Lajmet

Pse frikësohemi nga merimanga?

Vetëm rreth 0.5 për qind e të gjitha llojeve të merimangave janë të rrezikshme për njerëzit.

Published

on

Asnjë kafshë nuk has neveri, refuzim dhe frikë të madhe nga kaq shumë njerëz sa merimanga.

Arachnophobia renditet në mënyrë të besueshme midis çrregullimeve të ankthit të lidhura me kafshët dhe studiuesit vlerësojnë se deri në gjashtë për qind e të gjithë njerëzve vuajnë nga ajo të paktën ndonjëherë.

Shkencëtarët kanë qenë prej kohësh në mëdyshje se pse në veçanti merimangat shkaktojnë një shqetësim të tillë: sepse mospëlqimi i fortë është jashtë çdo raporti me rrezikshmërinë aktuale të shumicës dërrmuese të krijesave me tetë këmbë.

Studime të shumta kanë treguar se frika nga merimangat janë të rrënjosura thellë në trurin e njeriut. Edhe foshnjat shfaqin reagime ndaj stresit kur u shfaqen foto merimangash, siç zbuloi një ekip gjerman hulumtues vite më parë. Një shpjegim i spikatur për marrëdhënien e tensionuar midis njerëzve dhe merimangave merr një gjurmë të lashtë evolucionare, andaj origjina mund të qëndronte në historinë e hershme njerëzore, kur paraardhësit tanë ishin të ekspozuar ndaj rreziqeve më të mëdha nga merimangat – dhe zhvilluan një përgjigje frike shpëtimtare.

Megjithatë, ka disa mospërputhje. Vetëm rreth 0.5 për qind e të gjitha llojeve të merimangave të njohura janë vërtet të rrezikshme për njerëzit, një numër i kafshëve të tjera paraqesin një kërcënim shumë më të madh. Dhe shumica e kafshëve me tetë këmbë që janë në të vërtetë problematike nuk gjenden në Afrikë, por në Australi dhe Amerikën Jugore.

Ka shumë për të sugjeruar se akrepat e kanë pllakosur gjithmonë njerëzimin. Këto kafshë, të cilat gjithashtu i përkasin arachnids, janë të shpërndara në mbarë botën, me përjashtim të Antarktidës.

Edhe pse ka shumë më tepër specie të padëmshme se sa të rrezikshme në mesin e akrepave, frika prej tyre nuk është e pabazë: 1.5 milionë pickime akrepi numërohen çdo vit në mbarë botën, rreth 2600 prej të cilave janë fatale. Për krahasim: rreth 200 njerëz vdesin nga merimangat helmuese çdo vit.

Për të gjetur një lidhje të mundshme midis frikës nga merimangat dhe rrezikut të akrepave, një ekip i udhëhequr nga Daniel Frynta nga Universiteti i Pragës kreu një eksperiment me më shumë se 300 pjesëmarrës.

Personave të testuar iu prezantuan ekzemplarë të gjallë të gjithsej 62 artropodë të ndryshëm, duke përfshirë të ashtuquajturat kafshë me nofulla si merimangat dhe akrepat, insektet si buburrecat, kërpudhat e veshit, karkalecat dhe brumbujt, por edhe gaforret. Subjektet e testimit duhej të vlerësonin se sa e neveritshme, e frikshme dhe e bukur e gjetën kafshën në një shkallë prej shtatë pikësh.

Çuditërisht, ekzemplarët më të mëdhenj ngjallën ndjesi më të forta në përgjithësi. Vlerësimi i detajuar nxori në dritë edhe anomali të tjera, siç raportojnë Frynta dhe kolegët në revistën “Scientific Reports”. Në kategorinë e bukurisë, brumbujt dhe gaforret ishin në gjendje “të kalonin testin”, ndërsa merimangat dhe akrepat u vlerësuan si më të neveritshmet dhe më të frikshmet. Në krahasim, insektet dukeshin të padëmshme.

Rezultatet tregojnë gjithashtu se pjesëmarrësit e studimit i perceptuan bartësit e nofullës së paraqitur si një grup uniform dhe i lidhnin vazhdimisht ndjenjat negative me ta.

“Prandaj ne supozojmë se frika nga merimangat qëndron në bazë të një frike të përgjithësuar nga kafshët me kthetra, me akrepat që ndoshta janë stimuli origjinal,” shkruajnë studiuesit.

Është e dyshimtë nëse ky shpjegim mund ta bëjë jetën më të lehtë për fobikët e merimangës. Megjithatë, ka prej kohësh oferta ndihme për të prekurit, nga seminaret deri te terapitë e konfrontimit. Së fundmi, studiuesit zviceranë prezantuan një aplikacion premtues për telefona të zgjuar Phobys që synon të ndihmojë araknofobikët të përballen me ankthin, përcjell Der Standard.

Lajmet

Fakulteti i Studimeve të Sigurisë në UBT organizon ligjëratë të përbashkët me përfaqësues të KFOR-it Amerikan dhe Polak

Published

on

Në kuadër të fillimit të semestrit të ri akademik, Fakulteti i Studimeve të Sigurisë në UBT organizoi një ligjëratë të veçantë me dy folës ndërkombëtarë nga KFOR — përfaqësues nga kontingjenti Amerikan dhe ai Polak — të cilët ndanë me studentët njohuri të vlefshme mbi sigurinë ndërkombëtare dhe bashkëpunimin shumëpalësh.

Ngjarja, e organizuar nga Prof. Arian Kadriu, Prodekani i Fakultetit të Studimeve të Sigurisë, përfshiu Captain Jared T. Blackburn, një nga Avokatët Ligjorë të KFOR-it 35 në Rajonin e Komandës Lindore (RC-E), dhe Lieutenant Ciachera, Këshilltarin Ligjor Polak (LEGAD) për Kontingjentin Polak (POL COY) në RC-E KFOR.

Captain Blackburn, duke përfaqësuar KFOR-in Amerikan, diskutoi rolin kritik të përfaqësuesve ligjorë në operacionet shumëkombëshe, duke u fokusuar në përgjegjësitë e tij në ligjin operativ, ligjin fiskal, kërkesat ligjore dhe asistencën ligjore brenda misionit paqeruajtës. Ai theksoi se si ligji ndërkombëtar ndikon në operacionet e sigurisë dhe sfidat komplekse me të cilat përballen profesionistët ligjorë në ushtrinë amerikane. Studentët u angazhuan në një diskutim dinamik, duke bërë pyetje të thelluara që pasuruan kuptimin e tyre mbi ndërveprimin midis ligjit, politikës dhe operacioneve ushtarake në misionet e NATO-s.

Ndërsa Lieutenant Ciachera, përfaqësues i KFOR-it Polak, trajtoi rolet në zhvillim të grave në forcat e armatosura dhe mbrojtjen e të miturve në zonat e konflikteve, duke theksuar rëndësinë e të drejtave të njeriut në operacionet paqeruajtëse dhe të stabilizimit.

Ky aktivitet theksoi angazhimin e vazhdueshëm të UBT-së për të ndërtuar partneritete ndërkombëtare dhe për t’u ofruar studentëve të Studimeve të Sigurisë një arsimim të bazuar në përvojë praktike, ekspertizë profesionale dhe perspektiva globale.

 

Continue Reading

Lajmet

Ekipi përfaqësues i Kosovës gati për sfidën ndërkombëtare në Panama

Published

on

Ekipi përfaqësues i Kosovës ka filluar përgatitjet për garën ndërkombëtare më të madhe të robotikës, First Global Challenge, që do të mbahet këtë muaj në Panama. Për disa muaj, ata kanë punuar intensivisht në laboratorët e mekatronikës në UBT për të përfaqësuar Kosovën në këtë kompeticion prestigjioz.

Përmes mbështetjes së UBT-së, Kosova do të jetë pjesë e një gare me mbi 180 shtete nga e gjithë bota. Ky ekip i pasionuar, i përbërë nga të rinj të talentuar në shkencë, teknologji, inxhinieri dhe matematikë, do të testojë aftësitë e tij në fushën e robotikës.

Mentorja e ekipit, Elita Hajrizi, tregon se përgatitjet janë në fazën përfundimtare dhe se ekipi ka ndërtuar robotin inovativ që do të prezantohet në First Global Challenge 2025.

“Pjesëmarrja e Kosovës në këtë garë ndërkombëtare është një ndjenjë e jashtëzakonshme. Të shohësh vendin tënd të përfaqësuar në një event kaq të madh është një moment krenarie, dhe tani që jemi në fazën përfundimtare të përgatitjeve, po e shijojmë çdo hap të këtij udhëtimi emocionues”, tha Elita Hajrizi, mentore e ekipit.

Tema e këtij viti do të fokusohet në zhvillimin e zgjidhjeve për ruajtjen e ekuilibrit të biodiversitetit dhe për luftimin e ndryshimeve klimatike, duke kontribuar kështu në përpjekjet globale për mbrojtjen e mjedisit.

Për më tepër, UBT është vlerësuar me medalje të artë për kontributin e tij në First Global Challenge, si dhe për mbështetje të vazhdueshme për zhvillimin e STEM (Shkencë, Teknologji, Inxhinieri dhe Matematikë) në të gjithë botën.

Continue Reading

Rajoni

UBT organizon Konferencën Ndërkombëtare të Dizajnit të Integruar – ICID 2025

Published

on

UBT do të organizojë Konferencën Ndërkombëtare të Dizajnit të Integruar (ICID 2025), një ngjarje prestigjioze që mbledh profesionistë, studiues dhe krijues nga mbarë bota për të ndarë ide, përvoja dhe risitë më të fundit në fushën e dizajnit bashkëkohor.

Kjo konferencë do të shërbejë si një platformë ndërdisiplinare ku krijimtaria, kërkimi shkencor dhe teknologjia ndërthuren për të formësuar të ardhmen e dizajnit dhe të mendimit kreativ.

Një nga qëllimet kryesore të ICID 2025 është promovimi i rolit të studentëve si gjenerata e re e dizajnerëve, duke i përfshirë ata aktivisht në diskutime, prezantime dhe sesione interaktive që nxisin mendimin kritik, bashkëpunimin dhe inovacionin.

Në kuadër të konferencës, pjesëmarrësit do të kenë mundësi të ndjekin:

  • Diskutime inspiruese me ekspertë të njohur vendorë dhe ndërkombëtarë
  • Prezantime të punimeve shkencore e profesionale
  • Mundësi rrjetëzimi për bashkëpunime akademike dhe profesionale

ICID 2025 pritet të jetë një ngjarje që frymëzon, lidh dhe nxit zhvillimin e dizajnit të integruar në nivel global, duke e pozicionuar UBT-në edhe një herë si qendër lidere të inovacionit dhe edukimit bashkëkohor në rajon.

Continue Reading

Lajmet

Rektori Hajrizi në takim me drejtuesit e Shkollës së Aviacionit, SevenAir

Published

on

Në një takim të rëndësishëm, Rektori i UBT-së, Prof. Dr. Edmond Hajrizi, dhe z. Alexandre Alves, Administrator i Shkollës së Aviacionit SevenAir, diskutuan për mundësitë e bashkëpunimit mes dy institucioneve.

Fokus i veçantë ishte instalimi i avionëve simulues në Kosovë, si dhe certifikimi dhe trajnimet profesionale për mirëmbajtjen e avionëve.

Rektori Hajrizi theksoi rëndësinë e zhvillimit të këtij programi të përbashkët, i cili do të ndihmojë në përgatitjen e pilotëve të rinj në përputhje me kërkesat e mëdha të tregut të punës në këtë profesion të fisnik.

Ndërkohë, z. Alves shprehu interesin e tij dhe të kompanisë SevenAir për të krijuar një marrëdhënie specifike me UBT në fushën e aviacionit dhe mirëmbajtjes së pajisjeve aeronautike, duke shprehur besimin se ky bashkëpunim do të sjellë rezultate të jashtëzakonshme!

Continue Reading

Të kërkuara