Kuriozitete

Pse njerëzit ende besojnë në shtriga?

Një 40% e shquar e popullsisë globale në 95 vende është e bindur se shtrigat ekzistojnë.

Published

on

“Jam shtrigë moderne, qëndroj pas kësaj”, thotë Barbara nga Këlni. Në mesjetë, ajo me siguri do të digjej në gur për një deklaratë të tillë.

Barbara s’është e vetmja që beson në magji sot. Sipas “Besimet e magjisë në mbarë botën: një analizë hulumtuese”, një studim global i publikuar në nëntor nga ekonomisti Boris Gershman i Universitetit amerikan në Uashington, D.C., një 40% e shquar e popullsisë globale në 95 vende është e bindur se shtrigat ekzistojnë.

Kjo shifër luhatet nga vendi në vend: në Tunizi është rreth 90%, në Gjermani vetëm 13%. Sipas autorëve të studimit, ata që besojnë në syrin e keq dhe mallkime, janë “besimtarë të shtrigave”.

Barbara, megjithatë, nuk dëshiron të mallkojë askënd, tha ajo prerazi për DW: “Ky imazh klasik i një shtrige që del fshehurazi gjatë natës, duke fluturuar mbi një fshesë dhe duke sjellë në mendje diçka të keqe për njerëzit, kjo është sigurisht një marrëzi totale”.

Për shekuj me radhë, shumë njerëz, veçanërisht gratë, ranë viktimë e këtij nocioni të shtrigës, dhe veçanërisht midis viteve 1450 dhe 1750 në Evropë. Çfarëdo fatkeqësie – sëmundje, bagëti të ngordhur, korrje të dështuara, një biznes i dështuar – duhej një kok turku. Kjo ishte e zakonshme në të kaluarën, por ekziston ende sot në disa vende.

“Ide të ngjashme të magjisë me ato të periudhës së hershme moderne ekzistojnë sot në pjesë të tjera të botës si një shpjegim për fatkeqësinë”, tha për DW etnologia Iris Gareis.

“Fatkeqësisht, për dekada njerëz që besohet se ishin magjistarë apo shtriga janë vrarë në një mënyrë mizore në shumë pjesë të botës”.

Ndërsa në vende të tilla si Tanzania ose Gana, gratë e akuzuara për magji duhet të kërkojnë strehim në të ashtuquajturat kampe shtrigash për t’i shpëtuar vdekjes, disa njerëz në hemisferën veriore deklarojnë hapur se merren me magji.

Për shembull, Justin (emri i ndryshuar): “Si fëmijë, ju mësoni për shtrigën në tregimin Hansel dhe Gretel, si i ligu që ha të mirën. Dhe në një moment, ju trajtoni atë nocion dhe mësoni ta shihni shtrigën si një grua e mençur”.

Justin është një ndjekës i vetëshpallur i Wicca – një lëvizje fetare neopagane e quajtur sipas fjalës së vjetër angleze për shtrigë.

“Hexe”, emërtimi gjerman për “shtrigë”, rrjedh nga gjermanishtja e vjetër “hagazussa”, që do të thotë gardh-kalorës. Dikush që mund t’i shohë botët tjera, thotë Justin, dhe mund të sjellë magji në jetën e tij ose të njerëzve të tjerë. Shpirtrat dhe ritualet magjike e ndihmojnë atë, thotë ai, duke shtuar se për të Krishterimit i mungonte ai sens magjie dhe ai kurrë nuk u mishërua në atë fe.

Në një univers paralel

Barbara gjithashtu nuk e ndiente si shtëpi të saj Kishën e Krishterë. Si shtrigë, ajo është një ndjekëse e feve natyrore, thotë ajo. Ajo flet me pemët dhe përdor një daulle për të rënë në kontakt me shpirtrat dhe për të shkuar në ekstazë. Ajo thotë se këtë e ka mësuar nga një shaman.

“Universi i magjisë është i pasur dhe plot ngjyra. Ju jetoni pak këtu dhe pak në një botë paralele”, deklaroi ajo.

Ndonëse shumë shtriga moderne lexojnë letra tarot, Barbara preferon të përdorë runat për të parashikuar të ardhmen.

“Pse duhet të pres që fuqitë e fatit të më japin diçka?” ajo pyet. “Nëse bëj një pyetje, përgjigjja është e sigurt që do të vijë”.

Ajo gjithashtu ka gjithmonë temjan dhe ekstrakte bimore në shtëpi – për të luftuar sëmundjet.

“Gjithçka tingëllon si barishte. Por supozohet të tingëllojë gjithashtu, sepse kjo është ajo që më parë ishte magjia, njohja e bimëve dhe shërimi i njerëzve”.

Por nga një këndvështrim historik, imazhi i shtrigës si një grua e mençur me njohuri të veçanta si shëruese dhe mami nuk është gjë tjetër veçse një klishe, thotë etnologia Iris Gareis.

Shtrigat si figura për feministët

Fenomeni i shtrigave moderne është i lidhur ngushtë me lëvizjen e grave të viteve 1970, e cila u rebelua kundër dominimit të botës mashkullore.

“Në shtrigë, ata kishin një figurë, si të thuash”, thotë Gareis. “Sigurisht, këto feministe nuk ishin studiuese shtrigash. Ato ishin thjesht gra normale, madje edhe intelektuale që thjesht përvetësuan këtë imazh të gruas së shtypur”.

Në vitet 1980, këtij imazhi iu shtua edhe aspekti shpirtëror. Ishin veçanërisht gratë urbane ato që tërhiqeshin nga fetë e bazuara në natyrë, thotë etnologia.

“Ajo që mund të imagjinoj është se në kohë pasigurie, njerëzit e kërkojnë shpëtimin e tyre në natyrë”.

Megjithëse shumë shtriga moderne në metropolet urbane nuk i përkasin asnjë grupi, por Wiccans organizohen në qarqe.

Kulti Wiccan e ka origjinën në Britani në gjysmën e parë të shekullit të 20-të dhe njihet si fe atje, siç është në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Lloje të ndryshme magjie

“Disa thonë se duhet t’i vendosni një kapelë të zezë me majë një shtrige në mënyrë që ajo të njihet si e tillë”, tha Justin, megjithëse shton se kjo s’i pëlqen atij.

“Ky është komuniteti im i vogël i lig i shtrigave”, shton ai me një vezullim në sy.

Megjithatë, në asnjë mënyrë nuk dëshiron të dëmtojë askënd, thotë ai. Por ai është i bindur, ashtu si Barbara, se ka shtriga me qëllime të errëta: “Ka magjistarë që bëjnë mallkime dhe magji me të cilat mund të arrijnë patjetër diçka”.

Paralele mes besimit te shtrigat dhe teorive konspirative?

Sipas studimit të Gershman, besimi në magji është më pak i përhapur në mesin e njerëzve të mirëarsimuar dhe ekonomikisht të shëndoshë, por iris Gareis nuk është aq e sigurt: “Në funksion të teorive moderne të konspiracionit, të cilat u bënë veçanërisht të dukshme gjatë pandemisë COVID në ShBA, dhe edhe këtu në Gjermani, kjo është e dyshimtë”.

Në fund të fundit, ajo thekson se ka edhe njerëz të arsimuar që besojnë se reptiloidët, ose njerëzit hardhuca, jetojnë mes nesh dhe kontrollojnë ngjarjet në politikë dhe ekonomi – diçka që është e pakuptueshme për të.

Magjia nuk është një lojë

Justin thotë se nuk duhet të përfshiheni në magji nëse nuk i keni këmbët në tokë: “Njerëzit që janë të paqëndrueshëm mendërisht duhet të qëndrojnë larg magjisë. Nëse ata nuk mund të marrin jetën e tyre nën kontroll, ata nuk do të gjejnë një mënyrë për të balancuar veten përmes magjisë ose Wicca. Nëse nuk jam i bazuar, atëherë nuk mund të shtrihem dhe të eksplorojë qiejt”.

Ose për të cituar Hamletin e Shekspirit, “Ka më shumë gjëra në Qiell dhe Tokë, Horatio, sesa ëndërrohen në filozofinë tënde”./UBTNews/


Continue Reading

Kuriozitete

Fotoja e vitit: Portreti i një djali palestinez të plagosur shpallet fitues i “World Press Photo”

Published

on

Një portret i mahnitshëm i një djali të ri palestinez, Mahmoud Ajjour, i cili humbi të dy duar në një sulm ajror izraelit në qytetin e Gazës, ka fituar titullin e fotos më të mirë të “World Press Photo”.

Fotografja Samar Abu Elouf, gjithashtu nga Gaza, takoi nëntëvjeçarin Mahmoud pas tre muajsh, kur ai dhe familja e tij u evakuan në Doha, Katar, për trajtim mjekësor. Ajjour kishte pësuar dëmtime të rënda nga shpërthimi që ia këputi njërin krah dhe ia gjymtoi tjetrin.

Në shënime Abu Elouf tregon për momentin kur nëna e Mahmudit i shpjegoi se fjalët e para pas operacionit ishin: “Si do të jem në gjendje të të përqafoj?”

Foto e publikuar në “The New York Times”, është pasqyrë e dhimbshme e pasojave të luftës në Gaza, e cila ka shkaktuar dhjetëra mijëra të vdekur.

Kjo foto përfaqëson më shumë se një histori personale; ajo tregon një luftë të gjerë që ka pasoja të thella për brezat. Gjyqtarët e “World Press Photo” ishin tërhequr nga kontrastet mes dritës dhe errësirës, bukurisë dhe dhimbjes në imazhin fitues.

Nga më shumë se 60,000 aplikime nga 3,778 fotografë në mbi 140 shtete, ky imazh u zgjodh si më i miri.

Dy vepra të tjera janë nderuar si nënkampione, duke përfshirë një imazh të emigrantëve kinezë që ngrohen nga një zjarr pas kalimit të kufirit SHBA-Meksikë dhe një fotografi tronditëse e një të riu që kalon një shtrat lumi të shkretëtiruar në Amazonë.

Imazhet fituese janë ekspozuar në Amsterdam dhe do të shfaqen gjithashtu në Londër, Sidnej, Xhakartë dhe Mexico City.

Continue Reading

Kuriozitete

Teleskopi gjen shenja jete në planetin e largët

Published

on

Shkencëtarët kanë gjetur prova të reja, por paraprake, se një botë e largët që rrotullohet rreth një ylli tjetër mund të jetë shtëpia e jetës.

Një ekip i Kembrixhit që studion atmosferën e planetit të quajtur K2-18b ka zbuluar shenja të molekulave që në Tokë prodhohen nga organizma të thjeshtë.

Rezultatet janë pikasur nga teleskopi hapësinor James Webb i NASA-s, por ekipi dhe astronomët e pavarur theksojnë se nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar këtë gjë.

Studiuesi, Prof Nikku Madhusudhan, tha në laboratorin e tij në Institutin e Astronomisë të Universitetit të Kembrixhit se shpreson të marrë provat kryesore.

“Kjo është prova më e fortë. Ende që ka gjasa të ketë jetë atje. Mund të them realisht se ne mund ta konfirmojmë këtë sinjal brenda dy vitesh”.

K2-18b është dy herë e gjysmë më i madh se Toka dhe është shtatëqind trilionë milje larg nesh.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Studimi: Fëmijët e dytë kanë më shumë gjasa të shfaqin probleme sjelljeje

Published

on

Një studim nga MIT zbuloi se fëmijët e dytë të familjes – veçanërisht djemtë kanë më shumë gjasa të shfaqin sjellje problematike krahasuar me vëllezërit apo motrat më të mëdha.

Duke analizuar të dhëna nga familje në SHBA dhe Danimarkë, studiuesit zbuluan se djemtë e lindur të dytë kanë 20% deri në 40% më shumë gjasa të kenë probleme në shkollë apo me ligjin.

Një nga arsyet mund të jetë fakti që fëmijët e parë përfitojnë vëmendje të plotë nga prindërit dhe kanë si shembull modele më të pjekura, ndërsa fëmijët e dytë shpesh marrin si shembull vëllezërit e motrat e tyre që janë ende duke u zhvilluar.

Megjithatë, kjo nuk është një rregull që vlen për të gjithë, pasi sjellja ndikohet edhe nga mënyra e rritjes, dinamika familjare dhe personaliteti i fëmijës.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Diamanti blu ne ankand/ Guri i çmuar, pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë

Published

on

Një diamant blu i rrallë nga Golconda mbi 23 karat do të dalë në ankand në Christie’s.

Guri i çmuar dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit ëdhe është diamanti blu më i rëndësishëm që është nxjerrë ndonjëherë në ankand.


Diamanti u zbulua në minierat legjendare Golconda në Indinë jug-qendrore, e njohur për prodhimin e disa prej diamanteve më të famshëm në botë, duke përfshirë Diamantin Hope.

Ajo që është unike është se guri nuk ka ndryshuar në më shumë se 100 vjet, 23.24 karat dhe nuk ka ndryshuar formë, peshë apo madhësi.

Grui i çmuar ishte një pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë dhe dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit.  Diamantet Golconda janë gurët më të mirë transparentë dhe të rrallë në botë.

Shitja pritet të shënojë një rekord. Vlerësimet shkojnë nga 35 deri në 50 milionë dollarë.

Me 45,52 karat, Diamanti Hope është diamanti më i madh blu që është zbuluar ndonjëherë.

 

Continue Reading

Të kërkuara