

Lajmet
Rreziku i tensioneve në Mal të Zi
Published
4 years agoon
By
Betim GashiTensionet e muajve të fundit në Mal të Zi mund të jenë jashtëzakonisht të rrezikshme, ndërsa incidentet me motive politike dhe nacionaliste janë thellësisht shqetësuese, thotë Kurt Bassuener, nga organizata ndërkombëtare Këshilli për Politikën e Demokratizimit.
Judy Dempsey, nga Qendra Carnegie Europe, thotë se tensionet dhe incidentet aktuale në Mal të Zi mund ta kthejnë këtë vend prapa në rrugën kah Bashkimi Evropian, gjë të cilën Rusia, “përmes strukturës qeverisëse në Mal të Zi, do ta shfrytëzojë”.
Tensionet në Mal të Zi janë intensifikuar qysh nga koha e zgjedhjeve parlamentare të gushtit, me të cilat, pas tri dekadash, është ndërruar edhe pushteti.
Partinë Demokratike të Socialistëve (DPS) dhe partitë pro-malazeze i ka zëvendësuar një koalicion i udhëhequr nga Fronti Demokratik pro-serb, në përbërje të të cilit janë edhe Demokratët dhe lëvizja qytetare URA.
Pakicat kanë qenë dhe mbeten me DPS-në për vite me radhë.
Tani, problemi ekziston edhe midis shumicës që kontrollon qeverinë e parlamentin dhe presidentit të shtetit, Millo Gjukanoviq, i cili është edhe udhëheqës i DPS-së.
Tensionet e rritura midis mbështetësve të opozitës pro-malazeze, të udhëhequr nga DPS-ja, dhe mbështetësve të Frontit Demokratik pro-serb kanë rezultuar vazhdimisht me konflikte, sulme ndaj ndërtesave fetare, mesazhe kërcënuese për pakicat, protesta dhe sulme ndaj gazetarëve.
Dempsey thotë për Radion Evropa e Lirë se bashkësia ndërkombëtare, sidomos NATO-ja, duhet të jetë më aktive me apelet, duke vënë në dukje se sa i nevojshëm është stabiliteti në Mal të Zi.
“Nuk ka kohë për indiferencën e NATO-s ose të Bashkimit Evropian. Duhet të përfshihen në mënyrë aktive. Ajo që po ndodh në Mal të Zi, mund të përhapet edhe në pjesën tjetër të rajonit. Rusia dhe Kina do të përfitonin dhe do ta inkurajonin këtë zhvillim”.
“Duke pasur parasysh historinë e ndërhyrjes ruse në rajon, një nga qëllimet e saj është të krijojë tensione etnike dhe fetare. Kur ato të përshkallëzohen, është vështirë të frenohen. Ky është një rrezik i madh”, thotë Dempsey.
Sipas saj, kjo do të nënkuptonte rrëfime të hapura për situata potencialisht të rrezikshme.
Dempsey thotë se të dyja organizatat, NATO-ja dhe BE-ja, duhet të emërojnë të dërguar të posaçëm në Mal të Zi, të cilët do të ndërmjetësonin.
Bassuener konsideron se Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara dhe NATO-ja kanë përgjegjësi për të ndihmuar në zgjidhjen e tensioneve dhe incidenteve në Mal të Zi.
Ai thotë se askujt nuk i duhen më konflikte në Ballkanin Perëndimor.
Sipas Dempseyt, BE-ja nuk është veçanërisht e mirë në menaxhimin e krizave.
“BE, nëse është serioze në lidhje me integrimin e Malit të Zi, duhet të jetë më e zëshme dhe më praktike. Duhet të investojë në infrastrukturë, në arsim, në media. Mbi të gjitha, duhet të inkurajohet shoqëria civile në nivel lokal”.
“Rusia do të vazhdojë t’i përdorë strukturat aktuale politike për të devijuar rrugën e Malit të Zi drejt BE-së. Sa i përket NATO-s, ajo duhet të jetë më aktive në terren, përmes stërvitjeve, komunikimit dhe përfshirjes më të afërt në institucione dhe shoqëri civile”, thotë Dempsey.
Cilat janë shkaqet e ndryshimeve që kanë rezultuar në tensione?
Bassuener thotë se pakënaqësia e qytetarëve malazezë me ndjenjën e padrejtësisë shoqërore dhe me korrupsionin e përhapur ka rezultuar me humbjen zgjedhore të koalicionit pro-perëndimor, të udhëhequr nga DPS-ja e Gjukanoviqit, në gusht të vitit 2020.
Ai thotë se Qeveria malazeze, e udhëhequr nga DPS-ja, ka ngecur politikisht për vite me radhë.
“Qytetarët e pakënaqur kanë protestuar, kanë tërhequr vëmendjen për mangësitë e sistemit, që, në një anë, kanë çuar edhe në ndryshimin e pushtetit. Në anën tjetër, mendoj se ata që kanë dashur ndryshimin e pushtetit, kanë nënvlerësuar anën e mundshme negative, përkatësisht sa shpejt mund të zhvendoset fokusi politik, dhe gjërat kanë shkuar në një drejtim të papritur dhe të padëshirueshëm”, thotë Bassuener.
Sipas tij, edhe pse është dukur se shumica e qytetarëve në Mal të Zi e mbështesin shtetësinë malazeze, identitetin dhe multietnicitetin, gjërat e tilla nuk janë ende të rrënjosura ashtu siç kanë besuar vëzhguesit vendas dhe të huaj.
“Gjithë kësaj mund t’i shtohet edhe konteksti rajonal – ndjenja sikur nuk ka rregulla, pastaj sfidat gjeopolitike, joefikasiteti dhe pasiviteti i vendeve perëndimore, rishfaqja e programeve nga vitet 1990 dhe ndërhyrja e Serbisë. Situata aktuale në Mal të Zi futet në këtë kornizë”, thotë Bassuener.
Mali i Zi i ka nisur negociatat për anëtarësim në BE në vitin 2012, ndërsa është bërë vend anëtar i NATO-s më 2017.
Një pjesë të përgjegjësisë për situatën në Mal të Zi e bart politika aktuale e BE-së dhe NATO-s
Bassuener thotë se nuk është i befasuar që një vend anëtar i NATO-s, që është edhe në rrugë drejt BE-së, përballet me tensione nacionaliste në shoqëri.
“Ngecja në rrugën drejt BE-së nuk është precedent. Një pjesë e problemit është se edhe BE-ja, edhe NATO-ja u kanë dhënë përparësi marrëdhënieve me krerët e mëparshëm të shteteve, përballë asaj që duhet vlerësuar me të vërtetë, kur bëhet fjalë për përparimin kah integrimet. Udhëheqësit e të gjitha shteteve të Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë natyrisht edhe Malin e Zi, e kanë shfrytëzuar këtë lëshim. Zhvillimet në Mal të Zi tregojnë se asgjë nuk mund të ndodhë automatikisht kur bëhet fjalë për përparimin”, thotë Bassuener.
Sipas tij, konsolidimit demokratik në Ballkanin Perëndimor i është kushtuar pak vëmendje.
Bassuener thotë se bashkësia ndërkombëtare i ka lejuar qeveritë e rajonit të udhëheqin politikën siç duan vetë, pa u bërë me dije se NATO-ja dhe BE-ja kanë përgjegjësi ligjore, por edhe morale, për të siguruar që të mos ketë konflikte të dhunshme ose aspirata për ndryshimin e kufijve.
“Non-paperi slloven, pavarësisht se nga vjen, tregon se ka ende dyshime për kufijtë aktualë dhe sovranitetin shtetëror. Programet e njëjta kanë qenë atje edhe para 15 vjetësh. Ato janë si infektimet me herpes – shfaqen kur imuniteti është i dobët”, thotë Bassuener.
I pyetur se si mund të ndihmojë bashkësia ndërkombëtare në parandalimin e konflikteve dhe uljen e tensioneve, Bassuener thotë se ajo duhet ta bëjë me dije se konfliktet, dhuna ose përpjekjet për ndryshim kufijsh, nuk do të lejohen.
“Kjo, më herët, është marrë si e mirëqenë. Kina dhe Rusia nuk kanë lidhje me zhvillimet aktuale (edhe pse përfitojnë nga to). Por, fakti që i kemi lënë këto çështje të hapura për kohë shumë të gjatë, më shumë se një dekadë, tregon joseriozitet”, thotë Bassuener.
Sipas tij, BE-ja, SHBA-ja, Mbretëria e Bashkuar dhe aleatët e tjerë duhet të angazhohen në një rishikim të thellë strategjik të mënyrës se si i janë qasur Ballkanit Perëndimor, marrë parasysh se politika që ata kanë ndjekur, ka dështuar.
“Edhe pse dua t’i shoh të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor në BE, unë dua që ato të nisin të punojnë si demokraci funksionale liberale. Fakti se (kryeministri hungarez, Viktor) Orban brohorit për zgjerimin (nisur me Serbinë si udhëheqëse), është një tregues mjaft i qartë se ky proces e ka humbur rrugën”, thotë Bassuener.(RFE)
Lajmet
Osmani pranoi letrat kredenciale nga ambasadori i ri i Hungarisë në Kosovë
Published
1 day agoon
May 30, 2025By
UBTnews
Presidentja Vjosa Osmani ka pranuar sot letrat kredenciale nga ambasadori i ri i Hungarisë në Prishtinë Laszlo Istvan Dux.
Gjatë ceremonisë, presidentja Osmani i uroi mirëseardhje ambasadorit Dux, duke theksuar faktin se Hungaria ka qenë ndër vendet e para që e ka njohur pavarësinë e Kosovës.
Osmani vlerësoi marrëdhëniet ndërmjet dy shteteve dhe shprehu përkushtimin për zgjerimin e mëtejshëm të bashkëpunimit në fusha me interes të përbashkët, veçanërisht në arsim dhe ekonomi, raporton KosovaPress.
Lajmet
Punëtorët e “Pastrimit” në ditën e nëntë të grevës
Published
1 day agoon
May 30, 2025By
UBTnews
Punëtorët e ndërmarrjes “Pastrimi” kanë hyrë në ditën e nëntë të grevës para Komunës së Prishtinës, duke kërkuar pagesën e borxhit prej 2.7 milionë euro që komuna i detyrohet ndërmarrjes.
Pavarësisht ndryshimeve klimatike, ata qëndrojnë në tenda ditë e natë dhe paralajmërojnë se nuk do të tërhiqen pa u realizuar kërkesat.
Nënkryetari i Sindikatës, Shpend Qosa, në një intervistë për Ekonomia Online tha se janë në pritje të një takimi vendimtar me zyrtarët komunalë, ndërsa theksoi se kërkesat kryesore janë sigurimi i naftës, pagave dhe stabilizimi i kompanisë.
“Sot kemi hyrë në ditë e nëntë të grevës, ne e kemi pasur një takim me zyrtarët komunal jemi në shqyrtim të kërkesave tona edhe sot jemi në pritje të një takimi. Deri sa të gjejmë një zgjidhje për kërkesat tona. Diçka konkrete nuk kemi që do të arrijmë një zgjedhje ne vazhdojmë punën dhe dalim në punë. Ato kërkesa tona që i kemi në takim kemi folur, edhe komuna ka dhënë disa zgjidhje të saj të cilat i kemi shqyrtuar. Sot i presim në takim për të arrijmë një marrëveshje, realisht kërkesat tona janë me pasur naftë paga dhe me stabilizuar gjendja e kompanisë. Punëtorët pagat i kanë marr”, ka thënë Qosa.
Punëtori Blerim Hajdini, i cili punon prej 16 vitesh në këtë ndërmarrje, tha se greva nuk do të ndalet pa u plotësuar kërkesat.
Ai shprehu shqetësimin për pagat e ulëta dhe borxhet personale, duke theksuar se paga mujore prej 425 euro është e pamjaftueshme për të përballuar jetesën.
“Jemi në grevë deri të na plotësohet kërkesat tona dhe kushtet tona nuk e kemi ndërmend ta ndalim grevën. Unë punoj që 16 vite këtu të gjithë kanë kredi të majme, unë i kam 15 euro kredi nuk mund t’ia dal assesi për arsye se paga është shumë vogël, e kemi 425 euro në kontratë. Kërkesa jonë është të na kthej borxhin 100 për qind dhe ta ndërpresin privatin menjëherë”, shtoi ai.
Lajmet
Ministria e Shëndetësisë paralajmëron 100 inspektorë të rinj për luftën kundër duhanit
Published
1 day agoon
May 30, 2025By
UBTnews
Ministria e Shëndetësisë po planifikon t’i punësojë edhe 100 inspektorë me qëllim të rritjes së kontrollit të përdorimit të duhanit në Kosovë, kështu tha ministri në detyrë i Shëndetësisë, Arben Vitia gjatë një konference për media në prag të Ditës Botërore Kundër Duhanit.
Ministri i Shëndetësisë, Arben Vitia tha se është lajm i mirë që në Kosovë ka rënie të përdorimit të duhanit për shkak të politikave të ndërmarra, por shtoi se ende duhet punë.
Vitia theksoi se miratimi dhe zbatimi i udhëzimit administrativ për vërejtjet e kombinuara shëndetësore në pakot e duhanit ka dhënë rezultatet e tij.
“Në Kosovë sipas STEPS përdorimi i duhanit është në rënie krahasuar me vitin 2011 apo hulumtimin paraprak, që natyrisht kjo është një lajm i mirë, ky është trend inkurajues që dëshmon efektivitetin e politikave të deritanishme, por një trend i pamjaftueshëm për qëllimet që ia kemi bërë vetes,” tha ai.
Ministri në detyrë i Shëndetësisë, Arben Vitia tha se me Ministrinë e Financave po shohin mundësinë t’i shtojnë kapacitetet inspektuese edhe për 100 inspektorë me qëllim të rritjes më të madhe të kontrollit të duhanit.
“Rritja e akcizës në 65 euro për kilogram sipas vendimit të qeverisë së Kosovës është tjetër sinjal që politikat fiskale po japin efekt… Kemi fuqizuar edhe kapacitetin inspektues përmes rekrutimit të rreth 30 inspektorëve të rinj që kanë ndihmuar në zbatim të ligjit, por natyrisht kjo akoma nuk është e mjaftueshme dhe vazhdon të mbetet sfidë serioze, prandaj kohëve të fundit në bashkëpunim me ministrinë e Financave po përgatisim një plan për angazhimin e rreth 100 vetave shtesë që ky ligj të zbatohet në përpikëri në të gjitha vendet ku nuk duhet të pihet duhani,” theksoi Vitia.
Lajmet
PDK-ja dorëzoi zyrtarisht në ZRRE kundërshtimin për daljen e bizneseve në tregun e lirë
Published
1 day agoon
May 30, 2025By
UBTnews
Partia Demokratike e Kosovës (PDK) ka dorëzuar sot në mënyrë zyrtare kundërshtimin e saj ndaj vendimit të Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRRE) për daljen e bizneseve në tregun e lirë, duke e cilësuar këtë vendim si të paligjshëm dhe të papërballueshëm për qytetarët.
Në një konferencë për media, deputeti i PDK-së, Abelard Tahiri, bëri të ditur se partia ka ndërmarrë hapa ligjorë për ta sfiduar këtë vendim brenda afateve të përcaktuara.
“Ngritja e çmimit e ka bërë të pamundur përballimin e kësaj kostoje të lartë nga rritja e çmimeve që do të pasojë nga vendimet e paligjshme të ZRRE-së. Ne sot, duke ndjekur hapat ligjorë, e kemi dorëzuar kundërshtimin tonë administratës në ZRRE. Jemi të bindur që qëndrimet e tyre do të jenë të njëjta. Ne do të presim 15 ditë për ta anuluar këtë. Nëse brenda 15 ditëve ata nuk e anulojnë, ne do ta procedojmë në departament,” tha Tahiri.

Lajm i mirë për pronarët e automjeteve elektrike

“Ëndrra pa kufi, Opera pa mure” – publikohen datat e Ramë Lahaj International Opera Festival

Këto zakone po ju pengojnë të jeni më inteligjent, ja cilat duhen shmangur

UBT International Smart Schools diplomon nxënësit e brezit të ri teknologjik – Ceremonia mbahet këtë të shtunë në Parkun Shkencor

Vitamina D mund të ngadalësojë plakjen

Von der Leyen: Evropa duhet të forcojë mbrojtjen, të pranojë Ukrainën në BE

Profesorët e UBT-së prezantuan projektin COWEB në takimin “Cluster” të organizuar nga Erasmus Plus Kosova

Studentët e programit Inxhinieri e Ndërtimit dhe Infrastrukturë në UBT realizojnë vizitë studimore në kuadër të moduleve “Mekanika e Dherave” dhe “Siguria në Punë”

Studentët e vitit të tretë në Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT përfundojnë me sukses trajnimin praktik “Micro Business Game”
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati
-
Kulturë2 months ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur