Lajmet

Pse ju mpihen krahët kur flini?

Stresi gjithashtu mund të shkaktojë tension në muskuj.

Published

on

Shumica prej jush e kanë përjetuar momentin e zgjimit në mes të natës, vetëm për të kuptuar se krahu ose dora juaj është mpirë.

Ndonjëherë, gjithashtu është një ndjesi shpimi sikur “kunjat dhe gjilpërat” e vogla të përshkojnë lëkurën tuaj. Termi mjekësor për këtë është parestezi, por pse ndodh kjo dhe a është diçka për të cilën duhet të shqetësoheni?

Ne dëshirojmë t’ju ndihmojmë të bëni gjumë të mirë gjatë natës duke siguruar informacion në lidhje me këtë gjendje dhe duke ndarë këshilla se si të shmangni ato mpirjet e bezdisshme. Lexoni deri në fund për të zbuluar se kur mpirja mund të konsiderohet një simptomë serioze mjekësore.

Instituti Kombëtar i Çrregullimeve Neurologjike dhe Goditje në Tru – NIH – thotë se parestezia mund të ndodhë në pjesë të ndryshme të trupit. Ndodh pa paralajmërim dhe normalisht nxitet nga presioni i vazhdueshëm mbi nervat. Parethesia është përgjithësisht e padëmshme kur është e shkurtër, por mund të jetë simptomë e një sëmundjeje themelore kur përjetohet shpesh.

Shkaqet e mundshme të parestezisë:

Pozicioni i gjumit

Fjetja në bark me duart nën trupin tonë, të shtrirë në shpinë me duart nën kokë, ose të flemë në anën tonë dhe të shtrembërojmë krahët janë pozicione të këqija të gjumit që mund të shkaktojnë presion të zgjatur mbi nervat tanë. Këto rezultojnë në një përçarje në qarkullim të gjakut dhe sistemi ynë nervor reagon me një ndjesi shpimi gjilpërash.

Nervi i shtypur

Nervi ulnar shkon nga shpatulla në bërryl, dhe është përgjegjës për sigurimin e ndjesisë për duart tona. Dhimbja e kyçit të dorës, një shtrëngim i dobët dhe mpirje në dorë janë simptoma të mundshme të një nervi ulnar të shtypur ose të ngjeshur. Dhimbja zakonisht zhduket vetvetiu, por nëse zgjat më shumë se 2 ditë, është koha për të vizituar mjekun.

Mungesa e vitaminës B12

Vitamina B12 – e cila gjendet natyrshëm në mish, peshk, shpend dhe produkte të qumështit – i mban nervat dhe qelizat e gjakut të shëndetshme. Mungesa e vitaminës B12 në trup mund të shkaktojë probleme nervore, të cilat mund të shfaqen përmes një ndjesie të zvogëluar ose shpimi gjilpërash.

Stresi dhe ankthi

Kur jemi në ankth ose të stresuar, trupi ynë aktivizon përgjigjen e luftës ose fluturimit, ku hormonet e stresit lëshohen në pikat e synuara, në mënyrë që të përmirësojmë aftësinë tonë për t’u marrë me kërcënimin e perceptuar. Ky reagim fiziologjik përfshin përcjelljen e rrjedhjes së gjakut në pjesë të tjera të trupit që janë më jetike për mbijetesën tonë. Rënia e qarkullimit në zona të caktuara shkakton ndjenjën e gjilpërave.

Stresi gjithashtu mund të shkaktojë tension në muskuj, gjë që mund të rezultojë në dhimbje shpimi gjilpërash.

Kushtet themelore mjekësore

Parestezia kronike mund të jetë gjithashtu simptomë e një gjendjeje mjekësore që po prek sistemin nervor të trupit. Nëse mpirja shoqërohet me dobësi të muskujve ose simptoma të tjera, është mirë që menjëherë të vizitoni mjekun.

Si të shmangni ose minimizoni parestezinë:

Zgjoje krahun

Ndjesia e krahut zakonisht kthehet sapo të hiqet presioni, por shtrëngimi i dorës mund të ndihmojë në rritjen e rrjedhjes së gjakut.

Gjithashtu mund t’i shtrini krahët lart, të tundni kokën anash dhe të lëvizni supet lart e poshtë për të liruar tensionin në qafë dhe nervat.

Përmirësoni pozicionin e gjumit

Vendosni krahët dhe duart siç duhet, dhe shmangni palosjen e tyre nën trup. Mundohuni të mbani kyçet e dorës drejt për të siguruar rrjedhjen e qetë të gjakut. Flini me krahët anash, në vend që t’i ngrini mbi kokë, për të parandaluar ndërprerjen e qarkullimit të gjakut drejt duarve.

Shmangni pozicionin e fetusit, pasi krahët dhe bërrylat e përkulur mund të bëjnë presion mbi nervat.

Përdorni një mbështjellës dore ose peshqir gjatë gjumit

Mbështjellëset ose lidhëset ndihmojnë në mbajtjen e kyçeve të dorës drejt, kështu që nuk do të shqetësoheni për përkuljen e tyre gjatë gjumit. Gjithashtu mund të mbështillni një peshqir rreth bërrylit dhe ta siguroni me një fashë, për të parandaluar palosjen e tij.

Ndiqni një mënyrë jetese të shëndetshme

Ushtrimet e rregullta përmirësojnë shëndetin tonë të përgjithshëm kardiovaskular dhe ndihmojnë në qarkullimin e gjakut. Zakonet e mira të ngrënies gjithashtu mund të na ndihmojnë të shmangim mungesat e vitaminave dhe të minimizojmë dhimbjet nervore.

Kërkoni trajtim për problemet mjekësore

Për simptoma të rënda ose kronike, konsultohuni me mjekun për të konfirmuar nëse mpirja ose ndjesia me gjemba është shkaktuar nga një gjendje mjekësore ekzistuese dhe për të diskutuar trajtimin ose mjekimin e duhur.

Kini kujdes për shenjat paralajmëruese që kërkojnë vëmendje të menjëhershme

Mpirja e papritur mund të jetë gjithashtu shenjë e goditjes në tru, kështu që nëse parestezia shoqërohet me marramendje, paralizë, vështirësi në të folur, humbje të ekuilibrit dhe dhimbje koke të rëndë, kërkoni ndihmë urgjente./klankosova.tv

Rajoni

Ujërat e Kosovës: Sfida dhe zgjidhjet e qëndrueshme sipas Profesor Hazir Çadrakut

Published

on

Profesor i UBT-së, Hazir Çadraku, ishte mysafirë i radhës në podcastin tonë, ku foli për gjendjen aktuale të ujërave në Kosovë, duke theksuar rëndësinë e menaxhimit të qëndrueshëm dhe parandalimit të krizave të mundshme ujore në të ardhmen.

Sipas Profesor Çadrakut, sfidat që përballet Kosova janë të dyfishta: ndikimet klimatike dhe aktiviteti i pakontrolluar i njeriut.

Institucionet arsimore dhe kërkimi shkencor, sipas Profesor Çadrakut, luajnë një rol kyç në parandalimin e krizave ujore. Ai nënvizoi rëndësinë e punës intensive kërkimore në terren dhe publikimeve ndërkombëtare për të siguruar vendimmarrje të bazuar në të dhëna dhe fakte shkencore.

Për më shumë ndiqni podcastin: PODCAST

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Profesori bullgar Dimitar Keranov ligjëroi në UBT mbi të ardhmen evropiane të Kosovës dhe përvojën e Bullgarisë

Published

on

Në kuadër të aktiviteteve akademike dhe ligjëratave tematike me ekspertë ndërkombëtarë, UBT ka mirëpritur Dr. Dimitar Keranov, politolog dhe ekspert i sigurisë ndërkombëtare, i cili mbajti ligjëratën me temën “Kosova’s European Future: What Bulgaria’s Experience Can Offer”, para studentëve të programit të Studimeve të Sigurisë.

Ligjërata u fokusua në rrugëtimin evropian të Kosovës, sfidat e integrimit, si dhe mësimet që mund të nxirren nga përvoja e Bullgarisë në proceset e anëtarësimit në Bashkimin Evropian, duke vënë theks të veçantë në çështjet e sigurisë, qëndrueshmërisë demokratike dhe përballjes me kërcënimet hibride.

Në këtë aktivitet akademik ishin të pranishëm edhe dekania e Fakultetit, Hajdi Xhixha, si dhe prodekani Arian Kadriu, të cilët vlerësuan rëndësinë e përfshirjes së ekspertëve ndërkombëtarë në procesin mësimor dhe në zgjerimin e perspektivës akademike të studentëve të UBT-së.

Dr. Dimitar Keranov është anëtar i Bordit Drejtues të Bulgarian Institute for International Politics (BIIP) dhe njihet si një nga zërat e rëndësishëm në fushën e politikës së jashtme, sigurisë dhe demokracisë në Evropën Juglindore. Fushat e tij të specializimit përfshijnë kërcënimet hibride, reziliencën demokratike dhe sigurinë ndërkombëtare, me fokus të veçantë në vendet që përballen me presione gjeopolitike.

Ai ka një përvojë të pasur profesionale në institucione prestigjioze ndërkombëtare, përfshirë German Marshall Fund of the United States dhe Institut für Europäische Politik në Berlin, ku ka kontribuar në analiza politike dhe kërkime shkencore mbi zgjedhjet, ndikimin e huaj dhe qeverisjen demokratike.

Publikimet dhe analizat e Dr. Keranov janë cituar nga media ndërkombëtare me ndikim të madh, si The New York Times dhe Euronews, duke e bërë atë një referencë të rëndësishme në debatet bashkëkohore mbi sigurinë dhe demokracinë. Ai është gjithashtu anëtar i American Political Science Association dhe flet rrjedhshëm më shumë se dhjetë gjuhë, çka i mundëson një qasje krahasuese dhe ndërkombëtare ndaj sfidave globale të sigurisë.

Ligjërata u prit me interes të veçantë nga studentët, të cilët patën mundësi të diskutojnë drejtpërdrejt me ligjëruesin për rolin e Kosovës në arkitekturën evropiane të sigurisë, sfidat aktuale rajonale dhe rëndësinë e përgatitjes akademike për profesionistët e ardhshëm të kësaj fushe.

Përmes aktiviteteve të tilla, UBT vazhdon të forcojë profilin e tij ndërkombëtar dhe të ofrojë një arsim cilësor, të lidhur ngushtë me zhvillimet aktuale globale dhe me praktikat më të mira akademike dhe profesionale.

Continue Reading

Vendi

Zgjerimi urban i Prishtinës analizohet shkencërisht në një temë masteri nga studentja e UBT-së, Eglantina Buja

Published

on

Prishtina ka qenë në fokus të një analize të thelluar shkencore mbi zhvillimin dhe zgjerimin e saj urban, përmes temës së masterit të kandidates nga UBT, MSc. Eglantina Buja, e cila u mbrojt me sukses në kuadër të studimeve pasuniversitare.

Tema me titull “Analizë sasiore e shtrirjes dhe zgjerimit urban në Prishtinë për periudhën 1990–2024” u prezantua para komisionit profesional, i përbërë nga Prof. Dr. Egzon Bajraktari (kryetar), Prof. Dr. Edon Maliqi (mentor) dhe Dr. sc. Elvida Pallaska (anëtare).

Studimi trajton transformimet urbane të kryeqytetit gjatë një periudhe 34-vjeçare, duke përfshirë kohën e okupimit, periudhën e pasluftës dhe zhvillimet pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës. Përmes përdorimit të të dhënave të hapura dhe metodave bashkëkohore shkencore, tema ofron një pasqyrë të qartë dhe të matshme të zgjerimit urban të Prishtinës.

Analiza është realizuar mbi bazën e imazheve satelitore Landsat 5 TM dhe Landsat 8 OLI, të përpunuara përmes klasifikimit të mbikëqyrur (Supervised Classification) në platformën Google Earth Engine, si dhe përmes analizave hapësinore me sisteme GIS. Si rezultat, janë gjeneruar harta tematike dhe produkte vizuale që dokumentojnë ndryshimet urbane ndër vite.

Të dhënat tregojnë një rritje të ndjeshme të sipërfaqes së ndërtuar në Prishtinë – nga 437.5 hektarë në vitin 1990 në mbi 1,410 hektarë në vitin 2024, që përfaqëson një zgjerim urban mbi 220%, një ritëm që tejkalon dukshëm rritjen e popullsisë. Ky zhvillim ka ndikuar në kalimin nga një strukturë urbane kompakte drejt një forme më të shpërndarë dhe të fragmentuar, duke sjellë sfida serioze për planifikimin hapësinor, infrastrukturën dhe përdorimin efikas të tokës.

Studimi identifikon gjithashtu zonat kryesore të zgjerimit urban dhe vë në pah ndikimin e ndërtimeve informale dhe mungesës së planifikimit të qëndrueshëm urban. Në përfundim, tema ofron rekomandime konkrete për vendimmarrësit, duke theksuar nevojën për zhvillim kompakt, forcim institucional dhe përdorim sistematik të teknologjive gjeohapësinore në monitorimin urban.

Me rastin e diplomimit, kandidatja u vlerësua për qasjen serioze akademike, rigorozitetin metodologjik dhe kontributin e vlefshëm në studimet e zhvillimit urban të Prishtinës.

UBT vazhdon të dëshmojë përkushtimin e tij ndaj kërkimit shkencor dhe formimit të kuadrove profesionale që kontribuojnë drejtpërdrejt në analizën dhe zgjidhjen e sfidave zhvillimore të vendit.

Continue Reading

Lajmet nga UBT

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi, bëhet zyrtarisht anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave

Published

on

Rektori i UBT-së, Edmond Hajrizi bëhet anëtar i Akademisë Evropiane të Shkencave, në bazë të kontributit të tij të jashtëzakonshën në shkencë dhe teknologji, si dhe duke u bërë i vetmi dhe i pari shkencëtar nga Kosova që i bashkohet këtij institucioni prestigjioz. Diploma e anëtarësimit iu dorëzua gjatë një ceremonie solemne nga Kryetari dhe Nënkryetari i Akademisë, në Qendrën Evropiane për Shkencë (CERN) në Gjenevë, Zvicër.

Ky anëtarësim përfaqëson një njohje ndërkombëtare për kontributin e Rektorit Hajrizi në avancimin e arsimit të lartë, kërkimit shkencor dhe inovacionit në Kosovë, si dhe forcon lidhjet e vendit me komunitetin akademik evropian dhe botëror.

“Ky është një moment jashtëzakonisht i rëndësishëm, jo vetëm për mua personalisht, por edhe për Kosovën dhe komunitetin tonë shkencor. Anëtarësimi im në Akademinë Evropiane të Shkencës hap dyert e kësaj akademie prestigjioze për vendin tonë dhe për gjeneratat e reja të shkencëtarëve kosovarë,” ka thënë Rektori Hajrizi.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë dhe domethënien e këtij anëtarësimi, duke shprehur falënderimet e tij dhe duke ndarë vizionin për të ardhmen.

“Ky anëtarësim përfaqëson vlerësimin e punës sime mbi 30-vjeçare në fushën e shkencës dhe teknologjisë, dhe më jep një motiv shtesë për të vazhduar angazhimin në forcimin e arsimit cilësor, avancimin e kërkimit shkencor dhe lidhjen e institucioneve akademike të Kosovës me rrjetet evropiane të dijes dhe inovacionit. Dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë për të gjithë ata që kontribuan në nominimin dhe vlerësimin tim. Një falënderim i veçantë shkon për familjen time dhe për kolegët e mi, për mbështetjen e vazhdueshme dhe bashkëpunimin profesional gjatë gjithë këtyre viteve”, u shpreh Rektori Hajrizi.

Akademia Evropiane e Shkencave është e njohur për promovimin e ekselencës shkencore, kërkimit ndërdisiplinar dhe inovacionit, duke përfshirë në radhët e saj studiues me reputacion të lartë ndërkombëtar, përfshirë edhe laureatë të Çmimit Nobel.

Nën udhëheqjen e Prof. Dr. Edmond Hajrizi, UBT është pozicionuar si një institucion lider në arsimin e lartë, kërkimin shkencor, inovacionin dhe sipërmarrjen në rajonin e Evropës Juglindore, duke krijuar mundësi të reja për studentët, akademikët dhe institucionet partnere.

Continue Reading

Të kërkuara