Shëndeti

Pse dushi me ujë të ftohtë nuk është zgjidhja e duhur gjatë vapës?

Published

5 days ago

on

Kur temperaturat arrijnë nivele përvëluese dhe një zhytje në det nuk është e mundur, një dush i ftohtë duket si shpëtim. Por, sipas Dr. Adam Taylor, profesor i anatomisë në Universitetin e Lancaster, kjo qasje nuk është aq efektive sa mendojmë për të freskuar trupin.

Në një artikull për The Conversation, ai shpjegon pse ndodh kjo, bazuar në mënyrën se si funksionon trupi ynë.

Si freskohet trupi në mënyrë natyrale?

Temperatura për funksionimin normal të trupit është 37°C. Kur temperatura e brendshme rritet mbi këtë nivel, truri aktivizon mekanizmat e ftohjes: dërgon sinjale nervore për të zgjeruar enët e gjakut pranë lëkurës dhe për të stimuluar djersitjen.

Nëse trupi mbetet për një kohë të gjatë në temperatura mbi 39–40°C, mund të dëmtohen organet. Trupi përdor disa strategji për të ruajtur ekuilibrin termik:

Rrezatimi i nxehtësisë – rreth 60% e nxehtësisë lëshohet në mjedis përmes valëve termike.

Djersitja – kur mjedisi është më i nxehtë se trupi, djersitja bëhet mekanizmi kryesor për ftohje, duke larguar rreth 22% të nxehtësisë.

Avullimi, konduksioni dhe konveksioni – trupi humbet nxehtësi edhe përmes kontaktit me ajrin, ujin ose sipërfaqe të ftohta.

Për të ndihmuar këtë, enët e gjakut pranë sipërfaqes së lëkurës zgjerohen, duke çuar më shumë gjak pranë lëkurës, që është më e ftohtë. Gjaku qarkullon për të transferuar nxehtësinë nga brendësia drejt sipërfaqes së trupit.

Dush i ftohtë apo i ngrohtë?

Kur përballeni me valë të madhe të të nxehtit, mekanizmat e trupit nuk mjaftojnë. Edhe pse dush i ftohtë duket si shpëtim i menjëhershëm, efektet në realitet mund të jenë të kundërta: Uji i ftohtë ngushton enët e gjakut pranë lëkurës, duke reduktuar rrjedhjen e gjakut në sipërfaqe e bllokuar ftohjen e trupit.

Trupi “mashtron veten” se nuk ka nevojë të freskohet më. Uji i ftohtë nuk pastron lëkurën, pasi nuk largon sebumin e papastërtitë siç bën uji i ngrohtë.

Ekspozimi ndaj ujit me temperaturë rreth 15°C shkakton “shok nga të ftohtit”, një reagim i rrezikshëm që përfshin rritje të tensionit të gjakut, rrahje të çrregullta të zemrës e në raste ekstreme, rrezik për jetën, sidomos tek personat me sëmundje të zemrës.

“Fatmirësisht, këto raste janë të rralla e nuk ndodhin me  dush të ftohtë në shtëpi, por për të qenë të sigurt, është më mirë të shmangni ekspozimin e befasishëm ndaj ujit të akullt gjatë ditëve shumë të nxehta,” thekson Dr. Taylor.

As një dush i nxehtë nuk është zgjidhje, uji më i ngrohtë se trupi shton nxehtësinë e brendshme, duke rritur temperaturën trupore.

Cila është zgjidhja më e mirë?

Sipas Dr. Taylor, një dush ose banjë me ujë të vakët (rreth 26–27°C) është zgjidhja më e mirë në ditët me vapë ekstreme. Kjo temperaturë ndihmon gjakun të lëvizë drejt sipërfaqes së trupit për t’u freskuar, pa ngushtuar enët apo aktivizuar reagime mbrojtëse që ruajnë nxehtësinë.

Uji i vakët ndihmon gjithashtu në pastrimin e lëkurës dhe parandalimin e problemeve si puçrrat dhe pikat e zeza, duke hapur butësisht poret.

Nëse ndjeni se kërkoni freski të menjëhershme, mund ta provoni ujin e ftohtë, por duke ulur temperaturën gradualisht, në mënyrë që të mos shokoni sistemin e brendshëm të rregullimit të temperaturës. Kjo metodë ndihmon trupin të përshtatet pa stres dhe shmang efektet negative.

Related Topics:
Continue Reading

Shëndeti

Tre sekrete shëruese që rregullojnë tensionin e gjakut

Published

1 day ago

on

August 11, 2025

By

Bimë si ashwagandha dhe shafrani i Indisë tani njihen si pjesë e alfabetit global të mirëqenies.

Por, ato nuk janë të vetmet që ekzistojnë e që nuk janë të vetmet që mund të ofrojnë përfitime të konsiderueshme shëndetësore për trupin e njeriut. Ayurveda, sistemi tradicional i mjekësisë në Indi, i cili daton më shumë se 3,000 vjet më parë, përfshin një gamë shumë më të gjerë bimësh medicinale.

Bazuar në parimet e ekuilibrit midis trupit, mendjes dhe shpirtit, mjekësia Ayurvedic mbështetet në dietë, stilin e jetës dhe substancat natyrale për të parandaluar dhe trajtuar sëmundjet. Ka disa bimë dhe erëza pak të njohura që tani po tërheqin vëmendjen për përfitimet e tyre të mundshme shëndetësore:

1. Pjepër i hidhur

Pavarësisht emrit, përfitimet janë “të ëmbla”. Kjo perime jeshile është përdorur prej kohësh për të rregulluar sheqerin në gjak, për të luftuar infeksionet e trajtuar inflamacionin dhe kolesterolin e lartë. Gjashtë eliksirë shëndetësorë me bimë dhe erëza – Zvogëlojnë fryrjen, hipertensionin dhe përmirësojnë kujtesën.

Studimet laboratorike tregojnë se mund të luftojë mikrobe si E. coli, salmonela, viruset e herpesit dhe madje edhe parazitët e malaries. Hulumtimet sugjerojnë  veti të mundshme antikancerogjene, në kancerin e gjirit. Nevojiten më shumë studime për të përcaktuar besueshmërinë e këtyre provave.

Pjepri i hidhur përmban disa komponime bioaktive, si karantina dhe polipeptidi-p, që imitojnë efektet e insulinës, mbështesin prodhimin dhe përmirësojnë përdorimin e sheqerit nga trupi. Nëse jeni duke marrë ilaçe antidiabetike, konsumimi i pjeprit të hidhur kërkon kujdes.

2. Kopër

Kokrra e zezë konsiderohet si një “mjet shumëfunksional” bimësh. Tradicionalisht është përdorur për të lehtësuar dhimbjet menstruale, për të mbështetur ushqyerjen me gji e rregulluar sheqerin në gjak. Provat klinike sugjerojnë se mund të ndihmojë në rregullimin e kolesterolit. Përmban përbërës aktivë, si saponinat, pektina dhe fitosterolet, që zvogëlojnë thithjen e yndyrës dhe të bllokojnë thithjen e kolesterolit. Përmban antioksidantë që mbrojnë zemrën dhe mbështesin metabolizmin e shëndetshëm të yndyrës. Ngadalëson tretjen e karbohidrateve, zvogëlon thithjen e glukozës në zorrë e rrit çlirimin e insulinës.

Disa teste kanë treguar se fenugreek mund të ndihmojë në rritjen e testosteronit , duke ndihmuar në përmirësimin e epshit , uljen e yndyrës trupore dhe rritjen e energjisë, veçanërisht kur kombinohet me stërvitje forcuese.

Efektet anësore janë të lehta dhe gastrointestinale, si të përziera, fryrje ose diarre. Megjithatë, dozat e ulëta përgjithësisht konsiderohen të sigurta.

3. Asafoetida

Njihet si një erëz me aromë të fortë, e përdorur në kuzhinën indiane. Në Ayurveda, njihet edhe si ilaç i fuqishëm për tretjen. Prodhohet nga lëngu i tharë i rrënjëve të bimës ferula, është i famshëm për aftësinë e tij për të lehtësuar fryrjen dhe gazrat. Përbërësi i tij aktiv, acidi ferulik ndihmon në tretjen e karbohidrateve komplekse. Thuhet se stimulon enzimat tretëse dhe prodhimin e tëmthit, duke përmirësuar tretjen e yndyrnave.

Studimet e hershme laboratorike sugjerojnë edhe më shumë përfitime, duke përfshirë efekte të mundshme antimikrobike, anti-inflamatore dhe neuroprotektive , si dhe role në rregullimin e presionit të gjakut, lehtësimin e astmës dhe uljen e sheqerit në gjak.

Këshillohet nëse jeni duke marrë ilaçe për tensionin e gjakut, siç është varfarina, pasi asafetida shkakton rënie të tensionit të gjakut dhe hollim të gjakut.

Mjete të lashta, vëmendje moderne

Mjekësia tradicionale u ka besuar këtyre bimëve Ayurvedic për shekuj, që duket se kanë shumë për të ofruar në menaxhimin e sëmundjeve kronike ose përmirësimin e mirëqenies së përgjithshme, për sa kohë që përdoren me kujdes dhe duke ndjekur udhëzimet e konsumit të sigurt. Sasitë e vogla konsiderohen të sigurta, por nëse po mendoni të merrni suplemente ose doza terapeutike, është e rëndësishme të flisni me një mjek, veçanërisht nëse jeni shtatzënë, merrni ilaçe ose keni një problem shëndetësor.

 

 

Continue Reading

Shëndeti

Fruti antioksidues i verës që i bën mirë zemrës dhe përmirëson gjumin

Published

1 day ago

on

August 11, 2025

By

Continue Reading

Shëndeti

Çka i shkakton nishanet e kuq në trup dhe a trajtohen ato?

Published

1 day ago

on

August 11, 2025

By

Nishanët e kuq të cilët shfaqen në trup me kalimin e viteve shpesh konsiderohen si të padëmshëm. Por ato nuk shfaqen nga asgjëja, sigurisht që pas shfaqjes së tyre qëndron një komplikacion shëndetësor.

Specialistët e lidhin me çrregullime të vogla të mëlçisë, praninë e toksinave në trup, apo ekspozimin në diell. Shpesh i keni vënë re që të shfaqen në lëkurë afër qafës, gjoksit, shpinës, në ngjyrë të kuqë dhe pak të dala nga lëkura.

Ja çfarë duhet të dini:

Emri shkencor për nishanet e kuqe është Ruby Angioma, janë të padëmshëm, por nëse janë të shumtë në numër dhe në madhësi të konsiderueshme, atëherë bëni mirë t’i drejtoheni mjekut. Është mirë të mbani nën kontroll perimetrin dhe konsistencën e tyre.

Nëse ato janë të parregullta, të rrudhura dhe kanë një gjatësi prej më shumë se 6 milimetra, është mirë të konsultoheni me një dermatolog.

Përveç komplikacioneve të vogla në mëlçi, ato mund të shkaktohen edhe nga një dietë e pabalancuar, ose si rezultat i grumbullimit të tepërt të toksinave në zorrë. Shkaktohen për shkak të rritjes jonormale të enëve të vogla të gjakut.

Nishanet e kuqe në fytyrë, duar dhe pjesë të tjera zakonisht të pambuluara të trupit mund të jenë për shkak të ekspozimit të tepërt në diell.

Në këtë rast, kini kujdes të veçantë me mbrojtjen nga dielli.

Si mund t’i parandaloni?

Ekspertët thonë se për të ndaluar shfaqjen e nishaneve në trup, është mirë të konsumoni pije që largojnë toksinat nga trupi.

Minimalisht duhet të pini dy litra ujë në ditë.

Konsumoni sa më shumë perime të freskëta edhe në formë të lëngët. Veçanërisht karotat, angjinaret dhe selinotë janë të shkëlqyera në këtë rast.

Gjithashtu shtoni sa më shumë avokado në dietën tuaj dhe përdorminin e vajit të ullirit. /UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Punoni shumë me kompjuter? Atëherë, ju duhet kjo vitaminë!

Published

1 day ago

on

August 11, 2025

By

Duke u fokusuar në ekranin e kompjuterit, sytë reagojnë ndaj pikave të ndritshme dhe të errëta. Ndaj ata që punojnë në kompjuter kanë nevojë për vitaminë A. Sytë harxhojnë rodopsinë, pigment fotosensitiv, që është i nevojshëm për të parë sa më mirë.

Vitamina A luan rol të rëndësishëm në prodhimin e rodopsinës.

Njerëzit të cilët duhet ta zvogëlojnë marrjen e yndyrave dhe kolesterolit, mund të hanë ushqim në të cilin ka më shumë beta-karotene.

Ato janë të pranishme në shumicën e perimeve, pastaj në pemët siç janë kumbullat e thata, pjepri, pjeshka dhe mango.

Këshilla për ata që punojnë në kompjuter:

– Ruani pjerrësinë e tastierës, kur lexoni dhe shkruani;

– Për të pasur një qëndrim të mirë, krijoni pjerrësinë në lexim ose shkrim, të ngjashme me bankat e shkollës. Pjerrësia duhet të jetë 20 gradë;

– Sfondi përtej ekranit të mos jetë asnjëherë krejt i errët. Të mos ketë reflekse në ekran kontrasti dhe drita e ekranit të rregullohen në vlera mesatare;

– Ekrani duhet të jetë rreth 50–60 cm larg syve;

– Mundësisht të përdoret filtër për ekranin kundër reflekseve;

– Të rrotullohen sytë në ambientin përreth ose të paktën çdo një orë të bëhet një pushim prej 15 minutash;

– Punoni me dritë natyrale sa më shumë. /UBT News/

 

Continue Reading

Të kërkuara