Bota

Rënia drastike e fertilitetit: Si do të prekë ekonominë e botës?

Published

on

Në një studim të ri nga OECD, bota është përballur me një krizë të fertilitetit që pritet të ndryshojë përherë ekonominë globale. Shkalla e lindshmërisë është duke rënë drastikisht, duke ulur fuqinë punëtore, shtuar inflacionin dhe sfiduar programet e qeverisë për popullsinë e plakur.

Në vitin 2064, pritet që shkalla globale e vdekjeve të tejkalojë nivelin e lindjeve për herë të parë në historinë moderne, duke shënuar një kthesë demografike kritike.

Ekonomitë më të mëdha në botë tashmë janë në kufijtë e kësaj krize, me shkallën totale të fertilitetit midis 38 vendeve anëtare të OECD që ka rënë në 1.5 fëmijë për grua, shumë më poshtë se nivelit të zëvendësimit prej 2.1 fëmijësh për grua që e mbajnë popullsinë konstante. Kjo do të rezultojë në një zvogëlim të ofertës së punës në shumë vende, ndërsa raporti i personave në moshë pune për person në pension pritet të bjerë nga gjashtë në 1960 në tre me një në 2035.

Në këtë kontekst, kriza e popullsisë është bërë një fenomen global, duke shtuar nevojën për vende të përparuara për të “importuar” fuqinë punëtore, ose për të mbështetur ekonominë përmes migracionit ose tregtisë së mallrave. Pritet që vetëm disa vende si Çadi, Nigeria, Somalia, ishujt e Paqësorit dhe Tajikistani të kenë numrin e mjaftueshëm të fëmijëve për të mbajtur një popullsi të qëndrueshme deri në vitin 2100.

Kjo situatë paraqet sfida të mëdha për politikat sociale dhe ekonomike globale, duke shënuar një ndryshim të thellë demografik dhe ekonomik për të ardhmen./UBTNews/

Bota

Izraeli akuzon Iranin për shkelje të armëpushimit, vetëm pak orë pas hyrjes në fuqi

Published

on

By

Tensionet mes Izraelit dhe Iranit janë rindezur sërish, pasi ministri izraelit i Mbrojtjes, Israel Katz, deklaroi se Irani ka shkelur armëpushimin duke lëshuar raketa në drejtim të Izraelit vetëm pak orë pasi marrëveshja për ndaljen e luftimeve hyri në fuqi.

Katz bëri të ditur se ka urdhëruar ushtrinë izraelite të rifillojë sulmet ndaj caqeve paramilitare dhe objekteve qeveritare brenda territorit iranian. Sipas tij, raketat e lëshuara përbëjnë një “shkelje të plotë” të marrëveshjes për armëpushim.

Izraeli raportoi se raketat janë pikasur në hapësirën ajrore të vendit më pak se tri orë pas fillimit të armëpushimit, të cilin të dyja palët – si Izraeli, ashtu edhe Irani – kishin pranuar pas thirrjes së presidentit amerikan, Donald Trump, për t’i dhënë fund luftës 12-ditore që ka tronditur Lindjen e Mesme.

Continue Reading

Bota

Rivali i Netanyahut, Lieberman, kritikon a

Published

on

By

Ligjvënësi izraelit Avigdor Lieberman, i cili kryeson partinë e krahut të djathtë Yisrael Beiteinu, ka paralajmëruar se është gabim të arrihet një armëpushim me Iranin përpara se ky i fundit të dorëzohet plotësisht.

“Nuk ka asgjë më të rrezikshme sesa të lësh një luan të plagosur. Kjo me siguri do të na çojë në një luftë tjetër brenda dy ose tre vjetësh, dhe në kushte shumë më të këqija”, shkroi ai në një postim në X.

Continue Reading

Bota

Rreth 25 të vrarë në Gazë pasi ushtria izraelite hapi zjarr ndaj njerëzve që po prisnin për ndihma

Published

on

By

Forcat izraelite kanë hapur zjarr, përfshirë me dronë, ndaj qindra njerëzve që i prisnin kamionët me ndihma në pjesën qendrore të Rripit të Gazës në orët e hershme të mëngjesit të së martës, duke i vrarë të paktën 25 njerëz, sipas dëshmitarëve palestinezë dhe spitaleve.

Ushtria izraelite nuk e ka komentuar ende këtë ngjarje.

Spitali Avda në kampin e refugjatëve Nuseirat – i cili pranoi viktimat – tha se palestinezët po prisnin kamionët në rrugën Salah al-Din, në jug të Gazës.

Dëshmitarët i thanë agjencisë Associated Press se forcat izraelite hapën zjarr derisa njerëzit po lëviznin drejt lindjes për të shkuar më afër kamionëve me ndihma që po vinin drejt tyre.

Kjo është masakër“, tha Ahmed Halava. Ai tregoi se ushtria izraelite hapi zjarr me tanke dhe dronë mbi njerëz, “madje edhe kur po iknim. Shumë njerëz u martirizuan ose u plagosën”.

Një dëshmitar tjetër, Hossam Abu Shahada, tha se dronët po fluturonin mbi zonë, duke vëzhguar turmën fillimisht, dhe pastaj filluan të shtënat nga tanket dhe dronët teksa njerëzit po lëviznin drejt lindjes.

Ai përshkroi gjendjen si “kaotike dhe të përgjakshme” teksa njerëzit po përpiqeshin të shpëtonin.

Ai tha se pa të paktën tre njerëz të shtrirë në tokë dhe të palëvizshëm, si dhe shumë të tjerë të plagosur, teksa po largohej nga vendngjarja.

Spitali Awda tha se edhe 146 palestinezë të tjerë u plagosën. Mes tyre, 62 ishin në gjendje kritike dhe u transferuan në spitale të tjera në Gazën qendrore.

Në qytetin qendror Deir al-Balah, spitali i Dëshmorëve të Al-Aqsa tha se pranoi trupat e gjashtë njerëzve të vrarë në të njëjtin incident.

Lufta në Gazë filloi kur militantë të udhëhequr nga Hamasi sulmuan jugun e Izraelit, duke vrarë afër 1.200 njerëz dhe duke marrë afër 250 pengje.

Shumica e pengjeve janë liruar përmes marrëveshjeve për armëpushim.

Hamasi është grup militant i shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian.

Prej atëherë, lufta hakmarrëse e Izraelit ka vrarë më shumë se 56.000 njerëz në Gazë, shumë prej tyre gra dhe fëmijë, sipas zyrtarëve shëndetësorë palestinezë./REL/

Continue Reading

Bota

Turqia goditet nga një tërmet i fortë

Published

on

By

Një tërmet me magnitudë 4.6 ballë të shkallës Rihter goditi sot Turqinë qendrore, njoftoi Qendra Sizmologjike Evropiane-Mesdhetare (EMSC).

Tërmeti ndodhi mëngjesin e sotëm në orën 4:09 të mëngjesit, në një thellësi prej shtatë kilometrash.

Për momentin, nuk ka informacione për dëme të mundshme ose viktima.

Continue Reading

Të kërkuara