Lajmet

Pse vaksinat kundër COVID-19 kanë efekt të kufizuar?

Shkencëtarët thonë se nuk është e pazakontë që efikasiteti i vaksinave të bie me kalimin e kohës.

Published

on

Pas prezantimit të programit të vaksinimit masiv kundër COVID-19, u bë e qartë se efikasiteti i vaksinave nuk zgjat përgjithmonë.

Ndërkohë që diskutimet rreth dozave shtesë të vaksinave po vlojnë, ajo që dihet për kohëzgjatjen e imunitetit ndaj COVID-19, është ende duke u eksploruar.

Studimet imunologjike kanë dokumentuar një rënie të vazhdueshme të niveleve të antitrupave tek individët e vaksinuar.

Përcjellja afatgjate e pjesëmarrësve në provat e vaksinave, zbuloi një rrezik në rritje të të ashtuquajturave infeksione të përparuara dhe të dhënat shëndetësore nga vende të tilla si Izraeli, Mbretëria e Bashkuar dhe vende të tjera me një shkallë të lartë vaksinimi, tregojnë se vaksinat COVID-19 po humbasin fuqinë e tyre, të paktën kur bëhet fjalë për të luftuar përhapjen e infeksionit. Pse?

Në shembullin e vaksinës Pfizer, efektiviteti është më i fortë me 92.2 për qind, midis një jave dhe dy muaj pas marrjes së dozës së dytë. Me kalimin e kohës, efikasiteti bie për 6 për qind çdo dy muaj, sipas një studimi që përfshinte më shumë se 44,000 njerëz nga Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera. Pas katër deri në gjashtë muaj, efikasiteti vlerësohet në 84 për qind”, ka thënë shefi ekzekutiv i Pfizer, Albert Bourla ka transmetuar rrjeti televiziv amerikan CNBC.

“Kemi parë të dhënat nga Izraeli për rënien e imunitetit dhe statistikat që tregojnë rënie 100 për qind të mbrojtjes kundër shtrimeve në spital. Pas gjashtë muajsh, ajo bie në 90 deri në 80 për qind”, tha Bourla, duke shtuar se kompania është e bindur se doza e tretë do të rrisë përsëri imunitetin kundër variantit Delta.

Izraeli ka zbatuar programin më të shpejtë të vaksinimit në botë, që nga mesi i dhjetorit 2020. Gati 6 milionë nga gjithsej 9.3 milionë njerëz morën të paktën një dozë Pfizer, ndërsa gati 2.2 milionë morën një dozë të tretë në fund të gushtit. Por, në atë kohë filloi të regjistrohej një rritje e numrit të të infektuarve.

Si funksionojnë vaksinat?

Shumë shkencëtarë kanë thënë se nuk është e pazakontë që efikasiteti i vaksinave të bie me kalimin e kohës.

Në rastin e COVID-19, me kalimin e kohës është bërë e qartë që antitrupat që merren përmes vaksinimit më dobët i njohin variantet e virusit SARS-Cov-2 në krahasim me llojin fillestar që shkakton pandeminë.

Megjithatë, mbetet e paqartë se deri në çfarë mase dhe nëse mekanizmat mbrojtës të sistemit imunitar që mbrojnë njerëzit e vaksinuar nga format e rënda të sëmundjeve, shtrimi në spital dhe vdekja, bien gjithashtu.

“Gjërat po zbehen, por jo në mënyrë të barabartë”, thotë Nicole Doria-Rose, një imunologe në Institutin Kombëtar të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive të Shteteve të Bashkuara në Bethesda, në shtetin e Merilendit, shkruan revista Nature.

“Antitrupat ‘neutralizues’ që mund t’i hasin viruset para se të infiltrojnë qelizat, mund të mos kenë fuqi të lartë të qëndrueshmërisë. Niveli i këtyre molekulave zakonisht rritet pas vaksinimit, dhe pastaj ulet me shpejtësi gjatë muajve të mëvonshëm. Kështu funksionojnë vaksinat”, thekson Doria-Rose.
Jetëgjatësia e përgjigjes së qelizave imunitare

Por, përgjigjet e imunitetit të qelizave janë afatgjata. Jennifer Gommerman, imunologe në Universitetin e Torontos në Kanada, shpjegon: “Imuniteti qelizor do t’ju mbrojë nga sëmundjet”.

Qelizat B të kujtesës, të cilat mund të aplikojnë shpejt më shumë antitrupa në rast të ekspozimit të përsëritur ndaj virusit, kanë tendencë të mbahen, përfshirë qelizat T, të cilat mund të sulmojnë qelizat tashmë të infektuara. Qelizat B dhe T sigurojnë një masë shtesë të mbrojtjes, nëse SARS-CoV-2 kalon përmes vijës së parë të mbrojtjes së trupit, shpjegon revista Nature.

Kur kërcënimi i infeksionit në trup kalon, përgjigja imune zvogëlohet – qelizat B dhe T nuk duhet të jenë më në gjendje gatishmërie dhe ato fillojnë të vdesin. Niveli i antitrupave, i cili është më së lehti për t’u matur, bie gjatë disa muajve derisa të rrafshohet.

Këto procese që ndodhin në trup janë normale, ka thënë për gazetën The Atlantic, Deepta Bhattacharya, një imunologe nga Universiteti i Arizonës.

“Në fillim keni një ngritje të madhe dhe më pas një rënie”, ka thënë Bhattacharya.

Arsyeja për këtë është se nëse organizmi nuk e zvogëlon përgjigjen imune ndaj ndonjë patogjeni që has dhe vazhdon të grumbullojë antitrupa, ai do të kishte shpërthyer prej kohësh.

Gjithashtu, përpjekja për të mbajtur një rezervuar kaq të madh të imunitetit do të “kërkonte shumë energji – madje as që di se ku t’i mbanit të gjitha ato qeliza”, thotë Marion Pepper, një imunologe në Universitetin e Uashingtonit.

Nivelet e antitrupave do të bien në muajt pas vaksinimit ose infeksionit, por kjo nuk do të thotë se ato do të bien në zero, tha Bhattacharya. Edhe pse shumica e qelizave B vdesin, disa mbeten në palcën e eshtrave dhe lëshojnë molekula që luftojnë në nivele më modeste viruset, por ende në nivele që mund të shënohen.

Memoria e qelizave imune

Edhe pse jeta e qelizave B me jetë të gjatë mund të ndryshojë, disa studime kanë sugjeruar se këto qeliza janë të afta të mbijetojnë për dekada si fabrika antitrupash. Qelizat e tjera imune, qelizat B të kujtesës, qarkullojnë në të gjithë trupin si agjentë të fjetur që janë gati të vazhdojnë të prodhojnë antitrupa sa herë që të jetë e nevojshme.

Të gjitha këto qeliza B mund të vazhdojnë të zgjerohen dhe të rrisin aftësinë e tyre për të shkatërruar virusin, me muaj pasi vaksina ose patogjeni largohet nga trupi, në një formë të përshpejtuar të zhvillimit të antitrupave.

“Cilësia e antitrupave në trup përmirësohet me kalimin e kohës”, ka theksuar Bhattacharya për gazetën The Atlantic. “Duhen shumë më pak prej tyre për t’ju mbrojtur”, ka theksuar ai.

Në një prej studimeve afatgjata, e cila ka shqyrtuar njëkohësisht tri shtylla të sistemit të imunitetit – antitrupat, qelizat B dhe qelizat T – studiuesit zbuluan se vaksinimi stimulon imunitetin qelizor të qëndrueshëm.

Numri i qelizave B të kujtesës vazhdon të rritet për të paktën gjashtë muaj dhe me kalimin e kohës ato bëhen më të mira në luftën kundër virusit. Numri i qelizave T mbetet relativisht i qëndrueshëm.

“Pra, ju keni këtë rezervë”, thotë John Wherry, një imunolog në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Pensilvanisë Perelman në Filadelfia, i cili drejtoi studimin.

“Antitrupat qarkullues mund të jenë në rënie, por sistemi juaj i imunitetit është i aftë të bëhet gati për veprim përsëri shpejt”, ka thënë Wherry./TopChannel

Aktualitet

UBT hap thirrjen për punime shkencore në Konferencën Ndërkombëtare MBE 2025

Published

on

UBT ka kënaqësinë t’ju ftojë të merrni pjesë në Konferencën Ndërkombëtare mbi Menaxhimin, Biznesin dhe Ekonominë (MBE) 2025, pjesë e edicionit të 14-të të Konferencës Ndërkombëtare të UBT-së për Biznes, Teknologji dhe Inovacion.

Kjo konferencë ndërkombëtare, e rishikuar nga ekspertë (peer-reviewed), mirëpret punime nga studiues, akademikë, studentë pasuniversitarë, kandidatë për doktoraturë, hulumtues të rinj dhe profesionistë të industrisë. Qëllimi kryesor është të promovojë shkëmbimin e njohurive, ideve dhe përvojave inovative në fushat e Menaxhimit, Biznesit dhe Ekonomisë.

Programi i konferencës përfshin:

  • Sesione prezantimi të punimeve shkencore,
  • Diskutime paneli me akademikë dhe ekspertë të njohur ndërkombëtarisht,
  • Ngjarje sociale për mundësi rrjetëzimi dhe bashkëpunimi.

Temat kryesore të këtij viti përfshijnë:

  • Ekonomia dhe Financa Ndërkombëtare – Analiza e tregjeve globale, politika ekonomike, investimet ndërkombëtare.
  • Sipërmarrësi dhe Inovacioni – Strategji për ndërmarrësi të suksesshme, zhvillimi i produkteve dhe shërbimeve inovative.
  • Informatika e Biznesit dhe Marketingu Digjital – Teknologjitë digjitale, transformimi i biznesit, marketingu në epokën digjitale.
  • Zhvillimi i Qëndrueshëm dhe Objektivat Globale – Praktikat e qëndrueshme, ndikimi social dhe ekonomiko-mjedisor i aktiviteteve të biznesit.

Afatet e rëndësishme:

Dorëzimi i abstrakteve dhe punimeve: elektronikisht në [email protected]

Continue Reading

Lajmet

​Genc Nuza delegohet nga UEFA në Conference League

Published

on

UEFA ka deleguar gjyqtarin nga Kosova, Genc Nuza, për të gjykuar një ndeshje në fazën e grupeve të UEFA Conference League.

Ai do të jetë në krye të sfidës mes Lausann-Sport dhe Breidablik, që zhvillohet më 2 tetor 2025 nga ora 18:45, në stadiumin “Stade De La Tuilière” në Lausanne.

Nuzës do t’i asistojnë gjyqtarët anësorë Fatlum Berisha dhe Bujar Selimaj, ndërsa gjyqtar i katërt është caktuar Erdall Zasella.

Në dhomën e VAR-it do të jenë Dardan Çaka si gjyqtar kryesor dhe Visar Kastrati si AVAR.

Ky delegim konsiderohet një tjetër dëshmi e profesionalizmit dhe besimit që UEFA ka në arbitrët nga Kosova, të cilët prej vitesh po përfaqësojnë me sukses futbollin kosovar në arenën ndërkombëtare.

FFK është shprehur e bindur se ata edhe kësaj radhe do ta përfaqësojnë me nder dhe dinjitet futbollin në arenën evropiane./S.K/KP/FFK

Continue Reading

Lajmet

​Roma synon të rinovojë kontratën e Paulo Dybala-s

Published

on

Roma po përgatit hapat e parë për rinovimin e kontratës së Paulo Dybala-s, ndërkohë që sulmuesi argjentinas pritet të rikthehet së shpejti në fushë.

Drejtuesit Frederic Massara dhe Stefano Ranieri po shqyrtojnë mundësinë e një marrëveshjeje të re, e cila do t’i lejonte Dybala-s ta mbyllte karrierën te Giallorossët.

Megjithatë, kontrata e re pritet të përfshijë një pagë më të ulët se aktualja.

Diskutimet paraprake me përfaqësuesit e lojtarit pritet të nisin gjatë këtij muaji, ndërsa qëllimi i klubit është ta mbajë argjentinasin për një kohë të gjatë në “Olimpico”, thotë “Corriere dello Sport”. /S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Covey për incidentet: Asnjë prej aktiviteteve nuk lidhen drejtpërdrejt me Thaçin

Published

on

By

Jock Covey, i cili ka shërbyer si zëvendës i përfaqësuesit special të sekretarit të OKB-së, Bernard Kushner, po e vazhdon dëshminë e tij në rastin gjyqësor ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit pranë Dhomave të Specializuara të Kosovës në Hagë.

Gjatë dëshmisë së tij sot, më 1 tetor, pati edhe pjesë të seancën që kaluan në sesion privat. Në seancë të hapur, dëshmitari tha se deklaratat e tij që kanë të bëjnë me incidentet e pretenduara të UÇK-së, kanë të bëjnë vetëm me vlerësimet e tyre lidhur me rolin e Thaçit.

Ai theksoi se asnjë prej këtyre incidenteve nuk lidhen drejtpërdrejt me Hashim Thaçin.

Dëshmia ime, deklarata ime ka të bëjë me vlerësimet tona lidhur me rolin që ka luajtur zotëri Thaçi, rol të hamendësuar apo real, lidhur me këto incidente. Pra, deklarata ime tregon kryesisht gjykimin tonë lidhur me autoritetin që ka pasur ai për individë të cilët është provuar apo jo që kanë kryer këto krime. Sipas mendimit tim, asnjë prej këtyre aktiviteteve nuk ndërlidhet në mënyrë të drejtpërdrejt me zotëri Thaçin apo asnjë prej tyre si të thuash kundërshton mënyrën se si ne kemi arritur në gjykimin që kemi arritur. Pra unë nuk mendoj që ju e keni sqaruar këtë çështje duke përsëritur raportin lidhur me këto incidente gjatë gjithë kohës”, tha Covey.

Jock Covey tha se nuk e di se kush kanë qenë themeluesit e UÇK-së dhe as cili ishte roli i Thaçit në Rambuje.

Nga historia e di se në përfundim të Rambujesë ai [Thaçi] ishte caktuar të ishte kryeministër i qeverisë së përkohshme. Unë siç e thash, isha i përfshirë në një projekt tjetër në universitet, kështu që nuk e di se në çfarë cilësie ishte ftuar apo cili ishte roli që ka luajtur gjatë diskutimeve të brendshme të mbajtura në Rambuje”, tha ai.

Video 10.28

Prokurorja: A keni pasur dijeni kush kanë qenë themeluesit e UÇK-së?

Dëshmitari: Jo.

Prokurorja: A keni pasur njohuri lidhur me rolin e LPK-së për krijimin e UÇK-së?

Dëshmitari: Jo.

Prokurorja: A keni pasur dijeni se kë e ka caktuar LPK-ja si përgjegjës për ta ndërtuar UÇK-në?

Dëshmitari: Jo.

Prokurorja: A e keni lexuar aktakuzën në këtë çështje?

Dëshmitari: Nuk e kam lexuar.

Prokurorja: Pra ju nuk e dini cilat krime janë pjesë e akuzave në këtë çështje gjyqësore?

Dëshmitari: E saktë. Por besoj jam këtu për të folur për përgjegjësinë.

Prokurorja: Raporti i Departamentit të shtetit për Serbinë dhe Malin e Zi për të drejtat e njeriut më 1998, është përgatitur në janar 1999. Këtu thuhet elementë të UÇK-së kanë kryer vrasje, kanë qenë përgjegjës për zhdukjet, kanë rrëmbyer dhe mbajtur në ndalim policë serbë dhe civilë serbë e shqiptarë, ata që dyshoheshin se ishin besnikë ndaj qeverisë së Serbisë…A janë këto lloj raportimesh për të cilat ju keni pasur në dijeni?

Dëshmitari: Këtë dokument konkret nuk e kam parë kurrë. Praktikat e përshkruara në këtë paragraf “ishin diçka që e dinin të gjithë”, por nuk kam qenë i përfshirë në procesin e dokumentit të rasteve konkrete, individuale… Siç e thash, ky lloj raportimi ishte i përhapur por po e përsëris, jam i shqetësuar nëse kjo ka ndonjë lidhje me përfundimet që unë kam shprehur në deklaratë…Si diplomat, diplomati ka vetëm integritetin dhe kredibilitetin për të ofruar dhe më duket sikur kjo po kundërshtohet në bazë të cilën nuk e kuptoj.

Më tej prokurorja e pyeti atë lidhur me KFOR-in gjerman ndërsa e paraqiti një dokument në gjuhën gjermane.

“Kontingjenti i KFOR-it gjerman ka për detyrë ndër të tjera që të ndalojë kriminelët dhe t’i mbaj në ndalim, me përjashtim të anëtarëve të kontingjenteve ndërkombëtare për të siguruar rendin publik, në kuadër të rendit publik, për të parandaluar krime të mëtutjeshme dhe nëse është e nevojshme, të ndihmojë ndjekjen penale të kryesve të këtyre veprave. Trupat e KFOR-it gjerman do të arrestojnë persona që dyshohet se kanë kryer vepra të rënda penale, një krim apo vepër penale të një natyre të rëndë të cilët janë kapur në flagrancë ose ishin duke e kryer këtë vepër penale. Ata mund të ndalohen pa urdhër gjykate derisa të caktohet një gjykatës nga prania e sigurisë civile”, lexoi prokurorja ndërsa e pyeti dëshmitarin a ka qenë kjo pjesë e detyrave të KFOR-it në atë kohë apo jo?

Nuk mendoj se është përshkrim i saktë kjo që pamë. Ka kaluar shumë kohë dhe gjermanishten nuk e njoh mirë por nuk mendoj se përkthimi është i saktë. Nuk do të thotë arrestim por ndalim, të ndalosh një person. Ky është një dokument i përgatitur nga kontingjenti gjerman, as nga selia e NATO-s, as nga komanda qendrore e Jackson. Secili prej kontigjentëve, kishte disa autonomi, disa kishin më shumë se të tjerët. Francezët njiheshin që ishin shumë autonom në llojin e tyre, edhe amerikanët po ashtu autonomë, gjermanët nuk e kundërshtonin autoritetin qendror por askush nuk e shikonte çka bënin nga qendra. Prandaj më duket se është tepruar pak në përshkrimet që janë bërë kur flitet për detyrimet e forcave ushtarake sa u takon vepriomtarive kriminale”, tha ai.

Më pas pati ndërhyrje nga gjykatësi Fergal Gaynor.

Gjykatësi: Që ta kuptoj unë këto pyetje kanë për synim të vërtetojnë se KFOR-i në fakt ka ndaluar persona në praktikë, për vepra të rënda penale.

Prokurorja: Jo, është me gjerë, është për të kuptuar mënyrën si e kanë ushtruar mandatin e tyre.

Gjykatësi: Pra ju po vini në pikëpyetje besueshmërinë e dëshmitarit apo po nxjerrni dëshmi për të mbështeture argumentet tuaja?

Prokurorja: Po përpiqem të kuptoj çfarë ka thënë dëshmitari në deklaratën e vetë.

Gjykatësi: Sepse më duket mua që ju po përpiqeni të përcaktoni se KFOR ka pasur mundësi të ndalonte persona për vepra të rënda penale.

Prokurorja: Nuk jam fokusuar tek mandati i KFOR-it, jam fokusuar te mënyra si është zbatuar.

Më pas seanca vazhdoi private, për t’u kthyer publike pas pushimit të drekës.

Dëshmia e Jock Covey vjen pasi në gjykatore u dëgjuan dëshmia e ish-sekretarit amerikan të Shtetit, James Rubin, ajo e ish-këshilltarit ligjor të ekipit të Kosovës në Rambuje, si dhe dëshmia e ish-diplomatit britanik John Stewart Duncan.

Paraqitja e provave të mbrojtjes nisi më 15 shtator. Mbrojtja e Thaçit ka planifikuar t’i sjell 11 dëshmitarë në tërësi, pas së cilëve pritet të dëshmojnë dy të tjerë të thirrur nga mbrojtja e Jakup Krasniqit.

Paraqitja e provave të mbrojtjes pritet të përfundojë deri në mesin e nëntorit, ndërkaq, turpi gjykues pret që ekipet mbrojtëse të dorëzojnë shkresat përfundimtare deri më 22 dhjetor të këtij viti.

Hashim Thaçi, Kadri Veseli, Jakup Krasniqi e Rexhep Selimi akuzohen për krime të pretenduara të luftës. Ata ndodhen në paraburgim prej nëntorit të vitit 2020./D.B/KP

Continue Reading

Të kërkuara