

Lajmet
Rreziku i tensioneve në Mal të Zi
Published
4 years agoon
By
Betim GashiTensionet e muajve të fundit në Mal të Zi mund të jenë jashtëzakonisht të rrezikshme, ndërsa incidentet me motive politike dhe nacionaliste janë thellësisht shqetësuese, thotë Kurt Bassuener, nga organizata ndërkombëtare Këshilli për Politikën e Demokratizimit.
Judy Dempsey, nga Qendra Carnegie Europe, thotë se tensionet dhe incidentet aktuale në Mal të Zi mund ta kthejnë këtë vend prapa në rrugën kah Bashkimi Evropian, gjë të cilën Rusia, “përmes strukturës qeverisëse në Mal të Zi, do ta shfrytëzojë”.
Tensionet në Mal të Zi janë intensifikuar qysh nga koha e zgjedhjeve parlamentare të gushtit, me të cilat, pas tri dekadash, është ndërruar edhe pushteti.
Partinë Demokratike të Socialistëve (DPS) dhe partitë pro-malazeze i ka zëvendësuar një koalicion i udhëhequr nga Fronti Demokratik pro-serb, në përbërje të të cilit janë edhe Demokratët dhe lëvizja qytetare URA.
Pakicat kanë qenë dhe mbeten me DPS-në për vite me radhë.
Tani, problemi ekziston edhe midis shumicës që kontrollon qeverinë e parlamentin dhe presidentit të shtetit, Millo Gjukanoviq, i cili është edhe udhëheqës i DPS-së.
Tensionet e rritura midis mbështetësve të opozitës pro-malazeze, të udhëhequr nga DPS-ja, dhe mbështetësve të Frontit Demokratik pro-serb kanë rezultuar vazhdimisht me konflikte, sulme ndaj ndërtesave fetare, mesazhe kërcënuese për pakicat, protesta dhe sulme ndaj gazetarëve.
Dempsey thotë për Radion Evropa e Lirë se bashkësia ndërkombëtare, sidomos NATO-ja, duhet të jetë më aktive me apelet, duke vënë në dukje se sa i nevojshëm është stabiliteti në Mal të Zi.
“Nuk ka kohë për indiferencën e NATO-s ose të Bashkimit Evropian. Duhet të përfshihen në mënyrë aktive. Ajo që po ndodh në Mal të Zi, mund të përhapet edhe në pjesën tjetër të rajonit. Rusia dhe Kina do të përfitonin dhe do ta inkurajonin këtë zhvillim”.
“Duke pasur parasysh historinë e ndërhyrjes ruse në rajon, një nga qëllimet e saj është të krijojë tensione etnike dhe fetare. Kur ato të përshkallëzohen, është vështirë të frenohen. Ky është një rrezik i madh”, thotë Dempsey.
Sipas saj, kjo do të nënkuptonte rrëfime të hapura për situata potencialisht të rrezikshme.
Dempsey thotë se të dyja organizatat, NATO-ja dhe BE-ja, duhet të emërojnë të dërguar të posaçëm në Mal të Zi, të cilët do të ndërmjetësonin.
Bassuener konsideron se Bashkimi Evropian, Shtetet e Bashkuara dhe NATO-ja kanë përgjegjësi për të ndihmuar në zgjidhjen e tensioneve dhe incidenteve në Mal të Zi.
Ai thotë se askujt nuk i duhen më konflikte në Ballkanin Perëndimor.
Sipas Dempseyt, BE-ja nuk është veçanërisht e mirë në menaxhimin e krizave.
“BE, nëse është serioze në lidhje me integrimin e Malit të Zi, duhet të jetë më e zëshme dhe më praktike. Duhet të investojë në infrastrukturë, në arsim, në media. Mbi të gjitha, duhet të inkurajohet shoqëria civile në nivel lokal”.
“Rusia do të vazhdojë t’i përdorë strukturat aktuale politike për të devijuar rrugën e Malit të Zi drejt BE-së. Sa i përket NATO-s, ajo duhet të jetë më aktive në terren, përmes stërvitjeve, komunikimit dhe përfshirjes më të afërt në institucione dhe shoqëri civile”, thotë Dempsey.
Cilat janë shkaqet e ndryshimeve që kanë rezultuar në tensione?
Bassuener thotë se pakënaqësia e qytetarëve malazezë me ndjenjën e padrejtësisë shoqërore dhe me korrupsionin e përhapur ka rezultuar me humbjen zgjedhore të koalicionit pro-perëndimor, të udhëhequr nga DPS-ja e Gjukanoviqit, në gusht të vitit 2020.
Ai thotë se Qeveria malazeze, e udhëhequr nga DPS-ja, ka ngecur politikisht për vite me radhë.
“Qytetarët e pakënaqur kanë protestuar, kanë tërhequr vëmendjen për mangësitë e sistemit, që, në një anë, kanë çuar edhe në ndryshimin e pushtetit. Në anën tjetër, mendoj se ata që kanë dashur ndryshimin e pushtetit, kanë nënvlerësuar anën e mundshme negative, përkatësisht sa shpejt mund të zhvendoset fokusi politik, dhe gjërat kanë shkuar në një drejtim të papritur dhe të padëshirueshëm”, thotë Bassuener.
Sipas tij, edhe pse është dukur se shumica e qytetarëve në Mal të Zi e mbështesin shtetësinë malazeze, identitetin dhe multietnicitetin, gjërat e tilla nuk janë ende të rrënjosura ashtu siç kanë besuar vëzhguesit vendas dhe të huaj.
“Gjithë kësaj mund t’i shtohet edhe konteksti rajonal – ndjenja sikur nuk ka rregulla, pastaj sfidat gjeopolitike, joefikasiteti dhe pasiviteti i vendeve perëndimore, rishfaqja e programeve nga vitet 1990 dhe ndërhyrja e Serbisë. Situata aktuale në Mal të Zi futet në këtë kornizë”, thotë Bassuener.
Mali i Zi i ka nisur negociatat për anëtarësim në BE në vitin 2012, ndërsa është bërë vend anëtar i NATO-s më 2017.
Një pjesë të përgjegjësisë për situatën në Mal të Zi e bart politika aktuale e BE-së dhe NATO-s
Bassuener thotë se nuk është i befasuar që një vend anëtar i NATO-s, që është edhe në rrugë drejt BE-së, përballet me tensione nacionaliste në shoqëri.
“Ngecja në rrugën drejt BE-së nuk është precedent. Një pjesë e problemit është se edhe BE-ja, edhe NATO-ja u kanë dhënë përparësi marrëdhënieve me krerët e mëparshëm të shteteve, përballë asaj që duhet vlerësuar me të vërtetë, kur bëhet fjalë për përparimin kah integrimet. Udhëheqësit e të gjitha shteteve të Ballkanit Perëndimor, duke përfshirë natyrisht edhe Malin e Zi, e kanë shfrytëzuar këtë lëshim. Zhvillimet në Mal të Zi tregojnë se asgjë nuk mund të ndodhë automatikisht kur bëhet fjalë për përparimin”, thotë Bassuener.
Sipas tij, konsolidimit demokratik në Ballkanin Perëndimor i është kushtuar pak vëmendje.
Bassuener thotë se bashkësia ndërkombëtare i ka lejuar qeveritë e rajonit të udhëheqin politikën siç duan vetë, pa u bërë me dije se NATO-ja dhe BE-ja kanë përgjegjësi ligjore, por edhe morale, për të siguruar që të mos ketë konflikte të dhunshme ose aspirata për ndryshimin e kufijve.
“Non-paperi slloven, pavarësisht se nga vjen, tregon se ka ende dyshime për kufijtë aktualë dhe sovranitetin shtetëror. Programet e njëjta kanë qenë atje edhe para 15 vjetësh. Ato janë si infektimet me herpes – shfaqen kur imuniteti është i dobët”, thotë Bassuener.
I pyetur se si mund të ndihmojë bashkësia ndërkombëtare në parandalimin e konflikteve dhe uljen e tensioneve, Bassuener thotë se ajo duhet ta bëjë me dije se konfliktet, dhuna ose përpjekjet për ndryshim kufijsh, nuk do të lejohen.
“Kjo, më herët, është marrë si e mirëqenë. Kina dhe Rusia nuk kanë lidhje me zhvillimet aktuale (edhe pse përfitojnë nga to). Por, fakti që i kemi lënë këto çështje të hapura për kohë shumë të gjatë, më shumë se një dekadë, tregon joseriozitet”, thotë Bassuener.
Sipas tij, BE-ja, SHBA-ja, Mbretëria e Bashkuar dhe aleatët e tjerë duhet të angazhohen në një rishikim të thellë strategjik të mënyrës se si i janë qasur Ballkanit Perëndimor, marrë parasysh se politika që ata kanë ndjekur, ka dështuar.
“Edhe pse dua t’i shoh të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor në BE, unë dua që ato të nisin të punojnë si demokraci funksionale liberale. Fakti se (kryeministri hungarez, Viktor) Orban brohorit për zgjerimin (nisur me Serbinë si udhëheqëse), është një tregues mjaft i qartë se ky proces e ka humbur rrugën”, thotë Bassuener.(RFE)
Lajmet
Pezullohet marrëveshja e lëvizjes së lirë Kosovë-Shqipëri
Published
4 minutes agoon
October 1, 2025By
UBTnews
Nga sot pezullohet marrëveshja e lëvizjes së lirë në kufirin Kosovë–Shqipëri. Nga data 1 tetor deri në fillim të nëntorit, marrëveshja e lëvizjes së lirë mes pikave kufitare të Vërmicës dhe Morinës do të pushojë së funksionuari.
Në këtë periudhë, pikat kufitare të Kosovës dhe Shqipërisë do të kryejnë përpunimin e të dhënave të udhëtarëve dhe drejtuesve të automjeteve përmes një procedure të përshpejtuar, me qëllim që të shmangen radhët dhe pritjet e gjata për shkak të fluksit të lartë të lëvizjeve.
Megjithatë, gjatë fundjavave dhe festave zyrtare, qytetarët që udhëtojnë me automjete me targa të Shqipërisë dhe Kosovës do të vazhdojnë të kalojnë pa kontrolle kufitare, shkruan A2 CNN.
Marrëveshja e lëvizjes së lirë mes dy shteteve, e cila u nënshkrua për të lehtësuar qarkullimin dhe shmangur trafikun e rënduar, ka dhënë rezultate të dukshme gjatë sezonit veror, kur numri i udhëtimeve arrin kulmin. Periudhat e kalimit pa kontrolle ose me kontrolle të reduktuara janë. Nga 1 maj deri më 30 Shtator.
Në total 9 muaj gjatë vitit qytetarët e Shqipërisë dhe Kosovës përfitojnë nga një regjim i lehtësuar lëvizjeje në kufi ndërkohë qe 3 muaj me kontrolle./D.B/EO
Botë
Udhëheqësit e BE-së takohen për të diskutuar mbrojtjen e përbashkët dhe Ukrainën
Published
5 minutes agoon
October 1, 2025By
UBTnews
Udhëheqësit e Bashkimit Evropian do të takohen sot në Kopenhagë për bisedime joformale të përqendruara në mbrojtjen dhe luftën e Rusisë kundër Ukrainës, pasi një seri ndërhyrjesh në hapësirën ajrore dhe shikimeve të dronëve ngritën shqetësime të reja për sigurinë.
Diskutimet pritet të përqendrohen në forcimin e aftësive të përbashkëta mbrojtëse të BE-së, mbështetjen e fqinjëve të Evropës Lindore të Rusisë dhe ofrimin e ndihmës shtesë për Ukrainën e shkatërruar nga lufta.
Takimi i planifikuar më parë vjen pasi qeveria daneze i quajti interceptimet e përsëritura të dronëve që kanë ndërprerë rëndë trafikun ajror danez një “sulm hibrid”.
Në fillim të shtatorit, tre avionë luftarakë rusë hynë në hapësirën ajrore të Estonisë pasi një numër i madh dronësh rusë hynë në hapësirën ajrore polake.
Presidenti i Këshillit Evropian Antonio Costa, në një letër ftese drejtuar udhëheqësve të BE-së, i përshkroi incidentet si “një kujtesë e fortë e nevojës për të përshpejtuar dhe intensifikuar përpjekjet tona”.
Midis propozimeve në tryezë janë një i ashtuquajtur “mur dronësh” për të përmirësuar mbrojtjen ajrore të BE-së dhe dhënies hua Kievit miliarda euro në formën e aseteve të ngrira ruse në BE./D.B/EO
Lajmet
Kurti takohet me Senatoren Shaheen, diskutohet partneriteti i ngushtë Kosovë-ShBA
Published
6 minutes agoon
October 1, 2025By
UBTnews
Kryeministri, në detyrë Albin Kurti është takuar me senatoren Jeanne Shaheen në Uashington.
Në njoftimin e Lëvizjes Vetëvendosje thuhet se gjatë takimit është diskutuar për rritjen ekonomike të Kosovës dhe për sigurinë qytetare.
“Senatorja Jeanne Shaheen është një mbështetëse e hershme e shtetit dhe popullit tonë. Jemi takuar shpesh gjatë mandateve tona: në Kosovë, në konferenca ndërkombëtare dhe tash në Uashington D.C. Diskutuam për rritjen ekonomike të Kosovës, për përmirësimin e vazhdueshëm të sigurisë së qytetarëve, siç tregoi edhe Indeksi ndërkombëtar për Ligj dhe Rend i organizatës amerikane Gallup, dhe për partneritetin e ngushtë në fushën e mbrojtjes me ShBA-të”, ka thënë Kryeministri Kurti.
Lajmet
Suedia publikon listën për ndeshjen kundër Kosovës
Published
8 minutes agoon
October 1, 2025By
UBT News
Kombëtarja e Suedisë do t’i luajë dy ndeshjet e radhës të kualifikimeve për Kupën e Botës ndaj Zvicrës dhe Kosovës. Pas dy ndeshjeve jashtë fushe, një barazim ndaj Sllovenisë dhe një humbje 0-2 ndaj Kosovës, Suedia rikthehet në shtëpi për të kërkuar rikuperimin.
Trajneri Jon Dahl Tomasson shprehet i fokusuar se do të rikthehen fuqishëm.
“Duhet të rikthehemi te parimet tona dhe të luajmë si ekip i mirë. Ndeshja kundër Kosovës është një mundësi për të treguar forcën tonë”, tha ai.
Skuadra do të përfshijë disa lojtarë të rinj dhe të afirmuar, ndër ta debutuesin Roony Bardghji nga Barcelona.
Në përbërje do të rikthehen edhe Victor Nilsson Lindelöf, Carl Starfelt dhe Emil Holm, ndërsa mungon Sebastian Nanasi. Portieri Robin Olsen ka vendosur të tërhiqet nga kombëtarja.
Përveç sfidës me Kosovën, Suedia gjithashtu pret Zvicrën në Strawberry Arena, duke kërkuar të rigjejë ritmin dhe rezultatet pozitive në këtë fazë të kualifikimeve.
Në fokus janë lojtarët që po rikthehen në formë pas lëndimeve dhe ndryshimeve të klubit, si Viktor Gyökeres, Alexander Isak, Yasin Ayari dhe Lucas Bergvall, të cilët pritet të japin një kontribut të rëndësishëm në ndeshjet e tetorit./S.K/KP/

Pezullohet marrëveshja e lëvizjes së lirë Kosovë-Shqipëri

Udhëheqësit e BE-së takohen për të diskutuar mbrojtjen e përbashkët dhe Ukrainën

Kurti takohet me Senatoren Shaheen, diskutohet partneriteti i ngushtë Kosovë-ShBA

Suedia publikon listën për ndeshjen kundër Kosovës

Ambasada Amerikane në Kosovë kufizon përditësimet në Facebook

Trump tërheq kandidaturën për të drejtuar agjencinë amerikane të të dhënave të punësimit

Qelaj: Partneriteti me aleatët i nevojshëm për fuqizimin e të drejtave të njeriut

Arrestohen dy persona të dyshuar për posedim të armës dhe deklarim të rremë

Ministria polake e Mbrojtjes detajon përgatitjet kundër dronëve rus
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet3 months ago
UBT sjell për herë të parë në Kosovë ekspozitën kushtuar vizionarit dhe inxhinierit Karl Gega