

Lajmet
Pesë shenja paralajmëruese se nuk po merrni sa duhet yndyrë
Pse trupi ynë ka nevojë për yndyrë?
Published
4 years agoon
By
Betim GashiNjë dietë e shëndetshme dhe e ekuilibruar duhet t’i sigurojë trupit të gjitha lëndët ushqyese të nevojshme.
Industria ushqimore tregon prej dekadash se disa përbërës ushqimorë, veçanërisht karbohidratet dhe yndyrat janë të dëmshme. Trupi ynë gjithashtu ka nevojë për to për të qenë të shëndetshëm dhe plotësisht funksional. Nëse heqim yndyrat nga menyja jonë, kjo çon në simptoma të mungesës.
Pse trupi ynë ka nevojë për yndyrë?
Yndyra është thelbësore për procese të ndryshme shëndetësore. Disa shembuj…
• Truri dhe sytë tanë kanë nevojë për yndyrë. Në veçanti, acidet yndyrore omega-3, acidi eicosapentaenoic (EPA) dhe acidi docosahexaenoic (DHA) janë të përfshirë në ruajtjen e shëndetit të trurit tonë, retinës dhe sistemit nervor qendror. Këto acide yndyrore janë thelbësore dhe për këtë arsye trupi ynë ka nevojë për to, por nuk mund t’i prodhojë ato. Pra, ne duhet t’i konsumojmë ato me ushqim.
• Yndyra na jep energji. Çdo gram yndyrë nga ushqimi i siguron trupit tonë nëntë kalori energji, ndërsa çdo gram karbohidrate ose proteina siguron vetëm katër kalori.
• Trupi mund të thithë më mirë disa vitamina me yndyra. Vitaminat A, D, E dhe K, për shembull, janë të tretshme në yndyrë – trupi ynë mund t’i thithë dhe përpunojë siç duhet ato vetëm me yndyra.
• Trupi ynë ka nevojë për yndyrë për të prodhuar hormone. Ushqimet e yndyrshme janë të nevojshme për prodhimin e hormoneve seksuale si testosteroni dhe estrogjeni, për shembull.
• Yndyra luan një rol të rëndësishëm në shërimin e plagëve. Trupi ka nevojë për acide yndyrore esenciale për të mpiksur gjakun dhe për të shëruar plagët.
A hani mjaftueshëm yndyrë? Këto 5 shenja paralajmërojnë mungesën e tyre
Lëkurë shumë e thatë plus dermatit
Për shkak se yndyra është e rëndësishme për qelizat e lëkurës sonë dhe kontribuon në pengesën natyrore të lagështisë, shumë pak yndyrë mund të thahet dhe të acarojë tepër lëkurën. Në rastin më të keq, sipas hulumtimeve, mund të çojë edhe në dermatit, një çrregullim inflamator i lëkurës me skuqje dhe kruajtje.
Rënia e flokëve
Ashtu si lëkura, edhe flokët tanë kanë nevojë për yndyrë nga ushqimi. Hormonet e prostaglandinave janë përbërëse yndyrore që luajnë një rol të rëndësishëm në rritjen e flokëve. Prandaj, mungesa e yndyrës mund të çojë në rënien e flokëve në kokë dhe gjithashtu në vetull, ka treguar hulumtimi.
Mavijosje të shpeshta
Yndyra është thelbësore për përthithjen e duhur të disa vitaminave. Këto janë kryesisht vitamina A, D, E dhe K të tretshme në yndyrë. Nëse hamë shumë pak yndyrë, kjo mund të çojë në një mungesë të këtyre substancave, e cila mund të manifestohet me mavijosje të shpeshtë ose mavijosje të gjakut.
Shërimi i ngadalshëm i plagëve
Në mënyrë që reagimi inflamator i trupit tonë të funksionojë siç duhet, ai ka nevojë për yndyrë. Domethënë, është baza për molekulat e rëndësishme për të kontrolluar këtë reaksion. Studimet kanë konfirmuar se shumë pak yndyrë në dietë mund të pengojë përgjigjen inflamatore dhe të parandalojë mpiksjen e gjakut. Kjo nga ana tjetër çon në shërimin më të ngadaltë të plagëve.
Sistemi imunitar i dobët
Keni shpesh të ftohtë? Një sistem imunitar i dobësuar gjithashtu mund të shoqërohet me marrjen e pamjaftueshme të yndyrës nga ushqimi. Trupi prodhon molekula nga yndyra që stimulojnë qelizat tona imune. Acidet yndyrore omega-3 acidi alfa-linolenik dhe acidet yndyrore omega-6, acidi linoleik luajnë një rol të rëndësishëm këtu. Nëse ato mungojnë, kjo dobëson sistemin tonë imunitar.
Cila është kërkesa ditore për yndyrë nëpërmjet ushqimit?
Rekomandimi i dietologut është që ne duhet të marrim rreth 30 për qind të energjisë së konsumuar ditore nga yndyrat. Një grua rreth 30-vjeç e cila nuk punon fizikisht, por punon në tavolinë, ka nevojë për energji rreth 1800 kalori. Nga kjo, rreth 58 gramë duhet të jenë yndyrë – që korrespondon me rreth tre lugë vaj, një lugë gjelle gjalpë ose margarinë, dy feta djathë dhe një vezë. Për 2000 kalori, do të na duheshin rreth 66 gramë yndyrë.
Por, sigurisht, ka dallime të mëdha në yndyra. Për shembull, yndyrat trans të hidrogjenizuara, të cilat gjenden kryesisht në ushqimet e gatshme dhe të ngjashme, më mirë shmangen. Dhe acidet yndyrore të ngopura, të cilat gjenden më së shumti në produktet shtazore si vezët, qumështi apo mishi, duhet gjithashtu të konsumohen në moderim. Përkatësisht, ato rrisin nivelin e kolesterolit, si kolesterolin “i mirë” HDL dhe kolesterolin “i keq” LDL.
Pjesa më e madhe e nevojave tuaja ditore për yndyrë do të sigurohej më së miri nga acidet yndyrore më të shëndetshme të pangopura: nga vaji i ullirit, avokado, arrat ose peshqit yndyrorë si skumbri.
Lajmet
Kurti: Arsimi është prioritet i Qeverisë, i kemi shtuar 22 inspektorë të rinj të arsimit
Published
12 minutes agoon
October 6, 2025By
UBTnews
Kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, ka marrë pjesë sot në punëtorinë njëditore të organizuar nga Inspektorati i Arsimit me temën “Praktikat e mira për inspektim efektiv”, ku ka theksuar rëndësinë që Qeveria i jep arsimit dhe forcimit të kapaciteteve institucionale në këtë fushë.
Në fjalën e tij para inspektorëve të arsimit, Kurti ka vlerësuar përpjekjet dhe angazhimin e tyre, duke rikujtuar sfidat me të cilat është përballur ky institucion ndër vite. Ai tha se për një periudhë të gjatë, Inspektorati ka funksionuar me vetëm 25 inspektorë, një numër që, sipas tij, nuk përkon me nevojat reale të sistemit arsimor në vend.
“Jemi këtu së bashku për të vlerësuar përpjekjet për ngritjen e cilësisë në arsim edhe për të rikonfirmuar që arsimimi dhe edukimi i brezave të rinj është prioritet i qeverisë tonë. Kujtojmë se për një periudhë të gjatë kohore Inspektorati i Arsimit ka funksionuar me vetëm 25 inspektorë. Një numër që nuk përkon as afër me institucionet arsimore, kopshteve, çerdheve – nuk përkon me barrën që ka ky institucion. Edhe përballë këtij realiteti sfidues, me përkushtim ju keni mbajtur funksionin e njërit prej mekanizmave më të rëndësishëm të sistemit arsimor, e për këtë ju shpreh vlerësimin dhe mirënjohjen time”, theksoi Kurti.
Ai bëri të ditur se si rezultat i angazhimit të Qeverisë dhe Ministrisë së Arsimit, janë shtuar 22 inspektorë të rinj, të cilët do të forcojnë më tej praninë dhe mbështetjen në terren për institucionet arsimore në vend.
“Përpjekjet e qeverisë sonë dhe MAShT për forcimin e kapaciteteve të Inspektoratit Arsimor nuk janë ndalur asnjëherë. Si rezultat i këtij angazhimi kemi shtuar 22 inspektorë të rinj që do t’i japin sistemit tonë arsimor më shumë mbështetje dhe prani në terren”, deklaroi Kryeministri në detyrë.
Ai shtoi se investimet në arsim kanë qenë të vazhdueshme dhe të orientuara drejt përmirësimit të kushteve për mësimdhënie dhe mësimnxënie: nga ndërtimi dhe renovimi i shkollave me infrastrukturë moderne, pajisje bashkëkohore, e deri te zhvillimi profesional i mësimdhënësve.
“Të gjitha këto investime janë në favor edhe të juve si Inspektorat. Sa më i fortë të jetë themeli i sistemit arsimor, aq më e lehtë bëhet puna e inspektimit dhe aq më pak ndërhyrje do të jenë të nevojshme”, përfundoi Kurti./D.B/EO
Lajmet
Skuadra e madhe e shkarkon trajnerin pas presionit të madh të tifozëve
Published
40 minutes agoon
October 6, 2025By
UBT News
Klubi skocez Rangers ka shkarkuar trajnerin Russell Martin pas vetëm 17 ndeshjesh në krye të skuadrës.
Vendimi u mor të dielën në mbrëmje, pas barazimit 1-1 në transfertë ndaj Falkirk, që shkaktoi pakënaqësi të madhe te tifozët.
Policia u detyrua ta shoqëronte Martinin pas ndeshjes, pasi një grup tifozësh tentuan të ndalonin autobusin e ekipit.
Në njoftimin zyrtar, klubi tha: “Rangers konfirmon se është ndarë nga trajneri kryesor, Russell Martin. Rezultatet nuk i kanë përmbushur pritjet e klubit. Falënderojmë Russellin dhe stafin e tij për punën e bërë.”
Bashkë me Martinin janë larguar edhe ndihmëstrajneri Matt Gill dhe trajneri Mike Williamson.
Martin u emërua në qershor me kontratë trevjeçare, por fitoi vetëm pesë ndeshje në të gjitha garat. Rangers aktualisht renditen në vendin e tetë në Premier League Skoceze, 11 pikë prapa kryesuesve Hearts dhe nëntë pas rivalëve Celtic.
Klubi pritet të njoftojë së shpejti emrin e trajnerit të ri./S.K/KP/
Rajoni
Punimi shkencor i profesoreshës së UBT-së, Miranda Sejdiu Abazi dhe bashkëautorëve botohet në Georgian Medical News
Published
50 minutes agoon
October 6, 2025By
Driton Iseni
Profesoresha e UBT-së, Miranda Sejdiu Abazi me bashkëautorë, kanë publikuar punimin origjinial shkencorë, me titull “Assessment of Practical Performance in Orthodontic Clasp Fabrication Among Dental Technician Students at UBT: A Real-Time Analysis of Working Time and Perceived Stress në Gazetën Internacionale – Georgian Medical News, e indeksuar ne Scopus dhe Web of Science.
Ky studim, punim origjinal dhe inovativ është i një rëndësie të veçantë, sepse për herë të parë vlerëson në mënyrë të drejtpërdrejtë ndikimin e stresit gjatë procesit praktik të ndërtimit të elementeve aktive dhe pasive të aparateve ortodontike mobile. Përmes një metodologjie të qartë, që përfshin matjen e kohës së punës dhe nivelin e stresit me SUDS scale, autorët kanë krijuar një urë të fortë midis teorisë akademike dhe praktikës reale laboratorike.
Autorët kanë arritur të ndërthurin në mënyrë shkencore analizën e performancës praktike, menaxhimin e stresit dhe vlerësimin psikologjik të studentëve, duke përdorur metoda të avancuara statistikore dhe qasje empirike reale gjatë procesit të punës.
Ky punim jo vetëm që rrit vlerën shkencore dhe profesionale të programit të Teknikut Dentarë në UBT, por gjithashtu dëshmon për angazhimin e studentëve dhe mentorëve në zhvillimin e kërkimeve me ndikim praktik dhe akademik.
Lajmet
Vdes një person në një aksident në Kamenicë, arrestohet shoferi
Published
55 minutes agoon
October 6, 2025By
UBTnews
Një person ka vdekur si pasojë e një aksidenti që ka ndodhur mbrëmjen e 5 tetorit në fshatin Novosellë të Kamenicës. Policia e Kosovës ka njoftuar se ka arrestuar shoferin e veturës i cili dyshohet se nga pakujdesia dhe mospërshtatja e shpejtësisë ka humbur kontrollin mbi veturë.
Aksidenti me fatalitet, sipas Policisë, ka ndodhur rreth orës 18:30.
“Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar pasi i njëjti derisa ishte duke drejtuar veturën dyshohet se nga pakujdesia dhe mospërshtatja e shpejtësisë me kushtet e rrugës ka humbur kontrollin mbi veturë dhe ka dalë jashtë rrugës duke goditur kështu anësoret e metalit”, ka bërë të ditur Policia e Kosovës.
Viktima, ka bërë të ditur Policia, ka ndërruar jetë në vendin e ngjarjes, ndërsa lëndime ka pësuar edhe pasagjeri tjetër mashkull kosovar si dhe vet drejtuesi i veturës.
“Me vendim të prokurorit, trupi i pajetë i viktimës është dërguar në IML për obduksion, ndërsa i dyshuari-drejtuesi është dërguar në mbajtje”./D.B/KP

Erblina Luma promovon librin “Vajza e Diellit”, një udhëtim mes lindjes, vdekjes dhe ringjalljes

Kurti: Arsimi është prioritet i Qeverisë, i kemi shtuar 22 inspektorë të rinj të arsimit

Nuk ka dyshime, Taylor Swift thyen rekord me albumin e ri

Skuadra e madhe e shkarkon trajnerin pas presionit të madh të tifozëve

Punimi shkencor i profesoreshës së UBT-së, Miranda Sejdiu Abazi dhe bashkëautorëve botohet në Georgian Medical News

Astronomët zbulojnë prova të reja për një planet të fshehur në sistemin tonë diellor

Vdes një person në një aksident në Kamenicë, arrestohet shoferi

Trump u dërgon mesazh palëve para bisedimeve Hamas-Izrael: Lëvizni shpejt

Plagoset një person në Prishtinë, i dyshuari në arrati
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Vendi4 weeks ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën