

Kulturë
Pse “Vargjet Satanike” të Salman Rushdie mbetet kaq i debatuar, edhe pas disa dekadash?
Çfarë kishte – dhe ende ka – prapa gjithë këtij zemërimi?
Published
3 years agoon
By
Betim GashiNjë nga librat më të diskutueshëm në historinë e kohëve të fundit letrare, “Vargjet Satanike” të Salman Rushdie, u botua mbi tre dekada më parë dhe pothuajse menjëherë shkaktoi demonstrata e zemëratë në të gjithë botën, disa prej tyre të dhunshme.
Një vit më vonë, në vitin 1989, udhëheqësi suprem i Iranit, Ayatollah Khomeini, nxori një fetva, ose vendim fetar, duke urdhëruar muslimanët të vrisnin autorin.
I lindur në Indi në një familje myslimane, por në atë kohë shtetas britanik që jetonte në Mbretërinë e Bashkuar, Rushdie u detyrua të fshihej për pjesën më të madhe të një dekade.
Çfarë kishte – dhe ende ka – prapa gjithë këtij zemërimi?
Polemika
Libri, “Vargjet Satanike”, shkon në zemër të besimeve fetare myslimane kur Rushdie, në sekuenca ëndrrash, sfidon dhe ndonjëherë duket se tallet me disa nga parimet e tyre më të ndjeshme.
Myslimanët besojnë se Profeti Muhamed u vizitua nga engjëlli Gibreel – Gabriel në anglisht – i cili, gjatë një periudhe 22-vjeçare, i recitoi fjalët e Zotit atij. Nga ana tjetër, Muhamedi ua përsëriti fjalët pasuesve të tij. Këto fjalë përfundimisht u shkruan dhe u bënë vargje dhe kapituj të Kuranit.
Romani i Rushdie përfshin këto besime thelbësore. Një nga personazhet kryesore, Gibreel Farishta, ka një sërë ëndrrash në të cilat bëhet adashi i tij, engjëlli Gibreel. Në këto ëndrra, ai ndeshet me një personazh tjetër qendror në mënyra që i bëjnë jehonë rrëfimit tradicional të Islamit për takimet e engjëllit me Muhamedin.
Rushdie zgjedh një emër provokues për Muhamedin. Në versionin e romanit, Profeti quhet Mahound – një emër alternativ për Muhamedin i përdorur ndonjëherë gjatë Mesjetës nga të krishterët që e konsideronin atë djall.
Për më tepër, Mahoundi i Rushdies vendos fjalët e tij në gojën e engjëllit Gibreel dhe u jep ndjekësve të tij dekrete që u shkojnë për shtat vetëm qëllimeve të tij egoiste. Edhe pse, në libër, shkruesi imagjinar i Mahound, Salman Persiani, refuzon vërtetësinë e recitimeve të Zotit të tij, ai i regjistron ato sikur të ishin të Zotit.
Në librin e Rushdie, Salman, për shembull, ia atribuon disa pasazhe aktuale në Kuran që i vendosin burrat “mbi gratë” dhe u japin burrave të drejtën të godasin gratë.
Nëpërmjet Mahound, Rushdie duket se hedh dyshime mbi natyrën hyjnore të Kuranit.
Sfidim i teksteve fetare?
Për shumë myslimanë, Rushdie, në ritregimin e tij imagjinar të lindjes së ngjarjeve kryesore të Islamit, nënkupton se, në vend të Zotit, Profeti Muhamed është vetë burimi i të vërtetave të shpallura.
Në mbrojtje të Rushdie, disa studiues kanë argumentuar se “tallja e tij e pandershme” synon të eksplorojë nëse është e mundur të ndahet fakti nga trillimi. Eksperti i letërsisë Greg Rubinson thekson se Gibreel nuk është në gjendje të vendosë se çfarë është e vërtetë dhe çfarë është një ëndërr.
Që nga botimi i “Vargjeve Satanike”, Rushdie ka argumentuar se tekstet fetare duhet të jenë të hapura për t’u sfiduar. “Pse nuk mund të debatojmë për Islamin?”, tha Rushdie në një intervistë të vitit 2015. “Është e mundur të respektosh individët, t’i mbrosh nga intoleranca, ndërkohë që të jesh skeptik për idetë e tyre, madje edhe t’i kritikosh me forcë”.
Megjithatë, kjo pikëpamje bie ndesh me mendimin e atyre për të cilët Kurani është fjala e Zotit.
Pas vdekjes së Khomeinit, qeveria e Iranit njoftoi në vitin 1998 se nuk do ta zbatonte fetvanën e tij ose nuk do të inkurajonte të tjerët ta bënin këtë. Rushdie tani jeton në Shtetet e Bashkuara dhe bën paraqitje të rregullta publike.
Megjithatë, 30 vjet më vonë, kërcënimet ndaj jetës së tij vazhdojnë. Edhe pse protestat masive kanë pushuar, temat dhe pyetjet e ngritura në romanin e tij mbeten shumë të debatuara./The Conversation – Bota.al
Magazinë
Filmi “Heldin” me aktorin shqiptar Ridvan Murati bëhet pjesë e platformës Netflix
Published
2 hours agoon
August 1, 2025By
UBT News
Një tjetër sukses i kinematografisë evropiane që përfshin talent shqiptar tashmë është pjesë e gjigantit të transmetimit online, Netflix.
Filmi “Heldin” (titulli në anglisht: Late Shift), ku rolin e njërit prej personazheve e luan aktori i njohur shqiptar Ridvan Murati, është bërë zyrtarisht pjesë e katalogut të kësaj platforme. Ridvan Murati, një emër i njohur i skenës teatrore dhe kinematografisë në Zvicër, sjell në këtë projekt tjetër interpretim të fuqishëm, duke përforcuar praninë dhe ndikimin e aktorëve shqiptarë në produksionet ndërkombëtare me peshë.
Filmi është dramë intensive e 2025, me regji të Petra Volpe, dhe përqendrohet në personazhin Floria, një infermiere kirurgjie në një spital zviceran, e cila përballet me sfida gjatë një ndërrimi të vonë.
Teksa ndihmon një nënë në gjendje kritike, një paciente të moshuar e pacient privat kërkues, një gabim i rëndë kërcënon t’i rrëzojë të gjithë përpjekjet e saj.
“Heldin” është bashkëprodhim mes Zvicrës dhe Gjermanisë dhe pati premierën botërore në seksionin Berlinale Special Gala të edicionit të 75-të të Festivalit Ndërkombëtar të Filmit në Berlin, më 17 shkurt 2025. Pas premierës, filmi u lansua edhe në kinematë zvicerane më 27 shkurt.
Për Ridvan Murati, i cili jeton e vepron prej vitesh në Zvicër, përfshirja në projekt të tillë ndërkombëtar, është dëshmi e vlerësimit të talentit në kinemanë europiane. Ai vazhdon të përfaqësojë me dinjitet artistët shqiptarë në skenën ndërkombëtare dhe t’u japë zë rrëfimeve me dimension njerëzor dhe emocional.
Për publikun shqiptar, prania e “Heldin” në Netflix është mundësi për të parë një prodhim cilësor, që sjell në vëmendje jo vetëm sfidat e sistemit shëndetësor, por fuqinë e individit për të përballuar situata të jashtëzakonshme — dhe këtë herë, me një emër shqiptar në kastin e tij.
Kulturë
Promovohet vepra monumentale “Mapping Ethnic Albania”
Published
3 hours agoon
August 1, 2025By
UBT News
U promovua vepra monumentale “Mapping Ethnic Albania”, të autorit dhe diplomatit të shquar, Bejtullah Destani.
Ky libër përmbledh mbi 200 harta historike të trojeve shqiptare dhe dokumente të rralla nga arkivat më të mëdha evropiane, duke dokumentuar rrënjët tona.
Një botim i rëndësishëm që sjell në fokus hartëzimin historik, etnik dhe gjeopolitik të trojeve shqiptare ndër shekuj.
Libri paraqet një përmbledhje të pasur me harta, dokumente historike dhe analiza shkencore që dëshmojnë për shtrirjen e popullsisë shqiptare në hapësirat ballkanike, duke sfiduar shpeshherë narrativat zyrtare dhe historitë e manipuluara.
Magazinë
Paris Jackson dhe Justin Long i japin fund fejesës
Published
5 hours agoon
August 1, 2025By
UBT News
Paris Jackson dhe i fejuari i saj Justin Long i kanë dhënë fund lidhjes.
Këngëtarja dhe kompozitorja 27-vjeçare dhe i dashuri i saj, producenti muzikor, i kanë dhënë fund fejesës së tyre, konfirmon People.
Jackson e ndau lajmin e ndarjes në një postim në X më 31 korrik, në të cilin tha se po qante me “lot ndarjeje” në fotot emocionale të publikuara nga Daily Mail në fillim të këtij muaji. Këngëtarja e “Hit Your Knees” e cila e ka kaluar verën në turne me Incubus, njoftoi fejesën e saj me Long në dhjetor, duke shkruar në një postim në Instagram se “nuk mund të ëndërronte askënd më të përsosur” për të.
“Të jetosh jetën me ty këto vitet e fundit ka qenë një vorbull e papërshkrueshme”, shkroi ajo në postim, i cili është fshirë më pas. “Faleminderit që më le të jem e jotja. Të dua.”
Në qershor, Jackson i tha Access Hollywood se ishte në fazën e planifikimit të dasmës .
“Fustani po qepet, vendi dhe data janë zgjedhur nga një astrologe, sepse unë jam nga Los Anxhelosi,” tha ajo. “Unë jam plotësisht e dhënë pas kristaleve dhe astrologut, dhe të gjitha këtyre gjërave.”
Magazinë
Justin Timberlake zbulon se vuan nga sëmundja Lyme
Published
7 hours agoon
August 1, 2025By
UBT News
Justin Timberlake ka vendosur të zbulojë publikisht se është diagnostikuar me sëmundjen Lyme.
Ai ndau në Instagram se po përballej me probleme shëndetësore dhe se ishte diagnostikuar me sëmundjen Lyme.
“Nëse e keni përjetuar këtë sëmundje, ose njihni dikë që e ka përjetuar, atëherë jeni të vetëdijshëm se të jetosh me të mund të jetë shumë e lodhshme, si mendërisht ashtu edhe fizikisht”, tha ai.
Kjo njohje erdhi ndërsa Timberlake po përfundon turneun e tij dyvjeçar “Forget Tomorrow”, gjatë të cilit u kritikua për performanca të dobëta.
“Pas kësaj, të paktën munda ta kuptoja pse ndjeva dhimbje të madhe dhe thjesht lodhje e të përziera të çmendura në skenë”, pohon ai.
Lyme transmetohet nga pickimi i një rriqre të infektuar e mund të shkaktojë simptoma të ngjashme me gripin, si dhimbje koke, dhimbje të kyçeve dhe lodhje.
Simptomat e mëvonshme mund të përfshijnë paralizë të fytyrës, mpirje, ënjtje të kyçeve dhe dëmtim të nervave.
Duke folur më tej rreth diagnozës, Timberlake tha se kishte vështirësi me vendimin për të vazhduar turneun pavarësisht problemeve shëndetësore.
“Kam hezituar të flas për këtë sepse gjithmonë jam rritur duke i mbajtur gjërat për vete. Megjithatë, po përpiqem të jem më transparent në lidhje me problemet e mia në mënyrë që ato të mos keqinterpretohen. Po i ndaj të gjitha këto me shpresën se të gjithë mund të gjejmë një mënyrë për t’u lidhur më shumë. Do të doja të bëja pjesën time për të ndihmuar të tjerët që po luftojnë me këtë sëmundje”, pohon tutje.

Tri shenja të dukshme që mund të keni kolesterol të lartë

Meta me projekt për superinteligjencë artificiale

Liga e Kampionëve 2025-2026, 29 klube të kualifikuara

A keni migrenë të shpeshtë? Mund ta lehtësoni atë me ndihmën e kësaj erëze

Filmi “Heldin” me aktorin shqiptar Ridvan Murati bëhet pjesë e platformës Netflix

Laporta për Yamalin: Ka personalitet të fortë si Messi, është i rrallë

Përfitimet e shumta të çajit japonez

Drita prezanton përforcimin e ri

Interi pret përgjigje nga Atalanta për Lookman
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit