe konteksti rajonal – ndjenja sikur nuk ka rregulla, pastaj sfidat gjeopolitike, joefikasiteti dhe pasiviteti i vendeve perëndimore, rishfaqja e programeve nga vitet 1990 dhe ndërhyrja e Serbisë. Situata aktuale në Mal të Zi futet në këtë kornizë”, thotë Bassuener.

Mali i Zi i ka nisur negociatat për anëtarësim në BE në vitin 2012, ndërsa është bërë vend anëtar i NATO-s më 2017.

Një pjesë të përgjegjësisë për situatën në Mal të Zi e bart politika aktuale e BE-së dhe NATO-s

Bassuener thotë se nuk është i befasuar që një vend anëtar i NATO-s, që është edhe në rrugë drejt BE-së, përballet me tensione nacionaliste në shoqëri.

“Ngecja në rrugën drejt BE-së nuk është precedent. Një pjesë e problemit është se edhe BE-ja, edhe NATO-ja u kanë dhënë përparësi marrëdhënieve me krerët e mëparshëm të shteteve, përballë asaj që duhet vlerësuar me të vërtetë, kur bëhet fjalë për përparimin kah integrimet. Udhëheqësit e të gjitha shteteve të Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë natyrisht edhe Malin e Zi, e kanë shfrytëzuar këtë lëshim. Zhvillimet në Mal të Zi tregojnë se asgjë nuk mund të ndodhë automatikisht kur bëhet fjalë për përparimin”, thotë Bassuener.

Sipas tij, konsolidimit demokratik në Ballkanin Perëndimor i është kushtuar pak vëmendje.

Bassuener thotë se bashkësia ndërkombëtare i ka lejuar qeveritë e rajonit të udhëheqin politikën siç duan vetë, pa u bërë me dije se NATO-ja dhe BE-ja kanë përgjegjësi ligjore, por edhe morale, për të siguruar që të mos ketë konflikte të dhunshme ose aspirata për ndryshimin e kufijve.

“Non-paperi slloven, pavarësisht se nga vjen, tregon se ka ende dyshime për kufijtë aktualë dhe sovranitetin shtetëror. Programet e njëjta kanë qenë atje edhe para 15 vjetësh. Ato janë si infektimet me herpes – shfaqen kur imuniteti është i dobët”, thotë Bassuener.

I pyetur se si mund të ndihmojë bashkësia ndërkombëtare në parandalimin e konflikteve dhe uljen e tensioneve, Bassuener thotë se ajo duhet ta bëjë me dije se konfliktet, dhuna ose përpjekjet për ndryshim kufijsh, nuk do të lejohen.

“Kjo, më herët, është marrë si e mirëqenë. Kina dhe Rusia nuk kanë lidhje me zhvillimet aktuale (edhe pse përfitojnë nga to). Por, fakti që i kemi lënë këto çështje të hapura për kohë shumë të gjatë, më shumë se një dekadë, tregon joseriozitet”, thotë Bassuener.

Sipas tij, BE-ja, SHBA-ja, Mbretëria e Bashkuar dhe aleatët e tjerë duhet të angazhohen në një rishikim të thellë strategjik të mënyrës se si i janë qasur Ballkanit Perëndimor, marrë parasysh se politika që ata kanë ndjekur, ka dështuar.

“Edhe pse dua t’i shoh të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor në BE, unë dua që ato të nisin të punojnë si demokraci funksionale liberale. Fakti se (kryeministri hungarez, Viktor) Orban brohorit për zgjerimin (nisur me Serbinë si udhëheqëse), është një tregues mjaft i qartë se ky proces e ka humbur rrugën”, thotë Bassuener.(RFE)

Lajmet

MPJD thotë se e përmbylli me sukses evakuimin e disa shtetasve kosovarë nga Izraeli

Published

on

By

Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës e Kosovës (MPJD) njoftoi të mërkurën se e ka përmbyllur me sukses evakuimin e disa shtetasve të Kosovës nga Izraeli gjatë luftës 12-ditore mes Irani dhe Izraelit.

Ajo tha se ata u larguan në javën e parë të luftës përmes Jordanisë dhe Egjiptit, por nuk tregoi se sa ishte numri i kosovarëve të evakuuar nga Izraeli.

Procesi është realizuar në koordinim të afërt me autoritetet izraelite dhe ambasadat e Shqipërisë, Bullgarisë, Greqisë dhe Egjiptit në Izrael”, thuhet në njoftim.

Pas 12 ditëve bombardimesh të ndërsjella, Irani dhe Izraeli u pajtuan të hënën për një armëpushim të ndërmjetësuar nga presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump.

Armëpushimi po zbatohet të mërkurën, një ditë pasi të dyja palët shpallën fitoren të martën pas 12 ditëve luftë, në të cilën SHBA-ja ndërhyri duke kryer bombardime në mbështetje të Izraelit për t’i shkatërruar objektet e Iranit për pasurimin e uraniumit.

MPJD-ja tha se po ndjek nga afër rastin e një shtetaseje të Kosovës që ndodhet në trajtim mjekësor në spitalin Soroka Medical Center në qytetin Beersheva, i cili ishte cak i një sulmi gjatë luftës së shkurtër.

Fatmirësisht, ajo nuk ka qenë e pranishme gjatë sulmit dhe ndodhet në gjendje të mirë shëndetësore. Ambasada e Kosovës në Izrael është në kontakt të vazhdueshëm me familjen e saj dhe po punon për realizimin e evakuimit të tyre sapo të krijohen kushtet përkatëse”, thuhet në njoftim.

Dhjetëra njerëz u plagosën nga sulmi në spitalin e Beershevës, i cili pësoi dëme materiale gjithashtu.

Ministria theksoi se një qytetar tjetër i Kosovës është tani në proces të largimit nga Izraeli përmes Egjiptit, me mbështetjen e Ambasadës kosovare.

Ajo tha se, sipas të dhënave të fundit të Ambasadës së Kosovës në Izrael, në territorin izraelit ndodhen edhe 13 qytetarë të tjerë të Kosovës, të cilët deri më tani nuk kanë shprehur dëshirë për t’u larguar.

Ministria tha se, duke qenë se “situata e sigurisë në Izrael vijon të përkeqësohet bën thirrje të gjithë qytetarëve të Kosovës që ndodhen në këtë territor të tregojnë kujdes maksimal dhe të qëndrojnë vetëm në zona të sigurta”.

Continue Reading

Lajmet

Bizneset në Ferizaj protestojnë për shkak të punimeve në zgjerimin e rrugës hyrëse

Published

on

By

Bizneset që operojnë në Komunën e Ferizajt kanë mbajtur sot një protestë për të shprehur pakënaqësitë e tyre në lidhje me mënyrën si po zhvillohet projekti “Zgjerimi i Rrugës në hyrje të Ferizajt”, i cili implementohet nga Ministria e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës (MMPHI).

Ata thanë se rreth këtij projekti, jo vetëm se bizneset nuk kanë informacione, por as komuna e Ferizajt nga MMPHI-ja.

Përfaqësuesi i bizneseve, Muharrem Mehmeti, u shpreh se mos qasja në autostradë e kësaj pjese të bizneseve ka dëmtuar në zhvillim ekonomik këtë pjesë.

Tutje, ai shtoi se kanë kontaktuar me kompaninë që ka kryer projektin, po nga ta është thënë se projekti nuk është i tyre pasi që nuk ka vulën dhe nënshkrimin e tyre dhe kjo ka ngrehur shqetësimet e tyre.

Ndërsa, drejtori ekzekutiv në AVONET, Kenan Gashi tha se kanë kërkuar në MMPHI që të kenë qasje në këtë projekt, por deri tani nuk kanë marrë ndonjë përgjigje.

Gashi, shtoi se kanë dyshime edhe për formën që është duke u realizuar, pasi që komuna nuk është e kyçur fare dhe nuk është e njoftuar për këtë projekt.

E avokati që po merret me këtë rast, Leutrim Himaj shtoi se kanë paraqitur kërkesë që të mos zhvillohen punimet, për shkak se së fundi ka një vendim të ri preliminar në lidhje me shpronësimin e kësaj zone, i cili është i paqartë për bizneset.

Bizneset deri më tani kanë dërguar dy padi, një në Gjykatën Themelore në Prishtinë, ne departamentin e çështjeve administrative dhe një në Gjykatën Supreme.

Continue Reading

Lajmet

Çeku flet për kandidaturën për kryetar të Prishtinës: Ende në fazën fillestare

Published

on

By

Ministri në detyrë i Kulturës, Hajrulla Çeku, flet për herë të parë për kandidimin e tij për kryetar të Komunës së Prishtinës nga partia e tij, Lëvizja Vetëvendosje.

Ai tha se aktualisht është i përqendruar në detyrat e tij si ministër dhe se procesi i kandidimit është ende në fazën fillestare.

Detyra ime primare është që të shërbejë si ministër në detyrë. Ne jemi në fazën krejt fillestare te shpalljes së kandidaturës për Komunën e Prishtinës. Zgjedhjet janë më 12 tetor. Fushata fillon një muaj para. Jemi vetëm në fazën fillestare. Unë vazhdojë të kryej detyrat e mia të përditshme në Ministrinë e Kulturës”, tha Çeku.

Continue Reading

Lajmet

Statovci: Të mos u bëjnë presion deputetëve, kanë pasiguri

Published

on

By

Deputetja nga radhët e partisë “Guxo”, e cila ka garuar në listën e Lëvizjes Vetëvendosje, Jeta Statovci tha se egoja e opozitës së deritanishme është më e lartë sesa interesi i Kosovës dhe konstituimi i Kuvendit. Sipas saj, po përdoret strategji sabotuese dhe bllokuese duke mos marrë pjesë në procesin e votimit në seancat konstituive që po mbahen çdo 48 orë.

Pas dëshmimit të seancës konstituive për herë të tridhjetë e shtatë, Statovci tha se mosvotimit i partive që deri tani ishin në opozitë është në kundërshtim me aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese.

Ne po e shohim që egoja e opozitës është më e lartë sesa interesi i Kosovës dhe konstituimi i Kuvendit. Andaj përmes një strategjie sabotuese dhe bllokuese nuk kemi pjesëmarrje të procesit të votimit. Ne kemi qenë vazhdimisht thirrës në sensin që të kemi pjesëmarrje të votimit qoftë përmes votës për, kundër, apo abstenimeve. Mirëpo, bie në kundërshtim edhe me aktgjykimin e Gjykatës Kushtetuese nëse vazhdohet në një proces tutje të mospjesëmarrjes nga akterët tjerë të opozitës në këtë proces të votimit”, tha Statovci.

Statovci para gazetarëve potencoi se janë në pritje të vendimit nga Gjykata Kushtetuese sa i përket procesit të seancës konstituive.

Siç tha ajo, partitë politike nuk duhet bërë presion ndaj deputetëve për të mos votuar. Sipas saj, tendenca për të bllokuar procesin, vjen pasi të njëjtat kanë pasiguri tek deputetët e tyre.

Ne jemi në pritje të vendimit nga ana e Gjykatës Kushtetuese e cila fillimisht duhet të deklarohet nëse e pranon këtë lëndë për trajtim dhe cili do të jetë epilogu tutje. Në mënyrë që të dalim nga një situatë e tillë dhe spektri politik i cili prehet nga partitë tjera opozitare…Unë besoj që duhet të mos imponojnë dhe të mos bëjnë presion ndaj deputetëve tyre, mirëpo të respektojnë gjykimin dhe integritetin e cilido deputetë. Tendenca e tyre për të bllokuar këta hapa nënkupton se kanë pasiguri në deputetë e tyre”, potencoi Statovci.

Sot, ka dështuar për të tridhjeteshtatën (37) herë konstituimi i Kuvendit të Kosovës. Seanca e radhës është caktuar të premten (më 27 qershor) në ora 11:00.

Continue Reading

Të kërkuara