Lajmet

Pse Gorbachev mbahet mend si gjigant në Perëndim e paria në shtëpinë e tij?

Lideri i fundit i Bashkimit Sovjetik vdiq të martën në moshën 91-vjeçare.

Published

on

Analizë nga Stephen Collinson, CNN

Tragjedia e Mikhail Gorbachev është se ai e mbijetoi shkrirjen në Luftën e Ftohtë mes Moskës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, pasi i dha fund asaj.

Lideri i fundit i Bashkimit Sovjetik vdiq të martën në moshën 91-vjeçare, në periudhën kur Uashingtoni dhe Kremlini janë në anët e kundërta të luftës së nxehtë të presidentit rus, Vladimir Putin, në Ukrainë, që u nis pjesërisht për t’u hakmarrë ndaj kolapsit sovjetik të nxitur nga sundimi i Gorbaçovit.

Është vështirë të përmblidhet se çfarë roli kishte ai për Perëndimin në vitin 1980, pas një prej periudhave më të rrezikshme të përplasjes midis Lindjes dhe Perëndimit. Pas liderëve të ashpër, armiqësorë, të moshuar të Kremlinit, ai ishte i ri, modern dhe i freskët — vizionar dhe reformator.

Gorbachev ngjalli shpresë se përballja bërthamore që shqetësoi botën në gjysmën e dytë të shekullit të XX-të, nuk do të përfundonte me shkatërrimin e qytetërimit. Presidenti Ronald Reagan dhe shoqja e tij shpirtërore, Margaret Thatcher, ishin luftëtarët më të ashpër të Luftës së Ftohtë. Por siç tha ish-kryeministrja britanike për liderin sovjetik: “Ne mund të bashkëpunojmë”.

Të gjithë e kujtojnë ditën kur Reagan shkoi në Berlin dhe në sfondin e Portës së Brandenburgut, që ishte prishur nga barriera e shëmtuar dhe çnjerëzore e betonit mes Lindjes dhe Perëndimit, dhe i tha: “Zoti Gorbachev, rrëzojeni këtë mur”. Ishte një nga momentet më ikonike të historisë moderne amerikane. Atë kohë pak njerëz mendonin se ishte e mundur. Në fakt, disa ndihmës të Shtëpisë së Bardhë i konsideruan komentet tepër provokuese dhe u përpoqën ta bindin Reaganin që të mos i thoshte ato. Por në fund, në një akt të madh njerëzor, Gorbachevi në mënyrë efektive e shembi atë mur.

Pas një serie të zhurmshme bisedimesh për reduktimin e kontrollit të armëve bërthamore dhe takimeve me liderët perëndimorë, Gorbachev u bë hero në Perëndim. Por ishte vendimi i tij për të mos ndërhyrë me forcë ushtarake kur shpërthyen rebelimet popullore kundër regjimeve komuniste në vendet e Traktatit të Varshavës në vitin 1989 që çoi në çlirimin e Evropës Lindore, rënien e Perdes së Hekurt, fundin e Luftës së Ftohtë dhe ribashkimin e Gjermanisë.

Një i pabesë në shtëpi

Pavarësisht se u konsiderua hero në Perëndim, në shtëpinë e tij Gorbachev u konsiderua paria. Qëllimi i tij nuk ishte shpërbërja e Bashkimit Sovjetik. Në shumë mënyra, dora e tij u detyrua nga dekada e kalbjes ekonomike në sistemin komunist dhe nga ndikimi shterrues i një gare të armëve bërthamore me Perëndimin.

Por në përpjekje për ta ruajtur sistemin, ai vendosi forcat për ta shkatërruar atë. Ndikimi i tij shkaktoi pasoja që mund të ndihen edhe në ditën që vdiq, me Moskën dhe Perëndimin sërish në mosmarrëveshje në stilin e Luftës së Ftohtë.

Në shtëpi, Gorbachevi kishte dy ide kryesore, glasnost (hapje) dhe perestrojka (ristrukturim). Rënia e shpejtë e Bashkimit Sovjetik, që shkaktoi copëtimin e perestrojkës, solli kushte ekstreme ekonomike, çrregullime dhe një goditje për krenarinë kombëtare. Kjo ndikoi që përfundimisht një njeri si Putini të bëhet tërheqës për shumë rusë.

Në momentin kur Gorbachevi refuzoi të dërgonte Ushtrinë e Kuqe në Evropën Lindore për të shpëtuar bllokun komunist, Putini u vendos me KGB-në në Gjermaninë Lindore dhe ndjeu thumbin e dezertimit të Moskës. Ai e shikoi rënien e Perandorisë Sovjetike si një fatkeqësi të historisë; dhe sapo Putini fitoi pushtetin, ai filloi të rivendoste prestigjin kombëtar rus të plagosur.

Kudo përveç Rusisë, ai do të mbahet mend si një nga ato figurat e rralla në histori, që me karakter dhe vizion vërtet ndryshuan botën./UBTNews/

Lajmet

Japonia verilindore goditet nga një tërmet i fuqishëm

Published

on

Një tërmet me magnitudë 6.7 ballë goditi bregun verilindor të Japonin raportoi Shërbimi Gjeologjik i SHBA-së, duke bërë që Tokio të lëshojë një paralajmërim për cunami.

Tërmeti u regjistrua rreth orës 02:44 GMT dhe u mat në një thellësi prej 16 kilometrash (9.94 milje) larg bregut të qytetit Hachinohe në prefekturën Aomori, tha Shërbimi Gjeologjik i SHBA-së.

Agjencia meteorologjike e Japonisë lëshoi një paralajmërim për cunami për pjesët veriore dhe verilindore të vendit dhe parashikoi valë deri në 1 metër (3.2 këmbë) në rajonet e prekura, sipas agjencisë së lajmeve Kyodo.

Autoritetet lëshuan gjithashtu urdhra evakuimi në disa qytete dhe u kërkuan njerëzve të zhvendoseshin në vende të sigurta, raportoi transmetuesi publik NHK.

Nuk janë raportuar anomali nga termocentralet bërthamore në rajonin e prekur.

Deri më tani nuk ka raportime për dëme.

Tërmeti i fundit i fortë goditi rajonin pasi autoritetet paralajmëruan më parë për dridhje të forta këtë javë./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Zelensky: Çdo kompromis me Rusinë duhet të konfirmohet me zgjedhje ose referendum

Published

on

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky deklaroi se çdo kompromis midis Ukrainës dhe Rusisë për çështjen e kontrollit të rajoneve të saj lindore duhet të jetë i drejtë dhe i konfirmuar në një zgjedhje ose referendum.

Zelensky konfirmoi se Shtetet e Bashkuara i kanë propozuar Kievit të tërhiqet nga zonat që ende kontrollon në rajonin Donetsk dhe të krijojë një zonë “ekonomike të lirë” dhe të demilitarizuar atje, pa praninë e forcave ruse.

“Unë besoj se populli ukrainas do t’i përgjigjet kësaj pyetjeje. Qoftë përmes zgjedhjeve apo referendumit, duhet të jetë një qëndrim që vjen nga populli ukrainas,” u tha Zelensky gazetarëve kur u pyet për arritjen e një marrëveshjeje me Moskën.

Zelensky tha se pala amerikane ende nuk e di se kush do ta sundojë zonën e demilitarizuar.

Ai shtoi se Uashingtoni propozon tërheqjen e ushtrisë ruse nga rajonet ukrainase Sumy, Kharkiv dhe Dnipropetrovsk, por edhe qëndrimin e tyre në rajonet e Kherson dhe Zaporizhzhia./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

Shqipëri: Miratohet buxheti i 2026 në vlerë 8.8 miliardë euro

Published

on

Parlamenti në Shqipëri ka miratuar buxhetin e vitit 2026 pas një muaji diskutimesh në komisionet parlamentare, me 81 vota pro dhe 16 kundër. Gjatë shqyrtimit u paraqitën dhjetëra amendime nga deputetët për rritje fondesh në projekte të ndryshme, por asnjëri prej tyre nuk mori miratimin e shumicës.

Ministrja e Ekonomisë deklaroi se amendimet e propozuara nga opozita, të cilat kapnin shifrën 278.9 miliardë lekë, tejkalonin 10% të PBB-së dhe do të cenonin objektivat e konsolidimit fiskal. Në buxhet u përfshinë vetëm kërkesat e institucioneve të miratuara më herët në komisione, ku 12 prej tyre përfitojnë 504.9 milionë lekë shtesë, kryesisht në sektorin e drejtësisë, shkruan euronews.al.

Në total, rreth 886.7 miliardë lekë, ose 8.8 miliardë euro, do të vihen në dispozicion për shërbimet shëndetësore, pagat, mbështetjen sociale, pensionet, arsimin, bujqësinë, transportin rrugor, drejtësinë dhe sigurinë, në kuadër të detyrimeve ndaj NATO-s.

Vitin e ardhshëm parashikohet të zbatohet formula e re e rritjes së pensioneve, e cila do të përfshijë bonuse mujore. Për këto bono janë planifikuar 100 milionë euro, ndërsa 16.5 milionë euro do të përdoren për indeksim.

Buxheti parashikon gjithashtu rritjen e pagës minimale nga 40 mijë në 50 mijë lekë dhe indeksimin me 2.5% të pagave në administratën publike.

Investimet publike për vitin 2026 pritet të arrijnë në rreth 1.8 miliardë euro, nga 1.6 miliardë euro këtë vit. Ndërkohë, 13.5 miliardë lekë janë parashikuar për kompensimin e medikamenteve dhe 1.5 miliardë lekë për barnat onkologjike./S.K/KP/

 

Continue Reading

Lajmet

35-vjetori i Lidhjes së Arsimtarëve Shqiptarë

Published

on

Lidhja e Arsimtarëve Shqiptarë “Naim Frashëri” sot shënon 35-vjetorin e themelimit.

Ajo ishte themeluar me qëllim që të kërkonte të drejtat në arsim, duke kundërshtuar planet diskriminuese të Serbisë ndaj arsimit në Kosovë.

Lidhja u themelua më 12 dhjetor 1990, ku morën pjesë 250 delegatë. LASH-i përcaktoi frymën e një rezistence masive kundër planeve diskriminuese serbe ndaj arsimit shqiptar në Kosovë.

LASH, e organizuar në degë dhe nëndegë brenda dhe jashtë Kosovës, mori përgjegjësinë e organizimit të procesit mësimor në të gjitha nivelet e shkollimit. Ajo ishte forca kryesore që përcaktoi dhe udhëhoqi zhvillimet e arsimit në Kosovë për një dekadë (1990-1999).

Ajo në bashkëpunim me organet profesionale dhe shkollat e Kosovës iu kundërvu zbatimit të ligjeve diskriminuese të Serbisë. LASH ndërmori hapa të rëndësishëm në përgatitjen e akteve të reja ligjore për funksionimin e sistemit të pavarur të arsimit të Kosovës.

Puna e pavarur në arsim u bë faktor i rëndësishëm në procesin e pavarësisë së Kosovës./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara