Lajmet

Pse ndodhi tragjedia e Titanikut?

Janë disa fakte që nuk i keni ditur rreth anijes legjendare.

Published

on

Falë filmit me të njëjtin titull ne dimë gjithçka mbi momentet më dramatike të fundosjes së “Titanikut”, përplasjen e ngadaltë të anijes me ajsbergun, rrëmujën me varkat e pakta të shpëtimit etj.

Në fakt ngjarja reale, ka më shumë detaje që ndoshta mund të mos i keni ditur.

Anija ishte e vogël sipas standardeve të sotme

“Titanik” mund të ketë qenë vërtet një gjigant për kohën. Por do të lihej në hije nga anijet e sotme të lundrimit, të cilat janë rreth 20 për qind më të gjata dhe gati 2 herë më të larta.

Një oxhak ishte vetëm për dukje

Të gjithë janë të njohur me imazhet e “Titanik” me filmin e vitit 1997, me 4 oxhaqet e tij të lartë. Në fakt anija e vërtetë që u fundos kishte vetëm 3 të tillë funksionalë. Por dizajneri mendoi se do të dukej me mirë me një oxhak fals që nuk kryente asnjë funksion. Tymi i vetëm që ai nxirrte ishte vetëm nga cigaret që konsumoheshin në sallën e posaçme për duhanpirësit.

U anulua stërvitja me varkat e shpëtimit

Kur anija nisi udhëtimin e saj, askush nuk u shqetësua për të kryer ndonjë stërvitje me varkat e shpëtimit. Edhe pse një e tillë ishte planifikuar pikërisht mëngjesin e ditës kur u fundos, por u anulua për arsye të panjohura nga kapiteni. Në vend të stërvitjes, ai drejtoi një meshë në kishëzën e vogël që ndodhej në bord.

Një zjarr e kishte dëmtuar disa javë më parë

Mbytja e “Titanik” nuk pati si shkak vetëm një rastësi fatkeqe (ajsbergun). Dëshmitë fotografike sugjerojnë shpërthimin e një zjarri në bord disa javë përpara nisjes së anijes. Ai e dëmtoi anijen pikërisht aty ku e goditi ajsbergu.

Ndikuan edhe baticat e forta për shkak të afërsisë së madhe të Hënës me Tokën

Katër muaj para tragjedisë, Hëna iu afrua Tokës më shumë se sa kishte ndodhur ndonjëherë në 1000 vitet e fundit, duke shkaktuar batica shumë të mëdha dhe të pazakonta, që dërguan drejt jugut shumë ajsbergë, pikërisht në kohën e udhëtimit të parë të Titanik.

Në momentin më kritik munguan çelësat e dollapit ku ndodheshin dylbitë e vëzhgimit

Çelësat e dollapit ku ndodheshin dylbitë e vëzhgimit u larguan nga anija me një anëtar të ekuipazhit, i cili u zëvendësua në minutën e fundit nga dikush me më shumë përvojë. Ai harroi t’i kthente, duke i detyruar kolegët e tij që të mbështeteshin vetëm tek shikimi me sy të lirë.

Për pak humbën jetën disa figura të famshme për kohën

Të gjithë mund t`i mbajmë mend milionerët e famshëm Gugenhajm dhe Astor që humbën jetën në atë ngjarje. Por disa figura të tjera publike si Milton Hershej, Guglielmo Markoni dhe Xh.P.Morgan, nuk ishin në atë udhëtim për disa arsye rrethanore.

Disa nga pasagjerët mbijetuan në mënyra shumë të çuditshme

Krye-bukëpjekësi i anijes, Çarls Xhauglin, piu 2 shishe uiski në ato 2 orë dramatike. Sasia e madhe e alkoolit në trupin e tij, ka të ngjarë të jetë një nga arsyet pse mbijetoi.

Një anije ishte shumë pranë vendit të ngjarjes

Anija “SS Carpathia” ishte më shumë se 2 herë më larg nga “Titaniku” sesa “SS Californian”. Por kapiteni i kësaj të fundit nuk i besoi në fillim alarmit që lëshoi “Titanik” dhe u kthye në shtratin e tij. Ekuipazhi e kishte paralajmëruar më herët “Titanikun” për ajsbergët e shumtë në zonë, por drejtuesit e kësaj të fundit i shpërfillën.

Shumica e trupave nuk u gjetën

Vetëm rreth 300 trupa u gjetën në vendin e katastrofës. Kjo do të thotë se shumica e 1500 viktimave ndodhen ende sot nën det.

Violina

Violina që përdori drejtuesi i bandës muzikore deri në momentet e fundit, u gjet në një papafingo në vitin 2006. Shtatë vjet më vonë, ajo u shit për 1.7 milionë dollarë.

Në fillim, gazetat nuk raportuan për viktima

Për shkak të nxitimit për të shkruar diçka mbi këtë ngjarje për numrin e nesërm, shumë gazeta raportuan se “fatmirësisht nuk kishte të vdekur”. Një nga shkrimet titullohej “Fundoset Titaniku, por ndoshta nuk ka asnjë jetë të humbur”.

Propaganda naziste

Në vitin 1943, nazistët e Hitlerit xhiruan një film mbi mënyrën sesi “britanikë idiotë fundosën Titanikun”, pavarësisht përpjekjeve heroike (të rreme) të gjermanëve. Me një buxhet të barabartë me 180 milionë dollarë me paratë e sotme, ai mbetet filmi propagandistik më i shtrenjtë i realizuar ndonjëherë.

Tragjedia ishte parashikuar nga një roman

14 vjet përpara mbytjes së Titanikut, një shkrimtar amerikan botoi një roman, ku fliste mbi një anije shumë të madhe që po udhëtonte nga Anglia në Nju Jork në muajin prill. Ajo përplasej me një ajsberg duke vrarë shumicën e pasagjerëve të saj, për shkak të mungesës së varkave të shpëtimit. Anija quhej “Titan”.

Kush ishin Xheku dhe Roza e vërtetë

Në bordin e “Titanik” ka pasur vërtet një histori dashurie të ndaluar. Kejt Filips po udhëtonte për në SHBA për të nisur një jetë të re me bashkëshortin e saj që i kishte shitur të gjitha bizneset e tij për t’ia dhënë paratë gruas dhe fëmijës së tij, dhe natyrisht për t’i blerë zonjës së tij një gjerdan diamanti dhe safiri. Ai nuk mbijetoi, por la si trashëgimi gjerdanin e shtrenjtë dhe fëmijën e tyre që me sa duket e ngjizën në anije. Vajza e tyre e shiti gjerdanin në ankand në vitin 1990. / Bota.al

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara