Shëndeti
Revolucioni psikedelik po ndodh, po punohet në forcat shëruese të përbërjeve që përmirësojnë mendjen
Published
4 years agoon
By
Betim GashiKa qenë një udhëtim i gjatë dhe i çuditshëm në katër dekada që kur Rick Doblin, një studiues pionier i psikologjisë, hodhi hitin e tij të parë të acidit në kolegj dhe vendosi t’ia kushtonte jetën e tij forcave shëruese të përbërjeve që ndryshonin mendjen. Edhe pse fushatat antidrogë çuan në kriminalizimin e Ecstasy, LSD dhe kërpudhave magjike dhe dëboi shumicën e studiuesve nga fusha, Dr. Doblin vazhdoi studimin e tij.
Kërkimi i tij për të fituar pranimin e zakonshëm të ‘psychedelics’ mori një hap të rëndësishëm përpara të hënën kur revista Nature Medicine publikoi rezultatet e studimit të tij laboratorik mbi MDMA, ilaçi i klubit i njohur gjerësisht si Ecstasy dhe Molly. Studimi, zbuloi se MDMA e shoqëruar me këshillimin solli lehtësim të dukshëm për pacientët me çrregullime të rënda të stresit post-traumatik.
Rezultatet, që vijnë javë pas një studimi të New England Journal of Medicine që nxori në pah përfitimet e trajtimit të depresionit me psilocibinë, përbërësi psikoaktiv në kërpudhat magjike, kanë entuziazmuar shkencëtarë, psikoterapistë. Ata thonë se është vetëm çështje kohe që Administrata e Ushqimit dhe Barnave të japë aprovim për përbërjet psikoaktive që do të përdoren në mënyrë terapeutike – për MDMA sa më shpejt që në vitin 2023, e ndjekur nga psilocibina një ose dy vjet më vonë.
Nevoja për terapi të reja ka fituar një urgjencë më të madhe mes një epidemie kombëtare të abuzimit të opioideve dhe vetëvrasjeve.
“Disa ditë zgjohem dhe nuk mund të besoj se sa larg kemi arritur”, tha Dr. Doblin, 67-vjeçar, i cili tani mbikëqyr Shoqatën Multidisiplinare për Studime Psikedelike, që punëson 130 neuroshkencëtarë, farmakologë dhe specialistë të rregullatorit që punojnë për të hedhur bazat për revolucionin e ardhshëm të psikologjisë.
Universitetet më të mira të vendit po garojnë për të ngritur qendra kërkimore psikedelike. Shtetet në të gjithë vendin kanë filluar të lirojnë kufizimet mbi ilaçet, dhe shpresojnë se kjo do të çojë në dekriminalizimin federal të psikologjikëve për përdorim terapeutik dhe madje edhe rekreativ.
Studime të shumta kanë treguar që psikedelikët klasikë si LSD dhe psilocibina nuk janë varësie dhe nuk shkaktojnë dëmtime të organeve edhe në doza të larta. Madje në kundërshtim me njohuritë, Ecstasy nuk lë vrima në trurin e përdoruesve, thonë studimet, as një udhëtim i keq i acidit nuk do të çojë në dëmtimin e kromozomeve.
Por shumica e shkencëtarëve kërkojnë hulumtim për efektet anësore të mundshme – si p.sh. si ilaçet mund të ndikojnë tek ata me probleme kardiake.
Dr. Michael P. Bogenschutz, profesor i psikiatrisë që drejton Qendrën për Mjekësi Psikedelike në NYU Langone Health, tha se shumica e studimeve ishin kryer me një numër të vogël të njerëzve të cilët u kontrolluan me kujdes ekranimi i atyre me skizofreni dhe probleme të tjera serioze mendore.
Edhe shkencëtarët po studiojnë psikedelikët mund të jenë efektivë në trajtimin e gjithçkaje, nga depresioni, autizmi dhe varësia nga opioidet deri tek anoreksia dhe ankthet e përjetuara nga të sëmurët terminalë.
Studiuesit ende po përpiqen të kuptojnë mekanikën njohëse dhe terapeutike të psikologjikëve, ata kanë arritur në përfundim se psilocibina, DMT dhe kimikatet e tjera psikoaktive mund t’i ndihmojnë njerëzit të ndiejnë më shumë tolerancë, mirëkuptim dhe ndjeshmëri.
Ato gjithashtu induktojnë neuroplastikitet, aftësinë e trurit për të ndryshuar dhe riorganizuar mendimet, duke u mundësuar njerëzve me çrregullime psikologjike të gjejnë mënyra të reja për të përpunuar ankthin, depresionin ose traumën e ngulitur thellë.
“Ata mund të ndihmojnë njerëzit që kanë humbur planin e jetës së tyre”, tha Doblin.
Doblin ndan disa shqetësime, edhe nëse instituti i tij do të përfitojë shumë.
“Qëllimi ynë është shëndeti mendor masiv,” tha ai, duke shpjeguar refuzimin e investimeve private nga organizata. “Nuk është për të grumbulluar një mori parash.”
Megjithatë, Doblin nuk është i verbër ndaj mundësisë që magjepsja e shoqërisë me psikologjikët mund të shuhet. “Ne kemi bërë kaq shumë progres kaq shpejt, por ka kaq shumë sfida përpara”, tha ai. “E kuptoj ne mund t’i mashtronim gjërat në minutën e fundit kështu që unë nuk jam duke planifikuar të festoj së shpejti”, përfundoi Doblin./UBTNews
(Arjeta Ibishi, studente në Media dhe Komunikim në UBT)
Kur tepër shpejt tendosni muskulin, ndodh lëndimi, d.m.th. pëlcitja e fijeve muskulore.
Sa më shumë fije të jenë të shkëputura, lëndimi është më serioz. Shkoni te mjeku nëse zona e lënduar është shtangur apo përflakur, apo nëse me rastin e lëvizjeve shkakton dhimbje të madhe. Ndërkohë, ndiqni këtë tabelë kohore të trajnerit të kondicionit, Shon Grosse.
24 orët e para deri në 48 orë
Zvogëloni dhembjen dhe ënjtjen me metodën R.I.C.E (Rest=pushim, ice=akull, Compresson = kompresioni, Elevation – elevacioni).
Mbështillni fashën elastike rreth vendit të lënduar, aq fort që të bëjë kompresonin pa ngadalësimin e qarkullimit të gjakut. Ngrini vendin e lënduar mbi lartësinë e trupit dhe pushoni duke shtuar akull në çdo 2–3 orë nga 15-20 minuta derisa jenë të zgjuar.
Xhelet kundër përflakjes, që përmbajnë ibuprofen ndihmojnë, por mos i përdorini më gjatë se 4 ditë, se çrregullojnë shërimin e muskujve.
Pas 3 deri në 4 dite
Që të pengoni shtangimin dhe dobësimin e zonës së lënduar filloni me lëvizje dhe zgjidhjen. Do të ndieni dhembje të butë, mirëpo nuk bën të matet me dhembjen nga lëndimi. Një apo dy herë në ditë, lëvizja e lehtë e zonës së lënduar në seri prej 10–20 përsëritjeve, duke shtuar vëllimin e lëvizjeve në çdo seri. Lehtë shtrini zonën e lënduar. Provoni 5–10 përsëritje me shtytje nga 30 sekonda. Ndjenja nuk është e këndshme, por do të ndihmojë.
Pas 2 deri në 3 jave
Shtoni ngarkesën me pesha, përsëritje e seri të barabarta 50% të ngarkesave të aplikuara para lëndimit. Ndërprisni shtimin e ngarkesës nëse ndieni dhembje dhe mos kaloni në nivelin pasues derisa dhembja të pushojë. Nëse në këtë fazë të shërimit hetoni shtangim a ënjtje, nëse dhembja çrregullon aktivitetet e përditshme ose nëse ndiheni jo këndshëm në pjesën e lëndimit, shkoni te mjeku. /UBT News/
Lajme të mira për ata që e adhurojnë çokollatën, pasi një studim thotë se konsumimi i rregullt i çokollatës është i lidhur me funksion më të mirë të trurit.
Sipas studimit, i cili është publikuar në “Appetite”, konsumimi i çokollatës u gjet se ishte i lidhur me performancë më të mirë të funksionit njohës në tru.
Hulumtuesit shikuan të dhënat e mbledhura gjatë një studimi të mëhershëm i cili ishte mbajtur në Nju Jork, duke matur kështu marrjen e çokollatës dhe rrezikun nga faktorët e sëmundjeve kardiovaskulare.
Pjesëmarrësit iu nënshtruan një seri testeve të dizajnuara për të matur funksionin e tyre njohës. Studiuesit gjetën se konsumimi i çokollatës ishte i lidhur me një performancë më të mirë në teste.
Hulumtuesit sugjerojnë se konsumimi i rregullt i çokollatës ndihmon në mbrojtjen kundër rënies së funksionit njohës në tru, që është i lidhur me moshën.
Një neurolog ka zbuluar ilaçet e zakonshme që mund të shkaktojnë dridhje të duarve.
Dr. Baibing Chen, i cili punon në Ann Arbor, Michigan, thotë se sheh shumë pacientë me dridhje të duarve që shqetësohen se mund të kenë një çrregullim serioz të trurit, siç është Parkinsoni.
Para se t’i vlerësojë për gjendje neurologjike, Dr. Chen kontrollon çfarë ilaçesh po marrin. Ai sheh nëse pacientët marrin pseudoefedrinë, e shitur nën emrin tregtar Sudafed, ndër të tjera për bllokim të hundëve ose sinuseve, pasi dridhjet janë efekt anësor i këtij ilaçi pa recetë.
Kjo ndodh se dekongjestionuesi stimulon sistemin nervor qendror e nxit lirimin e norepinefrinës, një neurotransmetues i lidhur me vigjilencën dhe gjallërinë – gjë që çon në efekte anësore si nervozizmi, ankthi dhe dridhjet.
Simptomat shtohen kur ilaçi merret në doza të larta ose nga të ndjeshmit, vlen për amfetaminat që përdoren për trajtimin e ADHD-së, si Adderall. “Këto mund të rrisin aktivitetin e sistemit nervor dhe ndonjëherë të shkaktojnë dridhje ose lëkundje,” thotë Dr. Chen në TikTok.
Më tej, neurologu analizon përdorimin e antidepresivëve, ai thotë se frenuesit selektivë të rimarrjes së serotoninës që janë klasë antidepresivësh që rrisin nivelet e serotoninës në tru, mund të shkaktojnë dridhje.
FDA ka miratuar pesë SSRI për trajtimin e depresionit: Citalopram, Escitalopram, Fluoxetine, Paroxetine dhe Sertraline. Disa s’kanë efekte anësore, e shumë efekte zhduken pas javëve të para, përveç dridhjeve, ilaçet shkaktojnë shqetësime, djersitje dhe dhimbje koke.
Dr. Chen thotë se antidepresivi triciklik amitriptilina shkakton të njëjtën reaksion. Antipsikotikët që përdoren për trajtimin e simptomave psikozike si halucinacionet, deluzionet dhe mendimi i çrregullt, shkaktojnë dridhje.
Litiumi, një stabilizues i humorit, është “i njohur për të shkaktuar ose përkeqësuar dridhjet, veçanërisht në nivelet e larta në gjak”.
Dr. David Osser, profesor i asociuar i psikiatrisë në Shkollën Mjekësore të Harvardit, thotë se dridhjet e shkaktuara janë “ të zakonshme dhe të padëshiruara nga pacientët”, dhe ankthi i përkeqëson ato. Për t’i zbutur sugjeron mbajtjen e nivelit të ulët të litiumit dhe reduktimin e ilaçeve tjera që shkaktojnë dridhje, si kafeina. Një tjetër shkaktar, sipas Dr. Chen, janë ilaçet për astmën, ilaçet e përshkruara për pacientët me astmë, si albuterol, salmeterol e arformoterol, shkaktojnë dridhje. Deri në 20% e njerëzve që marrin këto ilaçe zhvillojnë dridhje.
Dr. Chen përmbyll informacionin e tij duke renditur disa ilaçe të tjera që duhen pasur parasysh për shkaktimin e dridhjeve.
Ilaçet kundër krizave epileptike shkaktojnë dridhje se ndërveprojnë me sistemin nervor qendror, ilaçet antiaritmike që përdoren për trajtimin e rrahjeve të çrregullta të zemrës kanë ndikim të ngjashëm. Steroidet janë tjetër grup në listën e Dr. Chen që shkaktojnë dridhje.
Me prednizonin, një nga steroidet më të përshkruara në SHBA, disa nga efektet anësore që ndodhin, nëse përdoret në sasi të mëdha ose për periudha të gjata, përfshijnë ndjesi shpimi gjilpërash në fytyrë dhe gjymtyrë, ngërç të muskujve dhe dridhje të pakontrollueshme të duarve.
Mjeku përmend një shkaktar; Stimulantët. Kafeina, që konsumohet përmes çajit, kafesë, pijeve me gaz, shkakton dridhje të duarve nëse konsumohet në sasi të mëdha, veçanërisht te individët që janë të ndjeshëm ndaj efekteve stimuluese. /UBT News/
Shëndeti
Ruani shëndetin e syve: Identifikimi dhe parandalimi i faktorëve të rrezikut
Published
3 days agoon
December 20, 2024Shëndeti i syve është aspekt i rëndësishëm i mirëqenies sonë, por shumë shpesh e injorojmë deri sa të shfaqen probleme.
Ka faktorë rreziku që ndikojnë në shëndetin e syve, përfshirë moshën, gjenetikën, ekspozimin ndaj dritës së diellit dhe përdorimin e dëmshëm të ekraneve për periudha të gjata. Është thelbësore të kuptojmë këta faktorë për të mbrojtur shëndetin vizual.
Mosha e gjenetika janë dy faktorë që ndikojnë në shëndetin e syve, ndryshimet që ndodhin me kalimin e moshës çojnë në sëmundje si katarakti e degjenerimi makular. Një histori familjare e sëmundjeve të syve rrit rrezikun e zhvillimit të këtyre kushteve.
Nëse keni anëtarë të familjes që vuajnë nga sëmundje të tilla, është e rëndësishme të bëni kontrolle të rregullta e të jeni të vetëdijshëm për shenjat e hershme të problemeve vizuale. Ekspozimi ndaj diellit është problem serioz, rrezatimi UV dëmton retinën e rrit mundësinë e zhvillimit të sëmundjeve si katarakti e degjenerimi makular. Përdorimi i syzeve me mbrojtje UV është mënyrë e thjeshtë për të mbrojtur sytë. Kjo veprimtari preventive është e rëndësishme verës, kur jemi në mjedise të hapura.
Përdorimi i ekraneve moderne, si telefonat e kompjuterët ka ndikim negativ. Përdorimi i vazhdueshëm i pajisjeve shkakton lodhje dhe tharje të syve e përkeqësim të shikimit. Ka rregull të njohur, që quhet 20-20-20: çdo 20 minuta, shikoni diçka në distancë 20 metra për 20 sekonda. Ky zakon ndihmon në lehtësimin e lodhjes së syve por si të kujdesemi për sytë?
Kontrolli i rregullt është thelbësor, vizitat te okulisti janë të rëndësishme për parandalim të problemit. Një kontroll i thjeshtë identifikon problemet e mundëson trajtim. Mbrojtja nga dielli është aspekt i rëndësishëm i kujdesit. Përdorni syze që filtrojnë rrezet UV. Jo vetëm që kjo i mbron sytë nga dëmtimi, por parandalon shfaqjen e rrudhave rreth syve.
Një dietë e pasur me vitamina është esenciale për sytë. Ushqimet që janë të pasura me vitaminë A, C dhe E, si karotat dhe domatet ndihmojnë në ruajtjen e syve. Përveç kësaj, shmangia e duhanit është element thelbësor në ruajtjen e shëndetit të syve.
Pirja e duhanit rrit rrezikun e zhvillimit të degjenerimit makular dhe kataraktit. Nëse jeni duhanpirës, kërkoni ndihmë për të lënë duhanin; shëndeti juaj, duke përfshirë shëndetin e syve tuaj, do të përfitojë ndjeshëm. Përmes kujdesit të duhur dhe këndvështrim të përgjegjshëm ndaj stilit të jetesës, është e mundur të mbani sytë tuaj të shëndetshëm dhe të parandaloni probleme që shfaqen me kalimin e kohës.
Kujdesi për shëndetin e syve është investim në mirëqenien afatgjatë, nuk është kurrë vonë për të filluar të merremi seriozisht me këtë. /UBT News/
Haxhiu: Serbia detyrohet që të arrestoj Radojçiqin sipas Konventës për Ekstradim
KQZ nuk akrediton Listën Serbe
Nënshkruhet lista finale për çmimin e barnave
Fakte interesante nga “Meshari” i Gjon Buzukut
Haxhiu: Kurti të intervistohet në zyrën e tij, nuk është e paligjshme
Ja arsyet pse nuk duhet të flini kurrë me grim
UBT me ekspertë në krye të Odës së Inxhinierëve të Kosovës
Koreja e Jugut: Veriu po përgatitet të dërgojë më shumë trupa dhe armë në Rusi
Presidenja e Gjeorgjisë kërkon që data e zgjedhjeve të caktohet deri më 29 dhjetor
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota1 month ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Kulturë3 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman