Lajmet
Pse janë në rritje sëmundjet që mund të transmetohen nga kafshët tek njeriu?
Disa sëmundje përfundojnë duke u bërë veçanërisht njerëzore, si Covid-19.
Published
3 years agoon
By
UBT newsNga Covid-19 tek lija e majmunëve, Mersi, Ebola, gripi i shpendëve, Zika dhe HIV, sëmundjet e transmetuara nga kafshët tek njerëzit janë shumëfishuar vitet e fundit, duke rritur frikën për pandemi të reja.
Çfarë është një zoo-nozë?
Kjo është një sëmundje ose infeksion që transmetohet nga kafshët vertebrore te njerëzit dhe anasjelltas. Patogjenët e përfshirë mund të jenë baktere, viruse ose parazitë.
Këto sëmundje transmetohen ose drejtpërdrejt gjatë kontaktit midis një kafshe dhe një njeriu, ose indirekt nëpërmjet ushqimit ose nëpërmjet një vektori të tillë si një insekt, merimangë ose marimangat.
Disa sëmundje përfundojnë duke u bërë veçanërisht njerëzore, si Covid-19.
Sipas Organizatës Botërore për Shëndetin e Kafshëve, 60 për qind e sëmundjeve infektive njerëzore janë të tilla.
Cilat lloje të sëmundjeve përfshijnë?
Termi “zoonoza” përfshin një shumëllojshmëri të gjerë sëmundjesh.
Disa ndikojnë në sistemin tretës, si salmoneloza, të tjera në sistemin e frymëmarrjes, si gripi i shpendëve dhe i derrit, si dhe Covid, ose sistemin nervor në rastin e tërbimit.
Ashpërsia e këtyre sëmundjeve ndryshon shumë në varësi të sëmundjes dhe virulencës së patogjenit, por edhe të personit të infektuar, i cili mund të ketë një ndjeshmëri të veçantë ndaj patogjenit.
Cilat kafshë janë të përfshira?
Lakuriqët e natës veprojnë si një rezervuar për shumë viruse që prekin njerëzit.
Disa janë njohur për një kohë të gjatë, siç është virusi i tërbimit, por shumë janë shfaqur në dekadat e fundit, si Ebola, koronavirusi SARS, Sars-CoV-2 (i cili shkakton Covid-19) ose virusi Nipah, i cili u shfaq në Azi në 1998.
Gjitarët e tjerë, si bagëtia, derrat, qentë, dhelprat, devetë dhe brejtësit, gjithashtu luajnë shpesh rolin e pritësit të ndërmjetëm.
Të gjithë viruset përgjegjës për pandemitë e mëdha të gripit kishin origjinë shpendësh, direkt ose indirekt.
Së fundi, insektet si rriqrat janë vektorë të shumë sëmundjeve virale që prekin njerëzit.
Pse është rritur frekuenca e këtyre sëmundjeve?
Duke u shfaqur mijëra vjet më parë, këto sëmundje janë shumëzuar gjatë 20 ose 30 viteve të fundit.
Rritja e udhëtimeve ndërkombëtare i ka lejuar ato të përhapen më shpejt.
Duke zënë zona gjithnjë e më të mëdha të planetit, njerëzit kontribuojnë gjithashtu në prishjen e ekosistemit dhe promovimin e transmetimit të viruseve.
Bujqësia industriale rrit rrezikun e përhapjes së patogjenëve midis kafshëve.
Tregtia e kafshëve të egra gjithashtu rrit ekspozimin e njeriut ndaj mikrobeve që mund të bartin.
Shpyllëzimi rrit rrezikun e kontaktit midis kafshëve të egra, kafshëve shtëpiake dhe popullatave njerëzore.
A duhet të kemi frikë nga një pandemi tjetër?
Ndryshimet klimatike do të shtyjnë shumë kafshë të largohen nga ekosistemet e tyre për toka më të jetueshme, paralajmëroi një studim i publikuar nga revista shkencore Nature në vitin 2022.
Duke u përzier më shumë, speciet do të transmetojnë më shumë viruset e tyre, gjë që do të nxisë shfaqjen e sëmundjeve të reja potencialisht të transmetueshme te njerëzit.
“Pa strategji parandaluese, pandemitë do të shfaqen më shpesh, do të përhapen më shpejt, do të vrasin më shumë njerëz dhe do të ndikojnë në ekonominë globale me ndikim më shkatërrues se kurrë më parë”, paralajmëroi Grupi i Ekspertëve të OKB-së për Biodiversitetin në tetor 2020.
Sipas vlerësimeve të publikuara në revistën Science në vitin 2018, ka 1.7 milionë viruse të panjohura te gjitarët dhe zogjtë, 540,000 deri në 850,000 prej tyre me kapacitet për të infektuar njerëzit./UBTNews/
Lajmet nga UBT
Studentët e Fakultetit të Psikologjisë në UBT vizituan SOS Fshatin e Fëmijëve në Prishtinë
Published
1 minute agoon
December 23, 2025By
Driton Iseni
Studentët e Fakultetit të Psikologjisë në UBT, nën organizimin e profesoreshës Besarta Sadriu dhe profesor Emrush Thaçi, realizuan një vizitë me karakter humanitar dhe edukativ në SOS Fshatin e Fëmijëve në Prishtinë.
Qëllimi i vizitës ishte njohja nga afër me punën fisnike të institucionit, i cili ofron mbështetje për fëmijët pa përkujdesje prindërore, si dhe sensibilizimi i studentëve për përgjegjësinë sociale dhe empatinë profesionale.
Gjatë vizitës, studentët patën mundësinë të njihen me funksionimin e SOS Fshatit, programet psiko-sociale të ofruara për fëmijët, si dhe rolin e psikologut në mbështetjen emocionale dhe zhvillimore të tyre. Kjo përvojë praktike dhe interaktive u shndërrua në një mësim të vlefshëm për studentët, duke i nxitur të reflektojnë mbi rëndësinë e mbështetjes emocionale dhe përgjegjësisë profesionale në punën me fëmijët.
Në kuadër të kësaj vizite, studentët dhe profesorët e UBT-së dhuruan një donacion simbolik, si shprehje solidariteti dhe përkrahjeje për fëmijët dhe stafin e SOS Fshatit. Ky veprim thekson angazhimin e UBT-së për të kombinuar dijen akademike me vlerat humanitare, duke promovuar ndjeshmëri sociale dhe përkushtim profesional tek studentët.
Vizita u vlerësua pozitivisht nga të dyja palët, duke shprehur dëshirën që bashkëpunime të tilla të vazhdojnë edhe në të ardhmen, me qëllim zhvillimin e vlerave etike, sociale dhe profesionale te gjeneratat e reja të psikologëve.
Lajmet nga UBT
Në UBT u ndanë certifikatat për ekipin kosovar pjesëmarrës në “FIRST Global Challenge”
Published
2 minutes agoon
December 23, 2025By
Driton Iseni
Në një ceremoni të veçantë të zhvilluar në UBT, në prani të drejtuesve të institucionit, mentorëve, prindërve të anëtarëve të ekipit, si dhe përfaqësuesve të komunitetit akademik, u ndanë certifikatat për ekipin kosovar që mori pjesë në garën ndërkombëtare të robotikës FIRST Global Challenge në Panama.

Ekipi i përfaqësuesve të Kosovës ishte i përbërë nga Leona Hajrizi, Amar Rama, Ardi Krosa dhe Marta Çerkini, të cilët nën mentorimin e Elita Hajrizit demonstruan përkushtim, profesionalizëm dhe përfaqësuan denjësisht Kosovën në këtë garë prestigjioze.
Në fjalën e saj gjatë ceremonisë, mentore Elita Hajrizi theksoi sfidat me të cilat u përball ekipi, sukseset dhe angazhimin dinjitoz të treguar gjatë garës:
“Ekipi ynë përballoi sfida të shumta, por me përkushtim, bashkëpunim dhe punë të palodhur, arritëm të përfaqësojmë Kosovën me krenari. Kjo garë na dha mundësinë të tregojmë profesionalizmin tonë dhe të krijojmë miqësi ndërkombëtare që do të mbeten të paharrueshme”.
Gjithashtu, gjatë ceremonisë u certifikuan edhe mentorët e tjerë Ylli Rexhaj, Redon Rexhepi dhe Argjend Jetullahu, për ndihmën dhe përkushtimin e tyre gjatë gjithë procesit.
Ekipi shprehu falënderime të veçanta për UBT, si mbështetës kryesor i të rinjve të Kosovës, si dhe për mentorët, stafin administrativ dhe ekipin e mediave që dokumentoi gjithë aktivitetet e ekipit. Po ashtu, falënderime iu drejtuan familjeve të ekipit, të cilat kanë qenë mbështetësit më të mëdhenj gjatë gjithë këtij udhëtimi.
Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, shprehu mirënjohje të thellë për punën dhe vullnetarizmin e treguar nga studentët dhe nxënësit, të cilët po dëshmojnë suksese të jashtëzakonshme në fushën e robotikës.
Ky sezon i FIRST Global Challenge ishte një eksperiencë e paharrueshme për ekipin kosovar, i cili përveç njohurive teknologjike dhe robotike, fitoi edhe miqësi të reja dhe përvoja të çmuara ndërkombëtare. Team Kosova përfundoi sezonin me energji dhe pasion, duke premtuar rikthim edhe në sezonin e ardhshëm për të përfaqësuar vendin me krenari.

Lajmet
PZAP e dënon Listën Serbe me 20 mijë euro
Published
25 minutes agoon
December 23, 2025By
UBTnews
Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP) ka gjobitur me 20 mijë euro subjektin politik Lista Serbe, për shkelje të Kodit të Etikës dhe Mirësjelljes gjatë fushatës zgjedhore.
Sipas vendimit të PZAP-së, ankesa është paraqitur nga subjekti politik Kosovski Savez, i cili ka pretenduar se në komunën e Leposaviqit, në disa lokacione të ndryshme, Lista Serbe ka vendosur materiale propagandistike në kundërshtim me ligjin. Për këto pretendime, Lista Serbe nuk ka dorëzuar përgjigje ndaj ankesës.
Paneli ka vlerësuar se ankesa është e bazuar, duke theksuar se ankuesi ka bashkëngjitur fotografi si dëshmi të vendosjes së materialeve promovuese. Sipas vendimit, materialet ishin vendosur në hapësira publike, përfshirë shtylla elektrike, parqe, stacione autobusi, mbikalime, trafo-stacione elektrike dhe rrugë publike.
Në arsyetim thuhet se vendosja e materialeve promovuese pa leje të organeve kompetente përbën shkelje të legjislacionit zgjedhor.
Lajmet
Dogana e Kosovës sekuestron 380 fishekë në një lokal në Prishtinë
Published
33 minutes agoon
December 23, 2025By
UBTnews
Dogana e Kosovës ka bërë të ditur se janë sekuestruar 380 fishekë në një lokal në Prishtinë.
Ngjarja ka ndodhur me datën 23 dhjetor 2025, ku Njësitet Antikontrabandë të Doganës së Kosovës kanë realizuar një kontroll operativ në një lokal afarist, në kuadër të veprimeve të rregullta për parandalimin dhe luftimin e kontrabandës.

“Gjatë kontrollit në lokal dhe në një automjet të ndërlidhur me rastin, janë gjetur dhe sekuestruar gjithsej 350 fishekë 9 mm për armë të shkurtër (pistoletë) dhe 30 fishekë kalibri 70 mm për armë gjuetie, për të cilat dyshohet se janë mbajtur në kundërshtim me legjislacionin në fuqi”, thuhet në njoftimin e Doganës së Kosovës.
Rasti është njoftuar tek Prokuroria kompetente dhe i është dorëzuar Policisë së Kosovës për hetim të mëtejshëm sipas procedurave ligjore.
Studentët e Fakultetit të Psikologjisë në UBT vizituan SOS Fshatin e Fëmijëve në Prishtinë
Në UBT u ndanë certifikatat për ekipin kosovar pjesëmarrës në “FIRST Global Challenge”
PZAP e dënon Listën Serbe me 20 mijë euro
Dogana e Kosovës sekuestron 380 fishekë në një lokal në Prishtinë
Ambasadori britanik vlerëson përpjekjet e KQZ-së për zgjedhje të qeta më 28 dhjetor
Paralajmërim për bllokadë rrugore në kufirin me Serbinë
Gjykata në Hagë refuzon lirimin e përkohshëm të Kadri Veselit
Fullkrug mbërrin në Milano, Allegri gjen më në fund numrin 9
Themelohet Forumi i Sektorit Privat në Kosovë
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Lajmet3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Vendi3 months agoNë UBT diplomon ushtaraku i FSK-së, Major Vilson Musaj
