Akullnajat zvicerane, të prekur rëndë nga ngrohja globale, kanë humbur rreth 25% të vëllimit të tyre gjatë dekadës 2015-2025, sipas një studimi të publikuar nga rrjeti zviceran i monitorimit të akullnajave Glamos.

Kjo tregon një përshpejtim të shkrirjes së tyre krahasuar me dekadat e mëparshme: 17% humbje në vitet 2010-2020, 14% në vitet 2000-2010 dhe 10% në vitet 1990-2000.

Dimri me reshje të ulëta bore e valët e nxehtësisë gjatë gushtit kontribuan në humbjen e 3% të vëllimit të akullnajave vetëm këtë vit.

Matjet u kryen në 20 akullnaja, duke ofruar pasqyrë për të gjitha 1.400 formacionet akullnajore në Zvicër. Matthias Hus, drejtor i Glamos, thekson: “Për rreth 20 vjet, të gjitha akullnajat zvicerane kanë humbur akull dhe shkalla po përshpejtohet.” Akullnajat janë jetike për furnizimin me energji hidroelektrike dhe ujë të pijshëm, ndaj shkrirja e tyre ka pasoja të mëdha mjedisore dhe ekonomike.

Zvicra është e prekur nga ngrohja globale, e cila është dyfish më e lartë se mesatarja globale, sipas Zyrës Federale Zvicerane për Meteorologji dhe Klimatologji. Nëse emetimet e CO₂ vazhdojnë në nivelet aktuale, të gjitha akullnajat zvicerane, që përbëjnë më shumë se gjysmën e vëllimit të mbetur të akullnajave alpine – mund të shkrijnë deri në fund të shekullit.

Që nga fillimi i viteve 1970, më shumë se 1.100 akullnaja zvicerane janë zhdukur. Tërheqja e tyre jo vetëm që zvogëlon furnizimin me ujë të ëmbël për Evropën, por destabilizon malet, duke rritur rrezikun e shembjeve të shkëmbinjve e akullit, siç ndodhi në fshatin Blatten vjet.

Deri në fund të 2025, vëllimi i akullit në akullnajat zvicerane pritet të jetë 45,1 kilometra kub, 30 kilometra kub më pak se në vitin 2000, ndërsa sipërfaqja do të ketë rënë me 30%, duke arritur në 755 kilometra katrorë.

Edhe pse qershori i këtij viti ishte i dyti më i ngrohtë i regjistruar ndonjëherë dhe gushti solli valë tjetër të nxehtësisë, temperaturat më të ulëta në korrik dhe reshjet e borës në lartësitë mbi 2.500 metra ndihmuan që humbja e akullit të mos ishte më e madhe se mesatarja e periudhës 2010-2020. /A.Z/UBT News/

Shkencëtarët amerikanë kanë bërë përparime të rëndësishme drejt zhvillimit të trajtimeve të reja kundër tullacisë dhe alopecisë, duke tejkaluar opsionet aktuale që vetëm ngadalësojnë humbjen e flokëve.

Në Universitetin e Kalifornisë, Irvine (UCI), është zbuluar një molekulë e quajtur SCUBE3, e cila arrin të aktivizojë qelizat staminale të folikulave të flokëve, duke nxitur rritjen e tyre.

Testimet e para janë kryer si tek minjtë, ashtu edhe në lëkurë njerëzore të transplantuar, duke dhënë rezultate premtuese.

Një vit më vonë, studiues nga Universiteti i Kalifornisë në Los Anxhelos (UCLA) prezantuan një tjetër molekulë inovatore, të quajtur PP405.

Kjo substancë ka treguar aftësinë për të “zgjuar” folikulat e flokëve brenda vetëm një jave, përmes aplikimit topik në lëkurë njerëzore.

Sipas “News-Medical”, risia e këtyre zbulimeve qëndron në faktin se ato nuk kufizohen vetëm në ngadalësimin e rënies së flokëve, por riaktivizojnë ciklin biologjik të rritjes së tyre – një qasje krejtësisht e re në këtë fushë.

Ekspertët paralajmërojnë se trajtimet duhet të kalojnë përmes provave të gjera klinike përpara se të bëhen të disponueshme për publikun.

Nëse këto teste rezultojnë të suksesshme, mjekësia mund të jetë pranë një epoke të re në luftën kundër tullacisë. /A.Z/UBT News/

Edhe pse uji konsiderohet si një nga faktorët kryesorë për humbjen e peshës, ekzistojnë edhe pije të tjera që mund të jenë po aq ose më efektive për djegien e dhjamit dhe përshpejtimin e metabolizmit.

Rekomandohet të konsumohen të paktën dy litra ujë në ditë, por një pjesë e kësaj sasie mund të zëvendësohet me pije që jo vetëm hidratojnë, por edhe mbështesin procesin e dobësimit.

Më poshtë janë katër alternativa të dobishme e të shijshme ndaj ujit të zakonshëm – të cilat duhet të merren si shtesë, jo si zëvendësim i tij:

Kokteji i proteinave – Proteinët janë thelbësore për ruajtjen e masës muskulore gjatë rënies në peshë. Një koktej proteinash ofron një mënyrë praktike për të shtuar proteinat, për të ulur ndjenjën e urisë dhe për të nxitur djegien e dhjamit.

Kafeja – Konsumi i moderuar ndihmon në kontrollin e oreksit dhe në rritjen e shpenzimit të kalorive. Kafeina përshpejton metabolizmin, jep energji dhe përmirëson qëndrueshmërinë fizike, sidomos kur konsumohet para stërvitjes.

Çaji me xhenxhefil – Xhenxhefili nxit metabolizmin, përshpejton djegien e dhjamit dhe krijon ndjesi ngopjeje. Përveç kësaj, ai ka veti anti-inflamatore dhe përforcon sistemin imunitar, duke e bërë çajin me xhenxhefil një ndihmës të vlefshëm në procesin e dobësimit.

Uji me limon – I freskët dhe i lehtë, stimulon tretjen, redukton fryrjen dhe nxit hidratimin. Është një zëvendësues i shkëlqyer për pijet e gazuara dhe lëngjet e ëmbla. /A.Z/UBT News/

Melanoma është forma më e rrezikshme e kancerit të lëkurës, që lind nga melanocitet, qelizat që prodhojnë pigmentin e lëkurës sonë.

Shumë njerëz nuk e dinë se disa faktorë që duken të padëmshëm mund të ndikojnë në shfaqjen e këtij kanceri. Disa prej tyre janë:

Vera e bardhë

Një studim i publikuar në Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention tregon se konsumimi i një gote vere të bardhë në ditë e rrit me 13% rrezikun për zhvillimin e melanomës. Shkaku lidhet me enzimen acetaldehyde, e cila dëmton ADN-në. Kjo substancë gjendet në pijet alkoolike, por në sasi më të lartë tek vera. Autori i studimit, Eunyoung Cho, sugjeron që personat me faktorë të tjerë risku për melanomë të kufizojnë përdorimin. Një alternativë më e sigurt është ajo e kuqe, e pasur me antioksidues që ndihmojnë në mbrojtjen e qelizave.

HPV (Papillomavirusi i njeriut)

Sipas një hulumtimi, infeksioni me HPV është i lidhur me përhapjen e karcinomës skuamoqelizore, një tjetër lloj kanceri i lëkurës, i ndryshëm nga melanoma.

Trashëgimia gjenetike dhe flokët e kuq

Individët me flokë të kuq mbartin një gjen që e shton rrezikun për kancer të lëkurës, sidomos të lidhur me ekspozimin ndaj diellit. Ky gjen ka efekt të krahasueshëm me 20 vite qëndrimi nën rrezet e diellit. Një studim i botuar në Nature Communications tregon se edhe nëse ju vetë nuk keni flokë të kuq, por dikush në familjen tuaj i ka, rreziku juaj për dëmtime gjenetike nga dielli rritet me 42%.

Lëngjet e qitros (citrus)

Konsumimi i më shumë se një gote (rreth 1.6 herë në ditë) me lëng portokalli ose grejpfruti lidhet me rritje prej 36% të rrezikut për melanomë. Kjo lidhet me përbërësit psoralen e furocoumarin, që e bëjnë lëkurën më të ndjeshme ndaj rrezeve të diellit. /A.Z/UBT News/