Kuriozitete

Pse njerëzit ende besojnë në shtriga?

Një 40% e shquar e popullsisë globale në 95 vende është e bindur se shtrigat ekzistojnë.

Published

on

“Jam shtrigë moderne, qëndroj pas kësaj”, thotë Barbara nga Këlni. Në mesjetë, ajo me siguri do të digjej në gur për një deklaratë të tillë.

Barbara s’është e vetmja që beson në magji sot. Sipas “Besimet e magjisë në mbarë botën: një analizë hulumtuese”, një studim global i publikuar në nëntor nga ekonomisti Boris Gershman i Universitetit amerikan në Uashington, D.C., një 40% e shquar e popullsisë globale në 95 vende është e bindur se shtrigat ekzistojnë.

Kjo shifër luhatet nga vendi në vend: në Tunizi është rreth 90%, në Gjermani vetëm 13%. Sipas autorëve të studimit, ata që besojnë në syrin e keq dhe mallkime, janë “besimtarë të shtrigave”.

Barbara, megjithatë, nuk dëshiron të mallkojë askënd, tha ajo prerazi për DW: “Ky imazh klasik i një shtrige që del fshehurazi gjatë natës, duke fluturuar mbi një fshesë dhe duke sjellë në mendje diçka të keqe për njerëzit, kjo është sigurisht një marrëzi totale”.

Për shekuj me radhë, shumë njerëz, veçanërisht gratë, ranë viktimë e këtij nocioni të shtrigës, dhe veçanërisht midis viteve 1450 dhe 1750 në Evropë. Çfarëdo fatkeqësie – sëmundje, bagëti të ngordhur, korrje të dështuara, një biznes i dështuar – duhej një kok turku. Kjo ishte e zakonshme në të kaluarën, por ekziston ende sot në disa vende.

“Ide të ngjashme të magjisë me ato të periudhës së hershme moderne ekzistojnë sot në pjesë të tjera të botës si një shpjegim për fatkeqësinë”, tha për DW etnologia Iris Gareis.

“Fatkeqësisht, për dekada njerëz që besohet se ishin magjistarë apo shtriga janë vrarë në një mënyrë mizore në shumë pjesë të botës”.

Ndërsa në vende të tilla si Tanzania ose Gana, gratë e akuzuara për magji duhet të kërkojnë strehim në të ashtuquajturat kampe shtrigash për t’i shpëtuar vdekjes, disa njerëz në hemisferën veriore deklarojnë hapur se merren me magji.

Për shembull, Justin (emri i ndryshuar): “Si fëmijë, ju mësoni për shtrigën në tregimin Hansel dhe Gretel, si i ligu që ha të mirën. Dhe në një moment, ju trajtoni atë nocion dhe mësoni ta shihni shtrigën si një grua e mençur”.

Justin është një ndjekës i vetëshpallur i Wicca – një lëvizje fetare neopagane e quajtur sipas fjalës së vjetër angleze për shtrigë.

“Hexe”, emërtimi gjerman për “shtrigë”, rrjedh nga gjermanishtja e vjetër “hagazussa”, që do të thotë gardh-kalorës. Dikush që mund t’i shohë botët tjera, thotë Justin, dhe mund të sjellë magji në jetën e tij ose të njerëzve të tjerë. Shpirtrat dhe ritualet magjike e ndihmojnë atë, thotë ai, duke shtuar se për të Krishterimit i mungonte ai sens magjie dhe ai kurrë nuk u mishërua në atë fe.

Në një univers paralel

Barbara gjithashtu nuk e ndiente si shtëpi të saj Kishën e Krishterë. Si shtrigë, ajo është një ndjekëse e feve natyrore, thotë ajo. Ajo flet me pemët dhe përdor një daulle për të rënë në kontakt me shpirtrat dhe për të shkuar në ekstazë. Ajo thotë se këtë e ka mësuar nga një shaman.

“Universi i magjisë është i pasur dhe plot ngjyra. Ju jetoni pak këtu dhe pak në një botë paralele”, deklaroi ajo.

Ndonëse shumë shtriga moderne lexojnë letra tarot, Barbara preferon të përdorë runat për të parashikuar të ardhmen.

“Pse duhet të pres që fuqitë e fatit të më japin diçka?” ajo pyet. “Nëse bëj një pyetje, përgjigjja është e sigurt që do të vijë”.

Ajo gjithashtu ka gjithmonë temjan dhe ekstrakte bimore në shtëpi – për të luftuar sëmundjet.

“Gjithçka tingëllon si barishte. Por supozohet të tingëllojë gjithashtu, sepse kjo është ajo që më parë ishte magjia, njohja e bimëve dhe shërimi i njerëzve”.

Por nga një këndvështrim historik, imazhi i shtrigës si një grua e mençur me njohuri të veçanta si shëruese dhe mami nuk është gjë tjetër veçse një klishe, thotë etnologia Iris Gareis.

Shtrigat si figura për feministët

Fenomeni i shtrigave moderne është i lidhur ngushtë me lëvizjen e grave të viteve 1970, e cila u rebelua kundër dominimit të botës mashkullore.

“Në shtrigë, ata kishin një figurë, si të thuash”, thotë Gareis. “Sigurisht, këto feministe nuk ishin studiuese shtrigash. Ato ishin thjesht gra normale, madje edhe intelektuale që thjesht përvetësuan këtë imazh të gruas së shtypur”.

Në vitet 1980, këtij imazhi iu shtua edhe aspekti shpirtëror. Ishin veçanërisht gratë urbane ato që tërhiqeshin nga fetë e bazuara në natyrë, thotë etnologia.

“Ajo që mund të imagjinoj është se në kohë pasigurie, njerëzit e kërkojnë shpëtimin e tyre në natyrë”.

Megjithëse shumë shtriga moderne në metropolet urbane nuk i përkasin asnjë grupi, por Wiccans organizohen në qarqe.

Kulti Wiccan e ka origjinën në Britani në gjysmën e parë të shekullit të 20-të dhe njihet si fe atje, siç është në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Lloje të ndryshme magjie

“Disa thonë se duhet t’i vendosni një kapelë të zezë me majë një shtrige në mënyrë që ajo të njihet si e tillë”, tha Justin, megjithëse shton se kjo s’i pëlqen atij.

“Ky është komuniteti im i vogël i lig i shtrigave”, shton ai me një vezullim në sy.

Megjithatë, në asnjë mënyrë nuk dëshiron të dëmtojë askënd, thotë ai. Por ai është i bindur, ashtu si Barbara, se ka shtriga me qëllime të errëta: “Ka magjistarë që bëjnë mallkime dhe magji me të cilat mund të arrijnë patjetër diçka”.

Paralele mes besimit te shtrigat dhe teorive konspirative?

Sipas studimit të Gershman, besimi në magji është më pak i përhapur në mesin e njerëzve të mirëarsimuar dhe ekonomikisht të shëndoshë, por iris Gareis nuk është aq e sigurt: “Në funksion të teorive moderne të konspiracionit, të cilat u bënë veçanërisht të dukshme gjatë pandemisë COVID në ShBA, dhe edhe këtu në Gjermani, kjo është e dyshimtë”.

Në fund të fundit, ajo thekson se ka edhe njerëz të arsimuar që besojnë se reptiloidët, ose njerëzit hardhuca, jetojnë mes nesh dhe kontrollojnë ngjarjet në politikë dhe ekonomi – diçka që është e pakuptueshme për të.

Magjia nuk është një lojë

Justin thotë se nuk duhet të përfshiheni në magji nëse nuk i keni këmbët në tokë: “Njerëzit që janë të paqëndrueshëm mendërisht duhet të qëndrojnë larg magjisë. Nëse ata nuk mund të marrin jetën e tyre nën kontroll, ata nuk do të gjejnë një mënyrë për të balancuar veten përmes magjisë ose Wicca. Nëse nuk jam i bazuar, atëherë nuk mund të shtrihem dhe të eksplorojë qiejt”.

Ose për të cituar Hamletin e Shekspirit, “Ka më shumë gjëra në Qiell dhe Tokë, Horatio, sesa ëndërrohen në filozofinë tënde”./UBTNews/


Continue Reading

Kuriozitete

Koleksioni 100 milionë dollarësh i monedhave del në ankand

Published

on

Një grumbull monedhash, shumica e të cilave ishin groposur nëntokë për më shumë se 50 vjet, pritet të arrijnë shumën prej 100 milionë dollarësh në ankand, sipas ekspertëve.

Koleksioni “The Traveller”, që mendohet se është koleksioni më i shtrenjtë i monedhave ndonjëherë, do të shitet përgjatë tri vjetëve të ardhshme – me shitjen e parë që bëhet më 20 maj.

Cilido qoftë rezultati, është historia e origjinës së monedhave që vlerësohet e mahnitshme.

Janë monedha nga mbi 100 territore përreth globit, duke nisur nga kohët e lashta te epoka moderne. Por, gjëja më e jashtëzakonshme është se shumica e monedhave ishin  të groposura për gjysmë shekulli, shkroi CNN.

Koleksionuesi ka filluar t’i blejë monedhat që në vitin 1929. Ai kishte interes për monedhat, historinë prapa tyre dhe sa të rralla ishin. Përgjatë kohës ai kishte në pronësi të veten rreth 15,000 monedha.

Ai udhëtoi nga Amerika në Evropë dhe monedhat i mori me vete kudo. Gjatë regjimit nazist të Hitlerit në Gjermani, koleksionisti duket se e ndjeu kërcënimin dhe monedhat e paketuara me kujdes i groposi në tokë – ku mbetën për pesë dekada.

Kur më në fund ato u morën nga pasardhësit e tij, monedhat u prezantuan te një shtëpi ankandesh.

Continue Reading

Kuriozitete

Pse duhet të vendosni sodë buke në frigorifer?

Published

on

Frigoriferi, ashtu si shumë pajisje tjera shtëpiake, luan rol të rëndësishëm në ruajtjen e ushqimeve dhe organizimin e hapësirës në kuzhinë.

Megjithatë, ndonjëherë përballemi me një problem të zakonshëm, por të bezdisshëm: aromat e pakëndshme.

Një eksperte ka ndarë një truk, të cilin mund të mos e dini, që ju ndihmon të largoni çdo aromë të padëshiruar në frigorifer.

Për të luftuar aromat e padëshiruara, influencerja e njohur si Georgia ndau një truk të thjeshtë që përdor vetëm një përbërës natyral.

Ajo pohon se soda e bukës është zgjidhja juaj më e mirë. Thjesht shtoni një sasi të madhe sode buke në një tas dhe vendoseni në frigorifer.

Soda e bukës është konsiderohet si një nga mjetet më të mira natyrore për pastrimin e sendeve të ndryshme në shtëpinë tuaj, por gjithashtu funksionon si deodorant i fuqishëm.

Si një substancë alkaline, soda e bukës ndihmon në eliminimin e çdo ere të keqe ose të padëshiruara duke neutralizuar aromat acidike.

Kjo bëhet përmes një reaksioni kimik, duke ndryshuar nivelin e pH të erës dhe duke lëshuar komponime më me pak aromë.

Me fjalë të tjera, soda e bukës funksionon njësoj si shumë freskues të ajrit.

Continue Reading

Kuriozitete

Fenomen i pazakontë në brigjet e Floridas, pse uji i detit kthehet në ngjyrë të kuqe?!

Published

on

Një studim i ri ka hedhur dritë mbi shkakun e baticave të kuqe që për vite kanë prekur bregdetin e Floridës, duke shkaktuar dëme mjedisore dhe kosto të mëdha për autoritetet lokale.

Për herë të parë, shkencëtarët kanë identifikuar me dhjetëra viruse të lidhur me këto fenomene e kanë zbuluar se shkaktohen nga rritja masive e algave.

Ngjyra e kuqe e ujit vjen si rezultat i kombinimit të rrymave të detit, lëndëve ushqyese dhe temperaturave të larta, të cilat stimulojnë shumimin e algave.

Baticat e kuqe janë shqetësim i madh për Floridën, pasi shkaktojnë probleme shëndetësore tek peshqit, shpendët dhe njerëzit. Për pasojë, shumë plazhe janë detyruar të mbyllen në vitet e fundit.

Jean Lim, studiuese në Kolegjin e Shkencave Detare në Universitetin e Floridës Jugore, e cilësoi këtë zbulim si një përparim të madh, që mund të ndihmojë shkencëtarët të parashikojnë kur do të ndodhin këto fenomene.

“Ne e dimë se viruset luajnë një rol kyç në dinamikën e lulëzimit të algave të dëmshme, por nuk kishim informacion mbi viruset e lidhura me Karenia brevis,” tha ajo për The Independent. “Tani që kemi identifikuar disa viruse në baticat e kuqe, mund të studiojmë ndikimin e tyre në këto fenomene.”

Florida përjeton baticat e kuqe pothuajse çdo vit, në fund të verës dhe në fillim të vjeshtës. Sipas Komisionit të Peshkimit dhe Kafshëve të Egra në Florida, këto fenomene zgjasin nga tre deri në pesë muaj dhe mund të shtrihen në qindra kilometra katrorë.

Studimi, përdori teknikën e metagjenomikës virale për të analizuar ADN-në e mostrave të mbledhura nga baticat e kaluara.

Shkencëtarët shpresojnë që ky zbulim të ndihmojë në parashikimin dhe kontrollin e këtij fenomeni në të ardhmen.

Continue Reading

Kuriozitete

Sot është dita e parë e pranverës: A e dini pse ka vite që vjen më herët?

Published

on

Sot është ekuinoksi pranveror, kur sipas astronomisë shënohet dita e parë e pranverës.

Në kohën e ekuinoksit, dy hemisferat e Tokës marrin rrezet e diellit në mënyrë të barabartë. Shpesh thuhet se nata dhe dita janë të barabarta në gjatësi. Në fakt, fjala ekuinoks vjen nga latinishtja aequus (e barabartë) dhe nox (natë).

Edhe pse shumë njerëz mësuan në shkollë se pranvera fillon më 21 mars, në dy dekadat e fundit pranvera na vjen më 20 mars.

Ekspertët kanë zbuluar se pranvera ka ardhur një ditë më herët për njëzet vjet, për shkak të dy metodave të ndryshme për përcaktimin e fillimit dhe fundit të stinëve: meteorologjike dhe astronomike.

Meteorologët vëzhgojnë uljen dhe ngritjen e temperaturës dhe gjendjen e atmosferës dhe stina meteorologjike është e koordinuar sipas kalendarit dhe çdo stinë zgjat tre muaj. Me këtë metodë pranvera zgjat nga 1 marsi deri më 31 maj.

Metoda e dytë bazohet në stinët astronomike dhe i referohet pozicionit të orbitës së Tokës në raport me Diellin.

Kalendari astronomik përcakton stinët sipas asaj se kur boshti i rrotullimit të Tokës është në 23,5 gradë në raport me orbitën rreth Diellit, kështu që vitet e fundit pranvera erdhi më 20 mars, e simbolizon rilindjen e Hemisferës Veriore të Tokës kur gjithçka në natyrë po zgjohet.

Shumë kultura kanë festivale pranverore, por Japonia, India dhe Nepali dallohen. Ardhja e pranverës festohet me valle e këngë dhe pjesëmarrësit e festivalit i hedhin ngjyra të ndryshme njëri-tjetrit. Festat shënojnë gjithashtu fitoren e së mirës mbi të keqen.

Continue Reading

Të kërkuara