Kulturë

Pse “Vargjet Satanike” të Salman Rushdie mbetet kaq i debatuar, edhe pas disa dekadash?

Çfarë kishte – dhe ende ka – prapa gjithë këtij zemërimi?

Published

on

Një nga librat më të diskutueshëm në historinë e kohëve të fundit letrare, “Vargjet Satanike” të Salman Rushdie, u botua mbi tre dekada më parë dhe pothuajse menjëherë shkaktoi demonstrata e zemëratë në të gjithë botën, disa prej tyre të dhunshme.

Një vit më vonë, në vitin 1989, udhëheqësi suprem i Iranit, Ayatollah Khomeini, nxori një fetva, ose vendim fetar, duke urdhëruar muslimanët të vrisnin autorin.  

I lindur në Indi në një familje myslimane, por në atë kohë shtetas britanik që jetonte në Mbretërinë e Bashkuar, Rushdie u detyrua të fshihej për pjesën më të madhe të një dekade.

Çfarë kishte – dhe ende ka – prapa gjithë këtij zemërimi?

Polemika

Libri, “Vargjet Satanike”, shkon në zemër të besimeve fetare myslimane kur Rushdie, në sekuenca ëndrrash, sfidon dhe ndonjëherë duket se tallet me disa nga parimet e tyre më të ndjeshme.

Myslimanët besojnë se Profeti Muhamed u vizitua nga engjëlli Gibreel – Gabriel në anglisht – i cili, gjatë një periudhe 22-vjeçare, i recitoi fjalët e Zotit atij. Nga ana tjetër, Muhamedi ua përsëriti fjalët pasuesve të tij. Këto fjalë përfundimisht u shkruan dhe u bënë vargje dhe kapituj të Kuranit.

Romani i Rushdie përfshin këto besime thelbësore. Një nga personazhet kryesore, Gibreel Farishta, ka një sërë ëndrrash në të cilat bëhet adashi i tij, engjëlli Gibreel. Në këto ëndrra, ai ndeshet me një personazh tjetër qendror në mënyra që i bëjnë jehonë rrëfimit tradicional të Islamit për takimet e engjëllit me Muhamedin.

Rushdie zgjedh një emër provokues për Muhamedin. Në versionin e romanit, Profeti quhet Mahound – një emër alternativ për Muhamedin i përdorur ndonjëherë gjatë Mesjetës nga të krishterët që e konsideronin atë djall.

Për më tepër, Mahoundi i Rushdies vendos fjalët e tij në gojën e engjëllit Gibreel dhe u jep ndjekësve të tij dekrete që u shkojnë për shtat vetëm qëllimeve të tij egoiste. Edhe pse, në libër, shkruesi imagjinar i Mahound, Salman Persiani, refuzon vërtetësinë e recitimeve të Zotit të tij, ai i regjistron ato sikur të ishin të Zotit.

Në librin e Rushdie, Salman, për shembull, ia atribuon disa pasazhe aktuale në Kuran që i vendosin burrat “mbi gratë” dhe u japin burrave të drejtën të godasin gratë.

Nëpërmjet Mahound, Rushdie duket se hedh dyshime mbi natyrën hyjnore të Kuranit.

Sfidim i teksteve fetare?

Për shumë myslimanë, Rushdie, në ritregimin e tij imagjinar të lindjes së ngjarjeve kryesore të Islamit, nënkupton se, në vend të Zotit, Profeti Muhamed është vetë burimi i të vërtetave të shpallura.

Në mbrojtje të Rushdie, disa studiues kanë argumentuar se “tallja e tij e pandershme” synon të eksplorojë nëse është e mundur të ndahet fakti nga trillimi. Eksperti i letërsisë Greg Rubinson thekson se Gibreel nuk është në gjendje të vendosë se çfarë është e vërtetë dhe çfarë është një ëndërr.

Që nga botimi i “Vargjeve Satanike”, Rushdie ka argumentuar se tekstet fetare duhet të jenë të hapura për t’u sfiduar. “Pse nuk mund të debatojmë për Islamin?”, tha Rushdie në një intervistë të vitit 2015. “Është e mundur të respektosh individët, t’i mbrosh nga intoleranca, ndërkohë që të jesh skeptik për idetë e tyre, madje edhe t’i kritikosh me forcë”.

Megjithatë, kjo pikëpamje bie ndesh me mendimin e atyre për të cilët Kurani është fjala e Zotit.

Pas vdekjes së Khomeinit, qeveria e Iranit njoftoi në vitin 1998 se nuk do ta zbatonte fetvanën e tij ose nuk do të inkurajonte të tjerët ta bënin këtë. Rushdie tani jeton në Shtetet e Bashkuara dhe bën paraqitje të rregullta publike.

Megjithatë, 30 vjet më vonë, kërcënimet ndaj jetës së tij vazhdojnë. Edhe pse protestat masive kanë pushuar, temat dhe pyetjet e ngritura në romanin e tij mbeten shumë të debatuara./The Conversation – Bota.al

Magazinë

Kate anulon pjesëmarrjen e saj në garat prestigjioze Royal Ascot

Published

on

Princesha e Uellsit, Kate është tërhequr nga pjesëmarrja e saj e planifikuar në garat prestigjioze të Royal Ascot, ndërsa vazhdon rikthimin e kujdesshëm në jetën publike pas diagnozës së kancerit vitin e kaluar.

Sipas burimeve mbretërore, ajo po përpiqet të gjejë ekuilibrin e duhur në rikthimin e saj të plotë në detyrat zyrtare.

Thuhet se princesha ishte e zhgënjyer që nuk mundi të ishte e pranishme në këtë ngjarje të rëndësishme në Berkshire, ku do të kishte marrë pjesë në procesionin tradicional me karrocë.

Ajo pritej të merrte pjesë të mërkurën, së bashku me bashkëshortin e saj, Princin William, si dhe Mbretin Charles dhe Mbretëreshën Camilla.

Megjithatë, Pallati Kensington ka konfirmuar zyrtarisht se ajo nuk do të jetë e pranishme këtë vit.

Në vend të saj, procesioni mbretëror u hap me Mbretin Charles, Mbretëreshën Camilla dhe Princin William në karrocën e parë, të shoqëruar nga Princi Saud bin Khalid Al Saud, një anëtar i familjes mbretërore saudite.

Princi dhe Princesha e Uellsit kishin qenë planifikuar të udhëtonin në karrocën e dytë, së bashku me golfistin Justin Rose dhe bashkëshorten e tij, Kate Phillips.

Princi William do të jetë përgjegjës për ndarjen e çmimeve gjatë ditës së dytë të garave.

Në mungesë të Kate, mori pjesë nëna Carole Middleton, e cila mbërriti në shoqërinë e nuses së djalit, Alizée Thevenet – bashkëshortja e James Middleton.

Continue Reading

Lifestyle

Parashikimi i motit për ditën e sotme

Published

on

Të enjten parashikohet të mbajë mot me diell dhe pjesërisht i vranët.

Sipas Institutit Hidrometeorologjik të Kosovës, temperaturat minimale do të lëvizin ndërmjet 11 deri 14 gradë Celsius, ndërsa maksimalet e ditës parashihen të lëvizin ndërmjet 27-30 gradë Celsius.

Ndërkaq, pritet të fryjë erë nga drejtimi i jugperendimit e lehtë deri mesatare.

Continue Reading

Magazinë

I dënuar me 30 vite burg: R. Kelly dërgohet me urgjencë në spital

Published

on

R. Kelly është dërguar me urgjencë në spital pas një mbidoze droge, teksa ndodhet në qeli.

Ai po vuan një dënim prej 30 vitesh burg për zhvatje dhe shfrytëzim seksual.

Sipas një dokumenti ligjor, këngëtari 57-vjeçar, emri i vërtetë i të cilit është Robert Sylvester Kelly, u vendos në izolim më 10 qershor dhe iu dhanë ilaçe kundër ankthit nga personeli i burgut.

Avokati i tij deklaroi se atë ditë atij iu dhanë edhe ilaçe shtesë dhe iu kërkua që t’i merrte me patjetër.

Tre ditë më vonë, Kelly raportoi se ndiente “marramendje” dhe “dobësi”, si dhe u ankua se kishte shikim të turbullt.

Pas këtyre simptomave, ai humbi ndjenjat dhe u transportua menjëherë në Spitalin Universitar “Duke”.

Incidenti po hetohet ndërsa janë ngritur pikëpyetje mbi mënyrën se si autoritetet e burgut e kanë menaxhuar situatën.

R. Kelly po vuan një dënim me 30 vjet heqje lirie, pasi u shpall fajtor për disa akuza të rënda që dolën në pah në kuadër të lëvizjes #MeToo, e cila ekspozoi natyrën sistematike të abuzimeve të tij seksuale.

Continue Reading

Magazinë

Tom Cruise dhe Dolly Parton do të marrin çmime nderi Oscar

Published

on

Ylli i filmave aksion, Tom Cruise, dhe këngëtarja Dolly Parton do të marrin çmime nderi Oscar për arritjet e tyre gjatë jetës këtë vit, njoftoi të martën Akademia e Filmit në Hollywood.

Fituesit do të marrin statujat e tyre të Oscarit në ceremoninë vjetore të Çmimeve të Guvernatorëve në nëntor. Cruise është nominuar disa herë për çmimin Oscar.

Cruise, i cili aktualisht shfaqet në “Mission: Impossible – Fallout” dhe është i njohur gjithashtu për “Top Gun”, u zgjodh për dekadat e tij të punës së përkushtuar në aktrim.

Ai u nominua dy herë për çmimin Aktori më i Mirë, për filmat “Born on the Fourth of July” dhe “Jerry Maguire”, si dhe për çmimin Aktor më i Mirë për filmin “Magnolia”.

Parton u nominua për këngën më të mirë, një yll i muzikës country dhe aktore në filmat “Steel Magnolias” dhe “The Best Little Whorehouse in Texas”, do të jetë gjithashtu fituesja.

Ajo është nominuar dy herë për Çmimin Oscar për Këngën më të Mirë Origjinale, për filmat “Nine to Five” dhe “Transamerica”. Cruise dhe Parton do t’u bashkohen si fitues Debbie Allen dhe Wynn Thomas.

 

Continue Reading

Të kërkuara