

Shëndet
Pse duart mbeten gjithmonë të ftohta, edhe në ditët e nxehta?
Published
3 weeks agoon
By
UBT NewsMësoni pse ky shqetësim nuk lidhet gjithmonë me temperaturën e ajrit.
Shumë njerëz përjetojnë duar të ftohta vetëm kur temperaturat bien, por ky shqetësim është i vazhdueshëm gjithë vitit. Studimet tregojnë se deri 10-15% të popullsisë kanë duar të ftohta gjithë kohës. Arsyeja nuk është i ftohti i jashtëm, por lidhet me qarkullimin e gjakut, sistemin nervor, statusin ushqimor ose gjendjen emocionale.
Në shumicën e rasteve është një fenomen i padëmshëm, por sinjalizon probleme të fshehura shëndetësore që duhen marrë seriozisht.
Më poshtë gjeni 5 nga shkaqet më të zakonshme që duart të jenë të akullta, edhe kur moti është i ngrohtë.
Qarkullimi jo i mirë i gjakut
Një prej shkaqeve është perfuzioni i ulët periferik. Kjo mund të jetë gjenetike, por lidhet me diabetin dhe obezitetin, që dëmtojnë enët e vogla të gjakut. Tek disa, episodet e ftohjes shoqërohen me Fenomenin Raynaud (spazma të enëve të gishtave të nxitura nga i ftohti/stresi): gishtat bëhen të zbehtë, më pas blu, në fund të skuqur, me mpirje.
Trupi mund të “kursejë” gjakun nga duart/këmbët për të furnizuar më mirë organet jetike. Nëse shqetësimi është i vazhdueshëm, ka vlerë kontrolli i tensionit, glukozës dhe lipideve, si dhe vlerësimi mjekësor për qarkullim periferik.
Stresi mund të shkaktojë duar të ftohta
Stresi dhe ankthi aktivizojnë përgjigjen “lufto ose ik”: çlirohen katekolamina që ngushtojnë enët periferike, duke kufizuar rrjedhjen e gjakut në gishta. Kjo shfaqet si ftohtësi. Menaxhimi i stresit (frymëmarrje diafragmatike, aktivitet fizik, gjumë cilësor) mund të ulë episodet.
Duhani dhe alkooli është një tjetër shkak
Nikotinа ngushton enët, dëmton endotelin e rrit rrezikun e Raynaud dhe sëmundjes arteriale periferike, duart ftohen. Alkooli, ndonëse zgjeron enët, rrit humbjen e nxehtësisë, me përdorim kronik lidhet me neuropati periferike, duke përkeqësuar ndjesinë e ftohtësisë.
Niveli i lartë i kolesterolit
LDL i lartë favorizon aterosklerozën: pllakat ngushtojnë arteriet dhe ulin qarkullimin në gjymtyrë. Me kalimin e kohës, kjo rrit rrezikun kardiovaskular e jep ftohje, mpirje ose ngërçe në duar e këmbë. Kontrolli periodik i profilit lipidik, ushqyerja mesdhetare, aktiviteti fizik dhe kur duhet terapia me statina janë masa me evidencë.
Mungesa e vitaminave
Mungesa B12 (Te veganët, të moshuarit ose tek çrregullimet e përthithjes) shkakton anemi megaloblastike e neuropati, që përkthehen në ftohtësi, “thumbime” të duarve. Edhe folati e mangësia e hekurit (jo vitaminë, por thelbësor për hemoglobinën) ulin transportin e oksigjenit përkeqësojnë ndjesinë e ftohtësisë. Analizat bazë si hemogramë, ferritinë, B12 ndihmojnë në sqarim dhe drejtim terapie.
Këshillë: Nëse përveç ftohtësisë keni ndryshim ngjyre të gishtave, dhimbje, plagë që s’shërohen, dobësi, marramendje, palpitacione ose simptomat po përkeqësohen, konsultohuni me mjekun -kërkohet vlerësim i plotë.
Shëndet
Kujdes! Këto janë ëmbëlsirat që dëmtojnë dhëmbët
Published
35 minutes agoon
September 24, 2025By
UBT News
Për të kuptuar pse dëmtohen dhëmbët, duhet të dimë diçka më shumë mbi shëndetin oral.
Goja jonë është e mbushur me miliona baktere, disa prej të cilave ushqehen me sheqerna dhe karbohidrate të thjeshta, duke i shndërruar ato në acide që dobësojnë dhe dëmtojnë smaltin e dhëmbëve.
Dy lloje bakteresh janë kryesisht përgjegjëse për prishjen e dhëmbëve: Streptococcus mutans dhe Lactobacillus. Të dyja janë gjithashtu një pjesë e rëndësishme e pllakës dentare.
Si mund të mbrohemi nga prishja e dhëmbëve?
Edhe pse bakteret janë të pranishme në gojë, zakonet tona luajnë rol vendimtar. Studime të hershme në Suedi treguan se jo vetëm sasia e sheqerit, por sidomos frekuenca e konsumimit, ndikon në shfaqjen e kaviteteve.
Personat që konsumonin një sasi të madhe sheqeri një herë në ditë kishin më pak prishje sesa ata që hanin pak, por shpesh.
Fëmijët dhe të rriturit duhet të kufizojnë ëmbëlsirat në një rast në ditë pas një vakti, të lajnë dhëmbët për të hequr mbetjet e sheqerit.
Cilat ëmbëlsira dëmtojnë më shumë dhëmbët?
Lloji i ëmbëlsirës është po aq i rëndësishëm sa dhe sasia. Ëmbëlsirat ngjitëse – si karamelet, çamçakëzat me sheqer, biskotat, çokollatat apo akulloret janë më të dëmshme, sheqeri qëndron më gjatë në gojë. Kjo u jep baktereve kohë për të prodhuar acide që dëmtojnë smaltin.
Një përjashtim interesant është mjalti natyral pa sheqer të shtuar. Në të kaluarën ai konsiderohej i dëmshëm për dhëmbët, por sot dihet se, përveç vlerës ushqyese, mjalti ka edhe një efekt mbrojtës kundër kariesit. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Shtatori në tryezë, frutat dhe perimet që nuk duhen humbur
Published
2 hours agoon
September 24, 2025By
UBT News
Nuk është vetëm rrushi fruti karakteristik i këtij sezoni, edhe pse ai duket më i pranishmi në treg, falë prodhimit të bollshëm vendas.
Krahas tij, edhe frutat ekzotike – të cilat vijnë nga vende të tjera të afërta kanë pikërisht tani periudhën e tyre më të mirë.
Kivi, fiqtë e Indisë, kërpudhat, tartufi dhe shumë të tjera arrijnë cilësinë më të lartë në këtë muaj.
Nëse jeni lodhur nga shijet e verës, shtatori sjell freski të re për qiellzën. Ky është një nga muajt më të pasur të vitit në tryezë: nis me “fiqtë e dytë”, siç njihen ndryshe, dhe përfundon me frutat e pyllit, që janë vazhdim i prodhimeve të gushtit.
Mollët, hurmat dhe dardhat e varieteteve të ndryshme arrijnë pikën kulmore pikërisht në shtator, duke e bërë këtë periudhë kohën më të mirë për t’i shijuar.
Perimet
Për adhuruesit e tyre, rikthehen në sezon lulelakra dhe finoku – këtë herë në kohën e duhur të vitit. Në treg gjenden patatet, kungujt e mëdhenj të verdhë, brokoli dhe kërpudhat e freskëta, duke pasuruar më tej ofertën e stinës. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Sekreti i imunitetit të fortë në një gotë
Published
9 hours agoon
September 24, 2025By
UBT News
Kur afrohet stina e ftohtë, mënyrat natyrale për të forcuar imunitetin bëhen thelbësore. Kjo pije kombinon përbërës të pasur me vitamina, antioksidantë dhe veti natyrale antibakteriale.
Sipas hulumtimeve nga ekspertët, konsumi i rregullt i këtyre ushqimeve përmirëson rezistencën e trupit dhe rrit energjinë dhe vitalitetin.
Njerëzit që e përdorin çdo ditë vënë re një rrezik të reduktuar të sëmundjeve dhe një ndjenjë force dhe përqendrimi më të madh.
Pse këto përbërës forcojnë imunitetin?
Limoni është burim natyror i vitaminës C, e cila mbështet funksionin e qelizave të bardha të gjakut. Mjalti ka veti antibakteriale qetëson fytin, ndërsa xhenxhefili dhe shafrani i Indisë janë anti-inflamatorë dhe stimulojnë qarkullimin e gjakut.
Kombinimi i përbërësve krijon stimulues të fuqishëm natyror të sistemit imunitar. Përvoja tregon se njerëzit që e pinë këtë pije ndihen më pak të lodhur dhe janë më rezistentë ndaj viruseve sezonale.
Si ndikon pija në trup?
Kjo recetë natyrale e ndihmon trupin të luftojë viruset dhe infeksionet më shpejt. Pas disa ditësh përdorimi të rregullt, madje edhe pesë ditë, vihet re energji më e mirë, vitalitet më i qëndrueshëm dhe më pak ndjeshmëri ndaj të ftohtit.
Nutricionistët vërejnë se kjo është provuar të jetë efektive si masë parandaluese kundër sëmundjeve, pa përdorimin e preparateve sintetike.
Një recetë e thjeshtë për përgatitjen në shtëpi
Merrni lëngun e limonit, 1 lugë gjelle mjaltë, 1 cm xhenxhefil të freskët dhe një majë shafrani Indie. Përzieni në ujë të ngrohtë e pini një herë në ditë, në mëngjes me stomak bosh. Ky është ritual praktik, i shpejtë dhe efektiv që bën ndryshime në trup. /A.Z/UBT News/

Qëndrimi i gjatë ulur, qoftë në punë, përpara TV-së apo gjatë lojërave, është i dëmshëm për shëndetin dhe mund të shkaktojë sëmundje të ndryshme:
Deformimi i shpinës: Pozicioni ulur kthen kurbën natyrale S të shpinës në C, duke rritur presionin mbi disqet ndërvertebrore dhe tensionin në qafë.
Sistemi kardiovaskular: Muskujt dobësohen, qarkullimi i gjakut përkeqësohet dhe rritet rreziku i sëmundjeve të zemrës dhe aterosklerozës.
Venat me variçe: Qëndrimi ulur dobëson qarkullimin në këmbë, duke favorizuar venat me variçe dhe mpiksjet e gjakut.
Obeziteti: Metabolizmi ngadalësohet, trupi djeg më pak kalori dhe yndyra grumbullohet.
Muskujt dhe eshtrat: Dobësimi i muskujve dhe rreziku i osteoporozës rritet.
Sistemi i tretjes: Ulja e insulinës mund të shkaktojë diabet, kapsllëk dhe hemorroide.
Plakja: Mungesa e aktivitetit shkurton telomeret dhe përshpejton plakjen.
Shëndeti mendor: Rrit depresionin dhe ankthin për shkak të mungesës së endorfineve dhe serotoninës.
Pagjumësia: Trupi më pak ka nevojë për gjumë, duke u përkeqësuar cilësia e tij.
Probleme të performancës: Tek burrat, rrit rrezikun për mosfunksionim erektil, inflamacion dhe probleme hormonale.
Këshilla: Lëvizja e rregullt, stërvitja dhe qëndrimi në këmbë herë pas here ndihmojnë për të reduktuar këto rreziqe. /A.Z/UBT News/

Spotify surprizon përdoruesit me një risi të madhe

Shqipëria pa Marash Kumbullën në ndeshjen me Serbinë

Kujdes! Këto janë ëmbëlsirat që dëmtojnë dhëmbët

E shkarkoi menaxherin për shkak të Izraelit? Reagon Dua Lipa

Pse qafa plaket më shpejt se fytyra?

Trajneri personal i Zhegrovës jep detaje rreth rikthimit të tij në fushë

Shtatori në tryezë, frutat dhe perimet që nuk duhen humbur

Nisen të gjithë zarfet me fletëvotime për votim jashtë Kosovës

Operacioni “Qielli i Thyer”, arrestohen shtatë persona
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
UBT shpall konkurs për pranimin e studentëve të rinj për vitin akademik 2025/26