Kuriozitete

Pse përvojat afër vdekjes janë reale dhe nuk janë ëndrra?

Krahasuar me procesin e ëndërrimit, si janë përvojat afër vdekjes?

Published

on

Nga Gabriele Lagana

A është vdekja fundi i gjithçkaje apo ka një jetë përtej jetës tokësore? Njerëzit e të gjitha moshave ia kanë bërë vetes këtë pyetje të paktën një herë gjatë ekzistencës së tyre. Për këtënuk ka ende një përgjigje përfundimtare. Dhe ndoshta nuk do të ketë kurrë. Shkenca nuk ka siguri për atë që ndodh kur pushon së rrahuri zemra jonë.

Megjithatë në dekadat e fundit, disa studiues kanë nisur të studiojnë një fenomen që ndodh kur dikush është afër vdekjes: Near Death Experiences, NDE (Përvoja pranë vdekjes). Këto janë dukuri të përshkruara nga njerëz që kanë rifituar funksionet vitale pas një periudhe tëkaluar në koma ose pasi janë shpallur klinikisht të vdekur.

Libri i mjekut dhe shkrimtarit amerikan Rejmond Mudi “Jeta përtej jetës”, botuar për herë tëparë në vitin 1975, u bazua tek dhjetëra dëshmi mbi këto përvoja. Që atëherë, shumë mjekë të tjerë i kanë kushtuar një pjesë të kohës së tyre studimit të NDE-ve, duke dhënë kontribute interesante.

Ndër figurat më të famshme në këtë fushë, sa për të përmendur vetëm disa, spikasin Pim Van Lomel, Sam Parnia (që drejton projektin AËARE, me studimin më të gjerë të kryer ndonjëherë që përfshin 25 spitale në mbarë botën), Brus Grejzën dhe italiani Enriko Fako.

Në një intervistë për ”Il Giornale”, Fako, ekspert në anesteziologji dhe reanimacion dhestudiues në departamentin e Neuroshkencave të Universitetit të Padovës, thotë se përkundër skepticizmit të disa njerëzve këto përvoja janë reale.

A janë përvojat afër vdekjes dukuri sporadike apo ngjarje të shpeshta?

NDE-të janë ngjarje relativisht të shpeshta, të cilat ndodhin gjatë gjendjeve shëndetësore kritike që shoqërohen me humbje të vetëdijes.

A mund të na thoni përqindjen?

Në studime të ndryshme, thuhet se kjo ndodh në 5 dhe 18 për qind të rasteve tek pacientët qëpësojnë arrest kardiak.

Si mund të përkufizohet një NDE?

Ato janë përvoja subjektive intensive dhe të thella me një aspekt transhendental, që ndodhin në gjendje shëndetësore kritike, të shoqëruara me humbje të vetëdijes (si arresti kardiak, trauma në kokë, gjendje shoku etj) dhe që karakterizohen nga perceptimi i qartë i të qenit në një dimension të ndryshëm nga i zakonshmi i jetës tokësore, nga braktisja e trupit fizik dhe shkuarja përtej kufijve të vetvetes dhe dimensionit hapësinor-kohor të botës së zakonshme fizike.

A mund të jenë përvojat afër vdekjes forma deliri, ndryshime organike kalimtare të trurit apo edhe anoksi?

Interpretimet shkencore të propozuara deri më tani, janë të natyrës mekaniko-reduksioniste dhe kanë hipotetizuar se ato e kanë origjinën nga çrregullimi cerebral i prodhuar nga goditja në tru. Megjithatë janë hipoteza pa ndonjë konfirmim. Madje disa prej tyre, mund të hidhen poshtë në bazë të fakteve të tjera të njohura që i bëjnë ato të pamundura.

A ka vetëm elementë të përbashkët në NDE-të apo edhe të tjera subjektive?

NDE-të janë mjaft komplekse dhe përfshijnë elemente individuale dhe elemente të përbashkëta. Aspektet themelore të përvojave janë universale dhe mund të gjenden në të gjitha kulturat. Po ashtu ka gjithashtu tregues të saj në letërsinë e të gjitha kohërave, nga Homeri te Platoni, tek Dikensi, deri tek Libri i të Vdekurve i tibetianëve.

Krahasuar me procesin e ëndërrimit, si janë përvojat afër vdekjes?

Ëndrrat kanë një gjuhë shumë të ndryshme, që karakterizohet nga mbivendosja e shumë elementeve të ndryshme, të cilët e bëjnë të vështirë ose të pamundur kuptimin e menjëhershëm. Ato ishin objekt i një pune të gjatë interpretuese të Sigmund Frojdit.

Pse nuk raportojnë që të gjithë se kanë përjetuar një NDE?

Për dy arsye thelbësore. Së pari, jo të gjithë i përjetojnë ato. Së dyti, duke qenë përvoja të një aspekti transhendental dhe me një përmasë mistike, ato vendosen jashtë asaj që pranohet në mënyrë konvencionale nga pikëpamja e sotme mbizotëruese. Ndaj ekziston një rrezik i madh që ato të keqkuptohen, dhe kushdo që i ka përjetuar të konsiderohet si vizionar apo që vuan nga një problem mendor pas insultit cerebral.

Për shembull skeptikët argumentojnë thonë se vizioni i dritës që shihet në një NDE,është në fakt ai që shihet në dhomën e spitalit. Është e mundur?

Është vetëm një hipotezë pa asnjë konfirmim. Drita e perceptuar në NDE, ka karakteristika shumë të ndryshme nga ato të dritës artificiale, dhe është vetëm një element i vetëm i një përvoje shumë më të pasur dhe më komplekse. Në rastin më të mirë mund të jetë një lloj shkas i kësaj përvoje, e cila ka një natyrë dhe implikime shumë më të gjera.

A janë NDE-të vetëm pozitive apo ka raporte për përvoja negative?

Ka përvoja negative, edhe pse në një përqindje më të vogël të rasteve. Ndonjëherë pjesa negative është një element i përvojave që përfshijnë elemente negative dhe pozitive. Në raste të tjera ajo që përjetohet është skenari pozitiv NDE, por i përjetuar në mënyrë negative. Ose një situatë që është në vetvete neutrale (p.sh të qenit në një gjendje boshllëku apo errësirë), por e përjetuar si shumë stresuese. Shumë më rrallë raportohen përvoja të skenarëve shqetësues (ka nga ata që i përkufizojnë si “djallëzore”).

Kush është i prirur të ketë përvoja negative afër vdekjes?

Nuk është ende e qartë nëse dhe cilët njerëz mund të jenë në gjendje të favorizojnë përvojat negative./“Il Giornale” – Bota.al

Kuriozitete

Rrezik nga hapësira: Anija kozmike e periudhës sovjetike pritet të bjerë në Tokë

Published

on

Një pjesë e një anijeje kozmike të epokës sovjetike pritet të rrëzohet në Tokë këtë javë, pasi ka mbetur e bllokuar në orbitë për më shumë se gjysmë shekulli.

“Kosmos 482” u lansua më 1972 si pjesë e një misioni në Venus, por nuk doli nga orbita e ulët e Tokës dhe u nda në katër pjesë, sipas njoftimit të NASA-s, transmeton BBC. Një nga këto pjesë, që besohet të jetë sonda e uljes, pritet të rifuten në atmosferë rreth datës 10 maj dhe të paktën një pjesë e saj mund t’i mbijetojë udhëtimit pa u djegur.

Ka shumë gjëra që nuk dihen rreth rifutjes në atmosferë, përfshirë vendin ku mund të bjerë, por edhe nëse ndonjë prej tyre mbijeton, 70% e planetit është e mbuluar nga deti, kështu që nuk ka gjasa të shkaktojë dëme të konsiderueshme.

“Ka shumë më tepër gjasa që të fitoni lotarinë, sesa të prekeni nga kjo copë mbeturinash hapësinore”, ka deklaruar Stijn Lemmens, zyrtar i mbeturinave hapësinore në Agjencinë Evropiane të Hapësirës.

Kapsula e uljes është një objekt i fortë, sferik, rreth një metër i gjerë dhe peshon gati gjysmë ton, ajo ishte ndërtuar për t’i mbijetuar nxehtësisë dhe presionit ekstrem të atmosferës së Venusit, që do të thotë se ka një mburojë të fortë ndaj nxehtësisë dhe një strukturë të qëndrueshme.

Kjo është arsyeja pse ekspertët mendojnë se mund t’i mbijetojë një zbritjeje të pakontrolluar nëpër atmosferën e Tokës.

Sistemi i parashutave, i menduar fillimisht për të ngadalësuar zbritjen e anijes kozmike drejt Venusit është dëmtuar prej kohësh pas më shumë se 50 vjetësh në hapësirë. Potencialisht, pjesa e anijes kozmike mund të bjerë kudo, nga veriu i Londrës deri në Amerikë të Jugut.

Incidente të pakontrolluara të mbeturinave hapësinore kanë ndodhur edhe më parë.

Continue Reading

Kuriozitete

Studim i ri: Puna nga shtëpia dëmton shëndetin e të rinjve

Published

on

Puna nga shtëpia mund të jetë e dëmshme për shëndetin, pasi të rinjtë që punojnë nga shtëpia mund të bëjnë 30 minuta më pak aktivitet fizik çdo ditë, zbulon një studim i ri.

Një studim i njerëzve që fillojnë punën e tyre të parë tregoi se ata që shkojnë në zyrë marrin 28 minuta shtesë aktivitet fizik të moderuar çdo ditë, si ecje ose çiklizëm. Por, ata që punojnë nga shtëpia përjetojnë një rënie mesatare prej 32 minutash aktivitet fizik të moderuar në ditë.

Për të gjykuar se si fillimi i punës ndikon te aktiviteti fizik, gjumi dhe dieta e njerëzve, studiuesit analizuan të rinjtë në Mbretërinë e Bashkuar – të moshës 16 deri në 30 vjeç – të cilët morën pjesë në një anketë kombëtare familjare.

Vullnetarët raportuan statusin e punës çdo vit, çdo tre vjet, treguan sa ushtrime bënin gjatë një jave, kjo përfshin aktivitet fizik të moderuar, çiklizmi, aktivitet fizik intensiv, ngritja e peshave ose aerobiku. Studiuesit krahasuan 128 persona që punonin nga shtëpia me 3,000 që shkonin në zyrë ose vende të tjera pune.

Bazuar në analizë, rënia e aktivitetit fizik për ata që punonin nga shtëpia ishte ekuivalente me 32 minuta aktivitet të moderuar në ditë ose 16 minuta aktivitet intensiv në ditë.

Rritja e aktivitetit fizik mes të rinjve u pa kryesisht tek ata me punë gjysmë-rutine, si shoferë autobusësh dhe parukierë, si dhe tek ata me punë rutinë si pastrues ose kamarierë. Ndërkohë, ndryshime të vogla u vunë re tek ata që fillonin punë menaxheriale ose profesionale.

Rezultatet janë publikuar në International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity.

Dr. Eleanor Winpenny, autorja kryesore e studimit nga Universiteti i Kembrixhit, tani në Imperial College London, tha:

“Nëse duam të qëndrojmë të shëndetshëm gjatë jetës, duhet të kujtojmë se të qenit aktiv është një mënyrë e rëndësishme për të arritur këtë qëllim. Ata që punojnë nga shtëpia mund të konsiderojnë përfshirjen e aktivitetit fizik në ditën e tyre, për shembull duke bërë një shëtitje para ose pas punës, ose gjatë pushimit të drekës”.

Alena Oxenham, bashkëautore e studimit nga Universiteti i Kembrixhit, shtoi: “Fillimi i punës mund të ketë një ndikim të madh në stilin tonë të jetesës dhe sjelljet që mund të bëjnë një ndryshim në shëndetin tonë, nëse jo menjëherë, atëherë më vonë në jetë.

Megjithëse zbuluam se njerëzit priren të bëjnë më shumë aktivitet fizik kur fillojnë punën, që është një lajm i mirë, këto janë mesatare dhe disa njerëz – veçanërisht ata që punojnë nga shtëpia dhe, në një masë më të vogël, ata me punë zyre – mund të bëjnë më pak”.

Continue Reading

Kuriozitete

Njerëzit e zgjuar zgjedhin vetminë për një arsye shumë interesante

Published

on

Shumë njerëz besojnë se vetmia shkaktohet nga paaftësia për t’u socializuar apo mungesa e miqve. Por rezulton se edhe kur jemi të rrethuar nga miq dhe në turma njerëzisht, ne ende mund të ndihemi bosh dhe të vetmuar.

Vetmia nuk duket si një gjë e këndshme, nga studimet ndër vite, vërehet se njerëzit me IQ më të lartë kanë më pak gjasa të shoqërohen dhe se vetmia është një luks gjithnjë e më popullor.

Vetëm për shkak se dikujt i pëlqen të jetë vetëm, nuk do të thotë se është i vetmuar. Pra, a janë të lidhura inteligjenca dhe vetmia? A janë njerëzit e zgjuar më të vetmuar?

Nuk është e qartë, por ajo që është e dukshme është se njerëzit inteligjentë janë më të prirur ndaj stresit dhe stresi mund të shkaktojë vetminë.

Në këtë brez, gratë kanë pritshmëri të mëdha: të jenë tërheqëse, të afta, të kenë kohë për të lexuar libra për të përmirësuar veten dhe në të njëjtën kohë të kujdesen për pamjen e tyre.

Me këtë presion mbytës, gradualisht u shfaq dëshira për të qenë vetëm. Gjithnjë e më shumë vajza e gra duan të shkojnë në një udhëtim ku janë vetëm dhe nuk duhet të kënaqen apo të mbështeten te të tjerët apo ndonjë faktor tjetër ndikues.

Për më tepër, shkalla e rritjes së kërkesës për udhëtime të vetme ka bërë që shumë kompani ta përdorin atë si metodën e tyre kryesore të promovimit në vitet e fundit.

Prej shumë kohësh, beqaret janë cilësuar si të vetmuara, teksa rrallëherë shihni një mashkull që merr këto komente.

Burrat e gratë janë njësoj. Për ata që duan të takojnë njerëz të rinj, të pushojnë a të kenë liri, vetmia nuk është e frikshme.

Sot të rinjtë përfitojnë nga fundjava për t’u çlodhur dhe për të shkuar në udhëtime të shkurtra, me njerëz që takojnë për herë të parë. Kjo periudhë mund të jetë e shkurtër, por ndihmon në reduktimin e ankthit dhe ndjenjave të izolimit.

Dhe pas udhëtimit? Të gjithë ekspertët pajtohen se nuk është e nevojshme ta ndani udhëtimin tuaj me miqtë dhe familjen. Ju mund të ndani të njëjtat peizazhe të bukura, por ndjenjat janë diçka shumë personale dhe unike. Është ndërthurja e kuriozitetit, tolerancës, të panjohurës, që vetëm ju e ndjeni që e bën udhëtimin tuaj personal magjik.

Njerëzit e zgjuar shpesh vlerësojnë pavarësinë e tyre dhe mund të preferojnë të marrin vendime dhe të ndjekin rrugën e tyre pa presion ose ndikim nga jashtë.

Pa shpërqendrime, vetmia i lejon ata të eksplorojnë mundësitë në mënyrë të pavarur, të zbulojnë ide të reja dhe të ushtrojnë vullnetin e lirë pa mbikëqyrje. Kjo u jep atyre lirinë për të planifikuar jetën dhe për të ndjekur qëllimet e tyre me një ndjenjë të fortë kontrolli. Sigurisht, kjo vetmi nuk nënkupton tjetërsim nga marrëdhëniet shoqërore. Përkundrazi, këta njerëz e bëjnë praninë e tyre në turmë një luks të dukshëm që shumë e presin me padurim.

Është e rëndësishme të mbani mend se çdo person është unik dhe tendencat e tyre shpesh përcaktojnë pse ata preferojnë të jenë vetëm. Ndërsa disa njerëz shumë inteligjentë janë më produktivë dhe kreativë kur punojnë vetëm, disa njerëz të zgjuar mund të kuptojnë se të qenit pranë njerëzve të tjerë ndihmon në rritjen e motivimit të tyre dhe u siguron atyre informacione të rëndësishme.

Të jesh vetëm nuk do të thotë vetmi, njerëzit me inteligjencë të lartë mund të mbajnë ende marrëdhënie të forta dhe të shijojnë përfitimet e vetmisë pa sakrifikuar lidhjet kuptimplota me të tjerët. Është e rëndësishme të kuptohet se të qenit vetëm i lejon ata të përqendrohen thellë në punën dhe idetë e tyre, duke i lejuar të mendojnë në mënyrë kritike, objektive dhe kreative për çdo projekt që zgjedhin.

Continue Reading

Kuriozitete

Shfaqet një njollë e madhe në diell, çfarë do të thotë për Tokën?

Published

on

Astronomët po monitorojnë një pikë të madhe të errët në sipërfaqen e Diellit që mund të ndikojë në Tokë në ditët në vijim.

Brenda Culbertson nga Laboratori Jet Propulsion i NASA-s ka folur për njollën masive diellore të quajtur 4079 dhe çfarë mund të thotë për banorët në Tokë.

“Energjia nga 4079 është shumë e fortë, dhe ndërsa i afrohet qendrës së fytyrës diellore, ajo përballet drejtpërdrejt me Tokën”, tha Culbertson.

“Nëse ndodh ndonjë ndezje e madhe diellore ndërsa ajo është përballë Tokës, ne do të marrim një goditje të drejtpërdrejtë të energjisë diellore dhe grimcave diellore, duke shkaktuar një stuhi gjeomagnetike.”

Qendra e Parashikimit të Motit Hapësinor (SWPC) e Administratës Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike (NOAA) i përshkruan stuhitë gjeomagnetike si shqetësime të mëdha në magnetosferën e Tokës, të cilat mund të rezultojnë në rritjen e aktivitetit të dritave veriore/aurora borealis.

Njollat ​​diellore mund të shpërthejnë në ngjarje të referuara si nxjerrje masive koronale (CME) të cilat dërgojnë grimcat diellore në hapësirë ​​dhe me raste drejt Tokës, shkruan Yahoo News. Periudhat e stuhive gjeomagnetike veçanërisht intensive mund të rezultojnë në ndërprerje të teknologjisë.

“Një nga zonat më të mëdha të njollave diellore në historinë e regjistruar ndodhi 1-2 shtator 1859 prodhoi atë që quhet Ngjarja Carrington”, tha Culbertson.

“Ajo ishte një stuhi gjeomagnetike aq e fortë sa aurora u pa rreth Tokës, ndërpreu rrjetet elektrike, , madje thuhet se shkaktoi edhe zjarre.”

Njerëzit në SHBA dëshmuan ndikimin e një stuhie të fuqishme gjeomagnetike më 2024, të referuar si stuhia diellore Gannon, që solli dritat veriore në pjesë të Midwest.

Continue Reading

Të kërkuara