Kulturë

Pse muzika që dëgjojmë në adoleshencë qëndron me ne përgjithmonë?

Por pse muzika që na ka shoqëruar gjatë adoleshencës qëndron me ne gjatë gjithë jetës sonë?

Published

on

Nga Sahar Arshad

Javën e kaluar, këngëtarja amerikane Taylor Swift publikoi ​​versione të ripërpunuara të albumeve të saj të mëparshme muzikore, mbi një dekadë nga dalja e tyre fillestare në treg. Ky akt shkaktoi jo pak nostalgji te të gjithë fansat e saj.

Veprimi i këngëtares së njohur më nxiti të pyes veten mbi lidhjen time emocionale me muzikën, përmes ngjarjeve më të rëndësishme të jetës sime. Ajo më bëri të mendoj se si kur flasim me të rriturit në të 30-at, 40-at ose 50-at, i dëgjon shpesh ata të rekomandojnë muzikë që daton në kohën e adoleshencës së tyre.

Kur dëgjojnë një këngë nga rinia e tyre, sytë u shkëlqejnë ndërsa kthehen pas në të shkuarën. Por pse muzika që na ka shoqëruar gjatë adoleshencës qëndron me ne gjatë gjithë jetës sonë? Kjo mund të ndodhë për shkak të aftësisë së muzikës për të zgjuar kujtime nga e kaluara jonë.

Njerëzit kanë tendencën që kur janë në moshë mesatare ose më të vjetër të kenë qasje në kujtimet personale të ngjarjeve që kanë ndodhur midis moshës 10-30 vjeç. Psikologët e kanë quajtur këtë dukuri si “thirrje e kujtesës”, e cila i referohet aftësisë sonë për të kujtuar kujtime të rëndësishme nga vitet tona më formuese.

Por në lojë mund të jetë edhe amnezia e fëmijërisë. Kjo është një dukuri misterioze, që përshkruan pamundësinë për të kujtuar përvojat e jetës para një moshe të caktuar – e cila gjithashtu mund të shpjegojë pjesërisht faktin pse kujtesa rikthehen për ngjarje nga mosha 10 vjeç e lart.

Një studim i vitit 2014 mbi amnezinë e fëmijërisë, arriti në përfundimin se “harresa e përshpejtuar gjatë gjithë fëmijërisë,prodhon një grup gjithnjë e më të vogël kujtimesh nga fillimi i jetës”. Kjo do të thotë që teksa fëmijët rriten dhe piqen, kujtesa e tyre fillon të shfaqë të njëjtin nivel zhvillimi që shihet edhe tek të rriturit.

Pra thënë më thjesht, harrimi i gjërave që ndodhin është më i përhapur në trurin e të rriturve, pasi kujtimet mund mos fiksohen dot – gjë që i bën ata edhe më të prekshëm nga humbja e tyre. Kjo mund të jetë arsyeja pse muzika që kemi dëgjuar në adoleshencë, një periudhë kohore gjatë së cilës ne kemi një aftësi më të fortë për të kujtuar, ka kaq shumë domethënie për ne.

Përtej kësaj, një studim i vitit 2008 zbuloi se “dëgjimi i muzikës i lidhur me të kaluarën tonë, shpesh shkakton një “ndjenjë të fortë njohjeje”. Pra, thjesht duke dëgjuar muzikë apo edhe duke folur shpesh për të, mund të zgjojë kujtime për gjëra që na kanë ndodhur në të kaluarën.

Një eksperiment tjetër zbuloi se këngët e vjetra kishin tendencë të ngjallnin emocione të forta dhe të ndryshme – veçanërisht ato pozitive siç është nostalgjia. Lidhja midis muzikës dhe viteve tona formuese është mbase më e fortë nga sa mendojmë.

Siç e shpjegon Sara Heilbronner, neuroshkencëtare në Shkollën Mjekësore të Universitetit të Minesotës, “truri kalon nëpër disa ‘periudha të ndjeshme’, gjatë të cilave është veçanërisht elastik ose i ndryshueshëm”.

“Periudhat më të famshme të kësaj ndjeshmërie janë gjatë foshnjërisë së hershme dhe fëmijërisë. Ne po kuptojmë gjithnjë e më shumëse ka edhe periudha të ndjeshme më vonë gjatë zhvillimit, si për shembull gjatë adoleshencës. Ne shohim një numër procesesh të  maturimit të trurit, që i pasojnë këto periudha të mëvonshme të ndjeshmërisë”, thekson ajo.

Heilbronner thekson se një mundësi, është ekzistenca e një periudhe të ndjeshme për kujtesën, që i mbivendoset rikthimit të kujtesës. Kjo do ta bënte trurin të përgatitur neuralisht për të kodifikuar kujtimet e reja afatgjata. Ajo shton se ka ndërkohë prova se adoleshenca është një periudhë e ndjeshme për shumë faktorë që lidhen me zhvillimin e personalitetit, si njohja shoqërore dhe motivimi./“Discover Magazine” – Bota.al

Lifestyle

Si ndikon ambienti ynë në qetësinë e mendjes dhe fuqinë e shpirtit?

Published

on

Hapësira që të rrethon: Sekreti i padukshëm i shëndetit mendor

Në një botë ku stresi, ritmet e shpejta dhe mbingarkesa ndjesore janë pjesë e përditshmërisë, hapësirat ku jetojmë nuk janë thjesht sfond — ato janë forca aktive që ndikojnë në shëndetin tonë emocional dhe mendor

Interieri i vëmendshëm është një qasje që vendos në qendër mirëqenien, duke krijuar ambiente që qetësojnë mendjen, ushqejnë shpirtin dhe mbështesin jetesën e ndërgjegjshme.

1. Ndriçimi natyral: Drita që ushqen jetën

Ndriçimi natyral rrit nivelet e energjisë, përmirëson humorin dhe ndihmon në rregullimin e ritmeve të brendshme biologjike. Hapësirat e pajisura me dritare të mëdha, materiale që pasqyrojnë dritën dhe organizim të hapur ndihmojnë që ambienti të ndihet më i freskët, më pozitiv dhe më i gjallë.

Përdorni perde të lehta dhe organizoni mobilet në mënyrë që të lejoni sa më shumë dritë të natyrshme të hyjë në shtëpi.

2. Elementet bimore: Lidhja e gjallë me natyrën

Bimët në ambient nuk janë vetëm dekorative: ato pastrojnë ajrin, rrisin nivelin e oksigjenit dhe reduktojnë stresin.

Edhe një sasi e vogël bimësie në hapësirat e brendshme përmirëson përqendrimin dhe ndihmon në krijimin e një atmosfere më të butë dhe më të përqafueshme.

Zgjidhni bimë të lehta për t’u mirëmbajtur si pothos, sansevieria ose ficusi — dhe krijoni një “kënd jeshil” në shtëpinë tuaj.

3. Materialet organike: Tekstura që prekin ndjesitë tona

Druri natyral, gurët, liri, pambuku organik dhe qeramika e punuar me dorë krijojnë një lidhje të drejtpërdrejtë me natyrën dhe ushqejnë ndjesinë e autenticitetit. Materialet organike, përmes ngjyrave të buta dhe strukturave të papërsosura, sjellin një ndjesi qetësuese dhe një estetikë më të ngrohtë dhe më tokësore.

Përdorni tekstile natyrore për perde, tapete dhe çarçafë; zëvendësoni sipërfaqet sintetike me ato prej druri ose guri.

4. Rendi dhe boshësia funksionale: Hapësirë për mendje të qetë

Një ambient i mbingarkuar vizualisht ngarkon mendjen. Minimalizmi i ndërgjegjshëm nuk do të thotë boshësi ekstreme, por hapësirë për frymëmarrje dhe rrjedhshmëri emocionale.

Çdo objekt duhet të ketë një funksion ose një kuptim të vërtetë për ju, shkruan Class.

Praktikoni një rishikim sezonal të hapësirave, duke larguar sendet që nuk ju shërbejnë më ose nuk ju sjellin gëzim.

Interieri i vëmendshëm është më shumë se stil dizajni: është mënyrë jetese. Një shtëpi e krijuar me kujdes, e ndriçuar nga drita natyrore, e gjallëruar nga bimët dhe e mbështjellë nga materiale organike, është një strehë për mendjen dhe shpirtin.

Në një botë që kërkon gjithmonë më shumë, shtëpia bëhet vendi që na ndihmon të ndalemi, të qetësohemi të rigjejmë veten.

Continue Reading

Magazinë

“Smoke”, serial i bazuar në ngjarje të vërteta

Published

on

Janë publikuar pamjet e para të serialit të zhanrit dramë kriminalistike, “Smoke”, i cili ribashkon ekipin kreativ prapa projektit “Black Bird” dhe në rolin kryesor e sjell aktorin britanik, Taron Egerton. Ai shërben edhe si producent ekzekutiv i serialit.  

Krijuar dhe shkruar nga Dennis Lehane, s dhe i frymëzuar nga ngjarje të vërteta, “Smoke” sjell historinë e një hetuesi zjarrvëniesh, i cili rastësisht bashkohet me një detektiv për të zbuluar rastet e fundit që kanë tronditur qytetin.

Mirëpo, përpjekja e tyre për të ndaluar dy zjarrvënës, shkakton një lojë të rrezikshme sekretesh dhe dyshimesh.

Me Egertonin në rolin kryesor të hetuesit, Dave Gudsen, dhe aktoren e nominuar për çmim “Emmy”, Jurnee Smollett, në rolin e detektives së quajtur Michelle Calderone, kasta e serialit përbëhet edhe nga aktorët, Rafe Spall, Ntare Guma Mbaho Mwine, Hannah Emily Anderson, Anna Chlumsky, Adina Porter, Greg Kinnear dhe John Leguizamo.

“Smoke” e shënon debutimin në platformën “Apple TV+” më 27 qershor.

Continue Reading

Magazinë

Influencuesja e famshme vdes pas një operacioni plastik në Turqi

Published

on

Ana Barbara Bur Buldrini (31), një këngëtare, modele dhe influencuese braziliane, vdiq pas një operacioni në Stamboll, dhe burri i saj pretendon se nuk ishte përgatitur si duhet për procedurat.

Sipas një raporti nga media lokale O Tempo, Ana Barbara dhe burri Elgar Sueia udhëtuan nga Mozambiku për në Stamboll, ku ajo iu nënshtrua liposuksionit, zmadhimit të gjoksit dhe operacionit të hundës të dielën, më 15 qershor.

Sueia pretendon se Buldrini  cila kishte 797,000 ndjekës në Instagram kishte një marrëveshje me Spitalin Tusa për të marrë operacione në këmbim të promovimit të spitalit në mediat sociale.

Burri i saj i tha O Tempo se Buldrini vdiq vetëm disa orë pas procedurës, për shkak të arrestit kardiorespirator.

Ai gjithashtu deklaroi se gruaja e tij nuk ishte përgatitur siç duhet për operacionet.

“Ajo donte t’i nënshtrohej këtyre procedurave për të përmirësuar pamjen fizike. Ishte ëndrra e saj. Ndërhyrja kirurgjikale fillimisht ishte planifikuar për të mërkurën, por për shkak të problemeve me orarin, kirurgu vendosi ta shtynte për të dielën. Ne shkuam në klinikë të dielën vetëm për të parë hapësirën, por mjeku donte ta bënte ndërhyrjen kirurgjikale menjëherë, edhe pse Ana nuk ishte e përgatitur”, tha Sueia për median braziliane.

Sipas G1, ndërhyrja kirurgjikale përfundoi rreth orës 23:00 më 15 qershor. Sueias iu tha se mund ta shihte gruan e tij, e cila ishte ende nën anestezi, por do të zgjohej së shpejti.

“Më thanë të shkoja në dhomë, asistentët po silleshin çuditshëm. Prita një orë e 15 minuta për ta parë. Zbrita poshtë dhe një mjek më tha se zemra e saj po rrihte ngadalë dhe një tjetër se ajo kishte ndërruar jetë.”

 

Sueia ndau hidhërimin e tij për vdekjen e gruas së tij në Instagram.

“Sot flas jo vetëm si një bashkëshort që humbi dashurinë e jetës së tij, Ana Barbara, por edhe si një qenie njerëzore që kërkon të vërtetën, përgjegjësinë dhe drejtësinë”, shkroi në postim, me raport nga stacioni televiziv EKOL TV mbi rastin.

“Më 16 qershor 2025, Ana humbi jetën tragjikisht në një klinikë private në Pendik, Stamboll. Ajo erdhi në këtë vend me shpresë dhe besim. Ky besim u tradhtua nga një sistem që lejoi që kjo të ndodhte pa mbikëqyrje.”

Në një deklaratë për Turkiye Today, Spitali Tusa pretendoi se pacientes iu dha i gjithë informacioni ligjor dhe mjekësor, se një “komplikacion i papritur” ndodhi gjatë shërimit të saj. Gjithashtu tha se u bë përpjekje për ringjallje për 90 minuta.

“Pavarësisht të gjitha përpjekjeve të ekipit të ekspertëve të anesteziologjisë, pacientja nuk mundi të ringjallej”, përfundoi deklarata.

Continue Reading

Magazinë

Denis Villeneuve do të drejtojë filmin e ri të James Bond

Published

on

Continue Reading

Të kërkuara