

Published
4 years agoon
By
UBT newsGerontologjia, studimi i plakjes, është një shkencë relativisht e re që ka bërë përparim të jashtëzakonshëm gjatë 30 viteve të fundit.
Në të kaluarën, shkencëtarët kërkuan një teori të vetme që shpjegonte plakjen, por kanë kuptuar se plakja është një ndërveprim kompleks i gjenetikës, kimisë, fiziologjisë dhe sjelljes. Tani ka dhjetëra teori të plakjes për të shpjeguar këtë fakt të pashmangshëm të të qenit njerëzor.
Teoritë e programuara të plakjes
Teoritë e programuara pohojnë se trupi i njeriut është krijuar për t’u plakur dhe se ka një afat kohor të caktuar biologjik që trupat ndjekin. Të gjitha këto teori ndajnë idenë se plakja është e natyrshme dhe e “programuar” në trup.
Ekzistojnë disa teori të ndryshme të programuara të plakjes:
Teoria e programuar e jetëgjatësisë është ideja se plakja shkaktohet nga disa gjene që ndizen dhe fiken me kalimin e kohës.
Teoria endokrine është ideja që ndryshimet e rregullta në hormone kontrollojnë plakjen.
Teoria imunologjike thotë se sistemi imunitar është programuar të bjerë me kalimin e kohës, duke i bërë njerëzit më të ndjeshëm ndaj sëmundjeve.
Teoritë e gabimit të plakjes
Teoritë e gabimit pohojnë se plakja shkaktohet nga dëmtimi mjedisor në sistemet e trupit, i cili grumbullohet me kalimin e kohës.
Ekzistojnë disa teori gabimesh të plakjes:
-Teoria e konsumit pohon se qelizat dhe indet thjesht konsumohen.
-Teoria e shkallës së të jetuarit është ideja se sa më shpejt një organizëm të përdorë oksigjenin, aq më e shkurtër jeton.
-Teoria e ndërlidhjes thotë se proteinat e ndërlidhura grumbullohen dhe ngadalësojnë proceset e trupit.
-Teoria e radikaleve të lira pohon se radikalet e lira në mjedis shkaktojnë dëme në qeliza, të cilat përfundimisht dëmtojnë funksionin e tyre.
-Teoria e dëmtimit somatik të ADN-së është ideja që mutacionet gjenetike shkaktojnë mosfunksionim të qelizave.
Teoria gjenetike e plakjes
Studimet kanë treguar se gjenetika mund të luajë një rol të madh në plakje. Në një studim, kur studiuesit hoqën qelizat që përmbajnë gjene të caktuara nga organet e minjve, ata ishin në gjendje të zgjasnin jetëgjatësinë e kafshëve deri në 35%. Kuptimi i këtyre eksperimenteve për njerëzit nuk dihet, por studiuesit mendojnë se gjenetika është përgjegjëse për shumë ndryshime në plakjen e njerëzve.
Disa koncepte kryesore në gjenetikë dhe plakje përfshijnë:
-Gjenet e jetëgjatësisë janë gjene specifike që ndihmojnë një person të jetojë më gjatë.
-Plakja e qelizave është procesi me të cilin qelizat përkeqësohen me kalimin e kohës.
-Telomeret janë struktura në fund të ADN-së që përfundimisht janë varfëruar, duke rezultuar në qelizat që pushojnë së shumuari.
-Qelizat staminale janë qeliza që mund të bëhen çdo lloj qelize në trup dhe premtojnë të riparojnë dëmet e shkaktuara nga plakja.
Lajmet
Irlanda e Veriut triumfon ndaj Maltës në kualifikuese të Botërorit 2026
Published
12 hours agoon
September 5, 2025By
UBT News
Një fitore miqësore 3-0 ndaj Maltës erdhi nga Irlanda e Veriut në kualifikuese të Kupës së Botës 2026, ku Jordan Jones, Gavin Whyte dhe Ali McCann shënuan në Austri.
Pjesa më e madhe e ndeshjes u zhvillua në një mënyrë tipike miqësore të fundsezonit dhe nuk pati lojtarë që të spikasnin gjatë gjithë 90 minutave.
Dallasi arriti një fitore si kapiten i Irlandës së Veriut në mungesë të Steven Davis dhe kjo është një përvojë jetësore për lojtarin në formë të mirë të Leeds.
Jones shfrytëzoi mbrojtjen e dobët për të shënuar një gol të hershëm përpara se Josh Magennis të shihte penalltinë e tij të pritej nga portieri i Maltës, Henry Bonello, në një pjesë të parë kryesisht të çrregullt.
Irlanda e Veriut u përmirësua në pjesën e dytë me dy gola në tre minuta.
Fitorja në 90 minuta më në fund erdhi për trajnerin e Irlandës së Veriut, por ishte e pakëndshme ta shikoje në pjesën e parë pavarësisht golit të hershëm.
Pasimi i gabuar i Ferdinando Apap i dha mundësinë Jones dhe anësori i Rangers e shfrytëzoi me një gjuajtje të ulët që e rrëzoi Bonellon përpara se të fluturonte drejt portës.
Bonello u ul për të pritur penalltinë e Magennis në minutën e 21-të – e akorduar për faullin e Kurt Shaw ndaj Whyte – dhe humbja e penalltisë përmblodhi një fillim të vështirë prej 45 minutash nga Irlanda e Veriut.
Malta hyri në ndeshje 127 vende poshtë kundërshtarëve të saj në renditjen botërore, por ata e kaluan pjesën e parë me Joseph Mbong dhe Luke Montebello që u afruan shumë.
Irlanda e Veriut kishte më shumë shpejtësi dhe vendosmëri në rifillimin e ndeshjes dhe Whyte shënoi me shpejtësi nga një pasim i Stuart Dallas për ta bërë rezultatin 2-0 pas 53 minutash.
Pastaj u pasua shpejt nga numri tre, pasi McCann u kap nga Paddy McNair dhe ai dha një gjuajtje të shkathët përtej Bonellos për ta çuar ndeshjen përtej një skuadre të Maltës që po shkatërrohej./S.K/BBC/
Lajmet
Sulm në parkingun e kopshtit në Vushtrri dhe arsenal armësh në shtëpi, një muaj paraburgim për dy persona
Published
12 hours agoon
September 5, 2025By
UBTnews
Prokuroria Themelore në Mitrovicë ka paraqitur kërkesë për caktimin e masës së paraburgimit në Gjykatën Themelore në Mitrovicë – Dega në Vushtrri, ndaj të dyshuarve K.M. dhe K.M., për shkak të dyshimit të bazuar se kanë kryer disa vepra penale.
Të dyshuarit ngarkohen me veprat penale: “Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve”, si dhe “Përdorimi i armës apo mjetit të rrezikshëm”, ndërsa njëri prej tyre, K.M., dyshohet gjithashtu për veprën penale “Lëndimi i rëndë trupor”.
Sipas Prokurorisë, ngjarja ka ndodhur më 20 maj 2025, rreth orës 08:55, në parkingun e një kopshti fëmijësh në Vushtrri, ku i dyshuari K.M., së bashku me persona të tjerë, e kanë sulmuar fizikisht të dëmtuarin L.O., në momentin që ai po zbriste nga automjeti për të shoqëruar vajzën në kopsht.
Sipa sprokurorisë, sulmi është kryer me një shufër metalike, duke i shkaktuar viktimës lëndime të rënda në kokë, këmbë dhe pjesë të tjera të trupit.
Pas sulmit, të dyshuarit janë larguar nga vendi i ngjarjes me motoçikleta.
Gjatë bastisjes së shtëpisë së të dyshuarve në fshatin Ropicë të Vushtrrisë, janë sekuestruar elektroshokë, sprej, telefona mobil, si dhe një sasi e konsiderueshme armësh dhe municioni, përfshirë armë të gjata dhe të shkurtra, snajperë, pistoleta me silenciatorë. Në telefonat e të dyshuarve janë gjetur video dhe fotografi ku ata shihen duke përdorur armë, përfshirë edhe një imazh ku njëri prej tyre shihet duke shënjestruar një automjet të policisë me revole.
Gjykata Themelore në Mitrovicë – Dega në Vushtrri ka aprovuar kërkesën e Prokurorisë dhe ka caktuar masën e paraburgimit prej një muaji ndaj të dyshuarve K.M. dhe K.M./D.B/KP
Lajmet
Lautaro tejkalon Maradonën me gola për Argjentinën
Published
12 hours agoon
September 5, 2025By
UBT News
Kapiteni i Interit, Lautaro Martinez, shënoi si zëvendësues për Argjentinën në fitoren 3-0 ndaj Venezuelës mbrëmë, duke tejkaluar Diego Armando Maradonën dhe duke u bërë golashënuesi i pestë më i mirë me ekipin kombëtar.
Lautaro Martinez kontribuoi në fitoren 3-0 të Argjentinës ndaj Venezuelës mbrëmë, duke shënuar vetëm dy minuta pas futjes së tij nga stoli në pjesën e dytë.
Kapiteni i Nerazzurrëve gjeti rrjetën me një gjuajtje me kokë, duke shënuar golin e tij të 33-të ndërkombëtar dhe duke tejkaluar legjendën e Argjentinës dhe Napolit , Maradonën, i cili kishte shënuar 32 gola.
Siç e vuri në dukje me krenari Interi në faqen e tyre të internetit, vetëm Lionel Messi (114 gola), Gabriel Omar Batistuta (55), Sergio Agüero (41) dhe Hernan Crespo (35) kanë shënuar më shumë gola për Argjentinën sesa Lautaro./S.K/KP/
Lajmet
Gjykata Kushtetuese vendos masë të përkohshme, s’ka mandatar për Qeverinë deri më 30 shtator
Published
13 hours agoon
September 5, 2025By
UBTnews
Gjykata Kushtetuese ka nxjerrur aktgjykimin në lëndën e parashtuar nga deputetës e Listës Serbe për ‘masë të përkoheshme’ rreth veprimeve të mëtejme të Kuvendit të Kosovës.
Gjykata vlerëson se kjo ndërhyrje është e nevojshme për të shmangur “rreziqe ose pasoja të pariparueshme” dhe se miratimi i saj është në “interes publik”.
Po ashtu, Gjykata thekson se kjo masë nuk paragjykon përmbajtjen përfundimtare të çështjes që është ende në shqyrtim.
VENDIMI I GJYKATËS:
Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës, në mbështetje të nenit 116 (2) të Kushtetutës, të nenit 27 të Ligjit dhe rregullat 44, 45, 46 (2) dhe 48 (1) (d) të Rregullores së punës, më 4 shtator 2025, njëzëri
VENDOS
I. TË CAKTOJË ex officio dhe sipas kërkesës së parashtruesve masën e përkohshme përmes të cilës ndalohet çdo veprim i deputetëve të zgjedhur të Kuvendit të Republikës së Kosovës, si dhe çdo procedurë për formimin e Qeverisë;
II. TË URDHËROJË që masa e përkohshme hyn në fuqi më 5 shtator 2025, në kohëzgjatje deri më 30 shtator 2025;
III. T’U’A KUMTOJË këtë Vendim palëve;
IV. TË PUBLIKOJË këtë Vendim në Gazetën Zyrtare, në pajtim me paragrafin 4 të nenit 20 të Ligjit;
V. Ky Vendim hyn në fuqi më 5 shtator 2025./D.B/EO

Si ta kaloni një të premte ndryshe dhe plot energji?

Si bëhet diagnostikimi i autizmit?

Elon Musk drejt titullit të parë të “trilionerit” në botë

Studim: Ëmbëlsuesit artificialë mund të përshpejtojnë plakjen e trurit!

BMW zbulon modelin e ri iX3

Duart si pasqyrë e shëndetit, ja shenjat që nuk duhen neglizhuar

Irlanda e Veriut triumfon ndaj Maltës në kualifikuese të Botërorit 2026

Sulm në parkingun e kopshtit në Vushtrri dhe arsenal armësh në shtëpi, një muaj paraburgim për dy persona

Kush do të trashëgojë pasurinë prej 12 miliardë dollarësh të Giorgio Armanit?
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Aktualitet2 weeks ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime2 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet1 month ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës