

Lajmet
Reformë apo revolucion në shëndetin global?
Iinfrastruktura aktuale shëndetësore globale, nuk është në lartësinë e detyrës për të menaxhuar.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNga Precious Matsoso, Paulo Buss & Leigh Kamore Haynes
Trupa drejtuese e Organizatës Botërore të Shëndetësisë i ministrave të shëndetësisë i është përgjigjur thirrjes së dhjetëra udhëheqësve botërorë për hartimin dhe miratimin e një traktati të ri ndërkombëtar për gatishmërinë dhe reagimin ndaj pandemive.
Ajo do të organizojë një samit të posaçëm në nëntor të këtij viti, pikërisht për të diskutuar dhe miratuar një dokument të tillë. Ky është një hap vërtet pozitiv. Por reagimi global ndaj pandemisë së Covid-19, dhe përgatitja e duhur për pandemitë e ardhshme, kërkon shumë më tepër.
Siç e ka treguar edhe kriza e Covid-19, infrastruktura aktuale shëndetësore globale, nuk është në lartësinë e detyrës për të menaxhuar – dhe lëre më të parandalojë- një pandemi. Por pandemia ka treguar gjithashtu,se nuk duhet të fokusohemi vetëm tek shpërthimet epidemike të sëmundjeve infektive.
Ne duhet të reagojmë gjithashtu edhe ndaj pandemisë së pabarazisë, të cilën e ka nxjerrë më në pah kriza aktuale. Çdo vit, më shumë se 16 milionë njerëz në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme vdesin nga shkaqe të parandalueshme.
Shumica dërrmuese e tyre janë relativisht të varfër, kanë qasje të kufizuar në sistemin arsimor, janë të margjinalizuar ose jetojnë në vende me të ardhura të ulëta. Pra siç e theksoi Komisioni i OBSH-së për Përcaktuesit Socialë të Shëndetit, më shumë se 12 vjet më parë, “padrejtësia sociale po vret njerëzit në një shkallë të gjerë”.
“Vaksina” e vetme kundër kësaj pandemie është një infrastrukturë globale shëndetësore, e ndërtuar mbi parimet e barazisë dhe të drejtave të njeriut. Përveç zvogëlimit dramatik të vdekjeve të parandalueshme, një qasje e tillë do të plotësonte në mënyrë jetësore traktatin e propozuar për të forcuar gatishmërinë dhe reagimin global të pandemisë.
Kjo është arsyeja pse ne mbështesim miratimin e Konventës në Kuadër të Shëndetit Global (FCGH), një tjetër traktat i propozuar, i bazuar mbi të drejtën për shëndetin. E drejta për shëndetin shkon përtej reagimit ndaj emergjencave si pandemia e koronavirusit, për të përfshirë përgjegjësinë për sigurimin e qasjes universale në elementët themelorë të shëndetit si produktet me vlera ushqimore të larta dhe kujdesin shëndetësor parandalues.
Për sa kohë që nuk merren parasysh këta faktorë, popullatat e varfra dhe të margjinalizuara do të vazhdojnë të vuajnë në mënyrë disproporcionale nga sëmundje si diabeti dhe hipertensioni, të cilat rrisin rrezikun e komplikimeve dhe vdekjes nga sëmundje të tjera siç është dhe Covid-19.
E drejta për shëndetin kërkon ndërkohë përgjegjshmëri, përfshirë monitorimin e pavarur, korrigjimin e shkeljeve dhe zgjidhen e politikave të duhura për të parandaluar përsëritjen e tyre. Kjo gjë do të zvogëlonte korrupsionin, dhe do të çonte në sisteme më të forta shëndetësore që mbrojnë si punonjësit e sistemit të shëndetësisë ashtu edhe publikun, që i përdorin financimet në mënyrë efikase dhe që ndajnë në mënyrë të barabartë shërbimet dhe burimet.
Pika e fundit është thelbësore. Popullatat e margjinalizuara, siç janë emigrantët, ka të ngjarë të mbështeten tek sistemet e kujdesit shëndetësor publik. Por këto të fundit janë shpesh të papërgjegjshme ose kanë pak burime në dispozicion. Në një sistem të bazuar në të drejtën për të pasur një shëndet të mirë, burimet do të alokohen sipas nevojës, dhe jo sipas pasurisë apo lidhjeve, duke çuar në rezultate më të drejta shëndetësore.
Drejtësia dhe përgjegjshmëria janë thelbësore për besimin e publikut, që nga ana tjetër është jetik për të zvogëluar hezitimin e publikut ndaj vaksinave, dhe për të siguruar një pajtueshmëri të gjerë të popullatës mbi masat e shëndetit publik, si mbajtja e maskave dhe distancimi social gjatë shpërthimeve epidemike.
Vendimmarrja gjithëpërfshirëse dhe ndjenja e pronësisë publike mbi sistemet shëndetësore, do të forcojmë akoma më shumë besimin. FCGH do të mbështeste krijimin e sistemeve të tilla shëndetësore, duke vendosur standarde të qarta dhe kuptimplota, dhe përfshirjen e plotë të popullatave të lëna pas dore.
Ai do t’u siguronte gjithashtu vendeve mjete dhe udhëzime të dobishme, përfshirë programe kombëtare të veprimit dhe vlerësime të ndikimit. Dhe do të përfshinte ndërkaq edhe angazhime konkrete që vendet të shënojnë përparim në ndërtimin e sistemeve shëndetësore bazuar në të drejtën për shëndetin.
Këto angazhime do të llogarisnin gjithashtu angazhimin e sektorit privat. Për shembull, FCGH mund t’i detyrojë qeveritë të nënshkruajnë kontrata me subjekte private që sigurojnë qasje universale në teknologjitë mjekësore (të tilla si vaksinat) që ato zhvillojnë.
Kjo mund të arrihet përmes çmimeve të përballueshme, ndarjes së teknologjisë së të dhënave dhe licencimit. Një kornizë ligjore për financimin kombëtar dhe ndërkombëtar, e përshtatur në kontekstin kombëtar përmes proceseve pjesëmarrëse, do të ndihmonte në sigurimin e burimeve të mjaftueshme.
Një traktat i tillë do të forcohej nga një regjim gjithëpërfshirës i llogaridhënies, duke përfshirë monitorimin dhe raportimin e pavarur, strategjitë për të kapërcyer mangësitë e zbatimit dhe stimuj kreativë si favorizimi i shtetasve të vendeve me performancë të lartë duke u dhënë mundësinë që të kenë pozicione drejtuese globale në këtë sektor.
Gjithashtu do të ishin të nevojshme Sanksionet reale – përfshirë devijimin e ndihmës ndërkombëtare shëndetësore nga qeveritë tek OJQ-të që janë më aktive. Një traktat i përqendruar enkas në gatishmërinë dhe reagimin ndaj pandemisë, mund të përmirësojë sigurinë globale të shëndetit, madje edhe barazinë.
Për shembull në qasjen ndaj vaksinave. Pra, është një lajm i mirë që bashkësia ndërkombëtare po lëviz në këtë drejtim. Por kriza e Covid-19 ekspozoi më shumë sesa vetëm mungesën tonë të gatishmërisë ndaj pandemisë. Ajo nxori në pah edhe shkallën e pabarazive sistematike shëndetësore, dhe mënyrën sesi këto pabarazi mund ta përkeqësojnë një krizë të shëndetit publik, duke i vendosur të gjithë në rrezik.
Duke forcuar bashkëpunimin, llogaridhënien dhe barazinë, FCGH do të përmirësonte sigurinë globale të shëndetit, dhe jo vetëm duke ndihmuar në parandalimin e kërcënimeve të reja të shëndetit publik. Kjo është arsyeja pse udhëheqësit botërorë duhet të fillojnë urgjentisht përpjekjet për krijimin e FCGH.Siç e theksoi në mars edhe kreu i OBSH TedrosAdhanom Ghebreyesus, një traktat mbi reagimin ndaj pandemive do të forconte infrastrukturën ndërkombëtare të shëndetit. Por FCGH do ta transformonte tërësisht atë.
Shënim: Precious Matsoso, ish-drejtor i përgjithshëm i Departamentit të Shëndetit në Afrikën e Jugut dhe ish-kryetar i Bordit Ekzekutiv të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, është anëtar i Panelit të Pavarur për Përgatitjen dhe Reagimin Pandemik. Paulo Buss, drejtori i Qendrës për Shëndetin Global në Fundação Oswaldo Cruz (Fiocruz), Brazil). Leigh Kamore Haynes, profesor në Universitetin Simmons, dhe drejtues i Konventës Kuadër të Aleancës Globale të Shëndetit. /
“Project Syndicate”
Lajmet
Von der Leyen: Kosova të vazhdojë të ndërtojë institucione të forta
Published
16 hours agoon
October 15, 2025By
UBTnews
Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen ka thënë se Kosova duhet të vazhdojë që të ndërtojë institucione të forta.
Ajo në një postim në rrjetin X, pas takimeve me presidenten Vjosa Osmani dhe kryeministrin në detyrë Albin Kurti, ka thënë se Kosova duhet të finalizojë hapat e nevojshëm për të përfituar nga Plani i Rritjes.
“Ne mbetemi të përkushtuar ndaj një të ardhmeje ku të gjashtë partnerët e Ballkanit Perëndimor jenë pjesë e Unionit tonë. Për këtë, është e rëndësishme që Kosova të vazhdojë të ndërtojë institucione të forta”, ka shkruar ajo duke përmendur edhe rëndësinë e uljes së tensioneve në vend.
Plani i Rritjes prej 6 miliardë eurosh përfshin investime dhe reforma si pjesë e agjendës reformuese për periudhën 2024-2027, prej tyre dy miliardë janë në formë granti, ndërsa katër miliardë janë në formë kredie me këste të favorshme.
Kosova nuk ka përfituar nga ky Plan, pasi për shkak të mungesës së krijimit të institucioneve deri më tani nuk janë miratuar marrëveshje të rëndësishme ndërkombëtare./D.B/KP
Lajmet
Ambasadori i ri gjerman: Kosova është partnere e rëndësishme për Gjermaninë
Published
16 hours agoon
October 15, 2025By
UBTnews
Ambasadori i ri i Gjermanisë në Kosovë, Rainer Rudolph, përmes një videoje është prezantuar në marrjen e detyrës.
Ai në një video-mesazh në Facebook, tha se për gjermanët Kosova është një mik i mirë dhe një partner i rëndësishëm, raporton KosovaPress.
“Ne kemi qenë krenarë që e kemi mbështetur Kosovën si një komb të pavarur dhe sovran për një kohë të gjatë. Unë dua të mbështes integrimin ndërkombëtar të Kosovës, veçanërisht rrugën e saj drejt Bashkimit Evropian. Dhe mbi të gjitha, pres me padurim t’ju njoh të gjithëve juve e këtë vend të bukur dhe ushqimin e tij të mrekullueshëm”, tha diplomati i ri gjerman.
Ambasadori Rainer Rudolph ishte zëvendëskryetar i Konferencës së Sigurisë së Mynihut (MSC).
Ai është diplomat gjerman dhe zëvendës shef i Misionit në Ambasadën Gjermane në Vjenë deri në vitin 2023. Më parë, ai ishte i emëruar në Përfaqësinë e Përhershme të Gjermanisë në Bashkimin Evropian në Bruksel dhe në ambasadat Gjermane në Varshavë dhe Uashington. Në Berlin, ai punoi dy herë në Kancelarinë Federale, përfshirë si shef i divizionit përgjegjës për marrëdhëniet e jashtme të BE-së, zgjerimin e BE-së dhe marrëdhëniet me shtetet anëtare të BE-së.
Rudolph u diplomua në Universitetin e Tübingenit me një diplomë në Histori dhe Letërsi Gjermane. Ai është një Bashkëpunëtor i Asociuar në Këshillin Gjerman për Marrëdhënie me Jashtë (DGAP).
Diplomati gjerman u emërua ambasador i ri i Gjermanisë në Kosovë në shtator të këtij viti, pas skadimit të mandatit të paraardhësit të tij në këtë detyrë Jorn Rohde./D.b//KP
Lajmet
Pakistani e Afganistani pajtohen për armëpushim
Published
16 hours agoon
October 15, 2025By
UBTnews
Pakistani dhe Afganistani ranë dakord sot për armëpushim 48-orë pas përleshjeve përgjatë kufirit të tyre të përbashkët, thanë deklaratat zyrtare nga të dyja palët.
Ministria e Jashtme e Pakistanit tha se armëpushimi hyri në fuqi duke filluar nga ora 18:00, raporton KosovaPress.
Të dyja palët, tha deklarata pakistaneze, do të përpiqen “sinqerisht” ta zgjidhin këtë çështje “të ndërlikuar, por të zgjidhshme” përmes negociatave konstruktive.
Zabihullah Mujahid, zëdhënës i administratës së përkohshme afgane, konfirmoi gjithashtu se Kabuli kishte arritur një armëpushim me Islamabadin. Ai shtoi se Kabuli “i ka drejtuar të gjitha forcat e tij të respektojnë armëpushimin … përveç nëse ndodh ndonjë agresion”.
Ky është armëpushimi i dytë që nga kjo fundjavë, pasi të dyja palët u përleshën të shtunën në mbrëmje, por u ndalën pas ndërmjetësimit nga Katari dhe Arabia Saudite.
Zhvillimi i fundit vjen pas përleshjeve të reja kufitare midis palëve që nga nata e së martës. Në mëngjesin e sotëm, Kabuli tha se 12 shtetas afganë ishin vrarë në përleshje me forcat pakistaneze.
Dhjetëra ushtarë dhe civilë u vranë gjatë fundjavës në disa nga përleshjet më vdekjeprurëse midis dy palëve që nga viti 2021, kur talebanët afganë u rikthyen në pushtet në Kabul.
Tensionet e fundit filluan javën e kaluar kur Kabuli akuzoi Islamabadin për shkelje të një armëpushimi afgan, transmeton Anadollu./D.b/KP
Lajmet
Osmani pranoi letrat kredenciale nga ambasadori i ri i Gjermanisë
Published
16 hours agoon
October 15, 2025By
UBTnews
Presidentja Vjosa Osmani, pranoi sot letrat kredenciale nga ambasadori i ri gjerman Rainer Rudolph, të cilit i uroi suksese në angazhimin diplomatik në Kosovë, duke shprehur mirënjohje për mbështetjen e pandërprerë të Gjermanisë në shtet-ndërtimin dhe forcimit të pozitës ndërkombëtare të vendit tonë.
Në këtë kontekst, presidentja Osmani theksoi se Gjermania ka qenë dhe mbetet një aleate e fuqishme e Kosovës dhe një mbështetëse e palëkundur në procesin e anëtarësimit të Kosovës në Bashkimin Evropian dhe NATO, raporton KosovaPress.
Gjatë takimit, u theksua rëndësia e forcimit të mëtejshëm të bashkëpunimit ekonomik, si dhe kontributi i çmuar i mërgatës sonë në Gjermani, e cila përmes angazhimit dhe investimeve të saj po forcon lidhjet mes dy vendeve dhe popujve tanë.
Osmani shprehu bindjen se partneriteti i ngushtë ndërmjet dy vendeve do të vazhdojë të thellohet në fusha të ndryshme me interes të ndërsjellë gjatë mandatit të ambasadorit./D.B/KP

Pasaporta amerikane bie për herë të parë jashtë top 10-shes më të fuqishme në botë

Pse ish-bashkëshorti i Sias kërkon 250 mijë dollarë në muaj pas divorcit?

Vlera e Samsung arrin nivele rekord, AI nxit besimin e investitorëve

Netflix përgatit një dokumentar për legjendën e komedisë, Eddie Murphy

OpenAI dhe Broadcom nënshkruajnë marrëveshje miliardëshe për çipat e inteligjencës artificiale

Ikona e modës italiane Maria Grazia Chiuri nën udhëheqjen e re të Fendit

Von der Leyen: Kosova të vazhdojë të ndërtojë institucione të forta

Ambasadori i ri gjerman: Kosova është partnere e rëndësishme për Gjermaninë

Gjermania njofton mbështetje shtesë ushtarake për Ukrainën
Të kërkuara
-
Vendi2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Lajmet3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Rajoni3 weeks ago
Policia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën