Protesta e së enjtes pasdite mund të jetë ogurzi për presidentin francez, Emmanuel Macron. Rreth 80 mijë njerëz u mblodhën në Paris dhe mbi një milion në të gjithë Francën, më shumë se në çdo protestë tjetër franceze qe mbi një dekadë. Ata dolën për të protestuar ndaj reformës së pensioneve që e propozoi Qeveria, të cilën as disa ekonomistë nuk e miratojnë.
Protestuesit në rrugën që çon nga Place de la Republique në Place de la Bastille në Parisin verilindor mbanin pankarta, në të cilat shkruante “Unë e dua pensionin tim” dhe “Kjo [reformë] nuk është e pashmangshme, ajo nuk krijon drejtësi sociale”.
35-vjeçari Frank Lopes Costa ishte një nga protestuesit.
“Kjo nuk është protestë vetëm për pensionet. Planet po vënë një pikëpyetje në zemrën e sistemit tonë shoqëror”, tha mësuesi për DW.
“Me të vërtetë është periudhë e vështirë edhe për shkak të rritjes së çmimeve. Shoqëria jonë po bëhet gjithnjë e më e orientuar drejt tregut, por ne nuk e duam këtë”, shtoi ai.
Sondazhet tregojnë se 70% e francezëve janë kundër propozimit për reformim të sistemit të pensioneve.
Demografia e keqe e Francës
Megjithatë nga qeveria thonë se reforma është e domosdoshme për të shpëtuar sistemin francez të pagesës, ku punëtorët paguajnë pensionet nëpërmjet taksave të tyre.
“Raporti i punëtorëve ndaj pensionistëve është në rënie dhe kjo po kërcënon sistemin tonë. Me këtë projekt, ne do të garantojmë të ardhmen e modelit tonë të pensionit”, tha kryeministrja Elisabeth Borne para Senatit gjatë mesit të muajit janar.
Për dallim nga vendet e tjera evropiane, sistemi i pensioneve të Francës nuk përfshin asnjë element të financuar nga kapitali. Sistemi i pensioneve përfshin degët e përgjithshme për punonjësit privatë dhe nëpunësit publikë dhe 27 të ashtuquajturat skema të veçanta pensioni për shembull për balerinët ose oficerët e policisë që përfitojnë nga një pension më i hershëm.
Qeveria franceze aktualisht synon të rrisë moshën e përgjithshme minimale të sistemit të pensioneve nga aktualisht 62 në 64 vjeç deri në vitin 2030. Dhe nga viti 2027 e tutje, njerëzit duhet të punojnë për 43 vjet, në vend të 42 sa është aktualisht, për të marrë një pension të plotë.
Ekonomistët të pavendosur rreth pasojave
Prandaj, disa ekonomistë, përfshirë Jean-Marc Daniel, mendojnë se mosha e pensionit duhet të rritet.
“Në vitin 1950, katër punëtorë financonin një pensionist. Në vitin 2000, ky raport ishte dy me një. Në vitin 2040, jo më shumë se 1.3 punëtorë do të financonin një pension. Pesha financiare mbi ta do të bëhet e padurueshme”, shpjegoi profesori i ekonomisë.
Philippe Crevel, ekonomist dhe kreu i institutit kërkimor që ndodhet në Paris, Cercle de l’Epargne, është dakord.
“Kjo reformë është e nevojshme sepse ne duhet të fusim më shumë njerëz në fuqinë punëtore për të nxitur rritjen ekonomike”, shpjegoi ai për DW. “Norma e punësimit mes të moshuarve është relativisht e ulët në Francë në krahasim me vendet e tjera, rritja e pensionit minimal do ta rriste atë normë”.
Ka edhe ekonomistë francezë që e kundërshtojnë. Në mënyrë paradoksale, ata po i bazojnë argumentet e tyre në të njëjtin raport që qeveria ka paraqitur për të justifikuar reformën e saj.
Michael Zemmour, ekonomist në Universitetin e Sorbonës Paris 1, beson se qeveria ka motive të fshehta.
“Sistemi ynë i pensioneve është mjaft i shëndetshëm, pasi reformat e mëparshme tashmë kanë rritur moshën aktuale të pensionit”, tha ai për DW. “Qeveria dëshiron vetëm të balancojë buxhetin e saj, gjithashtu të kompensojë ndikimin e zbritjeve të taksave për kompanitë. Ato, pak nga pak, po çmontojnë modelin tonë social”.
Henri Sterdyniak, ekonomist në institutin e majtë në Paris, Observatoire Francais des Conjonctures Economiques, shton se planet do të godasin veçanërisht rëndë klasën punëtore.
“Njerëzit me diplomë universitare duhet të punojnë përtej moshës minimale të pensionit në çdo rast për të marrë pension të plotë, pasi kanë filluar punën më vonë”, tha ai për DW. “Por ata që janë më pak të kualifikuar dhe kanë hyrë në tregun e punës shumë herët do të ndikohen, pasi ata do të kishin grumbulluar tashmë numrin e viteve të punës që nevojiten për një pension të plotë deri në moshën 62-vjeçare”.
Një marrëdhënie e veçantë me punën
Duke pasur parasysh mosmarrëveshjet midis ekonomistëve, nuk është për t’u habitur që mbështetja për reformën është e ngadaltë, thotë Daniele Linhart, një sociologe e specializuar në marrëdhëniet e punës dhe drejtore në institucionin kërkimor publik CNRS.
“Ekspertët në media na vërshojnë me shembuj dhe analiza të vështira për t’u kuptuar”, tha ajo për DW. “Njerëzit e kanë kuptuar se opinionet e tyre varen nga ideologjia në të cilën besojnë. Vërtet varet nga pyetja se në çfarë lloj shoqërie duam të jetojmë – një shoqëri e sunduar nga racionaliteti i orientuar nga tregu ose një që fokusohet në reduktimin e pabarazive”.
Për më tepër, sociologia thotë se francezët janë veçanërisht të prekshëm kur bëhet fjalë për çdo gjë që lidhet me punën – për arsye historike.
“Ne kemi një marrëdhënie shumë specifike me punën që daton që nga Revolucioni Francez, i cili mishëroi faktin se kur je në gjendje të shesësh kapacitetin tënd për të punuar, je një qytetar i lirë”, tha ajo.
“Puna është bërë një simbol, edhe në kontekstin e luftës së klasave, dhe njerëzit kanë luftuar për të drejtën për të dalë në pension në një moshë të caktuar”, shtoi Linhart.
Dhe mesa duket ata nuk janë të gatshëm të heqin dorë lehtë nga kjo e drejtë. Ditët e ardhshme të grevave tashmë janë planifikuar./UBTNews/
Aktualitet1 month ago
Lajmet nga UBT3 months ago
Aktualitet2 months ago
Kërkime3 months ago