Kulturë

Pse “Vargjet Satanike” të Salman Rushdie mbetet kaq i debatuar, edhe pas disa dekadash?

Çfarë kishte – dhe ende ka – prapa gjithë këtij zemërimi?

Published

on

Një nga librat më të diskutueshëm në historinë e kohëve të fundit letrare, “Vargjet Satanike” të Salman Rushdie, u botua mbi tre dekada më parë dhe pothuajse menjëherë shkaktoi demonstrata e zemëratë në të gjithë botën, disa prej tyre të dhunshme.

Një vit më vonë, në vitin 1989, udhëheqësi suprem i Iranit, Ayatollah Khomeini, nxori një fetva, ose vendim fetar, duke urdhëruar muslimanët të vrisnin autorin.  

I lindur në Indi në një familje myslimane, por në atë kohë shtetas britanik që jetonte në Mbretërinë e Bashkuar, Rushdie u detyrua të fshihej për pjesën më të madhe të një dekade.

Çfarë kishte – dhe ende ka – prapa gjithë këtij zemërimi?

Polemika

Libri, “Vargjet Satanike”, shkon në zemër të besimeve fetare myslimane kur Rushdie, në sekuenca ëndrrash, sfidon dhe ndonjëherë duket se tallet me disa nga parimet e tyre më të ndjeshme.

Myslimanët besojnë se Profeti Muhamed u vizitua nga engjëlli Gibreel – Gabriel në anglisht – i cili, gjatë një periudhe 22-vjeçare, i recitoi fjalët e Zotit atij. Nga ana tjetër, Muhamedi ua përsëriti fjalët pasuesve të tij. Këto fjalë përfundimisht u shkruan dhe u bënë vargje dhe kapituj të Kuranit.

Romani i Rushdie përfshin këto besime thelbësore. Një nga personazhet kryesore, Gibreel Farishta, ka një sërë ëndrrash në të cilat bëhet adashi i tij, engjëlli Gibreel. Në këto ëndrra, ai ndeshet me një personazh tjetër qendror në mënyra që i bëjnë jehonë rrëfimit tradicional të Islamit për takimet e engjëllit me Muhamedin.

Rushdie zgjedh një emër provokues për Muhamedin. Në versionin e romanit, Profeti quhet Mahound – një emër alternativ për Muhamedin i përdorur ndonjëherë gjatë Mesjetës nga të krishterët që e konsideronin atë djall.

Për më tepër, Mahoundi i Rushdies vendos fjalët e tij në gojën e engjëllit Gibreel dhe u jep ndjekësve të tij dekrete që u shkojnë për shtat vetëm qëllimeve të tij egoiste. Edhe pse, në libër, shkruesi imagjinar i Mahound, Salman Persiani, refuzon vërtetësinë e recitimeve të Zotit të tij, ai i regjistron ato sikur të ishin të Zotit.

Në librin e Rushdie, Salman, për shembull, ia atribuon disa pasazhe aktuale në Kuran që i vendosin burrat “mbi gratë” dhe u japin burrave të drejtën të godasin gratë.

Nëpërmjet Mahound, Rushdie duket se hedh dyshime mbi natyrën hyjnore të Kuranit.

Sfidim i teksteve fetare?

Për shumë myslimanë, Rushdie, në ritregimin e tij imagjinar të lindjes së ngjarjeve kryesore të Islamit, nënkupton se, në vend të Zotit, Profeti Muhamed është vetë burimi i të vërtetave të shpallura.

Në mbrojtje të Rushdie, disa studiues kanë argumentuar se “tallja e tij e pandershme” synon të eksplorojë nëse është e mundur të ndahet fakti nga trillimi. Eksperti i letërsisë Greg Rubinson thekson se Gibreel nuk është në gjendje të vendosë se çfarë është e vërtetë dhe çfarë është një ëndërr.

Që nga botimi i “Vargjeve Satanike”, Rushdie ka argumentuar se tekstet fetare duhet të jenë të hapura për t’u sfiduar. “Pse nuk mund të debatojmë për Islamin?”, tha Rushdie në një intervistë të vitit 2015. “Është e mundur të respektosh individët, t’i mbrosh nga intoleranca, ndërkohë që të jesh skeptik për idetë e tyre, madje edhe t’i kritikosh me forcë”.

Megjithatë, kjo pikëpamje bie ndesh me mendimin e atyre për të cilët Kurani është fjala e Zotit.

Pas vdekjes së Khomeinit, qeveria e Iranit njoftoi në vitin 1998 se nuk do ta zbatonte fetvanën e tij ose nuk do të inkurajonte të tjerët ta bënin këtë. Rushdie tani jeton në Shtetet e Bashkuara dhe bën paraqitje të rregullta publike.

Megjithatë, 30 vjet më vonë, kërcënimet ndaj jetës së tij vazhdojnë. Edhe pse protestat masive kanë pushuar, temat dhe pyetjet e ngritura në romanin e tij mbeten shumë të debatuara./The Conversation – Bota.al

Magazinë

Spears vallëzon me këngën e Timberlake, shtohen shqetësimet për gjendjen e saj

Published

on

Videoja më e fundit e ikonës së pop-it, Britney Spears, në Instagram ka shtuar edhe më shumë shqetësimet e adhuruesve për mirëqenien e saj.

Këngëtarja e njohur si “Princesha e Pop-it”, ka publikuar një video ku shfaqej në varkë në mes të një deti, ka raportuar Page Six.

Ajo më pas ktheu kamerën nga një burrë, që ishte me gjasë kapiteni ose një udhëzues, dhe vazhdoi të fliste me të njëjtin theks.

“Unë dhe ky burrë jemi këtu në këtë ujë! Na shikoni! Më falni, jam një budallaqe”, dëgjohet të thotë ajo në video.

Burri buzëqeshi dhe iu përgjigj: “Është në rregull.”

Pasi ai u largua nga pamja, Spears vazhdoi: “Dje kemi notuar nën ujë..”, ndërkohë që burri filloi të thoshte diçka për “vendet e bukura”, por videoja u ndërpre.

Ky nuk është rasti i vetëm. Spears kishte përdorur të njëjtin theks edhe në një video të mëparshme ku vallëzonte në shtëpinë e saj në Kaliforni.

Admiruesit e saj janë shprehur shumë të shqetësuar.

 “Ajo me të vërtetë nuk është mirë!”, shkroi një komentues i shqetësuar.

Një tjetër pyeti: “O Zot, çfarë i ka ndodhur të gjorës Britney, a është ky çmimi i famës?”.

Spears u lirua më 2021 nga kujdestaria 13-vjeçare, e babait, e cilësuar si “abuzive”. Fansat frikësohen se dëmet mendore, emocionale dhe fizike që ajo pësoi gjatë atyre viteve mund të kenë lënë pasoja të përhershme.

Continue Reading

Magazinë

Julia Fox thotë se është penduar për ndërhyrjet estetike

Published

on

Julia Fox, e njohur më së shumti për rolin në Uncut Gems, ka folur hapur për ndërhyrjet plastike dhe mënyrën se si e sheh imazhin e saj sot.

Në një rrëfim të bërë së fundmi, ajo pranoi se pendohet për disa nga ndërhyrjet kozmetike që ka bërë, përfshirë botox-in, liposucsion-in (heqjen e yndyrës së tepërt nga zona të caktuara të trupi), rinoplastikën (ndërhyrja kirugjikale në hundë) dhe fasetat dentare.

Siç shpjegoi vetë, këto vendime nuk erdhën si pasojë e një nevoje personale, por ishin rezultat i një presioni të fortë shoqëror që e bindi se duhej të dukej vazhdimisht joshëse për meshkujt, në mënyrë që të “mbijetonte”.

“Kur shoh dikë që nuk ka bërë asnjë ndërhyrje në fytyrë apo trup, kam dëshirë të kthehem pas në kohë dhe të jem ai lloj personi. Isha e fiksuar pas idesë se duhej të isha joshëse për burrat që të ekzistoja në këtë botë,” u shpreh ajo.

Tani që është 35 vjeç, Fox thotë se nuk është më aq e fiksuar pas pamjes së jashtme. Edhe pse nuk përjashton mundësinë që në të ardhmen të konsiderojë kirurgjinë kozmetike, thekson se kjo nuk është përparësi në këtë moment të jetës. Ajo çfarë e shqetëson më shumë është transparenca në lidhje me procedurat. Aktorja foli për gratë që tregojnë ndërhyrjet që kanë bërë, duke thënë se transparenca ndihmon në krijimin e standardeve më realiste të bukurisë.

“Më pëlqen shumë kjo qasje. Duhet të jemi të sinqerta. Gratë shpesh i vendosin njëra-tjetrës standarde, dhe nëse nuk jemi të qarta, çfarë mesazhi u dërgojmë të gjitha vajzave që pyesin veten pse nuk duken kështu?”, u shpreh ajo, duke theksuar rëndësinë e përgjegjësisë që mbajnë figurat publike.

Fox nuk hezitoi të komentojë edhe për reagimet e ndara që ka marrë pamja e saj, ato flasin më shumë për perceptimet e të tjerëve sesa për të.

“Për mua, kjo thotë më shumë për ta, sesa për mua,” u shpreh ajo.

Continue Reading

Lifestyle

Si të kurseni para nga paga çdo muaj?

Published

on

Derisa rritemi, jemi të kushtëzuar të gjejmë një punë të mirë dhe të fitojmë një rrogë mujore. Kur zhvillojmë aftësi për të fituar para, ne nuk jemi të pajisur me mjetet dhe aftësitë se si të kursejmë para nga paga.

A zbrazet llogaria juaj bankare brenda pak ditësh nga marrja e pagës? A preokupoheni shpesh me mënyrën se si të kurseni para nga paga juaj çdo muaj?

Ky artikull ofron ide për fillimin e këtij udhëtimi drejt qëndrueshmërisë financiare.

Sa rrogë duhet të kurseni çdo muaj?

Sa më shumë të kurseni, aq më mirë është. Derisa nuk mund të bëni kompromis për nevojat thelbësore, ndjekja e rregullit 50-30-20 është një fillim i mirë. Sipas këtij rregulli: 50% e pagës suaj mund të shkojë për nevoja si qiraja, shërbimet komunale, transporti, ilaçet, sendet ushqimore dhe veshjet. Ju mund të buxhetoni 30% të pagës tuaj për dëshirat tuaja si vizitat në sallon, blerjet luksoze dhe pushimet e shtrenjta.

Ndërsa mund të mos kualifikohen si nevoja thelbësore, mund të jenë vendimtare për ndjenjën e mirëqenies dhe përmbushjes. Përdorni 20% të pagës për të ndërtuar kursime dhe investime. Derisa përparoni në rrugën e karrierës me të ardhura më të larta, rrisni përqindjen që shkon drejt kursimeve dhe investimeve, duke përshpejtuar rritjen e parave që kurseni.

Si të kurseni para nga paga juaj çdo muaj?

Kursimi nuk është shkencë e vështirë. Ndërtimi i zakoneve konstruktive është baza për të qenë më të përgjegjshëm në udhëtimin financiar. Krijimi i zakoneve ditore, mujore dhe vjetore mund të rrisë ndjeshëm kursimet e Ju ndihmoN të bënI jetë pa stres dhe financiarisht të qëndrueshme.

Ja disa hapa si të kurseni para nga paga çdo muaj

Bëni një plan buxhetor mujor

Shumë profesionistë vazhdojnë të pyesin si të kursejnë para nga paga  mujore. Hapi i parë është të identifikoni sa para mund t’ia dilni t’i vendosni në një anë çdo muaj për kursime. Krijimi i një buxheti mujor mund t’ju japë një kuptim realist të shpenzimeve tuaja. Ky hap do t’ju ndihmojë gjithashtu të kuptoni se sa shumë po shkon drejt nevojave, dëshirave, shlyerjes së borxhit dhe kursimeve.

Përcillni shpenzimet tuaja

Një hap tjetër kritik është të dini sa shpenzoni në çdo kategori çdo ditë. Shumat e vogla shtohen në shuma të mëdha. Mund të shkarkoni një aplikacion për gjurmimin e parave dhe të automatizoni ushtrimin tuaj për të treguar shpenzimet tuaja.

Duhet ta përditësoni një herë në ditë  . Gjatë kësaj periudhe, të dhënat e krijuara në aplikacion do t’ju japin njohuri nëse buxhetiduhet të rishqyrtohet.

Ju ndihmon të identifikoni fushat ku duhet të kontrolloni shpenzimet. P.sh mund të kuptoni se po shpenzoni më pak për fruta dhe shumë për të ngrënë jashtë. Korrigjimi i kursit është një pasojë e natyrshme.

 

Continue Reading

Magazinë

Vjen lajmi që të gjithë e kanë pritur, ja kur publikohet sezoni i pestë i Emily in Paris

Published

on

Fansat e serialit të famshëm më në fund kanë një datë për në kalendar: 18 dhjetori është dita kur sezoni i pestë i “Emily in Paris” do të publikohet në Netflix, duke sjellë sërish ngjyrat, modën dhe dramën që e kanë bërë këtë serial një hit global.

Këtë herë, historia e Emily-t do të marrë një kthesë të re dhe emocionuese, pasi ngjarjet do të zhvendosen nga Parisi magjepsës drejt Italisë së mrekullueshme. Pas hapjes së zyrës së re të agjencisë “Grateau” në Romë, Emily do të përballet me sfida dhe aventura të reja në qytetin e përjetshëm.

Magjia nuk ndalet këtu! Pjesë të xhirimeve janë realizuar edhe në Venecia, qyteti i dashurisë dhe romantikës, duke shtuar edhe më shumë hijeshi dhe elegancë në sezonin e ri. Sezoni i pestë pritet të përbëhet nga 10 episode, të cilat do të publikohen në platformën Netflix.

Ende nuk është konfirmuar nëse do të publikohen të gjitha njëkohësisht apo do të ndahen në pjesë, ashtu siç ndodhi me sezonin e kaluar.

Continue Reading

Të kërkuara