Lajmet
Pesë nga idetë më të çuditshme për të luftuar ndryshimet klimatike
Ja cilat janë disa nga idetë më befasuese, që kanë propozuar shkencëtarët për të ndalur ndryshimin e klimës.
Published
2 years agoon
By
Betim GashiKur flitet për luftën ndaj ndryshimeve të klimës, sa më shumë ide të ketë, aq më mirë është, të paktën në parim. Ndërsa këto zgjidhje kreative mund të duken në fillim të nxituara, nëse do të kishte ndonjëherë një kohë për të mirëpritur ide kreative dhe madje të çmendura, ajo është pikërisht tani. Ja cilat janë disa nga idetë më befasuese, që kanë propozuar shkencëtarët për të ndalur ndryshimin e klimës.
1. Pemët mekanike
Çfarë mund të bëhet nuk ka pemë të vërteta? Të mbjellim pemë artificiale. Profesori i inxhinierisë Klaus Lakner, ka shpikur një pemë mekanike, e cila është projektuar e enkas qëtë kapë karbonin. Sipas Universitetit Shtetëror të Arizonës, pema do të jetë 10 metra e lartë, e projektuar për të kapur karbonin që ndodhet në ajër. Pema e parë, e cila ndodhet në kampusine Universitetit të Arizonës, do të kapë 91 kg karbon në ditë. Lakner shpreson të përmirësojë teknologjinë në mënyrë që “fermat e pemëve” të mund të kapin deri në 1000 ton karbon në ditë.
2. Ndërtimi i mureve nënujore për të bllokuar zhvendosjen e akullnajave drejt zonave më të ngrohta
Kur uji i ngrohtë i oqeanit përplaset me akullnajat, i shkrin ato me një shpejtësi alarmante.Kjo është arsyeja pse disa shkencëtarë kanë sugjeruar ndërtimin e mureve nënujore për të mbrojtur akullnajat nga ky ujë gjithnjë e më i ngrohtë. Madhësia e murit do të varet nga madhësia e akullnajës.
Për shembull, akullnaja e Grenlandës do të kërkonte një mur 4.8 km të gjatë dhe 159 metra të lartë. “Ne besojmë se kjo metodë mund të vonojë shkrirjen e akullit tokësor të Groenlandës dhe Antarktidës, duke blerë kohë shumë të vyer për të trajtuar ngrohjen globale”- shkruajnë autorët e studimit të kryer në vitin 2018.
3. Zbehja e rrezeve të Diellit
Studiuesit në Universitetin e Harvardit, propozojnë idenë e zbehjes së rrezeve të Diellit me karbonat kalciumi. Sipas një studimi të gushtit 2018 të botuar në revistën “Nature”, aerosoletdo të imitonin efektet e hijes së shkaktuar nga shpërthimi i vullkaneve. Dihet që pas shpërthimeve të mëdha vullkanike si El Chichón dhe Malit Pinatubo, Toka përjetoi një periudhë ftohjeje për shkak të sasisë së reduktuar të dritës së diellit.
4. Spërkatja me grimca xhami e akullit në Arktik
Një projekt me bazë në Kaliforni përmban një ide inovative:të spërkasë me një shtresë të hollë mikrosferash prej xhami (HGM) akullin në Arktik për të rritur aftësinë e tij për të reflektuar rrezatimin e diellit. Mendohet se kjo shtresë e hollë qelqi do të mbronte akullin më të ri, që është shumë i ndjeshëm ndaj shkrirjes, derisa të shndërrohej në një “akull shumëvjeçar shumë reflektues”.
5. Një bojë ftohëse ultra e bardhë
Studiuesit në Universitetin Pardju, kanë dalë me një ide të çmendur për të luftuar ndryshimin e klimës:të lyhet gjithçka me të bardhë. Bojë e tyre e re ultra e bardhë, është më shumë se 98 për qind reflektuese, gjë që e lejon atë të ulë temperaturën e sipërfaqeve të nxehta për periudha më të gjata kohore.
Shkencëtarët pretendojnë se lyerja e 1000 metra katrorë të një sipërfaqeje me këtë bojë mund të ketë një fuqi ftohëse prej 10 kilovatësh. Sipas Forumit Ekonomik Botëror, në qytetet që po nxehen me ritme alarmante, kjo bojë mund të ndihmojë që temperatura të ulet disi, të paktën për njëfarë kohe./Bota.al
Lajmet
“Pa paga s’ka punë”, punëtorët e RTK-së që 24 ditë pa paga, futen në grevë dy orëshe
Published
31 minutes agoon
November 24, 2025By
UBTnews
Greva është zëri ynë”, “Pa paga s’ka punë”, “Rrogën tonë e kërkojmë”, janë disa nga pankartat të cilat punëtorët e Radio Televizionit të Kosovës (RTK) po i mbajnë në duar teksa paralajmëruan se nga sot janë futur në grevën e përgjithshme.
Punëtorët e RTK-së janë futur në ditën e 24 të muajit nëntor dhe ende nuk kanë marrë pagat e tyre. Ata që nga fillimi i muajit kanë kërkuar nga Qeveria që të bëhet një zgjidhje, por kjo ende nuk ka ndodhur, e të njëjtit iu ishin drejtuar të gjitha institucioneve të vendit, por edhe këtu pa ndonjë rezultat.
Ata kanë paralajmëruar se greva e filluar nga ora 11:00 do të vazhdojë deri në ora 13:00./EO
Lajmet
Fillojnë afatet për aplikim online të subjekteve politike për certifikim
Published
1 hour agoon
November 24, 2025By
UBTnews
Ka filluar afati për aplikim të subjekteve politike për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhje e parakohshme të Kuvendit të Kosovës që do të mbahen me 28 dhjetor.
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka njoftuar se afati do të përfundojë me 30 nëntor.
Kjo periudhë do të zhvillohet në dy afate të ndryshme:
I. Afati për aplikim të subjekteve politike për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhje, i cili ka filluar më 24 nëntor, do të përfundojë më 30 nëntor 2025; dhe
II. Afati për dorëzimin e listës së kandidatëve të subjekteve politike, i cili ka filluar më 24 nëntor, do të përfundojë më 7 dhjetor 2025.
Me qëllim të lehtësimit të procesit të aplikimit, KQZ ka funksionalizuar platformën elektronike, e cila do t’iu shërbejë subjekteve politike për të paraqitur aplikimin e tyre online për certifikim dhe të listës së kandidatëve për zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Kosovës.
Të gjitha partive politike të regjistruara aktualisht në Republikën e Kosovës, KQZ, përmes Zyrës për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollin Financiar të Subjekteve Politike (ZRCKFSP) iu ka krijuar dhe dërguar ‘userët’, përmes të cilëve mund të qasen në platformë dhe të ngarkojnë aplikimin e tyre.
Gjithashtu, KQZ, përmes Zyrës, do të krijojë ‘userët’ edhe për të gjitha subjektet politike (koalicionet, iniciativat dhe kandidatët e pavarur) që kërkojnë të aplikojnë për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhje./EO
Lajmet
“Me 28 dhjetori le ta mbajnë këta festën”, punëtorët e “Trafikut Urban” i bëjnë thirrje Kurtit e Muratit: Dilni edhe takona
Published
1 hour agoon
November 24, 2025By
UBTnews
Operatorët privatë dhe ata të ndërmarrjes së “Trafikut Urban” u bënë bashkë te Komuna e Prishtinës për të kërkuar pagën e tyre, por aty iu bashkua kryetari i Prishtinës, Përparim Rama dhe së bashku shkuan te objekti i Qeverisë së Kosovës, nga ku i bënë thirrje kryeministrit në detyrë por edhe ministrit në detyrë të Financave që t’i presin në takim.
Kryetari i Komunës së Prishtinës, Përparim Rama ka thënë se qëllimshëm nga qeveritarët nuk u bë alokimi i mjeteve, që siç thotë ai po mbahen peng nga Ministria e Financave.
“Faleminderit për punën që ka bërë Trafiku Urban deri tash poashtu edhe sektori privatë përkundër faktit të vështirësive buxhetore tash e sa muaj që i kemi si rezultat i mosalokimit të mjeteve, të hyrave vetanake të kryeqytetit të cilat me Ligj të Buxhetit i dedikohen kryeqyteti. Janë të hyrat tona, vetanake të qytetarëve e të cilat në mënyrë jo ligjore mbahen peng këtu në Ministrinë e Financave duke u arsyetuar me arsyetime të kota e jo ligjore. Ne kemi bërë edhe kallëzim penal ndaj Ministrit Hekuran Murati dhe tre zyrtarëve të cilët nuk e kanë kryer punën profesionale…Kjo është sikur paratë e juaja që i keni në bankë me vendos mos me ua dhënë sepse iu ka tekë. Kjo është tentim me iu hedh hi syve”, tha Rama.
Përfaqësuesi i “Trafikut Urban” u ka bërë lutej zyrtarëve qeveritarë që
“Kërkojë nga zyrtarët me na prit e me pasë një takim për ta hedhur të drejtën në sy. Ftojë qytetarët e Kosovës që të festojnë veç me 1 janar por jo edhe me 28 dhjetor nuk kemi me festu, le ta mbajnë këta festën. I ftojë qytetarët të i hapin sytë para kutive të votimit, se për këtë formacion që ka qenë më parë nuk i kisha votuar asnjë. Le të dalin dhe të mbizotërojë arsyeja, asnjë punëtorët e Trafikut Urban nuk ka me dalë te kutitë, familjet tona me mbetë pa bukë. Po bllokohet Prishtina, shkolla e çerdhet. Ju lutem dilni dhe arsyetojeni veten, nëse nuk është këtu ne shkojmë kërkojmë kudo që është zgjidhja për ne”, tha përfaqësuesi./EO
Lajmet
24 nëntori – Dita Ndërkombëtare e Mbjelljes së Drunjve: Çdo pemë, një jetë më shumë
Published
2 hours agoon
November 24, 2025By
UBT News
Çdo vit, më 24 nëntor, shënohet Dita Ndërkombëtare e Mbjelljes së Drunjve, një datë me rëndësi të veçantë që synon të rrisë ndërgjegjësimin për rolin jetësor që pyjet dhe pemët kanë në planetin tonë.
Kjo ditë shërben si një thirrje botërore për të reflektuar mbi marrëdhënien mes njeriut dhe natyrës, duke theksuar se mjedisi nuk është thjesht një trashëgimi që marrim, por një përgjegjësi që duhet mbrojtur me përkushtim.
Mbjellja e pemëve nuk është vetëm një akt simbolik; ajo është një ndër ndërhyrjet më të fuqishme dhe më të thjeshta për t’u realizuar në luftën kundër ndryshimeve klimatike.
Pemët absorbojnë dioksidin e karbonit, pastrojnë ajrin nga ndotësit, stabilizojnë tokën dhe ndikojnë në rregullimin e temperaturave.
Çdo fidan i ri përkthehet në më shumë oksigjen, më shumë hije, më shumë jetë.
Pyjet përbëjnë një nga sistemet më të rëndësishme ekologjike në botë: Sigurojnë oksigjenin që thithim, duke vepruar si “mushkëritë e planetit”. Përmbajnë 80% të biodiversitetit tokësor, duke ofruar habitat për miliona specie bimore e shtazore. Mbrojnë tokën nga erozioni, veçanërisht në zonat malore e bregdetare. Ndikojnë në ciklin e ujit, duke mundësuar reshje të rregullta dhe furnizim të burimeve ujore.
Krijojnë mundësi ekonomike, nga agro-pyjetaria e qëndrueshme te turizmi natyror.
Në shumë vende të botës, Dita e Mbjelljes së Drunjve është shndërruar në festë e aktivizmit qytetar, ku mijëra njerëz bashkohen për të krijuar hapësira të reja të gjelbra, për të rikthyer pyje të degraduara dhe për t’i dhënë natyrës atë që i është marrë ndër vite.
Në këtë ditë simbolike, ftojmë çdo qytetar, shkollë, organizatë dhe institucion që të ndërmarrë hapa konkretë:
të mbjellë një pemë në oborr, në lagje apo në një zonë të degraduar,
të kujdeset për pemët ekzistuese,
të marrë pjesë në fushata të pastrimit dhe gjelbërimit,
të promovojë kultura mjedisore më të qëndrueshme në përditshmëri.
Sepse çdo pemë e mbjellë sot është një premtim për të ardhmen – për një planet më të gjelbër, ajër më të pastër, klimë më të qëndrueshme dhe komunitete më të shëndetshme.
Le ta shfrytëzojmë 24 nëntorin si një mundësi për të bërë një ndryshim të vogël, por me ndikim të madh. Në fund të fundit, mbrojtja e natyrës fillon me veprime të thjeshta, por të vazhdueshme – dhe një pemë mund të jetë fillimi i gjithçkaje. /A.Z/UBT News/
Ndahet nga jeta Ornella Vanoni, zëri i pavdekshëm i Italisë
“Pa paga s’ka punë”, punëtorët e RTK-së që 24 ditë pa paga, futen në grevë dy orëshe
Shkenca e shpjegon: Pse disa nuk mund të flenë pa zhurmë në sfond?
Fillojnë afatet për aplikim online të subjekteve politike për certifikim
Real Madridi i Alonsos në krizë
TikTok dhe Reels! Si po e ndryshojnë trurin tonë?
“Me 28 dhjetori le ta mbajnë këta festën”, punëtorët e “Trafikut Urban” i bëjnë thirrje Kurtit e Muratit: Dilni edhe takona
Real Madridi synon mesfushorin danez Victor Froholdt
24 nëntori – Dita Ndërkombëtare e Mbjelljes së Drunjve: Çdo pemë, një jetë më shumë
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi3 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së fiton grant prestigjioz kërkimor në Universitetin Çarls të Pragës
