Lajmet

Pse janë në rritje sëmundjet që mund të transmetohen nga kafshët tek njeriu?

Disa sëmundje përfundojnë duke u bërë veçanërisht njerëzore, si Covid-19.

Published

on

Nga Covid-19 tek lija e majmunëve, Mersi, Ebola, gripi i shpendëve, Zika dhe HIV, sëmundjet e transmetuara nga kafshët tek njerëzit janë shumëfishuar vitet e fundit, duke rritur frikën për pandemi të reja.

Çfarë është një zoo-nozë?
Kjo është një sëmundje ose infeksion që transmetohet nga kafshët vertebrore te njerëzit dhe anasjelltas. Patogjenët e përfshirë mund të jenë baktere, viruse ose parazitë.

Këto sëmundje transmetohen ose drejtpërdrejt gjatë kontaktit midis një kafshe dhe një njeriu, ose indirekt nëpërmjet ushqimit ose nëpërmjet një vektori të tillë si një insekt, merimangë ose marimangat.

Disa sëmundje përfundojnë duke u bërë veçanërisht njerëzore, si Covid-19.

Sipas Organizatës Botërore për Shëndetin e Kafshëve, 60 për qind e sëmundjeve infektive njerëzore janë të tilla.

Cilat lloje të sëmundjeve përfshijnë?
Termi “zoonoza” përfshin një shumëllojshmëri të gjerë sëmundjesh.

Disa ndikojnë në sistemin tretës, si salmoneloza, të tjera në sistemin e frymëmarrjes, si gripi i shpendëve dhe i derrit, si dhe Covid, ose sistemin nervor në rastin e tërbimit.

Ashpërsia e këtyre sëmundjeve ndryshon shumë në varësi të sëmundjes dhe virulencës së patogjenit, por edhe të personit të infektuar, i cili mund të ketë një ndjeshmëri të veçantë ndaj patogjenit.

Cilat kafshë janë të përfshira?
Lakuriqët e natës veprojnë si një rezervuar për shumë viruse që prekin njerëzit.

Disa janë njohur për një kohë të gjatë, siç është virusi i tërbimit, por shumë janë shfaqur në dekadat e fundit, si Ebola, koronavirusi SARS, Sars-CoV-2 (i cili shkakton Covid-19) ose virusi Nipah, i cili u shfaq në Azi në 1998.

Gjitarët e tjerë, si bagëtia, derrat, qentë, dhelprat, devetë dhe brejtësit, gjithashtu luajnë shpesh rolin e pritësit të ndërmjetëm.

Të gjithë viruset përgjegjës për pandemitë e mëdha të gripit kishin origjinë shpendësh, direkt ose indirekt.

Së fundi, insektet si rriqrat janë vektorë të shumë sëmundjeve virale që prekin njerëzit.

Pse është rritur frekuenca e këtyre sëmundjeve?
Duke u shfaqur mijëra vjet më parë, këto sëmundje janë shumëzuar gjatë 20 ose 30 viteve të fundit.

Rritja e udhëtimeve ndërkombëtare i ka lejuar ato të përhapen më shpejt.

Duke zënë zona gjithnjë e më të mëdha të planetit, njerëzit kontribuojnë gjithashtu në prishjen e ekosistemit dhe promovimin e transmetimit të viruseve.

Bujqësia industriale rrit rrezikun e përhapjes së patogjenëve midis kafshëve.

Tregtia e kafshëve të egra gjithashtu rrit ekspozimin e njeriut ndaj mikrobeve që mund të bartin.

Shpyllëzimi rrit rrezikun e kontaktit midis kafshëve të egra, kafshëve shtëpiake dhe popullatave njerëzore.

A duhet të kemi frikë nga një pandemi tjetër?
Ndryshimet klimatike do të shtyjnë shumë kafshë të largohen nga ekosistemet e tyre për toka më të jetueshme, paralajmëroi një studim i publikuar nga revista shkencore Nature në vitin 2022.

Duke u përzier më shumë, speciet do të transmetojnë më shumë viruset e tyre, gjë që do të nxisë shfaqjen e sëmundjeve të reja potencialisht të transmetueshme te njerëzit.

“Pa strategji parandaluese, pandemitë do të shfaqen më shpesh, do të përhapen më shpejt, do të vrasin më shumë njerëz dhe do të ndikojnë në ekonominë globale me ndikim më shkatërrues se kurrë më parë”, paralajmëroi Grupi i Ekspertëve të OKB-së për Biodiversitetin në tetor 2020.

Sipas vlerësimeve të publikuara në revistën Science në vitin 2018, ka 1.7 milionë viruse të panjohura te gjitarët dhe zogjtë, 540,000 deri në 850,000 prej tyre me kapacitet për të infektuar njerëzit./UBTNews/

Lajmet

Dështimi i 53-të, deputetët mblidhen sonte prapë në orën 22:00

Published

on

By

As në përpjekjen e 53-të, deputetët nuk e konstituan Kuvendin e Kosovës, të dalë nga zgjedhjet e 9 shkurtit.

Kryesuesi Avni Dehari ua ndërpreu fjalën deputeit të PDK-së Abelard Tahirit, deputetes së LDK-së Jehona Lushaku Sadriu dhe deputetes së AAK-së Time Kadrijaj.

Kryesuesi i seancës konstituive, Avni Dehari, tha se seanca do të mbahet sonte në orën 22:00.

Gjykata Kushtetuese e Kosovës ka vendosur masë të përkohshme, që do të jetë në fuqi nga 27 korriku deri më 8 gusht, periudhë në të cilën deputetëve u ndalohet të ndërmarrin çdo vendim apo veprim për konstituimin e Kuvendit, të dalë nga zgjedhjet e shkurtit.Palët vazhdojnë të mos gjejnë një kompromis.

Continue Reading

Lajmet

​Zemaj: Nuk pres të ketë diçka as pas dy javësh

Published

on

By

Deputeti i Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Armend Zemaj tha se nuk pret dalje nga bllokada institucionale as pas dy javësh.

Para fillimit të përpjekjes së 53-të për konstituim të kuvendit, Zemaj tha para mediave se “kryeneçësia e Vetëvendosjes po i kushton Kosovës”.

Kryeneçësia e Vetëvendosjes, ose më mirë të them kryeneçësia e tyre për të qenë në një pushtet absolut është ka i kushton Kosovës dhe sot jemi në muajin e pestë të mos konstituimit të kuvendit dhe të krijimit të qeverisë së re të Kosovës. tash kemi hyrë edhe në atë që quhet përgjigje legale nga Gjykata Kushtetuese, sot është dita e fundit deri në atë që do ta marrim si masë të përkohshme dhe të presim datën 8”, u shpreh ai.

Gjykata Kushtetuese ka vendosur masa të përkohshme nga data 27 korrik deri më 8 gusht, ku deputetëve u ndalohet të ndërmarrin çdo veprim e vendim që lidhet me konstituim të kuvendit.

Zemaj tha se nuk pret ndryshim as pas dy javëve.

Duhet shfrytëzuar çdo moment, çdo minutë që të kemi institucione të reja. Por me këtë logjikë dhe me këtë bllokadë që është evidente nga VV-ja, nuk pres që mund të ketë diçka edhe pas dy jave,” ka thënë Zemaj.

Continue Reading

Lajmet

Limaj: S’po shoh ndonjë mundësi për ndryshim sot

Published

on

By

Kryetari i Nismës Socialdemokrate, Fatmir Limaj, është pyetur sot nëse pret të kandidohet për kryetar të Kuvendit të Kosovës, në kuadër të zhvillimeve rreth seancës konstituive.

Në një deklaratë të shkurtër dhënë para fillimit të seancës, Limaj u përgjigj shkurtimisht: “S’po shoh ndonjë mundësi për ndonjë ndryshim sot.

Kjo deklaratë vjen në një moment të tensionuar, kur partitë opozitare dhe Lëvizja Vetëvendosje ende nuk kanë arritur një konsensus për konstituimin e Kuvendit. Mospajtimet e vazhdueshme kanë penguar zgjedhjen e kryetarit të Kuvendit, ndërsa afati kushtetues për këtë proces përfundon sonte në mesnatë.

Continue Reading

Lajmet

Murati: Nuk është problem që të sigurohen votat për të tejkaluar këtë ngërç

Published

on

By

Deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje (LVV), Hekuran Murati tha se nuk është problem që të sigurohen votat për tejkalim të ngërçit politik.

Ai para fillimit të seancës konstituive, e cila është përpjekja e fundit para vendosjes së masës së Gjykatës Kushtetuese, tha se pret që të ketë vullnet nga partitë opozitare për konstituim të kuvendit.

Po shpresoj që meqë është seanca e fundit apo vazhdimi i fundit që do të mbahet para pezullimit nga Gjykata Kushtetuese, shpresoj dhe uroj që të gjendet vullneti nga partitë opozitare, por edhe tek deputetët individualisht që më në fund të kemi konstituimin e kuvendit. Na duhet që patjetër që të formohen institucionet. Ne tashmë siç e keni parë jemi te numri 57 në vazhdimësi, me votat e NISMA-s bëhemi 60, jemi shumë afër 61. Me votat e Veton Berishës dhe Duda Baljes bëhemi 62, me votën e Lutfi Hazirit që ka thënë do të bëhesha vota 61 bëhemi 63, e madje edhe me votën e Bekë Berishës bëhen 64. Nuk është problem që të jenë dhe të sigurohen votat për të tejkaluar këtë ngërç, vetëm duhet vullnet politik qoftë i subjekteve opozitare, qoftë edhe i deputetëve individualisht”, deklaroi Murati.

Continue Reading

Të kërkuara