

Published
3 years agoon
By
Betim GashiNga Armani Syed
Festimet e Halloween në Korenë e Jugut u shndërruan në skena makthi të shtunën e kaluar, ndërsa një kaos brenda turmës shkaktoi vdekjen e të paktën 153 njerëz në një lagje me rrugëshumë të ngushta në Seul, kryeqytetin e vendit. Ngjarja më vdekjeprurëse e këtij lloji në historinë e Koresë së Jugut, ndodhi në distriktin Itaewon, qendër e njohur e komunitetit LGBTQ.
Rreth 100 mijë njerëz ishin mbledhur jashtë klubeve dhe bareve të Itaewon për të festuar Halloween për herë të parë në 3 vite, për shkak të kufizimeve të mëparshme nga COVID-19. Të pranishmit e veshur me kostumet tradicionale të kësaj feste, u bllokuan dhe nisën tështypnin njëri-tjetrin për shkak të numri të madh të të pranishmëve. Po pse lëvizjet kaotike të turmave janë kaq të rrezikshme, dhe çfarë duhet të bëni nëse gjendeni në një moment të tillë?
Si ndodh përplasja brenda turmës?
Moskuptimi se për çdo hapësirë të kufizuar, ka një kapacitet të kufizuar maksimal, është arsyeja kryesore pse ndodhin katastrofa të tilla.
“Ekziston një degë e gjeometrisë që krijon turma me densitet të lartë, e cila nga ana tjetër mund të shkaktojë rritje progresive të turmave”, thotë G.Keit Still, ekspert i sigurisë së turmave, lektor në Universitetin Safolk.
Still nënvizon se me çdo trup shtesë që i bashkohet një turme, rritet edhe potenciali për të krijuar një forcë mbizotëruese. Duke komentuar tragjedinë e Itaewon, ai thotë se rrugica e ngushtë ishte në një tatëpjetë me dy rrugë të kundërta.
“Kjo është një gjeometri tipike që ka shkaktuar incidente të ngjashme me shumë të vdekur edhe në të kaluarën”, thekson ai.
Në ShBA, ngjarja më e fundit e këtij lloji ndodhi në dhjetorin e vitit 2021, kur dhjetë persona humbën jetën gjatë një koncerti të reperit amerikan, Travis Scott në Astroworld në Houston. Në fillim të këtij muaji, një përplasje brenda turmave në një stadium futbolli në Indonezi, shkaktoi të paktën 125 të vdekur në atë që ishte një nga incidentet më vdekjeprurëse në botë në një aktivitet sportiv.
Po pse përplasjet brenda një turme janë kaq vdekjeprurëse?
Nëse grupime të mëdha njerëzish grumbullohen së bashku, duke pasur një nivel të lartë kontakti personal, dendësia mund të tejkalojë shpeshherë kufirin e sigurisë, dhe kjo mund tabëjë të vështirë frymëmarrjen për shumë njerëz, madje edhe para se të ndodhë ndonjë incident.
Kur njerëzit përpiqen të arratisen, çdo lëvizje e vogël përforcohet nga turma, dhe kjo çon në një valë të përforcuar, apo në një Efekt Domino, ku të pranishmit fillojnë të shtyhen kundër njëri-tjetrit.
“Një lëvizje e vogël mund të krijojë efekte shumë të mëdha. Kur zona ka pjerrësi, atëherë ndodh një rrëshqitje dhe rrëzim. Njerëzit bien mbi njëri-tjetrin, dhe këtu nisin problemet. Ndërsa përpiqen të ngrihen, krahët dhe këmbët përdridhen së bashku, ndërpritetfurnizimi me gjak, oksigjeni po ashtu, nuk mund të merret dot frymë, dhe kjo sjell asfiksinë që është shkaku më i mundshëm i vdekjes në këto raste”, thotë eksperti.
Ç’duhet të bëni nëse gjendeni brenda një turme?
Still thotë se është më mirë të marrësh pjesë në tubime të mëdha duk pasur një vetëdije të avancuar mbi situatën: “Hidhni një sy përreth jush. Dëgjoni zhurmën e turmës. Kuptojeni qënëse ndodheni në një situatë me densitet të lartë, mund të jetë shumë e vështirë të dilni prej andej. Nëse ndjeni se vendi është i mbipopulluar, dhe nëse nuk ndiheni i sigurt, thjesht mos shkoni atje”.
Këshilla e tij për organizatorët e ngjarjeve është të analizojnë hapësirën, të njohin kapacitetin e saj, dhe të menaxhojnë fluksin në ato zona për t’i mbajtur të sigurt njerëzit. Këto vlerësimeparaprake të rrezikut do të shpëtojnë jetë njerëzore në planin afatgjatë. Është shumë e vështirë që të çlirohesh nga një turmë, paralajmëron Still.
Por nëse e gjeni veten në një turmë, Qendra e SHBA-së për Kontrollin dhe Parandalimin e sëmundjeve ka këshilla. Agjencia shëndetësore këshillon që t’i mbani duart para gjoksit “si një boksier”, të shtërngoni këmbët dhe të përpiqeni të qëndroni në këmbë. Nëse rrëzoheni, thotë CDC, ngrihuni sa më shpejt që të jetë e mundur dhe kur të ketë qetësi, nisni të lëvizninë mënyrë diagonale për të dalë jashtë turmës.
Çfarë është shtypja nga turma?
Kjo është një ngjarje ku njerëzit kanë hapësirën për të ikur nga një burim rreziku, dhe kjo lëvizje kolektive krijon një rrezik të madh.
“Largimi i një turme shkakton rrallëherëincidente. Mund të ketë një reagim ‘lufto ose ik’ ku njerëzit që largohen me vrap nga njëkërcënim, për shembull nga një person që gjuan më armë, dhe kanë hapësirë për të lëvizur”, shpjegon Still.
Në shtatorin e vitit 2015, të paktën 1 mijë e 470 njerëz u vranë gjatë Haxhit, një pelegrinazh islamik në Arabinë Saudite, si rezultat i një përplasjeje dhe kaosi brenda turmës së madhe.
Para tragjedisë së vitit 2015, gjatë pelegrinazhit vjetor kishte pasur edhe disa tragjedi të tjera me më pak viktima./ “Time” – Bota.al
Lajmet
Kurti e Rama përplasen për buxhetin dhe projektet në Prishtinë
Published
47 minutes agoon
June 30, 2025By
UBTNews
Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, dhe kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, kanë shkëmbyer deklarata të mprehta gjatë ceremonisë së vendosjes së gurthemelit për një çerdhe në lagjen Bardhosh të Prishtinës, duke nxjerrë në pah mospajtimet mes nivelit lokal dhe atij qendror për sa i përket bashkëpunimit dhe realizimit të projekteve në kryeqytet.
Kreu i Prishtinës, Përparim Rama, përdori rastin për të kërkuar publikisht zhbllokimin e buxhetit të Komunës nga Qeveria, duke përmendur projekte të mëdha infrastrukturore që, sipas tij, kanë mbetur pezull për shkak të mungesës së bashkëpunimit ndërinstitucional.
“Është mirë kur kemi një bashkëpunim mes nivelit qendror edhe kryeqytetit. Kemi një numër të madh projektesh, përfshirë unazën e kryeqytetit me vlerë prej 206 milionë eurosh, që mund të shtyhen përpara nëse zhbllokohet buxheti. Kërkoj nga kryeministri që të takohemi dhe të punojmë bashkë për të mirën e qytetarëve”, tha Rama, duke shtuar se gjatë katër viteve të mandatit nuk ka pasur asnjë takim me Kurtin për këto çështje.
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, iu kundërpërgjigj duke kundërshtuar gjuhën që Rama përdori për të cilësuar projektin e çerdhes si “minore” dhe duke aluduar në fundin e mandatit të tij pas zgjedhjeve të ardhshme.
“Fëmijët janë të vegjël, por asnjë çerdhe nuk është projekt i vogël. Duhet të kemi seriozitet për çdo investim në arsim. Kryetarin Rama e kam takuar disa herë në zyrën time, dhe vetëm për fushën e arsimit në kryeqytet janë investuar mbi 12 milionë euro. Projektet madhore kërkojnë planifikim shumëvjeçar dhe këtë duhet ta bëjmë ndryshe, mbase me dikë tjetër. Kryetari Rama, pas vjeshtës, duhet të gjejë një punë tjetër”, u shpreh Kurti.
Lajmet
Kurti: Radoiçiq dhe grupi i tij të dorëzohen Kosovës
Published
52 minutes agoon
June 30, 2025By
UBTNews
Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, ka përsëritur kërkesën për dorëzimin e Milan Radoiçiqit dhe 42 personave të tjerë të përfshirë në sulmin e armatosur në Banjskë, të ndodhur në shtator të vitit 2023. Ai tha se tashmë është e qartë se bëhet fjalë për një grup të organizuar terrorist, të dirigjuar nga autoritetet në Serbi.
Në një deklaratë publike, Kurti kujtoi vendimin e Qeverisë së Kosovës të marrë në fund të qershorit të vitit 2023, kur “Mbrojtja Civile” dhe “Brigadat Veriore” u shpallën organizata terroriste. Ai vlerësoi se ky vendim ka qenë i drejtë, pavarësisht kritikave të shumta në atë kohë.
“Saktësisht para dy vjetësh, në fund të qershorit të vitit 2023, në mbledhje të qeverisë, të ashtuquajturën ‘Mbrojtje civile’ dhe ‘Brigadë veriore’ i kemi shpallur organizata terroriste. Kritikat ndaj këtij vendimi kanë qenë të shumta, por u pa se kemi pasur të drejtë. Në sulmin e Banjskës u vra rreshteri i Policisë së Kosovës, Afrim Bunjaku. Kërkojmë dorëzimin e Milan Radoiçiqit dhe 42 paramilitarëve që morën pjesë në atë sulm,” deklaroi Kurti.
Ai theksoi se lidhjet e këtij grupi me qeverinë e Serbisë janë bërë edhe më të dukshme, pasi disa nga individët e përfshirë janë parë në afërsi të presidentit serb.
“Të njëjtit janë tashmë edhe më afër se mbrojtja e afërt e presidentit të Serbisë. Kjo tregon se ky grup është i dirigjuar dhe i financuar nga Beogradi. Janë persona të trajnuar në Serbi, që kanë marrë urdhra dhe kanë ndërmarrë sulme në territorin e Kosovës. Prandaj, dorëzimi i tyre është i domosdoshëm,” u shpreh kryeministri në detyrë.
Sipas Kurtit, ky zhvillim flet jo vetëm për rrezikshmërinë e grupit në fjalë, por edhe për përfshirjen direkte të autoriteteve serbe, gjë që, sipas tij, përforcon qëndrimin e institucioneve të Kosovës ndaj sulmeve të organizuara në veri të vendit.
Lajmet
Kurti: Me bojkot nuk shkohet përpara, le të vendosë vota e fshehtë
Published
55 minutes agoon
June 30, 2025By
UBTNews
Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, ka deklaruar se është i gatshëm për konsultime dhe kompromise me qëllim tejkalimin e bllokadës institucionale dhe konstituimin e Kuvendit, por ka kritikuar opozitën për refuzimin e votimit të fshehtë si një mënyrë për të zgjidhur situatën. Ai ka theksuar se Lëvizja Vetëvendosje ka qenë e hapur për zgjidhje dhe ka ofruar dy propozime konkrete për të ecur përpara.
“Unë gjithmonë jam i gatshëm për takime, për konsultime konstruktive, për bashkëpunim në mirëbesim dhe gjithashtu për konsensus dhe kompromise. Kam ofruar dy kompromise: i pari është ai që t’i delegojnë përfaqësuesit partitë politike dhe me atë rast nëse nuk e duan votimin e fshehtë, ta rrëzojmë atë komision me votë, sepse pa votë nuk rrëzohet, me bojkot nuk shkohet përpara… Le ta provojmë votimin e fshehtë: o fiton Albulena, o ne e sjellim një emër tjetër,” u shpreh Kurti.
Ai ka theksuar se nuk e kupton kundërshtimin e opozitës ndaj votimit të fshehtë, duke rikujtuar se edhe zgjedhjet e 9 shkurtit, nga të cilat VV doli fituese, janë mbajtur përmes një procesi të tillë.
“Nuk e kuptoj pse gjithë kjo rezistencë e partive opozitare kundër votimit të fshehtë, kur dihet që më 9 shkurt qytetarët e Kosovës kanë votuar me votë të fshehtë, të lirë e demokratike dhe e kanë bërë VV-në fituese. Ne i kemi 48 deputetë, PDK 24, LDK 20 – pra PDK plus LDK nuk bëjnë sa VV-ja. Ky është fakt i jetës, fakt demokratik me të cilin duhet të pajtohemi,” ka shtuar Kurti.
Lajmet
Kampionati Individual i Shahut, 5-vjeçari shpallet kampion i Kosovës
Published
1 hour agoon
June 30, 2025By
UBTNews
Federata e Shahut të Kosovës ka mbajtur kampionatin individual për grupmosha të reja, garë kjo e cila vuri në pah talentin e madh të shumë të rinjve që kanë për këtë sport.
Edhe pse të gjithë nën moshën 18 vjeçare, gara e zhvilluar ishte mjaftë cilësore dhe me duele që sollën adrenalinë të madhe.
Risia më e madhe e këtij kampionati ishte se për herë të parë u mësua edhe kampion i m i ri i këtij sporti në nivel vendor, që ishte Mal Berisha me vetëm pesë vjet e gjysmë, raporton KosovaPress.
Në mbylljen e kampionatit, Drejtori i Sportit në Komunën e Prishtinës, Kushtrim Mushica, tha se sporti i shahut së shpejti do të bëhet me sallën e vetë ku do të zhvillohen të gjitha kampionatet dhe aktivitetet tjera në vazhdim.
“Ne si Drejtori e Sporti çdoherë mundohemi që të bëjmë përkrahjen e duhur për sportin e shahut. Po shpresoj që kampionati i ardhshëm apo kampionatet e ardhshme që do të ndodhin në këtë sport ndodhin në ambiente ku është shtëpia e vet këtij sporti në mënyrë që t’i keni kushtet e juaja dhe adresën tuaj dhe kjo rini që po shoh sot të nxjerrë shahistë botëror dhe ta përfaqësojnë vendin tonë në mënyrën më të mirë”, theksoi Mushica.
Kurse, Kryetari i Federatës së Shahut, Armend Budima, konfirmoi se kampionët e dal nga ky kampionat individual do të jenë ata që do ta përfaqësojnë Kosovën në kampionatet evropiane e botërore që do të mbahen gjatë këtij viti.
“Ajo që është shumë me rëndësi është se në këtë kampionat e kemi një risi që e kemi kampionin më të ri ndonjëherë që e ka pasur Kosova. Ai është Mal Berisha i cili me pesë vite e gjysmë shpallet kampion për grupmoshat e reja. Gjithashtu përveç Malit, edhe të gjithë fituesve iu urojë titullin e kampionit dhe të gjithë kampionët do ta përfaqësojnë Kosovën në garat evropiane dhe botërore që do të mbahen gjatë këtij viti”, tha Budima.

Kurti e Rama përplasen për buxhetin dhe projektet në Prishtinë

Kurti: Radoiçiq dhe grupi i tij të dorëzohen Kosovës

Kurti: Me bojkot nuk shkohet përpara, le të vendosë vota e fshehtë

Spanja pret konferencën e OKB-së për financimin e zhvillimit global, ndërsa SHBA tërhiqet

Kampionati Individual i Shahut, 5-vjeçari shpallet kampion i Kosovës

Ngrihet aktakuzë në mungesë ndaj dy personave për krime lufte në Kaçanik

Trump: Nuk i ofrova asgjë Iranit

Gjakovë: Vajza e mitur zhduket, policia nis hetimet

48 aksidente në 24 orë, një prej tyre me fatalitet
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane