

Lajmet
Pse biseda me të huajt mund të na bëjë më të lumtur?
Në një botë që ndryshon me shpejtësi, komplekse dhe e polarizuar, është një mënyrë për të mbijetuar.
Published
3 years agoon
By
UBT newsNga Joe Keohane BBC
Në një kaq botë të dyshimtë, shumë prej nesh hezitojnë të ndërveprojnë me të huajt. Por biseda me njerëz që nuk i kemi takuar kurrë më parë, madje edhe në ndërveprime kalimtare, mund të na bëjë më të mençur dhe më të lumtur.
Ashtu si shumë njerëz që u rritën në Amerikë në vitet 1980, unë u rrita me frikë nga të huajt.
“Stranger Danger” ishte shumë i njohur ato ditë. Shqetësimi i prindërve dhe kujdesi i natyrshëm i njerëzimit ndaj të huajve u rritën nga mbulimi i bujshëm i medias dhe rënia e niveleve të besimit shoqëror, të cilat lulëzuan në një panik moral të plotë.
Oficerët e policisë, mësuesit, prindërit, udhëheqësit fetarë, politikanët, personalitetet e medias dhe organizatat për mirëqenien e fëmijëve lanë mënjanë dallimet e tyre dhe punuan së bashku për të përhapur mesazhin – se ndërveprimi me një të huaj mund t’i rrezikojë ata!
Ndërsa nuk ka dyshim se disa njerëz kanë përvoja traumatike me të huajt, “rrezikut të huaj” i mungonte ndonjë bazë reale statistikore, përcjell UBT News.
Atëherë, si edhe tani, shumica e krimeve seksuale dhe të dhunshme ndaj fëmijëve (dhe të rriturve, për këtë çështje) kryhen nga njerëz të njohur të viktimës: të afërmit, fqinjët apo edhe miqtë e familjes. Rrëmbimet nga anëtarë jo të familjes – të cilat përfshijnë ato ku një fëmijë merret nga dikush i panjohur për ta – përbëjnë vetëm 1% të rasteve të fëmijëve të zhdukur të raportuara në Qendrën Kombëtare për Fëmijët e Zhdukur dhe të Shfrytëzuar në SHBA.
Por, kjo tingëllonte e vërtetë, dhe për këtë arsye ishte e vërtetë. Të qenit i huaj ishte lloj sinonimi me rrezikun dhe kjo dyshe u lidhën ngushtë.
Megjithatë, a mund të ketë ndikuar kjo mënyrë e të menduarit në ndërveprimet tona në jetën e mëvonshme për shumë prej nesh? A kemi humbur diçka të vlefshme?
Disa shkencëtarë socialë besojnë se t’u mësosh fëmijëve që literalisht të gjithë njerëzit në botë që nuk i keni takuar janë të rrezikshëm, mund të ketë qenë aktivisht i dëmshëm. Politologu Dietlind Stolle, nga Universiteti McGill në Kanada, argumentoi se dekada të këtij mesazhi mund të kenë dëmtuar aftësinë e një brezi të tërë për t’u besuar njerëzve të tjerë. Kjo është problematike – besimi është çelësi për funksionimin e shumë shoqërive.
“Sa mundësi sociale ose ekonomike humbasim duke u frikësuar thjesht nga të huajt?” Stolle u pyet. Ndërsa nuk jam duke mbrojtur që të huajt t’u afrohen fëmijëve, ose anasjelltas, besoj, si të rritur, duhet të mendojmë përsëri për përfitimet e të folurit me të huajt.
Për disa vite, kam hulumtuar pse nuk flasim me të huajt. Përpjekjet kur nisa librin tim më vunë në shoqërinë e antropologëve, psikologëve, sociologëve, shkencëtarëve politikë, arkeologëve, dizajnerëve urbanë, aktivistëve, filozofëve dhe teologëve, plus qindra të huajve të rastësishëm me të cilët fola kudo që shkoja.
Ajo që mësova ishte kjo: ne humbim shumë duke u frikësuar nga të huajt. Biseda me të huajt – në kushtet e duhura – është e mirë për ne, mirë për lagjet tona, qytetet dhe shtetet tona, kombet tona dhe botën tonë.
Biseda me të huajt mund t’ju mësojë gjëra, t’ju thellojë, t’ju bëjë një qytetar më të mirë, një mendimtar më të mirë dhe një person më të mirë. Është një mënyrë e mirë për të jetuar. Por është më shumë se kaq. Në një botë që ndryshon me shpejtësi, pafundësisht komplekse, e polarizuar furishëm, është një mënyrë për të mbijetuar.
Për më shumë se 6000 vjet, njerëzit kanë jetuar në qytete. Por vetëm kohët e fundit psikologët kanë filluar të studiojnë se çfarë ndodh kur flasim me të gjithë këta të panjohur pa fytyrë nga të cilët jemi të rrethuar çdo ditë.
Në vitin 2013, psikologët Gillian Sandstrom, në Universitetin e Sussex-it në Mbretërinë e Bashkuar dhe Elizabeth Dunn në Universitetin e Kolumbisë Britanike, publikuan rezultatin e një eksperimenti në një kafe në Toronto.
“Njerëzit janë jashtëzakonisht pesimistë për pothuajse çdo aspekt të të folurit me të huajt,” shkroi Sandstrom, por ky pesimizëm duket të jetë i pajustifikuar. Pjesëmarrësit e studimit që ndërvepruan kur blinin kafenë e tyre raportuan se ndjenin një ndjenjë më të fortë përkatësie dhe një humor të përmirësuar sesa ata që nuk flisnin me të huajin.
Shkencëtarët e sjelljes, Nicholas Epley dhe Juliana Schroeder në Universitetin e Çikagos u kërkuan udhëtarëve të bisedojnë me të huajt në transportin masiv, në taksi dhe në dhomat e pritjes – vende ku norma shoqërore në Çikago është kundër të folurit. Kuptohet, shumica e pjesëmarrësve parashikuan se këto ndërveprime do të shkonin keq. Të kujdesshëm ndaj shkeljes së një norme shoqërore, ata shqetësoheshin se i huaji do të indinjonte ndërveprimin dhe do t’i refuzonte ata, dhe udhëtimet e tyre do të ishin edhe më të pakëndshme se sa ishin tashmë.
Megjithatë, kur pjesëmarrësit dolën dhe ndërvepruan me njerëz, ata panë se të huajt ishin çuditërisht të hapur, kureshtarë dhe të këndshëm. “Udhëtarët dukej se mendonin se të folurit me një të huaj përbënte një rrezik domethënës të refuzimit social”, shkruan Epley dhe Schroeder. “Me sa mund të themi, nuk përbënte aspak rrezik”.
Përkundrazi, pjesëmarrësit që folën me të huajt raportuan se bisedat ishin të këndshme, interesante dhe zgjatën më shumë se sa kishin parashikuar, dhe i bënin udhëtimet e tyre më të këndshme.
Megjithatë, ka shumë arsye pse njerëzit ndihen të parehatshëm duke folur me të huajt. Njerëzit raportojnë se janë të shqetësuar për shkeljen e një norme shoqërore, nga frika se do të jenë të këqij në të folur ose nuk do të kenë asgjë për të thënë, ose janë të shqetësuar për të folur me dikë nga një grup tjetër dhe për t’u sulmuar ose thënë gjënë e gabuar.
Shumë faktorë komplotojnë për të na penguar të flasim me njëri-tjetrin. Sigurisht, telefonat inteligjentë e kanë bërë më të lehtë se kurrë shmangien e ndërveprimit me njerëzit në mjedisin tonë të afërt. Ne preferojmë të bashkëpunojmë me dikë që duket i ngjashëm me dikë të cilit i kemi besuar në të kaluarën sesa dikë që duket si një ish-i njohur jo i besueshëm, transmeton UBT News.
Pra, nuk është befasi e vogël që kur këto frika dështojnë, njerëzit lehtësohen. E ndjeja vetë kur kisha ndërveprime pozitive me të huajt. “Unë mendoj se lehtësimi mund të jetë thjesht ndjenja që na është shitur ky mesazh se bota është një vend i frikshëm”, thotë Sandstrom.
Kjo nuk është gjë e vogël. Në një kohë kur kaq shumë njerëz ndihen të vetmuar, të huaj, të përjashtuar, të shkëputur, pesimistë, këto gjetje janë edhe të dobishme edhe qetësuese. Ndërveprimi me të huajt, edhe rastësisht, mund të na ndihmojë të ndërtojmë ose rindërtojmë rrjetet sociale, të na rilidhë me komunitetet tona dhe të forcojë besimin te njerëzit përreth nesh.
Ndërsa një student universitar që mori pjesë në një nga eksperimentet më të fundit të Sandstrom raportoi: “Ndihesha sikur kisha harruar se si të bëja miq, por ky studim më kujtoi se shumica e njerëzve janë miqësorë dhe thjesht duhet të marrësh një hap”.
Biseda me të huajt gjithashtu mund të na bëjë më të mençur, më të botës dhe më empatikë, thotë profesoresha e Universitetit të Harvardit, Danielle Allen. Kur ajo jepte mësim në Universitetin e Çikagos, Allen u paralajmërua vazhdimisht nga kolegët që të qëndronte larg nga pjesa më e varfër e qytetit. Ajo beson se kjo “frikë nga të huajt në fakt po gërryente shumë kapacitete intelektuale dhe sociale [të bashkëmoshatarëve të saj]”.
Ajo nuk pranoi të qëndronte larg dhe bëri disa nga punët e saj më të admiruara në ato lagje. Që atëherë ajo ia ka kushtuar karrierën e saj forcimit të lidhjeve midis njerëzve dhe grupeve që përndryshe nuk do të ndërvepronin.
Është ironike që pasi u rrita me frikë nga të huajt, tani i gjej ata një burim shprese. Kur këto ndërveprime shkojnë mirë – dhe në përgjithësi shkojnë mirë – perceptimi pozitiv i të huajit mund të përgjithësohet në ndjenja më të mira për njerëzit, sipas autorit./UBTNews/
Teksti është marrë me shkurtime nga BBC.
Lajmet
LDK dorëzon kallëzime penale për anëtarët e Qeverisë në detyrë
Published
12 hours agoon
May 8, 2025By
UBTnews
Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) ka dorëzuar 17 kallëzime penale ndaj kryeministrit në detyrë, ministrave dhe një zëvendësministre në detyrë, që janë zgjedhur deputetë, duke i akuzuar për shkelje të Ligjit për Qeverinë.
Deputetja e LDK-së, Hykmete Bajrami, që dorëzoi së bashku me deputeten Doarsa Kica-Xhelili kallëzimet penale në Prokurorinë Speciale, tha se kryeministri në detyrë, Albin Kurti, dhe vartësitë e tij, të zgjedhur deputetë në zgjedhjet e 9 shkurtit, kanë shkelur nenin 26 të Ligjit për Qeverinë.
Ajo argumentoi se LDK-ja vlerëson se që nga data 27 mars – kur Komisioni Qendror i Zgjedhjeve certifikoi rezultatin zgjedhor – anëtarët e Qeverisë në detyrë, që janë zgjedhur deputetë, e kanë shkelur këtë ligj.
“Duke qenë se që nga data e certifikimit e deri më sot vazhdojnë të qëndrojnë në zyrat e ministrive, duke shfrytëzuar resurset, duke marrë vendime të cilat kanë pasoja financiare dhe pasoja të tjera dhe duke shfrytëzuar resurset e institucioneve të Republikës së Kosovës këta deputetë kanë konsumuar vepër penale“, tha Bajrami.
Bajrami shtoi se për hartimin e kallëzimeve penale, juristët e LDK-së kanë kërkuar qasje në dokumente nga ministritë përkatëse.
“Prej disa kemi marrë [qasje në dokumente], disa të tjerë nuk na kanë dhënë qasje dhe ato informata që kemi pasur ne sot i kemi drejtuar te Prokuroria Speciale. Tani, është në dorën e Prokurorisë të kërkojë qasje në vendime të tjera”, tha Bajrami.
Në nenin 26 të Ligjit për Qeverinë, të cilit i është referuar LDK-ja për kallëzimet penale, thuhet: Në rast se anëtari i Qeverisë në detyrë zgjidhet deputet i Kuvendit të Republikës së Kosovës, i njëjti duhet të japë dorëheqje nga posti i anëtarit të Qeverisë para ditës së certifikimit të rezultatit të zgjedhjeve.
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, i cili ka bërë edhe betimin si deputet i legjislaturës së nëntë, më herët ka argumentuar se ekzekutivi i tij është në dorëheqje që nga 23 marsi, kur i ka përfunduar mandati i rregullt 4-vjeçar.
Çështja e dorëheqjes së Kurtit dhe ministrave në detyrë, u aktualizua edhe në nisjen e seancës konstituive më 15 prill, kur deputetët, që mandatin e kaluar ishin në opozitë, votuan kundër verifikimit të mandateve, duke kërkuar dorëzimin e dorëheqjeve zyrtare të kabinetit qeverisës në Kuvend.
Kurti, në anën tjetër, njoftoi Kuvendin, se Qeveria e tij ishte në detyrë që nga 23 marsi, ndërkaq më vonë ministrat e tij kanë deklaruar se dorëheqjet e tyre ia kanë dorëzuar Kurtit. Por, më mospajtimet lidhur me dorëheqjen e Kurtit u tejkaluan në Kuvend, duke i hapur rrugë betimit të deputetëve të legjislaturës së nëntë.
Kallëzimet penale vijnë në kohën kur edhe pas tre muajsh nga mbajtja e zgjedhjeve të rregullta parlamentare, Kosova nuk ka krijuar institucionet e reja.
Që nga 15 prill, deputetët ende nuk e kanë përmbyllur konstituimin e Kuvendit dhe çështja ka ngecur te zgjedhja e kryeparlamentarit. Vetëm me zgjedhjen e kryeparlamentarit dhe nënkryetarëve Kuvendi do të konsiderohej i konstituuar. Një gjë e tillë do t’i hapte rrugë formimit të Qeverisë së re të Kosovës./REL/
Lajmet
Policia jep detaje për aksionin në disa lokacione në veri ku u zbulua punishtja e armëve, u arrestuan tre të dyshuar
Published
17 hours agoon
May 8, 2025By
UBTnews
Policia e Kosovës (PK) përmes raportit 24 orësh ka dhënë detaje për aksionin e së mërkurës në disa lokacione në Mitrovicë të Veriut dhe Zveçan, ku u zbulua një punëtori për modifikimin e armëve.
Sipas Policisë, në këtë aksion u arrestuan tre të dyshuar- ku njëri prej tyre u dërgua në mbajtje, raporton “Betimi për Drejtësi“.
Rasti është iniciuar si “Import, eksport, furnizim, transportim, prodhim, këmbim ose shitje e paautorizuar e armëve dhe materialeve plasëse”.
“Mitrovicë Veri-Zveçan 07.05.2025 – 07:00.Pas hetimeve të zhvilluara, me urdhëresë të gjykatës, janë bastisur disa lokacione, në njërën prej tyre është zbuluar një punëtori për modifikimin e armëve të zjarri. Janë sekuestruar armë të ndryshme, pjesë të armëve, thika, municion, dhe tre makina metalike për gdhendjen e metalit. Lidhur me rastin, tre të dyshuar meshkuj kosovarë janë arrestuar dhe me vendim të prokurorit, njëri prej tyre pronari i shtëpisë është dërguar në mbajtje, ndërsa dy të tjerët janë liruar në procedurë të rregullt”, thuhet në njoftim.
Lajmet
PE: Kosova të bëjë reforma për t’iu afruar BE-së, të hapë kapitull të ri bisedimesh me Serbinë
Published
1 day agoon
May 7, 2025By
UBTnews
Deputetët e Parlamentit Evropian kanë miratuar një raport për Kosovën që inkurajon shtetin të bëjë reforma për të lëvizur drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, por po ashtu kërkon që Prishtina dhe Beogradi të hapin një kapitull të ri në bisedimet për normalizim.
“Është e qartë që procesi integrues i Kosovës ka nevojë për një momentum të ri – na duhet një kapitull i ri i bisedimeve mes Prishtinës dhe Beogradit. Është jashtëzakonisht pozitive që të gjitha partitë e mëdha politike në Kosovë mbështesin fuqishëm integrimin në BE. E ardhmja e Kosovës është në familjen evropiane dhe ne do të punojmë së bashku në agjendën e reformave sepse çdo anëtarësim në të ardhmen duhet të bazohet në meritë”, tha raportuesi për Kosovën në PE, Riho Terras.
Sipas eurodeputetëve, dialogu për normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë, “fatkeqësisht nuk ka prodhuar rezultatet e pritura”, teksa ata u kërkuan të dyja palëve që të zbatojnë marrëveshjet e Brukselit dhe Ohrit, përfshirë themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe dhe që Serbia të mos kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në organizata rajonale dhe ndërkombëtare.
Për shkak të krizave në veriun e Kosovës, që rritën tensionet mes dy vendeve, që nga shtatori i vitit 2023 në Bruksel nuk është zhvilluar asnjë rund i dialogut politik, por ka pasur vetëm bisedime në nivel të kryenegociatorëve.
BE-ja ka përsëritur vazhdimisht se normalizimi i raporteve mes Kosovës dhe Serbisë është parakusht për rrugën e të dyja vendeve drejt integrimit evropian.
Së voni, shefja për politikë të jashtme dhe siguri e BE-së, Kaja Kallas, ka thënë se Brukseli është duke analizuar gabimet në procesin e dialogut, që ka nisur më 2011.
Ndërkaq, në raportin për Kosovë, PE-ja tha se shteti ka bërë përparim të dukshëm në reformën zgjedhore, qëndrueshmërinë ekonomike dhe mbrojtjen e të drejtave themelore.
Megjithatë, sfidat mbeten sa i përket reformave në gjyqësor, liri të medias, efikasitetit të administratës publike dhe digjitalizimit të shërbimeve publike. Eurodeputetët theksuan se përkushtimi i vazhdueshëm i reformave gjithëpërfshirëse dhe qeverisjes përfshirëse është thelbësore për përparimin e Kosovës në rrugën drejt integrimit evropian.
Eurodeputetët thanë po ashtu se Kosova ka qenë cak i ndërhyrjeve të huaja dhe fushatave dezinformuese, veçmas nga Rusia dhe Kina, që kishin për synim destabilizimin e rajonit dhe pengimin e integrimit evropian të Ballkanit perëndimor.
Prandaj, “Parlamenti Evropian i bën thirrje Qeverisë së Kosovës që të forcojë kapacitetet e saj për të luftuar këto kërcënime”, tha PE-ja.
Më 7 maj, eurodeputetët po ashtu kanë miratuar një raport për Serbinë, të cilës iu kërkua që të përmirësojë dialogun e brendshëm politik, të mbrojë sundimin e ligjit dhe të bëjë reforma kundër korrupsionit.
Ndërkaq, sa i përket dialogut me Kosovës, në raport u tha se Serbia “duhet të punojë në arritjen e një marrëveshjeje gjithpërfshirëse të normalizimit me Kosovën”, por po ashtu edhe të “harmonizojë plotësisht politikën e saj të jashtme me atë të BE-së”./REL/
Lajmet
Arrestohet i dyshuari për shpërthimin e veturës së u.d. të drejtorit të QKUK-së
Published
2 days agoon
May 7, 2025By
UBTnews
Prokuroria Themelore në Prishtinë njofton se është arrestuar B.K., në Podujevë, nën dyshimin për shpërthimin e veturës private të ushtruesit të detyrës së drejtorit të QKUK-së, Osman Hajdari, më 30 prill 2025.
“Prokuroria Themelore në Prishtinë, në bashkëpunim dhe koordinim të plotë me Policinë e Kosovës ka arrestuar një (1) person B.K. në Podujevë i dyshuar për kryerjen e veprave penale “Përdorimi i armës apo mjetit të rrezikshëm” nga neni 367 par. 2 të KPRK-së, Zjarrvënia” nga neni 322 par. 2 të KPRK-së dhe “Mbajtja në pronësi, kontroll ose posedim të paautorizuar të armëve” nga neni 366 par 1 të KPRK-së, i cili ka ndodh me datë 30.04.2025 në oborrin e QKUK-së, kundër veturës se UD Drejtorit të QKUK-së”, thuhet në njoftim.
Sipas Prokurorisë, operacioni policor në bashkëpunim të ngushtë me prokurorin e shtetit është duke vazhduar në mënyrë të intensifikuar në disa lokacione të ndryshme për mbledhjen e provave për hetimin e të gjitha rrethanave të rastit.
Shërbimi Spitalor Klinik Universitar (SHSKUK) përmes një komunikate për medie kishte se dëmtimi ka ndodhur në rrethana të panjohura, teksa parasahihej të mbahej mbledhja e Bordit Drejtues.
“Sot, në parkingun e administratës së Qendrës Klinike Universitare të Kosovës (QKUK), ka ndodhur një incident që përfshin dëmtimin e veturës private të ushtruesit të detyrës së drejtorit të QKUK-së, e parkuar në parkingun e administratës. Dëmtimi ka ndodhur në rrethana ende të panjohura, në kohën kur po bëheshin përgatitjet për fillimin e mbledhjes së rregullt të Bordit Drejtues të Shërbimit Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës (ShSKUK), e cila ishte paraparë të mbahej në hapësirat e administratës qendrore të ShSKUK-së”, thuhej në komunikatë./BetimipërDrejtësi/

Ish-partnerja e Liam Payne, Cheryl, trashëgon pasurinë e tij me vlerë 32.3 milionë dollarë

Ushqimet më të mira kundër fryrjes së stomakut

Kosova me Donjeta Sadikun dhe vëllezërit Bajoku në Kupën Botërore

LDK dorëzon kallëzime penale për anëtarët e Qeverisë në detyrë

Qëndrimi ulur për periudha të gjata rrit rrezikun për sëmundje kronike

Trump habit me veprimin: Punësoi yllin e reality show-t në muzeun e Holokaustit

UEFA vendos për lojtarin më të mirë të ndeshjes

Të mirat dhe “dëmet” nga konsumimi i fasuleve

Policia jep detaje për aksionin në disa lokacione në veri ku u zbulua punishtja e armëve, u arrestuan tre të dyshuar
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT
-
Lajmet4 weeks ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT1 week ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesorët Besnik Skenderi, Safet Zejnullahu, Diamanta Skenderi dhe Ferid Selimi publikojnë punimin shkencor mbi AI në arsim