Lajmet

​Rafuna: Pritet ulje e inflacionit dhe normave të interesit për vitin 2024

Lufta Ukrainë-Rusi, Rafuna thotë se në mënyrë indirekte ka ndikuar në rritjen e inflacionit dhe ngritjen e normave të interesit.

Publikuar

Ndryshe prej vitit të kaluar, pritet që në vitin 2024 të ketë ulje të inflacionit, duke përfshirë edhe stabilitetin apo rënien e normave të interesit. Kështu thotë në një konferencë për media kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK), Lulzim Rafuna derisa potencon trendet që i kanë përcjellë bizneset gjatë vitit 2023, për çka përmend krizat e ndryshme dhe luftërat.

Lufta Ukrainë-Rusi, Rafuna thotë se në mënyrë indirekte ka ndikuar në rritjen e inflacionit dhe ngritjen e normave të interesit. Ndërkaq lajm të mirë potencon se gjatë këtij vitet pritet që të ketë ulje të inflacionit dhe rënie të normave të interesit.

“Sa i përket trendeve që na kanë përcjellur gjatë vitit 2023 pa dyshim që ishin krizat e ndryshme dhe luftërat të cilat kanë pasur një impakt ndoshta jo edhe të drejtpërdrejt por në mënyrë indirekte po siç ishte lufta Ukrainë Rusi, ku kompanitë tona ishin të varura prej shumë kompanive evropiane. Kompanitë evropiane ishin të prekura nga kjo luftë. Si rezultat i kësaj kishim edhe një inflacion, ku në vitin 2022 arriti pikën në muajin shtator dy shifror, ndërsa vitin e kaluar kishte një stabilitet të inflacionit. Kjo ka ardhur edhe si rezultat edhe i ngritjes së normave të interesit si në tregjet evropiane po ashtu edhe në Kosovë, për ta ngadalësuar inflacionin dhe kjo ka pasur sukses. Pritjet tona janë që në vitin 2024 nuk do të ketë rritje të normave të interesit dhe inflacionit, përkundrazi do të ketë rënie të normave të normave të interesit, gradualisht me stabilitetin e inflacionit do të ketë edhe rënie për arsye nuk ka nevojë që ose kërkesë që të ketë ngritje të normave të interesit kur inflacioni është duke rënë. Ky është një lajm i mirë për bizneset edhe kosovare”, thotë Rafuna.

Rafuna derisa prezantoi punë njëvjeçare të OEK-ut, përmendi disa nga sfidat me të cilat janë përballur bizneset gjatë vitit 2023, duke përfshirë mungesën e porosive, personelit të kualifikuar, kapacitet teknike të vogla, vështirësitë në marrjen e kredive, kamatat e larta, ndërprerjen e energjisë elektrike e të tjera.

Nga një anketë të bërë nga OEK me rreth 500 biznese në Kosovë, del se 67 për qind e bizneseve janë shumë të shqetësuara për largimin e punëtorëve, për shkak të liberalizimit të vizave.

“Gjatë vitit 2023 ka pasur një mungesë të porosive, ose një mungesë ta quaj të kërkesës sepse hyn këtu edhe ndërtimtaria, s ai përket shitjes së banesave. Ka qenë 53 për qind kanë shpreh që ka një rënie të porosive ose të kërkesës për mallra…70 për qind janë deklaruar që kanë mungesë të personelit të kualifikuar, kapaciteteve teknike 32 për qind të vogla që i kanë, se një pjesë e tyre ka kërkesë për të prodhuar mallra, por nuk ka kapacitet sa ka kërkesë…Mungesa mjeteve financiare është 66 për qind. Vështirësitë në marrjen e kredive janë 31 për qind. Kamatat e larta 41 për qind, konkurrenca jo lojale 23 për qind, ndërprerje e energjisë elektrike 28 për qind…Këto kane qenë sfidat më të mëdha të bizneseve gjatë vitit 2023. Prej 1 janari kemi liberalizimin e vizave dhe kemi shfrytëzuar rastin që në këtë mostër të bizneseve të bëjmë edhe një anketë rreth shqetësimit të tyre, sa i përket largimit të punëtoreve pas liberalizmit të vizave. Prin që 67 për qind e biznese janë shumë të shqetësuara me mundësinë e largimit ose me mundësinë që të ketë më pak fuqi punëtore si rezultat i liberalizmit të vizave, të shqetësuar 27 për qind”, thekson Rafuna.

Ndërsa lidhur me vlerën e mallrave të importuara në vlerë prej 6 miliardë euro, Rafuna thotë se ka pasur impakt tek qytetarët e Republikës së Kosovës. Ai shtoi se trendet në ekonominë e gjelbërt vazhdojnë të rriten, duke përfshirë investimet në energji të rinovueshne, teknologjitë mjedisore dhe praktikat e biznesit të qëndrueshëm.

Lidhur me këto trende Rafuna kërkon nga qeveria të merren masa që do të ndihmohen bizneset. Ndër të arriturat e Odës Ekonomike të Kosovës, Rafuna përmend koordinimin e mbi dhjetë memorandumeve të bashkëpunimit, realizimin e mbi 2 mijë vizitave tek kompanitë anëtare dhe jo anëtare të OEK-ut. Ai tutje potencoi trajnimin e 2 mijë kandidatëve të rinj përmes programeve të ndryshme për t’iu përgjigjur kërkesave për tregun e punës.

Pastaj realizimin e mbi 20 takimeve me ambasadorë ndërkombëtarë të akredituar në Kosovë, për te gjetur se si mund të promovohet më shumë diplomacia ekonomike. Rafuna shtoi se gjatë vitit 2023 kanë pasur mbi 200 anëtarë të rinj.

“Aktivitetet e Odës Ekonomike gjatë vitit 2023 ishin të shumta, ka qenë një agjendë shumë e ngjeshur, ia kemi dalë me shumë sukses…Nga muaji shkurt ne kemi marRë udhëheqjen e Odave të Ballkanit Perëndimor që është një iniciativë rajonale që është themeluar si rezultat i Procesit të Berlinit mbështetur nga komisioni evropian…Gjatë vitit 2023 kishim 200 anëtarë të rinj që nuk kanë qenë asnjëherë anëtarë të odës, pra kanë ardhur anëtarë të rinj, kompani. Kemi pasur takime aktivitete, si brenda vendit ashtu edhe jashtë vendit me Odat Ekonomike Evropiane…Kemi pasur mbi 2 mijë e 100 vizita te kompanitë anëtare apo jo të Odës Ekonomike dhe iu kemi qëndruar afër, kemi jetuar me sfidat që i kanë pasur bizneset. Duke ditur që bizneset kanë shtuar aktivitetin e tyre, u shtri nevoja për trajnime dhe OEK me stafin e vet ka realizuar5mbi 2 mijë trajnime, 2 mijë kandidatë i ka trajnuar një odë ekonomike, që janë certifikuar përmes programeve të ndryshme që iu kanë përshtatur kërkesave të biznesit…Kanë qenë 16 projekte të huaja të cilat i ka implementuar Oda Ekonomike për t’i dalur në ndihmë sektorit privat”, potencon Rafuna.

Përveç këtyre, Rafuna zotohet që do t’i ndihmojë bizneset për të kaluar fazën e tranzicionit në ekonomi të gjelbër dhe dixhitalizim. Ai shton se duhet të vazhdojë përkrahja dhe financimi i eksportit, për cak thotë se duhet gjetur mënyra se si të stimulohen produktet e Kosovës.

Ndër të tjera, Rafuna derisa u përgjigj në pyetjet e gazetarëve thotë se bizneset nuk po ndihen të sigurta, ani pse kohëve të fundit ka një ngadalësim në importimin e fuqisë punëtore. Ai potencon se zgjidhja më e mirë është nëse bizneset funksionojnë me staf vendor. Rafuna rekomandon qeverinë që të përpilojë një plan në mënyrë që të ndalë trendin e largimit të të rinjve nga Kosova.

Ndërkaq, sa i përket masave të Bashkimit Evropian ndaj vendit tonë, Rafuna potencon se kemi pësuar në dy aspekte, në atë material, duke mos u implementuar shumë projekte kapitale. Këtu, Rafuna shton edhe dëmtimin e imazhit të Kosovës, për shkak të sanksioneve, për cak thotë se investitorët e huaj mund të hezitojnë për investim.

Lajmet

Si pritet të ndikojnë te duhanpirësit imazhet që do të stampohen në pakot e duhanit?

Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Publikuar

nga

Pas disa muajsh, pakot e duhanit pritet të kenë pamje të tjera. Në paketim do t’iu shtohen imazhe që do të shërbejnë si vërejtje për pasojat që sjell konsumimi i cigareve.

Andaj që nga ky muaj pritet që të ndalohet importi apo prodhimi i pakove pa këto fotografi dekurajuese, kurse në tetor të këtij viti në stoqe të ketë vetëm pako me imazhe vetëdijësuese.

Udhëzimi administrativ për vërejtjet e kombinuara ka hyrë në fuqi në shtator të vitit të kaluar. Por sa do të mund të ndikojnë paketimet e reja që të rinjtë të mos e nisin duhanin? Këtë e shpjegon specialistja e psikologjisë klinke dhe psikioterapisë, Fatime Fazliu.

“Tek pjesa e adoleshentëve, këto pamje dhe mbishkrime mund të kenë efekte pozitive për lënien e duhanit dhe mosfillimin e duhanit”, deklaroi ajo.

Megjithatë përqindja e impaktit te duhanpirësit nuk është e madhe.

“Studimet kanë treguar se 70% e personave nuk kanë ndonjë impakt të madh, 30% edhe mund të kenë ndonjë impakt, por jo edhe shumë. Duhanpirësit kronik kanë mekanizma mbrojtës psikologjik të cilët gjithmonë mundohen të arsyetojnë faktin se pse duhani nuk është i dëmshëm sepse nga përvojat klinike ata thonë edhe dikush që nuk e ka pirë duhanin është sëmur me kancer ose nëse e pinë duhanin në një ambient me fëmijë thonë se edhe ju jeni rritë në këso ambienti”, deklaroi ajo.

Sipas Fazliut, ngritja e çmimit të cigareve është mënyra më efektive në zvogëlimin e pirjes së duhanit.

“Unë mendoj që po, por studimet kanë treguar se ka shumë rëndësi edhe mbishkrimi. Kjo është një kampanjë vetëdijësuese, por mendoj se më e rëndësishme është masa strike që duhen të merren për parandalim ose zvogëlimin e duhanit. Dhe sot vendet evropiane kampanjën e bëjmë me ngritjen e çmimit të duhanit. Për vetë faktin se është treguar më efektive”, deklaroi Fazliu.

Kanceri, kryesisht i mushkërive, problemet e frymëmarrjes dhe ato kardiovaskulare janë sëmundjet kryesore që lidhen me pirjen e duhanit./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Mustafa liston arsyet që sipas tij çuan në shkarkimin e Arifit

Publikuar

nga

Qeveria serbe me 18 prill ka shpërndarë Kuvendin e Komunës të Preshevës, duke mos dhënë arsye. Me ç’rast i ka përfunduar mandati kryetarit të deritanishëm të komunës, Shqiprim Arifi.

Këtë shkarkim Arifi përmes një postimi në rrjetin social Facebook e quajti arbitrar. Ndërkohë është krijuar një organ i përkohëshëm deri zgjedhjet e ardhshme lokale, me në krye Ragmi Musaftën.  Ky i fundit në një intervistë për UBTnews thotw se Arifin nuk e shkarkoi qeveria por ai shkarkoi vetëvetën.

“Ka sikronizuar për të derdhur lotë krokodili për t’u viktimizuar, për të bërtitur dhe ankuar nga qeveria në Beograd dhe Presidenti i Serbisë sikur ata e kanë shkarkuar, jo ai ka shkarkuar vetveten sepse ai nuk ka qenë i aftë ta mbajë shumicën, nuk ka qenë i shkathtë të organizojë pushtetin vendor”, deklaroi ai.

E deri te shkarikimi i kryetarit të deritanishëm të Preshevës, ndikim të madh kishte edhe përshirja e ambasadorëve të akredituar në Serbi.

“Pas nëntë muajsh ndodhi sepse u angazhuan ambasadori Hill i SHBA-së, ambasadori i Organizatës së Sigurimeve dhe Bashkëpunimit Evropian me seli në Beograd sepse kanë ditur situatën në Preshevë. Ata komunikojnë vazhdimisht edhe me partitë politike opozitare dhe në këtë rast në sensin e presionit të opozitës serbe në Beograd që zgjedhjet lokale për komuna të bëhën njëkohësisht me zgjedhjet e Beogradit, pra të përsëriten ato të 17 dhjetorit tani me 2 qeshor inkoperuan edhe komunën e Preshevës”, tha ai.

Kjo është hera e tretë që Qeveria e Serbisë emëron Autoritetin e Përkohshëm për të udhëhequr Preshevën në shtatë vjetët e fundit. Gjatë këtyre shtatë vjetëve këto do të jenë zgjedhjet e katërta lokale.

Votimet lokale në Serbi do të mbahen me 2 qershor në më shumë se 80 qytete dhe komuna./UBTNews/

Realizoi: Fjolla Gashi

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Mbrojtja e Mendimit dhe Krijimtarisë: Shënimi i Ditës Botërore të Pronësisë Intelektuale

Publikuar

nga

Sot, në një përhapje të gjërë ndërkombëtare, çdo cep i globit feston Dita e Pronësisë Intelektuale, një ditë e cila ngre në qendër të vëmendjes të drejtën për pronësi intelektuale dhe nevojën për të mbrojtur këtë pronësi. Aktivitetet e shumta të organizuara në këtë ditë janë të përqendruara në promovimin e ndërgjegjësimit për rëndësinë e pronësisë intelektuale dhe në forcimin e legjislacionit për të garantuar mbrojtjen e saj.

Pronësia intelektuale përfshin fushat e pronësisë industriale dhe të drejtat e autorit, të cilat janë të mbrojtura me ligj dhe janë shprehje e një angazhimi të përbashkët për të krijuar një mjedis të favorshëm për inovacionin dhe kreativitetin.

Që nga viti 2000, në 26 prill të çdo viti, të gjitha vendet anëtare të Organizatës së Kombeve të Bashkuara (OKB) shënojnë Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale nën përkujdesjen e Organizatës Botërore të Pronësisë Intelektuale (OBPI). Kjo ditë është një rast për të theksuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar për të adresuar sfidat dhe mundësitë që lidhen me pronësinë intelektuale.

Organizata Botërore e Pronësisë Intelektuale (WIPO) ka një rol kyç në promovimin e pronësisë intelektuale në nivel global. Për të shënuar Ditën Botërore të Pronësisë Intelektuale, WIPO zgjedh një slogan që synon të frymëzojë komunitetin global të krijuesve dhe mbrojtësve të pasurisë intelektuale. Kjo është një rast për të theksuar vlerën e bashkëpunimit ndërkombëtar në sigurimin e vijimësisë së krijimtarisë dhe për të adresuar sfidat aktuale në fushën e pronësisë intelektuale./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Mbi 1 mijë e 600 persona mbesin ende në kërkim nga lufta e fundit në Kosovë

Sipas avokatit Naim Qelaj, ky është një fakt shqetësues.

Publikuar

nga

Institucioni i Avokatit të Popullit ka mbajtur një tryezë diskutimi me rastin e shënimit të Ditës Kombëtare të Personave të Pagjetur.

Në fjalën e tij, Avokati i Popullit, Naim Qelaj, tha se edhe pse kanë kaluar 25 vite nga lufta e fundit në Kosovës, ende mbetet i pazbuluar fati i mbi 1 mijë e 600 personave të zhdukur dhe se sipas tij ky është një fakt shqetësues. Ai u bëri thirrje institucioneve vendore dhe komunitetit ndërkombëtar që të bëjnë presion mbi autoritetet përgjegjëse në mënyrë që të zbardhet fati i personave të zhdukur.

Qelaj tha se vendosja e fatit të personave të zhdukur në tavolinën e dialogut politikë Kosovë-Serbi është i papranueshëm dhe nëse nuk vendoset si kërkesë e qartë për palët dhe të imponohet si detyrim dhe parakusht i çdo iniciative tjetër duke e vlerësuar si prioritet që nuk lejohet të kalohet.

“Kur kanë kaluar më shumë se 25 vite nga përfundimi i luftës në Kosovë ende nuk dihet fati i mbi 1 mijë e 600 personave të zhdukur. Ky është fakt shqetësues dhe pa drejtësi për viktimat. Andaj avokati i popullit bën thirrje institucioneve vendore dhe të gjithë komunitetit që pa kompromis të shtroj presion të detyrojnë autoritetet përgjegjëse të ofrojnë të gjithë mbështetjen dhe të dhënat që të çojnë në zbardhjen e fatit të personave të zhdukur. Vendosja ne tavolinën e dialogut politik dhe qëllimi që të arrihet kompromis me fatet e personave të zhdukur është i pa pranueshëm dhe nëse nuk vendoset si kërkesë e qartë për palët dhe të imponohet si detyrim dhe parakusht i çdo iniciative tjetër duke e vlerësuar si prioritet që nuk lejohet të kalohet”, tha Qelaj.

Ndërkaq, Andin Hoti, Kryetar i Komisionit Qeveritar për Persona të Zhdukur në këtë tryezë tha se për vitin 2024 janë gërmuar katër lokacione në territorin e Kosovës, ndërsa në vitin 2000/2001 në varrezat masive në Serbi janë gjetur mbi 900 persona të zhdukur. Ai tha se çështja e personave të zhdukur tashmë është ndërkombëtarizuar.

“Rreth 20 persona apo eshtra të personave që janë të zhdukur ia kanë arrit me i zhvarrosë, kanë arritur me i marrë dhe janë nën procedurat e mëtutjeshme. Shumicën e rezultateve i kemi marr dhe për të tjerat jemi në pritje me ja dërguar familjarëve eshtrat e familjarëve të tyre. Ndërkaq në vitin 2024 deri më tani i kemi gërmuar 4 lokacione me ç’rast i presim edhe 12 lokacione tjera që t’i realizojmë në kuadër të viti 2024. Në numër total janë mbi 2 mijë e 800 lokacione të tjera të gërmuara në Republikën e Kosovës. Kur flasim për territorin e Serbisë është çështje tjetër. U përmend që 950 persona kanë arritur që të gjinden në varrezat masive të Serbisë. 95 për qind nga ta janë gjetur në vitin 2000-2001 në tri varreza masive. Mendoj që Kosovës jo vetëm tashti por edhe në të kaluarën iu ka nevojitur një dokumentim, një hartim i asaj çka ka ndodh nuk nevoja asnjë klasifikim shpikje apo përgënjeshtrim por thjesht një dokumentim i gjithë atyre krimeve një bashkëpunim i tyre krimeve ose një bashkim i atyre dokumenteve në një institucion të vetëm. Kanë punuar pa rreshtuar edhe në forma të ndryshme edhe në kushte të ndryshme megjithatë shteti deri sot nuk është që ka pasur një institucion të qartë se ku dhe si do të ruhen gjitha këto dokumente. Përveç kësaj mendoj jam i bindur plotësisht që delegacioni i Serbisë i ka të gjithë informacionet për Kosovën, thjesht duhet me pas vullnetin, kurajën me i dhënë ato dhe mu përball me drejtësi mandej. Deri sa kjo nuk arrihet natyrisht që kjo do të jetë e vështirë. Natyrisht që ne do të kemi edhe gishtin të drejtuar nga ne sepse është normale përderisa kjo nuk arrihet e kemi shumë të vështirë. Jemi munduar 2 vite, kemi shkuar në Bruksel me ekipin e dialogut dhe kemi futur në kuadër të dialogut personat e zhdukur. E kemi ndërkombëtarizuar çështjen e personave të zhdukur. E kemi ndërkombëtarizuar e kemi ngrit në nivel demokratik në mënyrë që me pas një garancion e ai garancion të jetë BE. Më në fund, më 2 maj kemi arritur ta miratojmë, jo ta nënshkruajmë, deklaratën e personave të zhdukur si rrjedhojë e Aneksit të Ohrit”, tha Hoti.

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara