

Shëndeti
Pesë fazat e alzheimerit – Çfarë duhet të dini rreth tyre?
Humbja e kujtesës është padyshim diçka e frikshme.
Published
3 years agoon
By
UBT newsShumica e njerëzve që kanë humbje të kujtesës nuk kanë një diagnozë specifike. Por nëse keni informacion e duhur rreth gjendjes tuaj, mund të bëni shumë më shumë për të frenuar përkeqsimin.
Askujt nuk i pëlqen të ndihet i pasigurt për shëndetin dhe humbja e kujtesës është padyshim diçka e frikshme.
Prandaj, është e rëndësishme të kuptoni se si Alzheimeri ndikon në tru, cilat janë shenjat të cilave duhet t’i jepni rëndësi dhe çfarë mundësish ka për të minimizuar dëmtimin nga sëmundja.
AgroWeb.org ju njeh më poshtë me fazat e kësaj sëmundjeje dhe se çfarë mund të bëni.
Faza e Parë – Ndryshime delikate në tru
Kjo fazë mund të ndodhë diku nga dhjetë deri në njëzet vjet përpara shenjave tipike klinike.
Ajo çfarë tashmë dihet është se ndodh një grumbullim i disa proteinave të caktuara, që janë toksike për trurin sepse vrasin neuronet.
Prandaj, efekti i parë që ka sëmundja e Alzheimerit është në nivel mikroskopik, ku fillon të formojë këtë akumulim.
Edhe pse shkencëtarët ende nuk e dinë me siguri se kur gjatë procesit fillojnë të krijohen këto proteina, ata mund të shquajnë praninë e tyre.
Faza e Dytë – Alzheimeri paraklinik
Pas fazës fillestare, patologjia grumbullohet me kalimin e viteve dhe tenton të prekë trurin në vende të parashikueshme.
Në rastin e sëmundjes së Alzheimerit, preket qendra të kujtesës dhe zona përgjegjëse për kryerjen e detyrave të thjeshta.
Në këtë fazë, analizat e nevojshme të shëndetit të trurit, mund të zbulojnë një diagnozë specifike të Alzheimerit.
Faza e Tretë – Dëmtimi i lehtë njohës
Në këtë fazë, një shumëllojshmëri e testeve njohëse përdoren për të vlerësuar zona të ndryshme të trurit.
Deficite të tjera që mund të zbuloni, përfshijnë vështirësinë në njohjen e personazheve në një fotografi.
Megjithatë, në jetën e përditshme, individi mund të jetë ende duke funksionuar normalisht, dhe askush të mos e ketë vënë re.
Faza e Katërt – Alzheimeri klinik
Kalimi në fazën e katërt është kur Alzheimer arrin pikën ku fillon të pengojë aftësinë funksionale.
Dëmtimi është në atë shkallë ku pacientët mund të paguajnë dyfish një faturë, të harrojnë se ku po shkojnë, nuk dinë më se si të shkojnë në dyqan apo të kthehen në shtëpi etj.
Në këtë pikë, sëmundja konsiderohet të jetë në fazën e saj të butë.
Faza e pestë – Rënia progresive
Faza e pestë e demencës është rënia e ngadaltë dhe e vazhdueshme. Truri po tkurret, grumbullimi i proteinave rritet me ashpërsi dhe pacientët bëhen gjithnjë e më keq.
Pacientët kanë nevojë për inkurajim për të bërë gjëra të tilla si të ushqehen shëndetshëm dhe ndoshta kanë nevojë për ndihmë tu veshur siç duhet.
Ndërsa sëmundja përparon, ndikimi përhapet në seksione të tjera të trurit. Tani edhe detyrat më të thjeshta mund të jenë të pamundura.
Në këtë fazë përfundimtare, pacientët humbasin oreksin dhe bëhen indiferentë ndaj botës përreth tyre.
Mungesa e lëvizjes çon më pas në probleme të tjera si pneumoni, infeksione, rëzime dhe fraktura.
Cilat janë efektet e tjera të Alzheimerit?
Ata që kanë sëmundjen e Alzheimerit priren të kenë një humbje të konsiderueshme të interesit për aktivitetet e tyre dhe shpesh kanë simptoma të tjera psikologjike ose të sjelljes si ankthi.
Njerëzit me demencë e kanë të vështirë të gjurmojnë kohën, mund të frikësohen dhe të hutohen.
Ata mund të bëhen lehtësisht nervozë, melankolikë dhe të përjetojnë emocione të tjera negative.
Mund të ndodhë që njerëzit të kenë psikoza, të tilla si halucinacione vizuale ose paranojë.
Pacientët ecin më pak, gjë që çon në dobësi të mëtejshme, dhe ndërsa sëmundja zhvillohet, ata fillojnë të humbasin koordinimin, siç është aftësia për të ngarë biçikletën.
Kjo është arsyeja pse është kritike që sëmundja të diagnostikohet herët dhe të krijohet një plan gjithëpërfshirës për të ndihmuar personin të jetojë në maksimum dhe të parandalojë lëndimet.
Çfarë duhet të bëjë një person nëse vëren këto shenja?
Nëse njerëzit vërejnë ndonjë simptomë, është e domosdoshme që ata të konsultohen me një profesionist mjekësor sa më shpejt të jetë e mundur dhe të fillojnë procesin e diagnostikimit.
Është jetike që pacientët të motivohen dhe të fillojnë të bëjnë gjëra për të përmirësuar shëndetin e përgjithshëm. /AgroWeb.org
Shëndeti
Mos i’a mbuloni karrocën! Po e rrezikoni shëndetin e foshnjës
Published
2 days agoon
July 5, 2025By
UBT News
Edhe qëllimi i mirë mund të sjellë pasoja të rënda. Mos e rrezikoni fëmijën duke e mbuluar karrocën në ditët e nxehta të verës.
Çdo vit, me ardhjen e ditëve të ngrohta, pamja është e njëjtë në rrugë: prindërit mbulojnë karrocat e foshnjave me pëlhura, shami, me qëllimin e mirë për t’i mbrojtur nga dielli. Por pa e ditur, me këtë veprim, ata mund t’i vënë fëmijët e tyre në rrezik serioz.
Pse mbulimi i karrocave me materiale të papërshtatshme është i rrezikshëm?
Pediatrja Svante Norgren nga Spitali i Fëmijëve “Astrid Lindgren” në Stokholm shpjegon se edhe pëlhura më e hollë, si gaza pambuku, mund ta rrisë temperaturën brenda karrocës dhe pengon qarkullimin e lirë të ajrit.
Një testim ka treguar se në një ditë të ngrohtë, pas 30 minutash, temperatura në një karrocë të mbuluar ka arritur deri 34°C. Për ta kuptuar më mirë, mendoni këtë krahasim: nëse jashtë janë 25°C, brenda karrocës së mbuluar me një pëlhurë të zakonshme, temperatura mund të arrijë deri në 40°C.
Trupi i foshnjës nuk mund të rregullojë temperaturën përmes djersitjes
Ndryshe nga të rriturit, që e ulin temperaturën e trupit përmes djersitjes, foshnjat nuk kanë këtë aftësi. Temperatura trupore rritet e ndodh mbinxehja, që mund të çojë në goditje nga nxehtësia, dëmtime të sistemit nervor qendror, dëmtime në tru apo madje edhe vdekje.
Këshilla të rëndësishme për ditët e nxehta të verës:
▪ Mos mbuloni karrocën me pëlhura të improvizuara. Përdorni vetëm mbulesa të dedikuara për karroca, të cilat lejojnë qarkullimin e ajrit.
▪ Shmangni daljet në ambiente të hapura nga ora 10:00 deri në 16:00–17:00.
▪ Mos i vendosni kapuç fëmijës në ditët e nxehta, shumica e nxehtësisë largohet për mes kokës.
▪ Vishni fëmijën me rroba të lehta, të çelëta dhe që e lënë lëkurën të marrë frymë.
▪ Mos i vishni çorape – këmbët ndihmojnë në ftohjen e trupit.
▪ Sigurohuni që fëmija të pijë mjaftueshëm lëngje.
Këshilla nga pediatrja dr. Giovanna Armano:
Idealja do të ishte që fëmijët të mos ekspozohen në diell të drejtpërdrejtë nga ora 10 apo 11 deri 17. Ata mund të lahen ose të freskohen disa herë në ditë për ta përballuar më lehtë vapën. Nëse qëndrojnë brenda, hapësirat duhet të jenë të ajrosura mirë dhe, nëse është e mundur, të klimatuara.
Klima nuk është zgjidhja më e mirë, ajrosja natyrale dhe përdorimi i ventilatorëve janë alternativa të dobishme. Kini kujdes që temperatura brenda të mos jetë më e ulët se jashtë, pasi nuk është e shëndetshme. Shfrytëzoni çdo mundësi për ta mbajtur fëmijën jashtë në hije, nën pemë si pishat a kopshte.
Shëndeti
Çka duhet të bëni pasi të digjeni nga dielli?
Published
2 days agoon
July 5, 2025By
UBT News
Koha me diell nënkupton verë—evente sportive, piknikë, ditë plazhi—and djegie nga dielli.
Nëse lëkura nuk është e mbrojtur mirë me krem mbrojtës ndaj diellit, mund të digjeni vetëm për disa minuta. Nëse dini si të kujdeseni për djegiet nga dielli, ka shumë mënyra natyrale për të qetësuar djegien në shtëpi.
Çfarë të bëni për lehtësim të menjëhershëm pas një djegie nga dielli?
Nëse qëndroni gjatë në diell ose harroni të lyheni me krem, veproni menjëherë sapo vini re që lëkura ju është djegur. Për të nisur procesin e shërimit dhe për të lehtësuar dhimbjen, është e rëndësishme të ulni temperaturën e lëkurës dhe të parandaloni dëme të mëtejshme.
-Largohuni menjëherë nga dielli
Gjeni hije, futuni brenda në ambient të mbyllur, ose mbuloni lëkurën e ekspozuar me rroba, çadër plazhi, ose çdo gjë tjetër që bllokon rrezet e diellit.
-Qëndroni të hidratuar
Djegia nga dielli tërheq lëngjet nga pjesët e tjera të trupit drejt lëkurës. Pini shumë ujë menjëherë dhe vazhdoni për disa ditë për të shmangur dehidratimin.
-Bëni një dush ose banjë me ujë të ftohtë
Edhe pse mund të djegë paksa në fillim, një dush i shkurtër me ujë të ftohtë do të ulë temperaturën e lëkurës dhe do të reduktojë inflamacionin.
Mënyra natyrale për të trajtuar djegiet nga dielli
Simptomat e djegies në fytyrë dhe trup trajtohen natyralisht me sende që i keni në shtëpi. Ja disa mënyra që ndihmojnë për të lehtësuar simptomat:
Kompresa të ftohta
Vendosni një peshqir të pastër dhe të ftohtë ose leckë të lagur disa herë në ditë për 10–15 minuta. Kompresat e ftohta ndihmojnë për të lehtësuar flluskat, për të ulur ndjesinë e djegies dhe për të ftohur lëkurën.
Vajra esencialë
Për të ftohur lëkurën dhe për të reduktuar inflamacionin, mund të përdorni vajra si: mente, livando, kamomil, apo vaj çaji (tea tree)—por mos i vendosni kurrë direkt mbi lëkurën e djegur! Gjithmonë duhet t’i holloni me një vaj bazë (si vaji i bajames, vaji i kokosit) ose t’i shtoni në një krem si aloe vera.
Shëndeti
Dieta verore, ushqimet që duhet dhe nuk duhen konsumuar gjatë verës
Published
2 days agoon
July 5, 2025By
UBT News
Mënyra e të ushqyerit është gjithmonë e rëndësishme, por gjatë verës, kur ndihet nxehtësia, të ushqehesh siç duhet dhe në mënyrë korrekte është thelbësore për ruajtjen e shëndetit të mirë.
Para së gjithash, për të parandaluar humbjen e ujit dhe kripërat minerale për shkak të djersitjes veçanërisht të bollshme, kur temperatura është e lartë, është e domosdoshme futja e shumë lëngjeve, në veçanti ujë i cili, siç dihet, është gjithashtu i pasur me kripëra minerale.
Në verë është e nevojshme të pihen lëngje, por të kufizohet konsumi i pijeve të gazuara ose me shumë sheqer dhe të shmanget konsumi i pijeve shumë të ftohta që mund të shkaktojnë shfaqjen e një bllokimi të rëndë.
Është praktikë e mirë për të shmangur pijet alkoolike që rrisin djersën e ndjesinë e nxehtësisë dhe kufizoni kafen. Është e këshillueshme të mos merrni shtesë të kripës pa u konsultuar më parë me një mjek. Me nxehtësinë, edhe proceset e tretjes janë pak efikase dhe rekomandohet konsumi i ushqimeve të lehta.
Të zvogëlohet futja e yndyrave, mishrave dhe ushqimeve të skuqura, shmangni erëzat dhe ushqime me erëza dhe në vend të kësaj t’i jepni përparësi peshkut.
Një dietë e shëndetshme duhet të përfshijë konsumin e rregullt të frutave e perimeve, ushqime që duhet të konsumohen në sasi të mëdha gjatë verës: ato përmbajnë shumë lëngje dhe janë të pasura me minerale dhe vitamina, duke luftuar në mënyrë efektive me dehidrimin e shkaktuar nga djersitja tepruar.
Për më tepër, përmbajtja e tyre e fibrave favorizon funksionimin e duhur të sistemit gastrointestinal.
Shëndeti
Çfarë ndodh nëse hani një qershi me krimb të fshehur brenda?
Published
3 days agoon
July 4, 2025By
UBT News
Qershitë mund të jenë strehë për mysafirë të paftuar, larva të bardha. A mund të dëmtojë shëndetin tuaj ngrënia e qershive me krimba?
Larvat që fshihen në qershi janë larvat e mizës së qershisë, një insekt në familjen e mizave Tephritidae. Femrat e kësaj specie i lëshojnë vezët e tyre në fruta të pjekura, duke krijuar një mjedis në të cilin larvat ushqehen me tulin e frutave derisa të piqen.
Konsumimi i paqëllimshëm i larvave të mizës së qershisë nuk përbën një rrezik serioz për shëndetin. Larvat nuk janë helmuese e nuk transmetojnë sëmundje, megjithëse vetëm mendimi për praninë e tyre mund të shkaktojë neveri.
Njerëzit me sistem tretës të ndjeshëm e alergji, ndaj insekteve ose marimangave, mund të kenë probleme pas konsumimit të qershive.
Simptoma si fryrje, të përziera ose diarre janë të mundshme. Kujdes i veçantë rekomandohet për njerëzit me sistem imunitar të dobësuar, sepse trupi i tyre mund të reagojë më dhunshëm ndaj proteinave nga insektet.
Edhe pse pasojat më serioze janë të rralla, është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për mundësinë e simptomave të pakëndshme.
Si t’i pastroni qershitë në mënyrë efektive?
Për të shmangur surprizat e pakëndshme, mund të përdorni një metodë të provuar shtëpiake. Është e nevojshme që frutat të zhyten në ujë të ftohtë dhe të shtohet kripë (1 lugë kripë në 1 litër ujë) për të paktën 30 minuta, dhe më së shumti një orë. Një ndryshim në mjedis bën që larvat të notojnë në sipërfaqe.
Pas kësaj, qershitë duhet të filtrohen mirë dhe të shpëlahen me ujë të rrjedhshëm. Zhytja në ujë të kripur është efektive, por nuk i largon të gjitha gjurmët e larvave. Kjo është arsyeja pse ekspertët rekomandojnë një shqyrtim të kujdesshëm të frutave para konsumimit.
Shenjat e dobishme që mund të tregojnë praninë e larvave janë: vrima të vogla në lëvore, ngjyrë e pabarabartë ose njolla të zeza të dukshme.

UBT International Smart Schools organizoi Akademinë Verore – Fokus në vlerësimin e nxënësve përmes platformave online

Trump pret Netanyahun për të biseduar për armëpushimin në Gazë

Trump kërcënon me tarifa shtesë për vendet që mbështesin BRICS-in

Sulmet me dronë ukrainas shkaktojnë kaos në trafikun ajror të Rusisë

Sulmoi tre persona, arrestohet i dyshuari në kryeqytet

Qarkullim i lehtë në kufi – pa pritje të gjata

Sulmoi tre persona, arrestohet i dyshuari në kryeqytet

Nisin hetimet për vdekjen e një foshnjeje gjatë procesit të lindjes në Gjakovë

Mbi 80 njerëz të vdekur dhe dhjetëra të zhdukur nga përmbytjet në Teksas
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT4 weeks ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës