Shëndeti

Pse dushi me ujë të ftohtë nuk është zgjidhja e duhur gjatë vapës?

Published

on

Kur temperaturat arrijnë nivele përvëluese dhe një zhytje në det nuk është e mundur, një dush i ftohtë duket si shpëtim. Por, sipas Dr. Adam Taylor, profesor i anatomisë në Universitetin e Lancaster, kjo qasje nuk është aq efektive sa mendojmë për të freskuar trupin.

Në një artikull për The Conversation, ai shpjegon pse ndodh kjo, bazuar në mënyrën se si funksionon trupi ynë.

Si freskohet trupi në mënyrë natyrale?

Temperatura për funksionimin normal të trupit është 37°C. Kur temperatura e brendshme rritet mbi këtë nivel, truri aktivizon mekanizmat e ftohjes: dërgon sinjale nervore për të zgjeruar enët e gjakut pranë lëkurës dhe për të stimuluar djersitjen.

Nëse trupi mbetet për një kohë të gjatë në temperatura mbi 39–40°C, mund të dëmtohen organet. Trupi përdor disa strategji për të ruajtur ekuilibrin termik:

Rrezatimi i nxehtësisë – rreth 60% e nxehtësisë lëshohet në mjedis përmes valëve termike.

Djersitja – kur mjedisi është më i nxehtë se trupi, djersitja bëhet mekanizmi kryesor për ftohje, duke larguar rreth 22% të nxehtësisë.

Avullimi, konduksioni dhe konveksioni – trupi humbet nxehtësi edhe përmes kontaktit me ajrin, ujin ose sipërfaqe të ftohta.

Për të ndihmuar këtë, enët e gjakut pranë sipërfaqes së lëkurës zgjerohen, duke çuar më shumë gjak pranë lëkurës, që është më e ftohtë. Gjaku qarkullon për të transferuar nxehtësinë nga brendësia drejt sipërfaqes së trupit.

Dush i ftohtë apo i ngrohtë?

Kur përballeni me valë të madhe të të nxehtit, mekanizmat e trupit nuk mjaftojnë. Edhe pse dush i ftohtë duket si shpëtim i menjëhershëm, efektet në realitet mund të jenë të kundërta: Uji i ftohtë ngushton enët e gjakut pranë lëkurës, duke reduktuar rrjedhjen e gjakut në sipërfaqe e bllokuar ftohjen e trupit.

Trupi “mashtron veten” se nuk ka nevojë të freskohet më. Uji i ftohtë nuk pastron lëkurën, pasi nuk largon sebumin e papastërtitë siç bën uji i ngrohtë.

Ekspozimi ndaj ujit me temperaturë rreth 15°C shkakton “shok nga të ftohtit”, një reagim i rrezikshëm që përfshin rritje të tensionit të gjakut, rrahje të çrregullta të zemrës e në raste ekstreme, rrezik për jetën, sidomos tek personat me sëmundje të zemrës.

“Fatmirësisht, këto raste janë të rralla e nuk ndodhin me  dush të ftohtë në shtëpi, por për të qenë të sigurt, është më mirë të shmangni ekspozimin e befasishëm ndaj ujit të akullt gjatë ditëve shumë të nxehta,” thekson Dr. Taylor.

As një dush i nxehtë nuk është zgjidhje, uji më i ngrohtë se trupi shton nxehtësinë e brendshme, duke rritur temperaturën trupore.

Cila është zgjidhja më e mirë?

Sipas Dr. Taylor, një dush ose banjë me ujë të vakët (rreth 26–27°C) është zgjidhja më e mirë në ditët me vapë ekstreme. Kjo temperaturë ndihmon gjakun të lëvizë drejt sipërfaqes së trupit për t’u freskuar, pa ngushtuar enët apo aktivizuar reagime mbrojtëse që ruajnë nxehtësinë.

Uji i vakët ndihmon gjithashtu në pastrimin e lëkurës dhe parandalimin e problemeve si puçrrat dhe pikat e zeza, duke hapur butësisht poret.

Nëse ndjeni se kërkoni freski të menjëhershme, mund ta provoni ujin e ftohtë, por duke ulur temperaturën gradualisht, në mënyrë që të mos shokoni sistemin e brendshëm të rregullimit të temperaturës. Kjo metodë ndihmon trupin të përshtatet pa stres dhe shmang efektet negative.

Shëndeti

Mbani në shtëpi, këto dy lloje frutash shkrijnë dhjamin e barkut

Published

on

Depozitat e dhjamit në zonën e barkut nuk janë vetëm një problem estetik, por shoqërohen edhe me një rrezik në rritje të sëmundjeve të zemrës, diabetit dhe problemeve të tjera shëndetësore. Kjo është arsyeja pse zgjedhjet ushqimore luajnë një rol të rëndësishëm në kontrollin e peshës.

Nutricionistët theksojnë se lloje të caktuara frutash mund të jenë të dobishme në këtë proces. Falë përmbajtjes së lartë të fibrave, vitaminave dhe komponimeve bioaktive, lloje të caktuara frutash ndihmojnë në rregullimin e oreksit, stabilizimin e niveleve të sheqerit në gjak dhe stimulimin e metabolizmit, gjë që në planin afatgjatë kontribuon në uljen e dhjamit të barkut.

Sipas ekspertëve, këto janë dy llojet e frutave që shkrijnë dhjamin e barkut.

Banane

Një frut i dobishëm dhe ushqyes që ndihmojnë në kontrollin e dhjamit të barkut. Ato janë të pasura me fibra, veçanërisht pektinë, e cila ngadalëson tretjen e zgjat ndjesinë e ngopjes. Bananet përmbajnë kalium, i cili ndihmon në rregullimin e ekuilibrit të lëngjeve në trup dhe zvogëlon fryrjen, duke kontribuar më tej në një bark më të sheshtë.

Ekspertët theksojnë se përfshirja e bananeve në dietën tuaj të përditshme mund të ndihmojë në stabilizimin e niveleve të sheqerit në gjak dhe në uljen e dëshirave të pashëndetshme për ëmbëlsira. Kështu, bananet jo vetëm që mbështesin humbjen e peshës, por edhe ruajnë energjinë gjatë gjithë ditës, duke i bërë ato një zgjedhje të shkëlqyer për ata që kërkojnë të zvogëlojnë dhjamin e barkut.

Boronica

Një nga burimet më të fuqishme të antioksidantëve e kanë efekt të dobishëm në të gjithë trupin. Polifenolet ndihmojnë në zvogëlimin e depozitave të yndyrës, veçanërisht në zonën e barkut, e fibra kontribuon në një ndjenjë ngopjeje dhe tretje më të mirë. Përveç kësaj, ato kanë një indeks të ulët glicemik, që do të thotë se nuk shkaktojnë rritje të papritura të sheqerit në gjak.

Ato mund të kenë efekt pozitiv në nivelet e kolesterolit e presionin e gjakut, duke ulur më rrezikun e sëmundjeve që lidhen me obezitetin.

Konsumimi i tyre çdo ditë, i freskët ose i shtuar në drithëra, kos ose smoothie, mund të bëhet një zakon i thjeshtë me përfitime afatgjata. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

E dëgjojmë teksa përmendet shpesh! Çfarë është një atak paniku dhe si ta kapërcejmë?

Published

on

Sulmet e panikut janë episode të papritura ankthi intensiv që mund të shfaqen në çdo kohë dhe situatë, duke shkaktuar simptoma fizike dhe emocionale si djersitje, marramendje, gulçim, ndjenja shpimi, humbje koordinimi dhe frikë e fortë nga vdekja ose humbja e kontrollit.

Kur këto sulme përsëriten shpesh dhe ndikojnë në jetën e përditshme, flitet për çrregullim paniku.

Shkaqet e sulmeve të panikut janë të ndryshme dhe shpesh të shumëfishta:

predispozita gjenetike,

trauma të përjetuara në fëmijëri ose humbje të mëvonshme të rëndësishme,

shqetësime psikologjike dhe mendime katastrofike,

përdorimi i duhanit, alkoolit ose drogës, që ndikojnë në ekuilibrin kimik të trurit,

reagime të tepruara të instinktit të mbijetesës.

Trajtimi i sulmeve të panikut kërkon ndërhyrje profesionale dhe mund të përfshijë:

Psikoterapi (p.sh., terapia kognitive-biheviorale, terapia e frymëmarrjes) për të ndryshuar mendimet dhe reagimet ndaj ankthit,

Mjekim, në raste të caktuara, për të kontrolluar simptomat,

Mbështetje e përditshme, si aktivitet fizik i rregullt, teknika relaksimi dhe ndjekje e udhëzimeve të specialistëve.

Sulmet e panikut janë të trajtueshme dhe me ndihmën e ekspertëve, individi mund të mësojë të kontrollojë ankthin dhe të rikthejë normalitetin në jetën e përditshme.

Është e rëndësishme të kërkohet ndihmë nga psikologë e të përdoren metoda shkencore të provuara. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndeti

Lëngu i shegës parandalon këtë lloj të kancerit

Published

on

Një lëng i freskët nuk duhet të jetë i gjlebër apo me shumë spinaq për të qenë i shëndetshëm.

Lëngu i shegës përmban më shumë se 100 minerale, fibra dhe vitamina kundër kancerit.

Prandaj edhe është përdorur për mijëra vjet si një ilaç, por edhe sot lëngi i shegës përdorët për parandalimin e kancerit, rritjen e imunitetit dhe pjellorinë.

Sipas disa studimeve paraprake të lëngut të shegës, studuesit thonë se ky lëng ndihmon në ndalimin e rritjes së qelizave të kancerit të prostatës.

Por nuk ka pasur studime afatgjata me njerëzit që provojnë se lëngu i shegës parandalon kancerin ose zvogëlon rrezikun për t’u krijuar.

Ka pasur rezultate inkurajuese në studimet e deritanishme dhe tani po bëhen studime më të mëdha.

Continue Reading

Shëndeti

Kur rriten ose bien leukocitet, shenjat e infeksioneve dhe paralajmërimi për sëmundje tjera

Published

on

Si leukocitet e ulura ashtu edhe ato të ngritura kërkojnë konsultën e mjekut, i cili jep një vlerësim nëse duhen përsëriten dhe kur duhen përsëritur analizat apo kur duhen përfshirë metoda shtesë diagnostikuese.

Leukocitet janë qeliza të bardha të gjakut me një rol të rëndësishëm në mbrojtjen e organizmit nga infeksionet. Ato prodhohen në palcën e eshtrave dhe marrin pjesë në përgjigjen imune të trupit ndaj sulmit të mikroorganizmave patogjenë.

Leukocitet transportohen nëpërmjet qarkullimit në të gjitha indet tona, ku aktivizohen si një “ushtri” që synon të mbrojë organizmin.

Ka disa lloje leukocitesh, kryesoret janë granulocitet, limfocitet dhe monocitet. Çdo lloj ka funksionin e tij specifik dhe të gjithë kanë fuqinë për të zbuluar dhe shkatërruar mikroorganizmat, viruset, bakteret ose substanca të tjera toksike të rrezikshme. Gjithashtu, ato mund të prodhojnë antitrupa kanë rolin e neutralizimit të efektit të agjentëve patogjenë.

Vlerat normale të leukociteve në gjak janë nga 3,9 në 10×109/l.

Kur analizat tregojnë se leukocitet janë zmadhuar, kjo zakonisht tregon një infeksion. Megjithatë, ky ndryshim mund të jetë edhe tregues i sëmundjeve më të rënda, siç janë sëmundjet malinje të gjakut.

Rënia e leukociteve mund të jetë pasojë e infeksioneve virale apo tjera, stresit, përdorimit të disa barnave, dhe efekt anësor i kimioterapisë.

Leukocitet e larta në gjak

Nivelet e rritura të leukociteve tregojnë për një proces inflamator në organizëm ose për infeksion, por mund të lidhen edhe me sëmundje të tjera. Kur ndodh inflamacion, trupi prodhon më shumë leukocite si pjesë e mbrojtjes imunitare.

Leukocitet e larta mund të tregojnë për:

probleme akute me rrugët e frymëmarrjes,

infeksione të zorrëve ose infeksione të tjera,

disa sëmundje autoimune,

sëmundje malinje (p.sh. kancer, përfshirë leukeminë).

Nëse keni leukocite të rritura, konsultohuni me mjekun, për të përcaktuar nëse duhet përsëritur analizat ose kryer metoda tjera diagnostike.

Tek fëmijët

Leukocitet rriten ndjeshëm gjatë infeksioneve bakteriale ose virale. Një situatë e ngjashme ndodh edhe tek fëmijët me prirje për alergji apo me sëmundje autoimune.

Gjatë shtatzënisë

Mund të kenë shkaqe të ndryshme: infeksione, stres, ndryshime hormonale. Në fazat e vona të shtatzënisë, nivelet e larta mund të jenë një dukuri normale. Megjithatë, ato nuk duhen neglizhuar, sepse mund të sinjalizojnë jo vetëm infeksione, por edhe probleme më serioze shëndetësore, që mund të shkaktojnë komplikime si preeklampsia ose infeksione të mitrës.

Leukocitet e ulëta në gjak

prodhim i ulur i tyre në palcën e kockës

shkatërrim i shtuar i leukociteve në gjak

ndryshime në prodhimin e leukociteve në shpretkë.

Edhe tek fëmijët, shkaqet e leukopenisë janë të ngjashme me ato të të rriturve. Prandaj, është e domosdoshme të identifikohet shkaku i saktë dhe të nisë terapia e duhur në kohë, duke ndjekur gjithashtu simptomat dhe sjelljen e fëmijës.

Continue Reading

Të kërkuara