Në jugperëndim të Oqeanit Paqësor, është një rajon të madh me ujë jashtëzakonisht të ngrohtë që mbulon një zonë në madhësinë e Australisë, i njohur si “Pika Jugore”, transmeton UBT News.
Disa mijëra kilometra larg, kombi i Kilit në Amerikën e Jugut po përjeton një thatësirë tejet të madhe për më shumë se një dekadë, me shiun dhe furnizimet e pakëta me ujë.
Një lopë e kequshqyer në një fermë të prekur nga thatësira në Putaendo, Kili, më 23 shtator 2019.
Në sipërfaqe, këto dy ngjarje nuk kanë asnjë lidhje me njëra-tjetrën, por një studim i ri zbuloi se ato janë të lidhura nga forcat e padukshme të presionit dhe qarkullimit atmosferik global.
Pika Jugore, e vendosur në lindje të Australisë dhe Zelandës së Re, doli rreth katër dekada më parë, me siguri e shkaktuar nga një rënie natyrore e reshjeve mbi qendrën tropikale të Paqësorit. Por me kalimin e kohës, ndryshimet klimatike e kanë bërë atë më të madhe dhe më të nxehtë, sipas studimit.
Uji i ngrohtë sipërfaqësor që përbën pikën, pastaj ngroh ajrin mbi të – dhe ndërsa atmosfera ngrohet, ajo zgjerohet në një “zonë të madhe, të gjerë të presionit të lartë”, e njohur si një kurriz me presion të lartë, tha Kyle Clem, bashkë-autor i studimit dhe ligjërues i shkencës së klimës.
Kjo shtrihet përgjatë Paqësorit Jugor, ndryshon rrugën që stuhitë zakonisht marrin ndërsa lëvizin nëpër oqeane, të njohur si “gjurmët e stuhive”.
Një zonë e tharë e Liqenit Penuelas në Valparaiso, Kili, më 22 janar 2020.
Me stuhitë tani të ridrejtuara në Antarktidë, Kili është zhytur në kushte serioze të thatësirës që nga viti 2010, me dëmtime të përhapura në mjedis dhe jetesën e njerëzve, përcjell UBT News.
Kjo është thatësira më e gjatë e Kilit në të dhënat meteorologjike, sipas NASA-s. Thatësira e madhe e fundit e kësaj shkalle ndoshta ndodhi në rajon më shumë se 1.000 vjet më parë, sipas René D. Garreaud, një shkencëtar në Universitetin e Kilit dhe një nga bashkautorët e studimit.
Ngrohja globale ka bërë që Pika të zgjerohet dhe të nxehet shumë gjatë dekadës së fundit – dhe thatësira është bërë një shtrirje e vazhdueshme, e pafund.
Efektet e goditjes së Blob janë ndjerë edhe diku tjetër
Për shkak se zhvendosja bën që ajri më i ngrohtë të lëvizë drejt Antarktikut, ai ka shkaktuar një reduktim të akullit të detit Antarktik – i cili nga ana tjetër kërcënon ekosistemet delikate të rajonit dhe mund të ketë pasoja të gjera në ndryshimin e modeleve globale të motit.
Nuk është e qartë kur ose nëse efekti i Pikës Jugore do të shpërndahet, gjë që Clem dhe ekipi planifikojnë të studiojnë më tej.
Rënia e reshjeve pritet të zvogëlohet në një moment – por studiuesit nuk e dinë nëse kjo do të jetë e mjaftueshme për të ndikuar pozitivisht.
Vendpushimi i skive El Colorado me dëborë kryesisht të shkrirë, në mes të sezonit të tij të dimrit 2021, në Santiago, Kili.
“Një nga gjërat më interesante në lidhje me këtë është, ne kemi këtë sinjal antropogjenik (të shkaktuar nga njerëzit) në sistemin klimatik, i cili është Blob (Pika), i ulur atje në mes të askundit”, tha Clem.
“Por për shkak të mënyrës së konfigurimit të qarkullimit të oqeanit, ai ka aftësinë të ndikojë në klimat rajonale ku jetojnë sasi të mëdha njerëzish, dhjetëra mijëra kilometra larg”.
“Ajo që tregon studimi ynë është se, me ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njerëzit, ajo që ndodh në një vend nuk qëndron domosdoshmërisht aty [në vendin që ndodh]”./UBTNews
UBT ka përmbyllur me sukses edicionin e 14-të të Konferencës Ndërkombëtare për Biznes, Teknologji dhe Inovacion, një nga ngjarjet akademike më të mëdha në rajon, e cila këtë vit mblodhi rreth 3 mijë pjesëmarrës – akademikë, studiues, ekspertë dhe studentë nga dhjetëra vende të botës.
Konferenca, e cila u zhvillua në Parkun Shkencor, Inovativ dhe Teknologjik të UBT-së, në Lipjan, përfshiu mbi 24 konferenca të specializuara ndërdisiplinare, duke trajtuar tema të rëndësishme nga inovacioni teknologjik, inteligjenca artificiale, mjekësia, arkitektura, ekonomia, psikologjia, edukimi, shkencat juridike e inxhinierike, deri tek komunikimi, media dhe shëndeti publik.
Në mbyllje të konferencës, Rektori Hajrizi falënderoi të gjithë kontribuesit dhe partnerët ndërkombëtarë, duke konfirmuar se UBT do të vazhdojë ta forcojë këtë traditë shkencore.
“Ky edicion ka treguar se UBT është një motor i zhvillimit të dijes dhe inovacionit në rajon. Ne do të vazhdojmë ta bëjmë Kosovën një qendër të rëndësishme akademike në Ballkan dhe më gjerë”, u shpreh Rektori Hajrizi.
Gjatë ditëve të punimeve, studiues dhe profesionistë nga Evropa, ShBA, Azia dhe rajoni i Ballkanit prezantuan punime dhe analiza kërkimore që trajtonin sfidat dhe zgjidhjet bashkëkohore në fusha të ndryshme.Konferenca shërbeu si një platformë për shkëmbimin e ideve, përvojave dhe praktikave më të mira, si dhe për krijimin e rrjeteve të reja bashkëpunimi akademik dhe profesional.
Ky edicion përfshiu një gamë të gjerë temash përmes konferencave të veçanta si:
Konferenca Ndërkombëtare për Inxhinieri Ndërtimore
Konferenca për Shkenca Mjekësore, Infermieri dhe Psikologji
Konferenca për Ekonomi dhe Menaxhment
Konferenca për Arkitekturë dhe Planifikim Hapësinor
Konferenca për Edukim, Komunikim dhe Media
Konferenca për Mjedis, Energjitikë dhe Zhvillim të Qëndrueshëm, ndër të tjera.
Pjesëmarrësit theksuan se UBT po shndërrohet në një qendër të rëndësishme kërkimore që lidh shkencën me industrinë dhe tregun e punës, duke nxitur inovacionin përmes bashkëpunimit ndërdisiplinar.
Konferenca u mbyll me ceremoninë e ndarjes së certifikatave, ndërsa u paralajmërua se edicionet e ardhshme do të sjellin bashkëpunime të reja ndërkombëtare dhe programe kërkimore me ndikim global.
UBT organizoi Konferencën Vjetore Ndërkombëtare të Psikologjisë, duke mbledhur ekspertë, studiues dhe profesionistë nga e gjithë bota për të diskutuar mbi risitë, sfidat dhe praktikat më të mira në fushën e shëndetit mendor dhe edukimit psikologjik.
Në këtë ngjarje, pjesëmarrësit kanë mundësinë të ndajnë studime shkencore, projekte praktike dhe analizë të rasteve nga Kosova dhe rajoni, duke theksuar rëndësinë e shëndetit mendor, qasjet inovative psikoterapeutike, dhe ndikimin e faktorëve social dhe familjar në mirëqenien psikologjike.
Psychostimulation on specific functions of the receptive emotional decoding competence in students aged 10–11 – Teuta Idrizi & Qufli Osmani
Socializing Math Equally? Exploring Gendered Assumptions in the Home Learning Environment – Besjanë Krasniqi, Susan Sonnenchein, Michele Stites, Emma Snyder
Self-efficacy and academic performance of students – Denis Celcima, Diana Sjediu Shala, Malsore Hetemi
The impact of parenting style on adolescents’ developmental assets – Violeta Zefi & Njomza Krasniqi
Anxiety among adolescents aged 15–18 in the city of Prizren – Besarta Sadriu & Kosovare Hamiti
Victimology as a Path to Understanding Mental Health: Supporting Victims in Kosovo – Zana Sopjani
Anxiety as a consequence of bullying adolescents in Albania and Kosovo – Anita Sadikaj & Anora Kroj
The unexamined life in the age of anxiety: Philosophical counseling’s distinct utility for contemporary existential crisis – Megi Koçiaj
Analysis of indicators of loneliness and their relationship with physical activity levels in Kosovo – Kaltrina Rrafshi, Drenushë Krasniqi, Elona Sopa & Deniz Celcima
Workshop: Reflection on the main findings of the conference – Denis Celcima
Further studies to be explored in the domain of mental wellbeing – Fatbardha Qehaja Osmani & Elona Krasniqi
Konferenca IC–PSY 2025 thekson rëndësinë e shëndetit mendor, edukimit psikologjik dhe qasjeve inovative klinike, duke kontribuar në forcimin e dijes, hulumtimit dhe praktikave të bazuara në prova në Kosovë dhe rajon.
UBT ka zhvilluar edicionin e 14-të të Konferencës Ndërkombëtare Vjetore, ku një nga forumet më të rëndësishme – Konferenca Ndërkombëtare e Shkencave Kompjuterike dhe Inxhinierisë – ka mbledhur studiues, akademikë, ekspertë të inteligjencës artificiale dhe profesionistë të teknologjisë nga e gjithë bota.
Në dy ditë intensive diskutimesh dhe prezantimesh, pjesëmarrësit po ndajnë risitë më të fundit në fushat e shkencës kompjuterike, inxhinierisë së softuerëve, inteligjencës artificiale, rrjeteve dhe sigurisë kibernetike.
Kjo konferencë zhvillohet në kuadër të UBT International Conference 2025, një nga ngjarjet akademike më të mëdha në rajon, që synon të integrojë kërkimin shkencor me nevojat e tregut të punës dhe zhvillimin e qëndrueshëm teknologjik.
Comparative Performance Analysis of Data Storage Systems (JSON, SQLITE, POSTGRESQL) in a Log Analysis Application – Edison Alushaj, Alma Novobërdaliu
Multi-Agent and Retrieval-Augmented Techniques for Data Quality: A Systematic Literature Review – Benjamin Besimi, Visar Shehu, Adrian Besimi
The Use of the Limit of a Sequence in Computer Science – Don Plakolli, Erona Maloku, Hizer Leka
The Impact of Technology on Modern Communication: From the Era of Email to Mobile Applications and Social Networks – Vehebi Sofiu, Faton Kabashi, Lamir Shkurti, Greta Ahma, Mirlinda Reqica, Mirlinda Selimaj
Prime Numbers Through the Ages: Implementing the Sieve of Eratosthenes in Java – Vesë Vrellaku, Hizer Leka, Alma Novobërdaliu
Continuous Integration and Continuous Deployment (CI/CD) in Modern Software Engineering: A Comparative Study of Jenkins and GitHub Actions – Zana Sadiku, Lavdim Beqiri
Friends Recommendation in Dynamic Social Networks Using Breadth-First Search Algorithm – Rigon Pira, Jeta Domi, Besnik Qehaja, Edmond Hajrizi
An Empirical Analysis of Requirements for an Automated E-Learning Platform: The Case of Teachers in Kosova – Bleona Çitaku, Faton Kabashi, Lamir Shkurti, Mirlinda Selimaj, Laura Gjikokaj
Comparative Analysis of Monolithic and Microservices Architectures in Web Development – Denis Bajçinca, Faton Kabashi, Laura Gjikokaj, Mirlinda Selimaj, Lamir Shkurti
Ky sesion përfshin prezantime mbi përdorimin e inteligjencës artificiale në shëndetësi, komunikim, bujqësi, automjete autonome, mjedise të qëndrueshme dhe luftën kundër lajmeve të rreme.
Disa nga temat përfshijnë:
The Use of Artificial Intelligence for Fake News Detection – Altina Salihu, Diellza Berisha
Forecasting Developments in the Agricultural Sector in Kosovo through Machine Learning – Mal Mikullovci, Mirlinda Reqica
The Rise of Digital Therapists: A Survey of Artificial Intelligence in Mental Health Monitoring and Support – Greta Ahma, Gerta Ahma, Mirlinda Reqica, Vehebi Sofiu
Implementation of an AI-Based Legal Assistant – Agon Azemi, Besnik Qehaja, Edmond Hajrizi
Data Science against Human Trafficking: Evidence from North Macedonia – Krenar Mehmeti, Shkurte Luma-Osmani, Florinda Imeri, Agon Memeti
Development of Advanced Algorithms for Autonomous Vehicle Navigation – Liridon Hoti, Besnik Qehaja, Jeton Sllamniku
Is Artificial General Intelligence Possible? – Ermira Mehani
Predicting Student Success Using Artificial Intelligence: Data-Driven Approaches for Early Intervention – Alma Novobërdaliu
Cryptographic Challenges through Conditional Probability Inference – Vesë Vrellaku, Diellza Berisha, Redon Brovina, Ela Ramosaj, Stinë Demolli, Rron Morina
Audio Signal Compression Using Wavelet Transform: A MATLAB Implementation – Rigon Pira, Argjend Azizi, Gentrit Halimi, Zhilbert Tafa
Computational Analysis of GDP, Inflation, and Unemployment Trends in the Western Balkans – Adea Krasniqi, Vehbi Neziri
From VPNs to Zero-Trust and Confidential Computing: A Comparative Study of AWS and Azure – Rinor Bytyqi, Lavdim Beqiri
The Role of Mathematical Functions in Cryptography: A Case Study of Caesar Encryption – Endrit Ahmeti, Hizer Leka
High-Performance SHA-256-Based Request Signing: A Comparative Study of Standard and Custom Implementations – Gentrit Halimi, Rigon Pira, Argjend Azizi
Sesioni 4
(Tema të avancuara të përzgjedhura nga fusha e inxhinierisë së kompjuterëve)
Sesioni i Posterëve
Generating Arithmetic and Geometric Sequences in Java: A Mathematical Approach – Anjesa Gashi, Hizer Leka
Konferenca ICCSIS2025 dëshmon edhe njëherë rolin udhëheqës të UBT-së në avancimin e kërkimit shkencor, inovacionit dhe dijes teknologjike në rajon, duke ofruar një platformë ku bashkohen akademia, industria dhe shoqëria për të ndërtuar të ardhmen digjitale të Kosovës.
Në kuadër të edicionit të 14-të të Konferencës Ndërkombëtare Shkencore të UBT-së, Fakulteti i Farmacisë organizoi konferencën prestigjioze mbi Shkencat Farmaceutike dhe Natyrore, e cila këtë vit u zhvillua online, duke mbledhur studiues, profesorë, farmacistë dhe ekspertë të shkencave natyrore nga e gjithë bota.
Konferenca kishte për qëllim shkëmbimin e njohurive ndërdisiplinare në fushën e farmacisë, bioteknologjisë, biologjisë molekulare, kimioterapisë, fitoterapisë dhe shkencave të natyrës, si dhe paraqitjen e risive kërkimore për diagnostikim, trajtim dhe siguri në përdorimin e barnave e substancave natyrore.
Sesioni 1
Chair: Valon Ejupi
Co-Chair: Diellza Tahiri
Ibrahim Ilker Ozyigit – The Interdisciplinary Intersections of Molecular Biology with Life Sciences
(Marmara University, Türkiye)
Walaiporn Veyrudit, Kanjana Kunpatee, Suphachai Nuanualsuwan, Sudkate Chaiyo – Polyvinyl Alcohol Enhancement of Electrochemical Stability of Silver Ion on Paper-Based Biosensor for Cyanide Detection
(Chulalongkorn University, Thailand)
Bujar Qazimi, Ivana Cvetkovikj Karanfilova, Marija Karapandzova, Gjoshe Stefkov, Shpend Dragusha, Hyrije Koraqi, Valon Ejupi – Comparison of Volatile Aroma Compounds between Flowers and Leaves of Sambucus nigra from Kosovo
(UBT – Kosovo & University SS. Cyril and Methodius – North Macedonia)
Sesioni 2
Chair: Shpend Dragusha
Co-Chair: Agon Hoti
Kittima Chomthong, Nipapan Ruecha, Mohini M. Sain, Sudkate Chaiyo – Label-Free Electrochemical Lateral Flow Device for Detection of C-Reactive Protein
(Chulalongkorn University – Thailand & University of Toronto – Canada)
Blerina Xhaferaj, Anila Kripa, Sokol Kocia, Lindita Vrushi, Kozeta Vaso, Aurel Nuro – An Overview on Chemical Profile for Oil and Alcoholic Tinctures of Rosmarinus Officinalis Plants
(University of Tirana & Agricultural University of Tirana – Albania)
Erda Aliu, Anjeza Temaj, Yllka Gashi, Driton Selmani, Sefedin Bilalli, Gazmend Temaj, Nexhibe Nuhii – Targeted Therapies and Molecular Advances in Pediatric Acute Lymphoblastic Leukemia: Epidemiology, Genetics, and Future Directions
(State University of Tetova – North Macedonia & UBT – Kosovo)
Valon Ejupi, Bujar Qazimi, Shpend Dragusha, Demush Bajraktari, Diellza Tahiri, Dafina Krasniqi, Agon Hoti – Strengthening Pharmacovigilance for Cardiovascular and Diuretic Agents: Challenges, Trends, and Future Directions
(UBT – Kosovo)
Sesioni 3
Chair: Belma Nallbani
Co-Chair: Rina Krasniqi
Belma Gjergjizi Nallbani, Ali Nallbani, Gentiana Balaj – Effective Control of Hypertension with Single-Pill Combination Antihypertensive Drugs
(UBT – Kosovo & Regional Hospital Prizren)
Yllka Gashi, Anjeza Temaj, Erda Aliu, Sefedin Bilalli, Driton Selmani, Gazmend Temaj, Nexhibe Nuhii – Consanguinity and Rare Genetic Disorders: Epidemiology, Case Studies, and Clinical Implications
(State University of Tetova & UBT – Kosovo)
Eralda Mullabazi, Bujar Qazimi, Shpend Dragusha, Valon Ejupi – The Influence of Solvent Concentration and Extraction Duration for Determination of Total Phenolic and Flavonoid Content in Rosmarinus Officinalis
(UBT – Kosovo)
Mendor Xharra, Yllka Gashi, Anjeza Temaj, Erda Aliu, Sefedin Bilalli, Shefki Xharra, Kumrije Xharra, Gazmend Temaj, Nexhibe Nuhii – Ribosome Biogenesis, Ribosomal Protein Alterations, and Tumor Suppressor p53 in Cancer: Molecular Mechanisms and Therapeutic Opportunities
(State University of Tetova, UBT & Regional Hospital Prizren)
Sesioni 4
Chair: Demush Bajraktari
Co-Chair: Gentiana Balaj
Anjeza Temaj, Yllka Gashi, Erda Aliu, Sefedin Bilalli, Driton Selmani, Gazmend Temaj, Nexhibe Nuhii – Ribosome Biogenesis, Function, and Therapeutic Targeting: From Cancer to Genetic Disease
(State University of Tetova & UBT – Kosovo)
Dafinë Kastrati Bajçinca, Emine Daci-Zejnullahi – Phytotherapeutic Potential of Lawsonia inermis and Juglans regia in Dermatologic Care: Enhancing Patient Adherence and Outcomes through Community Pharmacy Practice
(University of Zagreb & UBT – Kosovo)
Eliza Gerguri, Florinda Bunjaku, Shpend Dragusha, Astrid Ortner, Eda Mehmeti – A New Electrochemical Sensor for Determination of Vitamin B6
(UBT – Kosovo & University of Graz – Austria)
Pelin Telkoparan-Akillilar – The Stress-Biomarker Axis in Atherosclerosis Driven by Organelle, Oxidative and tRNA and miRNA Dynamics
(Gazi University – Turkey)
Flora Doko, Sead Salkoski, Elita Ujseni Hajzeri – Efficacy, Safety and Preference: Patient-Focused Analysis of Natural vs. Synthetic Treatments for Mild Health Conditions
(Private Health Institutions – Strugë, North Macedonia)
Konferenca u përmbyll me diskutime mbi sfidat e farmacisë moderne, balancimin mes trajtimeve natyrore dhe atyre sintetike, si dhe potencialin e madh të kërkimeve molekulare dhe bioteknologjike në parandalimin e sëmundjeve.
Pjesëmarrësit vlerësuan UBT-në për standardet e larta akademike, bashkëpunimet ndërkombëtare dhe roli që luan në avancimin e kërkimeve shkencore në fushën e farmacisë dhe shkencave natyrore, duke e konsoliduar pozitën e saj si një qendër lidere kërkimore në rajon dhe më gjerë.