

Kuriozitete
Pse na merr gjumi kur bie shi?
Published
3 hours agoon
By
UBT NewsShumë prej nesh e ndiejnë: sapo fillon shiu, na vjen dëshira të futemi nën batanije dhe të flemë gjumë.
Tingujt e shiut, qielli i errët dhe lagështia na bëjnë të ndjehemi të lodhur dhe të përgjumur. Por pse ndodh kjo?
Më poshtë kemi tre renditur tre arsye.
Tingujt e shiut na qetësojnë
Tingulli i pikave të shiut është një lloj zhurme e butë që quhet “zë rozë”. Kjo zhurmë është e lehtë për veshin dhe na ndihmon të relaksohemi, ashtu si tingujt e detit ose fëshfërima e gjetheve. Trupi ynë e ndjen këtë qetësi dhe përgatitet për gjumë – është si një ninullë natyrale.
Qielli i errët ndikon në trupin tonë
Kur bie shi, qielli mbulohet me re dhe bëhet më i errët. Kjo bën që trupi ynë të prodhojë më pak serotoninë, një hormon që na jep energji dhe na përmirëson humorin. Në të njëjtën kohë, rritet prodhimi i melatoninës, që është hormoni i gjumit. Kështu, trupi ynë mendon se është kohë për të fjetur.
Lagështia na lodh
Shiu sjell lagështi në ajër. Kur ka shumë lagështirë, ajri bëhet më i rëndë dhe mushkëritë tona duhet të punojnë më shumë për të marrë oksigjen. Kjo na lodh më shpejt dhe na bën të ndihemi pa energji.
Kuriozitete
Studimi: Ajri i Everestit mund ta mposhtë Parkinsonin
Published
38 minutes agoon
August 22, 2025By
UBT News
Ajri i hollë, i ngjashëm me atë të kampit bazë të Everestit, mund të ndihmojë në ngadalësimin apo edhe kthimin prapa të simptomave të Parkinsonit, sugjeron një studim i ri i botuar në Nature Neuroscience, ka raportuar The Independent.
Studiuesit nga Harvard Medical School kanë zbuluar se proceset e dëmtuara qelizore në tru shkaktojnë grumbullim të tepërt të molekulave të oksigjenit, gjë që çon në shfaqjen e simptomave të Parkinsonit. Ky oksigjen dëmton qelizat nervore, ndërsa marrja e saj në masë më të vogël ndihmon në mbrojtjen e tyre.
“Bazuar në këtë evidencë, u bë shumë interesante për ne të kuptonim efektin e hipoksisë (mungesës së oksigjenit) te Parkinsoni”, tha autori i studimit, Fumito Ichinose.
Një tjetër studiues, Vamsi Mootha, ka shtuar se niveli i ulet i oksigjenit mund t’i lehtësojë simptomat e sëmundjes në fjalë.
“Ne pamë së pari që niveli i ulët i oksigjenit mund të lehtësonte simptomat në disa sëmundje të lidhura me mitokondrit, si sindroma Leigh dhe ataksia e Friedreichut… Kjo ngriti pyetjen: A mund të vlejë e njëjta gjë edhe për sëmundjet më të zakonshme neurodegjenerative, si Parkinsoni?”, ka thënë ai.
Mitokondria membrana apo mbështjellësi i qelizës e cila e furnizon me energji.
Studiuesit injektuan proteina që quhen α-synuclein (shkaktojnë formimin e trupave Lewy) te minjtë, duke imituar gjendjen e pacientëve me Parkinson. Një grup minjsh qëndroi në ajër normal me 21% oksigjen, ndërsa tjetri në dhoma me vetëm 11% oksigjen, ekuivalent me jetën në 4,800 metra lartësi.
Pas tre muajsh, minjtë që thithnin ajër normal kishin nivele të larta të trupave Lewy, humbje të neuroneve dhe probleme serioze në lëvizje. Ndërsa minjtë e mbajtur në ajër me pak oksigjen nuk humbën asnjë neuron dhe nuk patën probleme lëvizjeje, ani pse trupat Lewy u formuan.
“Shumë oksigjen në tru rezulton të jetë toksik. Duke ulur furnizimin e përgjithshëm me oksigjen, po ndërpresim karburantin e këtij dëmtimi”, tha Mootha.
Kur trajtimi me ajër të hollë filloi gjashtë javë pas injektimit, pasi simptomat ishin shfaqur, minjtë përmirësuan aftësitë motorike, u zhdukën sjelljet e ngjashme me ankthin dhe ndaloi humbja e neuroneve. Shkencëtarët po punojnë për të krijuar “hipoksi në një pilulë”, barna që imitojnë efektet e nivelit të ulët të oksigjenit për të trajtuar sëmundjet që burojnë nga dëmtimet e mitokondrive.
Megjithatë, ata paralajmërojnë se nevojiten më shumë kërkime para se ky zbulim të zbatohet tek njerëzit.
“Ndoshta nuk është trajtim për të gjitha llojet e neurodegjenerimit, por është një koncept i fuqishëm, që mund të ndryshojë mënyrën se si mendojmë për trajtimin e këtyre sëmundjeve”, ka thënë Mootha.
Kuriozitete
Këto janë 10 punët më stresuese në botë
Published
24 hours agoon
August 21, 2025By
UBT News
Stresi është fatkeqësisht një realitet për shumë punonjës. Sipas “CareerCast”, disa punonjës përballojnë stresin është virtualisht i gjithëpranishëm, i shkaktuar nga: udhëtimet, afatet, puna në sytë e publikut, konkurrenca, nevojat fizike, kushtet mjedisore dhe rreziqet e hasura.
Sajti i kërkimit të punës ka identifikuar ato që besohet se janë 10 punët më stresuese.
Çdo punë është stresuese për arsye të ndryshme. Ushtarët dhe zjarrfikësit janë në krye të listës, për shkak të rrezikimit të jetës së tyre ose të të tjerëve.
Ndërkohë që stresi i gazetarëve dhe specialistëve të marrëdhënieve me publikun mund të vijë nga afatet dhe rrethanat jomirëpritëse.
Ja lista e 10 punëve më stresuese:
1. Ushtari
2.Zjarrfikësi
3.Piloti i avionit
4.Oficeri i policisë
5.Koordinator eventi
6.Specialist i marrëdhënieve me publikun
7.Drejtuesi i korporatës
8.Transmetuesit televiziv
9.Gazetari
10.Shoferi i taksive
Kuriozitete
Pyetjet për trurin që mbeten ende mister
Published
2 days agoon
August 20, 2025By
UBT News
Ndërsa shkenca përparon ngadalë në të gjitha fushat, disa prej zonave të trurit mbeten ende të errëta për sa u përket njohurive që kemi për to.
Truri ynë është mjeshtër i iluzionit. Duke përdorur sisteme të ndryshme që funksionojnë si një i vetëm ne arrijmë të kuptojmë gjërat dhe të menaxhojmë gjithçka duke e bërë të duket si një eksperiencë e vetme.
Nga vjen personaliteti?
Në vend që të thoni se keni një tru, është më e saktë nëse thoni që ju jeni truri. Ajo gjëja e qullët që keni në kokë me gjasa është vendi nga ka prejardhjen personaliteti juaj. Ekziston ende debati, çfarë pjese e personalitetit vendoset nga gjenet dhe fiziologjia, dhe sa vendoset nga mjedisi? Ideja është se personaliteti juaj duhet të jetojë në trurin tuaj.
Përse flemë dhe ëndërrojmë?
Gjumi është i rëndësishëm. Pavarësisht rreziqeve të kalimit të një pjese të madhe të ditës dhe jetës në gjendje jo të ndërgjegjshme, gjitarët dhe shpendët flenë. Është një gjë jetësore, por ne ende nuk e kemi idenë përse ndodh.
Nuk ka arsye të vërtetë përse gjumi supozohet të na japë energji. Ne e marrim energjinë nga ushqimi dhe djegim shumë energji kur flemë.
A kemi vullnet të lirë?
Aktiviteti i trurit ka treguar se ai në disa raste vepron me ndërgjegje dhe pastaj arrin të veprojë me vetëdije. Të tjerë mendojnë se vullneti i lirë është një iluzion dhe se truri na bën të besojmë se veprimet tona janë vullnetare.
Kuriozitete
Postimi misterioz i Trumpit trazon rrjetin – një gabim, kod apo mesazh i fshehtë?
Published
3 days agoon
August 19, 2025By
UBT News
Postimi i çuditshëm me një fjalë i presidentit të SHBA-së, Donald Trump në rrjetet sociale ka ngatërruar shumë njerëz, me përdoruesit që spekulojnë kuptimin e tij.
Në llogarinë e tij zyrtare në Truth Social, Trump shkroi “Bela”.
Do të thotë e bukur në italisht nëse shkruhet me dy L, por ajo që donte të thoshte Trump mbetet e paqartë.
Dhe postimi vjen pasi ai ndau përditësime rreth takimit të tij me Putinin, duke deklaruar se “do të ketë progres të madh me Rusinë”.
Disa përdorues besonin se fjala mund t’i referohej ligjit të Amendamentit të Ligjeve të Arsimit Bazë (BELA) në Afrikën e Jugut, i cili është një ligj i diskutueshëm për arsimin. Ndërkohë, disa menduan se fjala “Bela” simbolizon shpresën dhe ripërtëritjen.
Disa thjesht thanë se mund të jetë një gabim shtypi dhe ai duhet të jetë duke shkruar për Bjellorusinë pasi përdoruesit e lidhën “Bela” me Bjellorusinë, ndoshta duke iu referuar ndërveprimeve të mëparshme të Trumpit me presidentin Bjellorus Alexander Lukashenko.
Ndërsa disa të tjerë menduan se ishte fjalë e koduar, ndoshta e lidhur me takimin e tij me Putinin.
Termi madje u bë trend në platformat e rrjeteve sociale si X, me përdoruesit që ndajnë meme dhe shaka rreth postimit misterioz.
Deri më tani, Shtëpia e Bardhë nuk ka dhënë asnjë sqarim mbi kuptimin e postimit të Trumpit, duke e lënë internetin të vazhdojë të spekulojë.

Manchester United synon nënshkrimin e yllit të Bundesligas

Krasniqi: VV-ja po vjen në seanca vetëm për të humbur kohë

Arrestohet një person i kërkuar me 6 urdhëresa gjykate në Prishtinë

Mustafa: Qëndrimi i LDK-së nuk ka ndryshuar

Studimi: Ajri i Everestit mund ta mposhtë Parkinsonin

1 orë e gjysmë pritje për të dalë nga Kosova

Rama: Muzeu Arkeologjik i Durrësit rikthehet në vjeshtë me mbi 2400 objekte historike

Albion Rrahmani vazhdon me gola

Raporti 24 orësh nga Policia e Kosovës
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit