Shëndet
Revolucioni psikedelik po ndodh, po punohet në forcat shëruese të përbërjeve që përmirësojnë mendjen
Published
5 years agoon
By
Betim GashiKa qenë një udhëtim i gjatë dhe i çuditshëm në katër dekada që kur Rick Doblin, një studiues pionier i psikologjisë, hodhi hitin e tij të parë të acidit në kolegj dhe vendosi t’ia kushtonte jetën e tij forcave shëruese të përbërjeve që ndryshonin mendjen. Edhe pse fushatat antidrogë çuan në kriminalizimin e Ecstasy, LSD dhe kërpudhave magjike dhe dëboi shumicën e studiuesve nga fusha, Dr. Doblin vazhdoi studimin e tij.
Kërkimi i tij për të fituar pranimin e zakonshëm të ‘psychedelics’ mori një hap të rëndësishëm përpara të hënën kur revista Nature Medicine publikoi rezultatet e studimit të tij laboratorik mbi MDMA, ilaçi i klubit i njohur gjerësisht si Ecstasy dhe Molly. Studimi, zbuloi se MDMA e shoqëruar me këshillimin solli lehtësim të dukshëm për pacientët me çrregullime të rënda të stresit post-traumatik.
Rezultatet, që vijnë javë pas një studimi të New England Journal of Medicine që nxori në pah përfitimet e trajtimit të depresionit me psilocibinë, përbërësi psikoaktiv në kërpudhat magjike, kanë entuziazmuar shkencëtarë, psikoterapistë. Ata thonë se është vetëm çështje kohe që Administrata e Ushqimit dhe Barnave të japë aprovim për përbërjet psikoaktive që do të përdoren në mënyrë terapeutike – për MDMA sa më shpejt që në vitin 2023, e ndjekur nga psilocibina një ose dy vjet më vonë.
Nevoja për terapi të reja ka fituar një urgjencë më të madhe mes një epidemie kombëtare të abuzimit të opioideve dhe vetëvrasjeve.
“Disa ditë zgjohem dhe nuk mund të besoj se sa larg kemi arritur”, tha Dr. Doblin, 67-vjeçar, i cili tani mbikëqyr Shoqatën Multidisiplinare për Studime Psikedelike, që punëson 130 neuroshkencëtarë, farmakologë dhe specialistë të rregullatorit që punojnë për të hedhur bazat për revolucionin e ardhshëm të psikologjisë.
Universitetet më të mira të vendit po garojnë për të ngritur qendra kërkimore psikedelike. Shtetet në të gjithë vendin kanë filluar të lirojnë kufizimet mbi ilaçet, dhe shpresojnë se kjo do të çojë në dekriminalizimin federal të psikologjikëve për përdorim terapeutik dhe madje edhe rekreativ.
Studime të shumta kanë treguar që psikedelikët klasikë si LSD dhe psilocibina nuk janë varësie dhe nuk shkaktojnë dëmtime të organeve edhe në doza të larta. Madje në kundërshtim me njohuritë, Ecstasy nuk lë vrima në trurin e përdoruesve, thonë studimet, as një udhëtim i keq i acidit nuk do të çojë në dëmtimin e kromozomeve.
Por shumica e shkencëtarëve kërkojnë hulumtim për efektet anësore të mundshme – si p.sh. si ilaçet mund të ndikojnë tek ata me probleme kardiake.
Dr. Michael P. Bogenschutz, profesor i psikiatrisë që drejton Qendrën për Mjekësi Psikedelike në NYU Langone Health, tha se shumica e studimeve ishin kryer me një numër të vogël të njerëzve të cilët u kontrolluan me kujdes ekranimi i atyre me skizofreni dhe probleme të tjera serioze mendore.
Edhe shkencëtarët po studiojnë psikedelikët mund të jenë efektivë në trajtimin e gjithçkaje, nga depresioni, autizmi dhe varësia nga opioidet deri tek anoreksia dhe ankthet e përjetuara nga të sëmurët terminalë.
Studiuesit ende po përpiqen të kuptojnë mekanikën njohëse dhe terapeutike të psikologjikëve, ata kanë arritur në përfundim se psilocibina, DMT dhe kimikatet e tjera psikoaktive mund t’i ndihmojnë njerëzit të ndiejnë më shumë tolerancë, mirëkuptim dhe ndjeshmëri.
Ato gjithashtu induktojnë neuroplastikitet, aftësinë e trurit për të ndryshuar dhe riorganizuar mendimet, duke u mundësuar njerëzve me çrregullime psikologjike të gjejnë mënyra të reja për të përpunuar ankthin, depresionin ose traumën e ngulitur thellë.
“Ata mund të ndihmojnë njerëzit që kanë humbur planin e jetës së tyre”, tha Doblin.
Doblin ndan disa shqetësime, edhe nëse instituti i tij do të përfitojë shumë.
“Qëllimi ynë është shëndeti mendor masiv,” tha ai, duke shpjeguar refuzimin e investimeve private nga organizata. “Nuk është për të grumbulluar një mori parash.”
Megjithatë, Doblin nuk është i verbër ndaj mundësisë që magjepsja e shoqërisë me psikologjikët mund të shuhet. “Ne kemi bërë kaq shumë progres kaq shpejt, por ka kaq shumë sfida përpara”, tha ai. “E kuptoj ne mund t’i mashtronim gjërat në minutën e fundit kështu që unë nuk jam duke planifikuar të festoj së shpejti”, përfundoi Doblin./UBTNews
(Arjeta Ibishi, studente në Media dhe Komunikim në UBT)
Shëndet
Pse dhimbja e shpinës po bëhet sëmundja moderne e epokës së telefonit?
Published
18 hours agoon
November 25, 2025By
UBT News
Kushdo që përjeton dhimbje në shpinë duhet të ulë përdorimin e tepërt të telefonit.
Qëndrimi për dy deri në katër orë në ditë të përkulur mbi celular i ngarkon vertebrat e para të shtyllës kurrizore me presion deri në 27 kilogramë – thuajse sa pesha e një fëmije 7–8 vjeç.
Dhimbjet e shpinës, të cilat prekin një pjesë të madhe të popullsisë moderne, mund të lidhen me një evolucion jo plotësisht të përsosur.
Me kalimin nga ecja me katër gjymtyrë në ecjen drejt, shtylla kurrizore ka pësuar ndryshime që nuk janë bërë në mënyrë ideale; madje disa tipare të vertebrave të “kushërinjve” tanë primatë mund të jenë trashëguar deri te ne.
Sipas ekspertëve, personat që vuajnë nga probleme të shpinës mund të kenë një strukturë të shtyllës kurrizore më të ngjashme me atë të shimpanzeve, e cila është më pak e përshtatshme për të përballuar ngarkesën që krijon ecja në këmbë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pa karbohidrate, pa stres! Ushqimet që ju ndihmojnë të bini në peshë
Published
23 hours agoon
November 25, 2025By
UBT News
Eliminimi i karbohidrateve nga dieta është një strategji efektive për të humbur peshë. Më poshtë gjeni disa ushqime që përmbajnë pak ose aspak karbohidrate:
Kërpudhat – Të varfra në karbohidrate, të pasura me lëndë ushqyese hekur, kalcium, dhe magnez. Ofrojnë sasi të mirë antioksidantësh.
Midhet – Të gjitha llojet janë të pasura me proteina, vitamina të grupit B, minerale si fosfori dhe hekuri, dhe nuk përmbajnë karbohidrate.
Vezët – Një zgjedhje e zakonshme në dietat pa karbohidrate falë vlerave të larta ushqyese.
Karkalecat dhe gaforret – Janë burim i shkëlqyer proteinash dhe nuk përmbajnë karbohidrate.
Mishi i kuq – Nuk ka karbohidrate, ndaj mund të konsumohet lirshëm, por gjithmonë me masë për një dietë të balancuar.
Farat e kungullit – Të përsosura për ata që janë në dietë, ofrojnë shije të këndshme pa karbohidrate të larta. Përmirësojnë shëndetin e zemrës, ulin stresin dhe forcojnë sistemin imunitar.
Mishi i bardhë – Konsiderohet më i shëndetshëm se mishi i kuq. Mund të konsumohet nga pula, lepuri apo peshku.
Djathi – Sidomos Grana Padano, djathë tradicional italian i pasur me minerale dhe pa karbohidrate.
Gjalpi – Përdoret në gatime dhe nuk përmban karbohidrate, por duhet konsumuar në sasi të moderuara. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Gripi nuk ka shanse! Këshilla praktike për të qëndruar të shëndetshëm
Published
2 days agoon
November 24, 2025By
UBT News
Stina e vjeshtës dhe dimrit shpesh shoqërohet me rritje të rasteve të gripit dhe infeksioneve të frymëmarrjes, për shkak të motit të ftohtë dhe ndryshimeve të papritura të temperaturës.
Megjithëse ilaçet mund të jenë opsion, ekzistojnë disa mënyra natyrale për të lehtësuar simptomat/parandaluar përkeqësimin e sëmundjes.
Uji dhe lëngjet: Konsumimi i lëngjeve ndihmon në parandalimin e dehidratimit dhe lehtëson rrjedhjen e hundëve. Pini ujë, lëngje frutash, supë me lëng pule ose ujë të ngrohtë me mjaltë dhe limon. Shmangni pijet me kafeinë, që mund të shkaktojnë etje.
Ujë me kripë: Gargara me ujë të ngrohtë dhe kripë ndihmon për të qetësuar fytin e irrituar dhe për të lehtësuar simptomat e ftohjes.
Supë me lëng pule: Studimet kanë treguar se supa e pulës ka efekt antiinflamator dhe ndihmon në rrjedhjen e hundëve, duke kufizuar aktivitetin e viruseve në pjesën e brendshme të hundës.
Antihistamina: Përdorimi i saj mund të lehtësojë rrjedhjen e hundëve, teshtimat, lotimin e syve dhe kollitjen.
Lagështira: Ajri i thatë favorizon përhapjen e viruseve. Përdorni aparate për lagështi, por kujdesuni t’i pastroni rregullisht sipas udhëzimeve të prodhuesit, për të shmangur mykun dhe bakteret.
Këto masa të thjeshta e ndihmojnë trupin të përballojë gripin më lehtë dhe të ruani shëndetin gjatë muajve më të ftohtë. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Këto janë përfitimet e xhenxhefilit për shëndetin
Published
2 days agoon
November 24, 2025By
UBT News
Xhenxhefili është një nga erëzat më të shëndetshme dhe konsumimi i tij i rregullt sjell shumë përfitime për organizmin.
Përmirëson qarkullimin e gjakut
Xhenxhefili përmban minerale të rëndësishme si magnezi, kromi dhe zinku, që ndihmojnë në përmirësimin e qarkullimit të gjakut. Ai është i dobishëm kur jeni të sëmurë dhe keni ethe apo temperaturë të lartë.
Ndihmon në luftimin e inflamacioneve
Dhimbjet e vazhdueshme dhe inflamacionet shkojnë dorë për dore. Xhenxhefili njihet si anti-inflamator natyral, i cili lehtëson dhimbjet dhe përmirëson gjendjen e përgjithshme të trupit.
Si ta përdorni xhenxhefilin?
Mund të përdoret në shumë forma, i freskët, në pluhur a i ëmbëlsuar. Për efekt shërues kur jeni ftohur, zien xhenxhefil në ujë të vluar, shtoni limon e një lugë mjaltë. Ky kombinim është i shkëlqyer për të lehtësuar simptomat e përshpejtuar shërimin. /A.Z/UBT News/
Sllovenia miraton ligjin që njeh pantentë shoferët e Kosovës
Ukraina pranon propozimin e paqes, Zelensky: Ka shumë punë përpara
Besim Kelmendi padit Këshillin Prokurorial, kërkon anulimin e vendimit
Aktakuzë për vrasje të rëndë në tentativë
Hapat drejt profesionit, eksperienca e studentëve të Media dhe Komunikim në Radio Kosovë
Pse dhimbja e shpinës po bëhet sëmundja moderne e epokës së telefonit?
Jennifer Lopez këndoi në dasmën e një miliarderi indian, pagesa që mori është “e çmendur”
Kallas: Rusia “definitivisht” nuk do të kthehet në G8
Gati 300 ushtarë të KFOR-it marshojnë 30 kilometra në Bondsteel në nderim të të rënëve
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
