Lajmet

Profesoresha e UBT-së, Dr. Fatbardha Qehaja Osmani boton studim ndërkombëtar në revisten prestigjioze të Quartile-it 1- Reading Psychology, Taylor & Francis- Routledge

Published

on

Dr. Fatbardha Qehaja Osmani së bashku me hulumtuesen shkencore nga Universiteti Ibn Haldun në Turqi, Elma Berisha, kanë publikuar një studim të ri shkencor në revistën ndërkombëtare Reading Psychology të shtëpisë botuese Taylor & Francis (Q1) duke sjell rezultate të rëndësishme për mënyrën se si fëmijët zhvillojnë aftësinë për lexim të rrjedhshëm. Ky është një nga studimet e rralla që është bërë në fushën kognitive tek popullata shqipfolëse.

Punimi, me titull “The Mediating Role of Executive Functions in Reading Fluency Among 8–10 Year Old Children: Evidence from a Transparent Orthography”, është zhvilluar në Kosovë dhe përfshin 168 nxënës nga shkollat publike dhe private të Prishtinës.

Ky studim eksperimental ofron provat e para empirike për lidhjen ndërmjet moshës, funksioneve ekzekutive dhe rrjedhshmërisë së leximit në një gjuhë me ortografi të qartë si gjuha shqipe.

Sipas gjetjeve, fëmijët me aftësi më të zhvilluara në përditësimin e informacionit, frenimin e impulseve dhe fleksibilitetin kognitiv lexojnë më shpejt dhe më saktë. Këto funksione të trurit shpjegojnë rreth 23% të ndryshueshmërisë në performancën e leximit, edhe kur merren parasysh faktorë si mosha, gjinia apo inteligjenca joverbale.

Studimi tregon gjithashtu se mosha ndikon në lexim përmes funksioneve ekzekutive, duke theksuar rolin e zhvillimit kognitiv. Ndërkohë, statusi socio-ekonomik dhe arsimimi i nënës rezultuan faktorë që ndikojnë ndjeshëm në këtë proces, fëmijët nga mjedise më të thjeshta përfitojnë më shumë nga rritja e moshës, duke treguar rëndësinë e mbështetjes familjare.

Autorët rekomandojnë që mësuesit të përdorin leximin me zë të lartë, leximin e përsëritur dhe vlerësimin e hershëm të funksioneve ekzekutive që në fazat parashkollore, për të identifikuar fëmijët me rrezik për vështirësi në lexim. Autorët poashtu theksojnë se këto gjetje ndërlidhen ngusht me strategjitë e reja për përmirësimin e leximit në përgjithësi e në veçanti në performancën e fëmijëve tanë në testin PISA.

Ky hulumtim vlerësohet si një kontribut i parë shkencor ndërkombëtar mbi zhvillimin e leximit në gjuhën shqipe, duke vendosur shqipen në qendër të diskutimeve akademike për gjuhët me ortografi transparente si finlandishtja apo italishtja.

Artikullin e plotë mund ta lexoni këtu: Reading Psychology – Taylor & Francis Online

Lajmet

​Salah në radarët e Al-Hilal, Liverpooli gati për një verë vendimtare

Published

on

Mohamed Salah vazhdon të jetë në qendër të vëmendjes, si në fushë ashtu edhe jashtë saj, dhe ndërsa ai është i angazhuar me Egjiptin në Kupën e Kombeve të Afrikës, ku debuton kundër Zimbabvesë, nga prapaskena vijnë sinjale për interes konkret nga Al-Hilal i drejtuar nga Simone Inzaghi.

Sulmuesi 33-vjeçar ka kontratë me Liverpoolin deri në vitin 2027 dhe mbetet një ikonë e klubit, me 250 gola dhe 117 asistime në 421 ndeshje, si dhe një listë të gjatë trofesh madhorë.

Në të njëjtën kohë, Liverpooli po shikon nga e ardhmja duke u futur fuqishëm në garë për Antoine Semenyo të Bournemouth. Sulmuesi ganez, i lindur në vitin 2000, ka një klauzolë lirimi prej 65 milionë paundësh dhe po ndiqet gjithashtu nga Manchester City dhe Manchester United, çka e bën betejën për firmën e tij edhe më të ashpër.

Merkatoja saudite mbetet aktive edhe në fronte të tjera. Al-Ittihad po ndjek Nuno Tavaresin e Lazios, ndërsa dy emra të mëdhenj si Karim Benzema dhe N’Golo Kanté, me kontrata deri në qershor 2026, janë në radar të Paris FC. Interesi për Benzeman shtrihet edhe nga Benfica e Fenerbahçe, duke treguar se merkatoja e janarit pritet të sjellë lëvizje të bujshme./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Zgjatet orari i shërbimeve në Qendrat për Pajisje me Dokumente gjatë festave

Published

on

By

Agjencia e Regjistrimit Civil (ARC), në kuadër të Ministrisë së Punëve të Brendshme, ka njoftuar se është marrë vendim për zgjatjen e orarit të shërbimeve në të gjitha Qendrat për Pajisje me Dokumente.

Sipas njoftimit, orari i punës do të zgjatet deri në ora 18:00 për periudhën nga 23 dhjetor 2025 deri më 15 janar 2026. Po ashtu, dita e shtunë, më 27 dhjetor 2025, do të jetë ditë pune dhe shërbimet do të ofrohen sipas të njëjtit orar të zgjatur.

“Ky vendim është marrë me qëllim të lehtësimit të qasjes në shërbime për qytetarët dhe bashkatdhetarët, duke marrë parasysh fluksin e shtuar gjatë festave të fundvitit dhe kthimit të mërgimtarëve në vend. Agjencia e Regjistrimit Civil, në koordinim me njësitë përkatëse në nivel lokal, ka ndërmarrë të gjitha masat e nevojshme për zbatimin e këtij vendimi, duke siguruar ofrimin e shërbimeve cilësore, me korrektësi dhe brenda afateve të përcaktuara me ligj”, tha njoftim.

ARC mbetet e përkushtuar në ofrimin e shërbimeve sa më të qasshme dhe efikase për të gjithë qytetarët.

Continue Reading

Lajmet

Plagoset një person në Pejë, arratiset i dyshuari

Published

on

By

Zëdhënësi i Prokurorisë Themelore në Pejë, Shkodran Nikçi, ka njoftuar se sot në Pejë ka ndodhur një vrasje në tentativë, ku një person ka mbetur i plagosur.

Sipas tij, viktima është jashtë rrezikut për jetë.

Para pak çastesh ka ndodhur një vrasje në tentativë në Pejë, ku një person është plagosur nga arma e zjarrit, ndërkaq personi i dyshuar është larguar nga vendi i ngjarjes. Policia menjëherë ka dalë në vendin e ngjarjes dhe me autorizimin e prokurorit të shtetit janë duke u grumbulluar të gjitha provat dhe po punohet intensivisht për lokalizimin dhe arrestimin e personit të dyshuar. I njëjti është identifikuar, ndërsa i plagosuri është dërguar për tretman mjekësor dhe aktualisht është jashtë rrezikut për jetë”, tha Nikçi.

Continue Reading

Lajmet

KPK aprovon kërkesën e Besim Kelmendit, e liron nga detyra e ushtruesit të detyrës së Kryeprokurorit të Shtetit

Published

on

By

Me gjashtë vota për, Këshilli Prokurorial i Kosovës (KPK) ka aprovuar kërkesën e Besim Kelmendit për lirim nga pozita e Ushtruesit të Detyrës së Kryeprokurorit të Shtetit.

Në mbledhjen e jashtëzakonshme i pranishëm nuk ishte vet Kelmendi, për shkak se nuk gjendej në Kosovë, por kërkesën e tij për lirim nga pozita e ka lexuar Kryesuesi i KPK-së, Ardian Hajdaraj.

Në letrën e dërguar, Kelmendi ka thënë se kërkesa për lirim nga pozita erdhi si një reflektim i vullneti të tij për të mbështetur reformën në sistemin prokruorial dhe për të kontribuuar në përmirësimin e gjendjes në Këshill.

Më pas, ai propozoi që në pozitën e u.d Kryeprokurorit të Shtetit të caktohet Agron Qalaj. Kundër këtij propozoi votoi anëtari Dardan Vuniqi.

Continue Reading

Të kërkuara