Lajmet

Refuzimi që dekurajon viktimat e përdhunimit

“Kur më kanë dhunuar, motrën e kam pasur të vogël”.

Published

on

Flora, njëzet vjet pas luftës në Kosovë, është bindur të aplikojë për sigurimin e statusit të viktimës së dhunës seksuale të luftës.

Megjithatë, dokumentet dhe dëshmitë e paraqitura para një komisioni qeveritar nuk e kanë bindur atë për dhunën që Flora thotë se ka përjetuar në vitin 1999.

Ajo thotë se gjatë luftës, në prani të nënës dhe motrës së saj, është përdhunuar nga forcat e policisë serbe.

“Kam aplikuar [për statusin e viktimës së dhunës seksuale] në vitin 2019. Vendimi më është kthyer negativ. Pas një viti kam ardhur dhe kam bërë ankesë, prapë ma kanë kthyer negativ. Kam shkuar dhe jam paraqitur fizikisht [para komisionit]. Kanë qenë tri gra dhe një burrë dhe kam treguar për përjetimet e dhunës që kam pasur”, thotë Flora për Radion Evropa e Lirë.

Statusi i viktimës së dhunës seksuale të luftës do t’i siguronte asaj një pension prej 230 eurosh në muaj dhe disa përfitime të tjera, si: shërbime shëndetësore falas dhe përparësi në punësim.

Sipas ligjit në Kosovë, i cili është miratuar në vitin 2014, statusi i tillë i takon çdo personi, i cili arrin ta bindë një komision qeveritar se ka qenë viktimë e dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë, përkatësisht në periudhën 27 shkurt, 1998 – 20 qershor, 1999.

Ky komision ka filluar zyrtarisht punën në shkurt të vitit 2018. Që atëherë, statusin e viktimës së dhunës seksuale të luftës kanë arritur ta marrin mbi 1,000 veta nga rreth 20,000, sa llogaritet të jetë numri i personave të dhunuar seksualisht gjatë luftës në Kosovë.

Viktimat e dhunës seksuale aplikojnë për njohje të statusit të tyre përmes disa organizatave të përzgjedhura nga Qeveria e Kosovës.

Për aplikim, viktima duhet të plotësojë një formular me të dhëna e detaje për vendin dhe periudhën kur ka ndodhur përdhunimi, me deklarata nga dëshmitarët dhe me raporte eventuale mjekësore. Nëse komisioni nuk bindet, viktima duhet të dalë fizikisht para tij.

Flora ka dalë fizikisht para komisionit dhe është refuzuar. Sipas saj, anëtarët e komisionit i kanë thënë se dëshminë e ka të pasaktë.

“Kur më kanë dhunuar, motrën e kam pasur të vogël. Për atë, më kanë thënë se nuk bën ta sjell si dëshmitare. Nëna më ka vdekur dhe nuk kisha dëshmitar tjetër”, rrëfen Flora.

“Unë, krejt çka më kanë pyetur, ua kam kthyer. Ndoshta ndonjë gjë e kam harruar… Që pesë vjet kam nisur të flas për këtë punë, ta tregoj gjithkund. Ndoshta nuk jam përgjigjur, por ku po e dinë ata që ajo që më ka ndodhur, nuk është e saktë”, thotë ajo.

Flora, më pas, i është drejtuar Gjykatës Themelore në Prishtinë, ku rasti i saj vazhdon të jetë në proces.

Ajo thotë se po kalon nëpër gjendje të vështirë emocionale, pasi i duhet vazhdimisht të flasë për përjetimet e llahtarshme të së kaluarës.

“A e dini sa e vështirë është? Gjithmonë me frikë se fëmijët më pyesin ku po shkon, me kë po shkon, për çka po shkon… Burri im e di [për dhunën], por jo dikush tjetër”, thotë Flora.

Pritje deri në 17 muaj

Linda Sada, drejtoreshë e organizatës Medica Gjakova, përmes së cilës shumë persona kanë aplikuar për statusin e viktimës së dhunës seksuale, thotë se refuzimet e rasteve, por edhe pritjet e gjata për shqyrtimin e tyre bëjnë që viktimat të heqin dorë nga aplikimi për statusin që do t’iu takonte.

“Nga Medica Gjakova kanë shkuar në komision për të aplikuar mbi 350 raste, prej të cilave, deri tash, përgjigje pozitive kanë marrë 259 raste. Janë refuzuar katër raste, dy prej të cilave janë në rishqyrtim”, thotë Sada për Radion Evropa e Lirë.

Në organizatën që drejton, Sada thotë se janë duke u trajtuar rastet e mbi 600 grave, të cilat kanë përjetuar dhunë seksuale gjatë luftës dhe që nuk kanë aplikuar ende për statusin e viktimës.

“Këto dokumentet shtesë, që po kërkohen e që në fillim nuk janë kërkuar, paraqesin vështirësi dhe sfidë për viktimat. Është problem të sigurohet apo edhe të ruhet një dokument i mjekut nga viktima që është kontrolluar pas dhunimit”, thotë Sada.

Drejtoresha e Qendrës për Promovimin e të Drejtave të Grave në Kosovë, Kadire Tahiraj, thotë se janë të mundimshme pritjet e viktimave “deri në 17 muaj” për shqyrtim të rastit të tyre.

Situatën, sipas saj, e vështirëson edhe paraqitja fizike para komisionit, pasi viktimat kanë frikë nga stigmatizimi.

“Komisioni shpeshherë kërkon dëshmi. Gratë thonë se gjatë luftës, kur kanë dalë nga shtëpitë, kanë qenë në kolona dhe një numër i madh i rrethit [familjarë e fqinj] i kanë parë duke i ndarë nga kolonat, e duke i futur në shtëpi të ndryshme. Kanë kaluar mbi njëzet vjet dhe këto gra, për kaq vite, nuk kanë pranuar të flasin me të afërmit e tyre për këtë krim [përdhunimin]. E, nga këto gra [sot] kërkohet dëshmi: kush të ka parë që të kanë ndarë nga kolona, a i ke treguar ndokujt?”, thotë Tahiraj.

Ajo bën thirrje që gratë e përdhunuara gjatë luftës të trajtohen më dinjitetshëm nga shteti dhe vetë komisioni në fjalë.

“Ato [viktimat] kanë zgjedhur heshtjen dhe kur kjo kategori hesht, të tjerët kanë hapësirë që të mos i trajtojnë dinjitetshëm”, thotë Tahiraj.

Komisioni e ka obligim ligjor që të zhvillojë procesin e verifikimit

Kryetarja e komisionit qeveritar, Minire Begaj-Balaj, thotë se ai po e kryen punën me seriozitet, profesionalizëm dhe përkushtim maksimal dhe se nuk bëhet fjalë për vonesa e as refuzime pa bazë.

“Komisioni nuk del me përfundimin decidiv se personi që ka aplikuar, është apo jo viktimë e dhunës seksuale, pasi që një konstatim i tillë për këtë proces është i pamundur. Po ashtu, në disa raste që nuk e kanë fituar statusin e viktimës së dhunës seksuale gjatë luftës, bëhet fjalë për mungesë juridiksioni, paraqitje të aplikacioneve me pretendimet për dhunim jashtë afatit kohor të përcaktuar me legjislacionin në fuqi, raste kur aplikueset/it nuk kanë arritur të ofrojnë elemente bazike për ngjarjen e pretenduar traumatike”, thotë Begaj-Balaj.

Drejtuesit e komisionit thonë se i përdorin të gjitha mënyrat dhe mjetet në dispozicion, për të siguruar dhe garantuar një proces të drejtë.

Sipas tyre, komisioni ka vendosur komunikim zyrtar me institucionet relevante, siç janë: Policia e Kosovës dhe Prokuroria Speciale e Kosovës, dhe bashkëpunon edhe me institucionet shëndetësore brenda dhe jashtë vendit, me qëllim të mbledhjes së informacioneve në favor të aplikueses/it.

Sipas të dhënave zyrtare, 1,618 persona kanë aplikuar për statusin e viktimës së dhunës seksuale gjatë luftës, prejse ka filluar punën komisioni qeveritar, më shumë se tre vjet më parë.

Statusi i tillë u është konfirmuar 1,048 personave; 224 aplikime janë refuzuar dhe 304 raste pritet të shqyrtohet.

Në korrik të vitit 2021, Gjykata Themelore në Prishtinë ka shqiptuar dënimin e parë për kryerje të dhunës seksuale gjatë luftës në Kosovë.

Ish-rezervisti i policisë serbe, Zoran Vukotiq, është dënuar me dhjetë vjet burgim.

Lajmet

Rriteni vetëbesimin përmes këtyre teknikave

Published

on

Disa prej përvojave trauamtike të fëmijërisë, siç janë neglizhenca, abuzimi fizik e emocional, apo edhe ndarja nga prindërit mund të rezultojë në vetëbesim të ulët

Te personat e rritur, vetëbesimi mund të ulet si pasojë e ndonjë sëmundje, humbja e punës, divorci, etj. Mungesa e saj i bën njerëzit ta shohin botën në mënyrë më ndryshe.

Për këta persona, bota bëhet vend më “armiqësor” dhe ata e shohin veten si viktima. Kështu, ata dështojnë ta shprehin vetveten dhe nuk i shfrytëzojnë mundësitë të cilat iu ofrohen në jetë.

Nëse jeni në mesin e këtyre personave që kanë vetëbesim të ulët, atëherë më poshtë ju sjellim disa mënyra si mund ta rritni vetëbesimin.

Largohuni nga negativiteti

Duhet t’ia rikujtoni vetes pavarësisht çfarë probleme keni, keni shumë dhurata. Jeni unik e nuk ka ndonjë njeri tjetër në botë si ju. Duhet ta konsideroni veten të vlefshëm, pastaj t’i identifikoni të gjitha mendimet negative dhe t’i sfidoni ato.

Kushtoni vëmendje pamjes tuaj

Kur është fjala për vetëbesimin, pamja luan rol të rëndësishëm. Mënyra si qëndroni, buzëqeshja, kontakti me sy e mënyra si flisni janë elemente që ndihmojnë të paraqiteni si person me vetëbesim. Një kontakt i qëndrueshëm me sy, ngrehja e shpatullave, buzëqeshja e veshja e mirë janë bonus për pamjen.

Qëndroni të përgatitur

Ndonjëherë vetëbesimi mund të ulet kur përjetoni ngjarje të papritura, siç mund të jetë humbja e punës. Ju duhet të përgatiteni për gjërat e pacaktuara dhe të mësoni çdo gjë në fushën tuaj. Kur jeni gjithmonë të përgatitur dhe keni sasi adekuate të njohurive, atëherë niveli juaj i vetëbesimit rritet.

Asnjëherë mos u dorëzoni

Dështimet janë pjesë e jetës – krejt çfarë duhet të bëni është të mos hiqni dorë. Rikujtojani vetes se ka zgjidhje për çdo problem.

Continue Reading

Lajmet

Përmes muralit “7 të rënët” kërkohet të jetë prioritet shëndeti dhe siguria në punë

Published

on

By

Në Ditën Ndërkombëtare të Sigurisë dhe Shëndetit në Punë në Prishtinë afër hapësirave të stacionit të trenit është shpalosur murali “7 të rënët”. Ky mural është përpjekje për të nderuar shtatë punëtorët e rënë në vendin e punës vitin e kaluar, dhe për të ngritur vetëdijen për rëndësinë  e kushteve të sigurta dhe të shëndetshme në punë.

Murali është realizuar në kuadër të projektit “përtej punësimit” nga Qendra për Politika dhe Avokim (QPA) dhe mbështetur nga Ambasada e Suedisë në Kosovë dhe Frederich Elbert Stiftung.

Ambasadori i Suedisë në Kosovë, Jonas Westerlund tha se ky mural është rikujtim për institucionet, punëdhënësit dhe punëtorët se shëndeti në punë është prioritet. Ai tha se edhe shteti suedez ka dhënë kontributin e tij për sigurinë në punë në Kosovë.

Drejtori i Qendrës për Politika dhe Avokim (QPA), Milaim Morina tha se referuar shifrave të këtij fillim viti gjendja është shqetësuese.

Sipas tij vetëm në tre muajt e parë të vitit 2025 në vendin e punës kanë vdekur 3 punëtorë, ndërsa janë lënduar afër 90.

Menaxheri i programit në Frederich Elbert Stiftung, Egzon Osmani theksoi se ky mural është thirrje për reagim dhe ofrim të sigurisë në vendin e punës.

Dita Botërore për Sigurinë dhe Shëndetin në Punë mbahet çdo vit më 28 prill.

Kjo ditë u iniciua për të promovuar dhe diskutuar rëndësinë e të pasurit një mjedis pune të sigurt dhe të shëndetshëm. Të dhënat tregojnë se vdekjet që kanë ndodhur si pasojë e aksidenteve në punë janë 19% globalisht.

Continue Reading

Lajmet

Kosova lëshon urdhërarrest ndaj Milan Radoçiqit dhe 19 tjerëve për krime lufte

Published

on

By

Gjykata Themelore në Prishtinë ka lëshuar urdhërarrest ndaj Millan Radoiçiqit dhe 19 serbëve të tjerë për veprën penale “Krime lufte kundër popullatës civile”.

Ata dyshohen se kanë vrarë rreth 106 civilë shqiptarë në Gjakovë, raporton “Betimi për Drejtësi“.

Këtë e ka konfirmuar për “Betimi për Drejtësi” prokurori special, Ilir Morina.

Ndryshe, Milan Radoiçiq akuzohet edhe për sulmin terrorist në Banjskë të Zveçanit, sulm për të cilin edhe e ka pranuar përgjegjësinë. Për këtë rast, Gjykata ka lëshuar letërreshtime ndërkombëtar për sigurimin e prezencës së Radoiçiqit dhe të pandehurve tjerë në procedurë.

Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës (PSRK) më 11 shtator 2024 ka ngritur aktakuzë kundër Milan Radoiçiqit dhe 44 të tjerëve për sulmin terrorist të 24 shtatorit 2023 në Banjskë të Zveçanit. Të akuzuarit ngarkohen se përmes përdorimit të dhunës me armatim të rëndë, tentuan ta shkëpusin pjesën veriore të territorit të Republikës së Kosovës e t’ia bashkojnë Republikës së Serbisë, me ç’rast si rezultat i dhunës së përdorur ka mbetur i vdekur zyrtari policor Afrim Bunjaku e u rrezikua jeta e zyrtarëve tjerë policorë dhe popullatës civile.

Aktakuza e Prokurorisë Speciale ngarkon 44 persona fizikë dhe një person juridik “RAD D.O.O”. Listës së të akuzuarve i prin Milan Radoiçiq. /BetimipërDrejtësi

 

Continue Reading

Lajmet

Punimet në sheshin “Xhorxh Bush”, reagon Policia

Published

on

By

Drejtoria Rajonale e Policisë së Kosovës në Prishtinë bëri të ditur se prezenca e zyrtarëve policorë në sheshin  “Xhorxh Bush” sot ishte në asistim të Drejtorisë së Inspektoratit të Komunës së Prishtinës, për aktivitete të planifikuara në kuadër të punës sekondare, aktivitete këto që nuk ndërlidhen me asistimin e kryerjes se punimeve në atë zonë.

Zyrtarët policorë veprojnë në bazë të parimeve të ligjshmërisë, proporcionalitetit dhe neutralitetit, duke respektuar në çdo rast ndarjen e pushteteve dhe kompetencat e institucioneve të tjera.

 Çdo pretendim që sugjeron tejkalim të kompetencave nga Policia e Kosovës është i pabazuar dhe bie ndesh me misionin tonë për të vepruar në mënyrë të paanshme dhe në përputhje me ligjin.​

Policia e Kosovës mbetet e përkushtuar për të ofruar mbështetje institucionale në përputhje me ligjin dhe për të garantuar sigurinë publike, duke respektuar gjithmonë kufijtë e kompetencave të saj”, thuhet në reagimin e Policisë.

Continue Reading

Të kërkuara