Lajmet

Pse ishin kaq vdekjeprurëse tërmetet në Turqi dhe Siri?

Dy linja të mëdha thyerje përgjatë Pllakës së Anadollit kanë gjeneruar një numër tërmetesh të mëdha.

Published

on

Tërmetet e fuqishme bënë që ndërtesat shumëkatëshe të shemben në tokë në pjesë të Turqisë dhe Sirisë, duke lënë të vdekur mijëra njerëz.

Dy linja të mëdha thyerje përgjatë Pllakës së Anadollit kanë gjeneruar një numër tërmetesh të mëdha. Tërmeti i parë me magnitudë 7.8 ballë mëngjesin e së hënës, që u pasua nga një tërmet me magnitudë 7.6 disa orë më vonë, kishte po të njëjtën magnitudë si tërmeti i vitit 1939 në Turqinë verilindore ku mbetën të vdekur 30 mijë persona.

Një tërmet me magnitudë 7.4 goditi qytetin perëndimor të Izmit në vitin 1999, ku mbetën të vdekur mbi 17 mijë njerëz.

Ekspertët thonë se disa faktorë e kanë komplikuar ngjarjen sizmike.

“Një nga arsyet pse numri i viktimave ka qenë kaq i lartë është cilësia e dobët e ndërtesave”, i tha Al Jazeera-s, Mustafa Erdik, profesor në Observatorin Kandilli të Universitetit Bogazici dhe Institutin e Tërmeteve në Stamboll.

Në strategjinë Kombëtare të Turqisë për Tërmetet dhe Planin e Veprimit për vitet 2012-2023, thuhet se për shkak të migrimit masiv dhe të shpejtë gjatë viteve 1950 ndikoi që zhvillimi urban të mos mbikëqyret siç duhet, duke ndikuar që qytetet të bëhen të prekshme ndaj rreziqeve natyrore.

Pas tërmetit të vitit 1999, institucionet e Turqisë e konsideruan nevojë urgjente për të reduktuar rreziqet në një vend të prirur ndaj tërmeteve, dhe një vit më vonë u miratua legjislacioni për të zbatuar kontrollet e detyrueshme të projektimit dhe inspektimet e ndërtimit në të gjitha ndërtesat.

Ato që u ndërtuan sipas kodeve të projektimit janë rezistente ndaj tërmeteve, megjithatë janë të pakta.

“Ato që janë shembur datojnë para vitit 2000″, tha Erdik.

Agjencia e vendit për fatkeqësitë njofton se mbi 5 mijë e 600 ndërtesa janë shembur në të gjithë Turqinë juglindore. Të paktën dy spitale, një në Hatay dhe një në Iskenderun, janë mes tyre, tha korrespondentja e Al Jazeera-s në Stamboll, Sinem Koseoglu. Sipas saj, përmasat e mëdha të shumë ndërtesave shumëkatëshe po i vështirësojnë përpjekjet e shpëtimit pasi ende po regjistrohen pasgoditje të dhunshme.

Një tjetër arsye pse ka numër kaq të lartë të viktimave është koha e goditjes së tërmetit të parë. Tërmeti goditi në orën 04:17 të mëngjesit ndërsa njerëzit po flinin dhe shumë prej tyre u bllokuan nën rrënoja.

Ndërtesat moderne nuk janë të vetmet të dëmtuara. Kalaja e Gaziantepit, e cila daton që nga mbretëria hitite dhe u zgjerua nën Perandorinë Romake, është shembur pjesërisht.

Qeveria turke ka shpallur gjendjen e jashtëzakonshme të nivelit 4, e cila përfshin thirrjen për ndihmë ndërkombëtare si dhe mobilizimin e të gjitha forcave kombëtare.

Chris Elders, profesor në Universitetin Curtin të Australisë, tha se thellësia e tërmetit të parë në rreth 18 km (11 milje) ndikoi që ai të jetë kaq vdekjeprurës.

Në një thellësi të cekët, tha ai, “energjia që lëshohet nga tërmeti do të ndihet mjaft afër sipërfaqes me intensitet shumë më të madh sesa nëse do të ishte më thellë në kore”.

Naci Gorur, një sizmolog në Akademinë e Shkencave të Turqisë, u bëri thirrje zyrtarëve lokalë që të kontrollojnë menjëherë digat e rajonit për të çara për të shmangur përmbytjet potencialisht katastrofike.

Sirisë i mungojnë burimet për t’iu përgjigjur emergjencës

Në Sirinë fqinje, ndërtesat u raportuan se janë shembur në një zonë përgjatë kufirit turk që shtrihet nga Alepo dhe Hama në qytetin turk të Dijarbakirit, më shumë se 330 km (200 milje) në verilindje.

Organizatat humanitare kishin frikë se numri aktual i të vdekurve në Siri mund të rritet pasi ekipet e shpëtimit janë jashtëzakonisht të papajisura për t’iu përgjigjur urgjencës.

“Makinat janë të vjetra dhe nuk ka mjaftueshëm ekskavatorë për të ndihmuar”, tha për Al Jazeera, Mey Al Sayegh, zëdhënëse e Federatës Ndërkombëtare të Shoqatave të Kryqit të Kuq dhe Gjysmëhënës së Kuqe.

Tanya Evans, drejtoreshë për Sirinë për Komitetin Ndërkombëtar të Shpëtimit, tha se tërmeti ishte “një goditje tjetër shkatërruese për një shumë popullsi të cenueshme që tashmë po lufton pas disa vitesh konflikti”.

Raportet e para tregojnë se ndikimi u vërejt veçanërisht në zonat ku jetojnë një numër i madh familjesh të zhvendosura dhe të cenueshme, ashtu si vendi është goditur nga një stuhi dëbore dhe temperaturat kanë rënë./UBTNews/

Bota

E ardhmja e botës në duar të një presidenti: Zgjedhjet amerikane dhe ndikimi global!

Published

on

Ndërsa qytetarët e ekonomisë më të madhe dhe fuqisë më të madhe ushtarake në botë votojnë për presidentin e tyre të ardhshëm, bota e mbetet në pritje të pasojave që do të sjellë ky vendim. Pasojat ndërkombëtare të zgjedhjes së liderit amerikan kanë një ndikim të madh, duke e bërë të duket e padrejtë që vetëm qytetarët amerikanë kanë të drejtë vote, ndërsa pjesa tjetër e botës mbetet jashtë këtij procesi.

Shtetet e Bashkuara luajnë një rol kyç në çështjet ndërkombëtare, duke përfshirë situatën në Ukrainë, dinamika në Lindjen e Mesme, marrëdhëniet me Kinën dhe Tajvanin, si dhe angazhimet e saj brenda NATO-s dhe aleancës transatlantike. Me një buxhet të mbrojtjes prej 916 miliardë dollarësh për vitin 2023, SHBA-ja shpenzon shumë më tepër se miqtë dhe armiqtë e saj.

Politikat ndaj Ukrainës: Harris vs. Trump

Një nga temat më të nxehta në këtë zgjedhje është qasja ndaj Ukrainës, ku pikëpamjet e Kamala Harris, zëvendëspresidentes demokrate, janë në harmoni me ato të presidentit në largim Joe Biden. Harris ka angazhuar mbështetje të vazhdueshme për Ukrainën dhe ka akuzuar Rusinë për “krime kundër njerëzimit”, duke u takuar disa herë me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky. Ajo e sfidoi Trumpin gjatë një debati, duke sugjeruar se me të në pushtet, Putini do të kishte pushtuar Kievin.

Në kontrast, Trump, ish-presidenti republikan, ka shprehur kritika ndaj shpenzimeve të SHBA-së për Ukrainën. Ai e quajti Zelenskyn “shitësin më të madh në Tokë” dhe ka pretenduar, pa prova, se nën administratën e tij nuk do të kishte pasur luftë. Trump ka sugjeruar se mund të përfundojë lufta në Ukrainë “brenda një dite”, duke i kërkuar Rusisë të mbajë territorin e pushtuar.

Qëndrimi ndaj Izraelit dhe palestinezëve

Në politikën e jashtme, Harris dhe Trump shpesh përpiqen të përfitojnë nga mbështetje e fortë për Izraelin. Harris është shfaqur si një mbështetëse e vendit hebre, duke paralajmëruar Iranin për rrezikun e një sulmi dhe duke kërkuar përfundimin e luftës dhe lirimin e pengjeve për palestinezët. Ajo ka theksuar se populli palestinez ka të drejtë për dinjitet, siguri, liri dhe vetëvendosje.

Përkundrazi, Trump është i njohur për axhendën e tij “America First”, e cila ka përfshirë tërheqjen nga organizatat ndërkombëtare si UNESCO dhe Këshilli i OKB-së për të Drejtat e Njeriut. Ai është kritikuar për qasjen e tij ndaj politikave ndërkombëtare dhe për përpjekjet për të reduktuar angazhimin e SHBA-së në NATO.

Institucionet ndërkombëtare dhe ndikimi i SHBA-së

Nëse Harris fiton, pritet që administrata e saj të vazhdojë politikat e promovuara nga Biden, duke ruajtur lidhje të forta me aleatët evropianë dhe NATO-n. Ndërsa Trump mund të ndryshojë këtë kurs, duke u përpjekur të reduktojë angazhimin amerikan në aleancën e mbrojtjes. Ai ka sugjeruar mundësinë e një “dalje të qetë” nga NATO, një proces që do të ishte i komplikuar ligjërisht, por që tregon për prioritetet e tij të politikës së jashtme.

Me gjithë këto faktorë në lojë, bota shikon me vëmendje se si do të zhvillohen zgjedhjet presidenciale në SHBA, duke e kuptuar se rezultati do të ndikojë në stabilitetin dhe marrëdhëniet ndërkombëtare për shumë vite në vazhdim./BBC/

Continue Reading

Bota

Përse Pensilvania dhe Miçigani janë kaq të rëndësishme për zgjedhjet?

Published

on

Fushatat presidenciale të Kamala Harris dhe Donald Trump përfunduan me ndalesa të rëndësishme në Pensilvani dhe Miçigan, dhe kjo për një arsye të madhe: këto dy shtete janë thelbësore për rezultatin e zgjedhjeve. Ato janë dy nga shtatë shtetet e lëkundura, dhe votat e tyre elektorale do të kenë një ndikim të rëndësishëm në shpalljen e fituesit.

Pensilvania ka 19 vota elektorale dhe është një nga shtetet më të vizituara nga të dy kandidatët. Në vitin 2020, ajo ishte shteti i fundit që publikoi rezultatin e saj, me Joe Biden, i cili ka origjinë nga ky shtet, që arriti të sigurojë fitoren me një diferencë prej 82,000 votash. Me një popullsi prej 13 milionë banorësh, Pensilvania luan një rol kyç në strategjitë e fushatave, duke qenë një shtet që tradicionalisht ka pasur një balancë midis votuesve demokratë dhe republikanë.

Miçigani, me 15 vota elektorale, gjithashtu ka një rëndësi të madhe. Ky shtet ka një popullsi prej 10 milionë banorësh dhe për dekada të tëra ishte pjesë e “murit blu,” duke votuar me besnikëri për demokratët në zgjedhjet presidenciale. Megjithatë, Donald Trump e përmbysi këtë trend në vitin 2016 me fitoren e tij, para se Biden ta rikthejë këtë shtet në duar demokratike në vitin 2020, duke e fituar atë me 150,000 vota.

Për të dy kandidatët, sigurimi i votave nga këto shtete është jetik. Harris dhe Trump kanë vendosur prioritete të larta për të bindur votuesit e Pensilvanisë dhe Miçiganit, duke shpresuar të fitojnë mbështetje në këtë përballje të rëndësishme politike. Dështimi për të siguruar këto vota mund të ketë pasoja të mëdha në rezultatet përfundimtare të zgjedhjeve./BBC/

Continue Reading

Lajmet

​Tetë vite nga rasti i Astrit Deharit, Kurti: Jemi të gatshëm si qeveri ta ndihmojmë prokurorinë

Published

on

By

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka deklaruar se janë të gatshëm si Qeveri, ta ndihmojnë Prokurorinë e shtetit për të sjellë drejtësinë pas tetë viteve, rreth zbardhjes së rastit të aktivistit të Lëvizjes Vetëvendosje, Astrit Dehari.

Gjatë homazheve në varrezat e Zllatarit në Prishtinë, kryeministri Kurti ka thënë se “kjo goditje tejet e rëndë vazhdon edhe pas tetë viteve në një formë tjetër, nëpërmjet drejtësisë që mungon”.

“Kjo goditje tejet e rëndë vazhdon edhe pas tetë viteve, në një formë tjetër, nëpërmjet drejtësisë që mungon. Në këto tetë vite, katër prokurorë e kishin rastin e mbytjes në burgun e Prizrenit, të Astritit, por që të katër dolën në pension, pa e kryer punën. Tash është prokurori i pestë që e ka marr rastin. Dhe si LVV, si Qeveri e Republikës, jemi shumë të interesuar, fort të gatshëm, gjithnjë të vullnetshëm, që ta ndihmojmë me krejt çka mundemi e dimë Prokurorinë e shtetit, për të sjellë drejtësi për Astritin dhe familjen e tij”, ka thënë Kurti.

Ndërsa, sipas babait të Astritit, deputetit, Avni Dehari ata që kanë bërë krimin ndaj djalit të tij edhe sot e kësaj dite mundohen të fshijnë gjurmët e tyre.

Dehari, është shprehur se nëse nuk zbardhet ky rast, vërteton se gjyqësia e Kosovës nuk është në nivel.

“Tetë vite, një njeri që ka humbur jetën në një institucion të Kosovës të mos zbardhet e vërteta, për të flet vet, sepse ata që kanë bërë krimin ndaj Astritit dhe drejtësisë në përgjithësi edhe sot e kësaj dite, mundohen të fshehin gjurmët e tyre. Nëse nuk zbardhet ky rast dhe raste të tjera, flet shumë se gjyqësia e Kosovës nuk është në nivel dhe Kosova nuk e meriton të ketë një gjyqësi të tillë”, është shprehur Dehari.

Gjithashtu, avokati i familjes Dehari, Tomë Gashi ka theksuar se katër prokurorët që kanë pasur në dorë rastin e aktivistit të LVV-së, Deharit, sipas tij kanë dashur të manipulojnë të vërtetën “kinse Astriti ka vdekur në spitalin e Prizrenit”.

“Ky është skandali më i madh, rasti më i dhimbshëm pas përfundimit të luftës në Kosovë. Një mori prokurorësh, kanë dashur të manipulojnë të vërtetën, duke deklaruar rrejshëm, për manipulim të opinionit publik të qytetarëve dhe të tjerëve, kinse Astriti ka vdekur në spital, gjë që dokumenti i spitalit e tregon, që Astriti është dërguar pa shenja jete”, ka theksuar Gashi.

Të pranishëm në homazhe ishin familjar, pjesëtar të kabinetit qeveritar dhe deputetë.

Continue Reading

Bota

Tjetër masakër në Gaza, 12 palestinezë të vrarë, SHBA kritika izraelit

Published

on

Mëngjesin e sotëm, sulmet ajrore izraelite në Gaza kanë rezultuar në vrasjen e të paktën 12 palestinezëve, duke thelluar edhe më tej krizën humanitare në rajon. Banorët e zonës shprehen se frika nga sulmet e reja ajrore dhe tokësore është në rritje, ndërsa evakuimet e detyruara po realizohen me qëllim zbrazjen e zonave në veri të enklavës, për të krijuar zona tampon përball militantëve të Hamasit.

Sipas mjekëve, në sulmin e fundit në dy shtëpi në qytetin verior të Gazës, Beit Lahiya, kanë humbur jetën shtatë persona, ndërsa pesë të tjerë janë vrarë në sulme të veçanta në pjesët qendrore dhe jugore të enklavës. Izraeli ka dislokuar tanke në Jabalia, Beit Hanoun dhe Beit Lahiya që nga 5 tetori, me pretekstin se synon të parandalojë rigrupimin e luftëtarëve të Hamasit.

Situata humanitare po bëhet gjithnjë e më alarmante. Ministria palestineze e Shëndetësisë ka raportuar vazhdimin e bombardimeve nga forcat izraelite në Spitalin Kamal Adwan, duke shkaktuar plagosje të shumë stafit dhe pacientëve. Ndërkohë, Agjencia palestineze e OKB-së për refugjatët, UNRWA, ka paralajmëruar se Izraeli po zvogëlon numrin e kamionëve me ndihma të lejuara në Gaza, duke përkeqësuar mungesën e ushqimit, ilaçeve dhe furnizimeve të tjera thelbësore për jetesën.

Izraeli e ka mohuar akuzën për zvogëlimin e ndihmave, por ka njoftuar se do të përfundojë marrëdhëniet me UNRWA-në, një nga ofruesit kryesorë të ndihmës për civilët palestinezë gjatë këtij konflikti të vazhdueshëm.

Shtetet e Bashkuara, përmes zëdhënësit të Departamentit të Shtetit, Matthew Miller, kanë bërë të qartë se Izraeli duhet të ndërmarrë hapa të shpejtë për të përmirësuar situatën humanitare në Gaza, ose përballen me kufizime të mundshme në ndihmën ushtarake amerikane. Miller njoftoi se Sekretari i Shtetit, Antony Blinken, pritet të bisedojë me zyrtarët izraelit këtë javë.

Letra e dërguar për Izraelin përshkruan hapat specifikë që qeveria e kryeministrit Benjamin Netanyahu duhet të ndërmarrë brenda 30 ditëve. Këto përfshijnë sigurimin e hyrjes së një minimumi prej 350 kamionësh në Gaza çdo ditë, vendosjen e pauzave në luftime për të lejuar dërgimin e ndihmave, si dhe anulimin e urdhrave të evakuimit për civilët palestinezë kur nuk ka nevojë operacionale. Kjo situatë shënon një ndryshim të dukshëm në mbështetjen e Uashingtonit për Tel Avivin që nga fillimi i konfliktit, duke e theksuar nevojën për veprime emergjente për të parandaluar një krizë të mëtejshme humanitare./Euronews/

 

 

Continue Reading

Të kërkuara