Kulturë

Pesë fakte befasuese për bletët në Ditën Botërore të Bletës

Published

on

Ka shumë gjëra që do t’ju bëjnë t’i doni edhe më shumë bletët. Ato janë thelbësore për rritjen e shumë ushqimeve të preferuara dhe më të shëndetshme, ndërsa lëvizin polenin nga bima në bimë, duke polenuar më shumë se njëqind fruta dhe perime duke përfshirë luleshtrydhet, patatet dhe mollët.

Fatkeqësisht, shumë lloje bletësh janë nën kërcënim si rezultat i ndryshimeve në përdorimin e tokës, pesticideve, bujqësisë intensive dhe ndryshimit të klimës – por ka hapa që mund të ndërmerrni për t’i ndihmuar ato.

Për nder të Ditës Botërore të Bletës më 20 maj, këtu janë pesë gjëra të habitshme që mund të mos i dini për pjalmuesit që punojnë shumë.

1. Bletët komunikojnë dhe marrin vendime duke vallëzuar

Kur një bletë zbulon dhe inspekton një fole të re, ajo përdor një vallëzim për të reklamuar dhe debatuar mbi meritat e saj. Nëse një bletë tjetër përplaset në një bletë që kërcen, ajo do të shkojë për të inspektuar vendin dhe nëse i pëlqen, edhe ajo do të tundet.

Përfundimisht, dinamika e vallëzimit të tundjes bën që rreth 20 deri në 30 bletë të bien dakord për vendin më të mirë të folesë dhe ata i komunikojnë vendimin e tyre pjesës tjetër të tufës duke lëshuar tinguj të lartë dhe duke gumëzhitur krahët midis bletëve të tjera.

2. Bletët mund të përdorin mjete

Bletët në Vietnam dhe pjesë të tjera të Azisë kërcënohen nga speciet grabitqare që sulmojnë kolonitë e bletëve, duke vrarë të rriturit që mbrojnë folenë dhe duke prerë bletët e reja. Në veçanti, speciet e pangopura Vespa janë të afta të zhdukin një zgjua bletësh brenda disa orësh.

Për të shmangur sulme të tilla, bletët janë vërejtur duke mbledhur jashtëqitje të freskëta të kafshëve dhe duke e vendosur atë rreth hyrjes në zgjua të tyre. Studiuesit, e quajnë atë “njollë fekale”. Ekipi i studimit beson se ajo largon brirët grabitqare nga foleja duke zvogëluar kohën që harqet kalojnë duke u përpjekur të shkelin folenë.

“Njollosja shënon raportin e parë të bletëve të mjaltit të çdo specie që kërkojnë ushqime për materiale që nuk rrjedhin nga bimë ose lëngje me bazë uji. Ishte gjithashtu shembulli i parë i qartë i bletëve të mjaltit që përdorin një mjet në natyrë”, tha studimi.

3. Jashtëqitja e bletëve gati se shkaktoi një konfrontim gjatë Luftës së Ftohtë

Në vitet 1980, “shiu i verdhë” – njolla të vogla të verdha të gjetura në gjethet e xhunglës në Laos dhe Kamboxhia – mendohej se ishin mbetja e armëve kimike. Refugjatët thanë se shiu i verdhë shkaktoi sëmundje dhe vdekje. Dyshimet i shtynë Shtetet e Bashkuara të akuzojnë ish-Bashkimin Sovjetik dhe aleatët e tij për luftë kimike.

Ekspertët e bletëve më vonë zbuluan se pikat e verdha ishin jashtëqitje nga tufat masive të bletëve të egra.

4. Grerëzat bëhen të vrazhda në mungesë të polenit

Bimët prodhojnë lule verbuese të ngarkuara me nektar për të tërhequr pjalmuesit, por çfarë duhet të bëjë një grerëz e paduruar dhe e uritur kur ato lule nuk kanë çelur ende?

Kur ka mungesë poleni, bletët dëmtojnë gjethet e domates dhe mustardës në një mënyrë unike që rezultoi në lulëzimin e bimës deri në 30 ditë më herë, zbuluan shkencëtarët në Zvicër dhe Francë. Për bletët, poleni është një burim proteine ​​që u duhet për të rritur të vegjlit e tyre.

Sidoqoftë, temperaturat më të ngrohta si rezultat i krizës së klimës do të thotë që bletët po zgjohen më herët pas letargjisë për dimrin për të gjetur lulet që u duhen për ushqim nuk kanë çelur ende. Koha e lulëzimit, e cila mbështetet në ekspozimin ndaj dritës, ndikohet më pak nga ndryshimi i klimës. Kjo krijon një mospërputhje që mund të lë bletët me pak ushqim në fillim të pranverës.

5. Njerëzit kanë shfrytëzuar mjaltin e bletëve për mijëra vjet

Një pikturë shpelle në Spanjë, që mendohet të jetë 8 mijë vjet e vjetër, përshkruan një njeri që mbledh mjaltë nga një shkallë. Gjurmët e dyllit të bletës në qeramikë sugjerojnë gjithashtu që fermerët e hershëm i mbanin bletët 9 mijë vjet më parë. Mjalti është gjetur gjithashtu në varret e lashta egjiptiane.

Mjalti ka të ngjarë të ishte një trajtim i rrallë në një dietë prehistorike që kishte pak ushqime të ëmbla dhe mund të kishte pasur përdorime medicinale. Dylli i bletës mund të ishte përdorur për t’i bërë enët të papërshkueshme nga uji ose si ngjitës. Sot, mjalti mund të ofrojë shpresë të re në luftën kundër rezistencës ndaj antibiotikëve.

Ai përmban antibiotikë natyralë për të ndihmuar trupin të luftojë me infeksionin. Shkencëtarët janë duke punuar në mënyra për ta bërë substancën ngjitëse më të lehtë për t’u aplikuar në plagë dhe ajo mund të përdoret në kirurgji, zona lufte dhe shtëpitë tona./UBTNews

(Arjeta Ibishi, studente në Media dhe Komunikim në UBT)

Lifestyle

Rituali ideal i përgatitjes së lëkurës në moshë për një grim të qëndrueshëm

Published

on

Përgatitja e lëkurës është çelësi për një grim të përsosur, sidomos kur koha kalon dhe lëkura ndryshon.

Formulat e lehta dhe produktet e synuara ndikojnë në qëndrueshmërinë dhe freskinë e grimit tuaj, duke e bërë më të lëmuar dhe natyral.

Një lëkurë e pastër dhe e shëndetshme është baza e çdo rutine grimi, pa marrë parasysh moshën. Me kalimin e viteve, rutina para aplikimit duhet të përshtatet për të ruajtur rezultatin e dëshiruar.

Përgatitja e duhur mund të bëjë ndryshimin mes një grim natyral, të përditshëm, dhe një pamjeje glamuroze për raste speciale.

Pse është e rëndësishme përgatitja e lëkurës?

Hapi i parë përcakton nëse grimi do të duket i freskët dhe i qëndrueshëm. Lëkura e hidratuar redukton dukshmërinë e rrudhave e pengon grumbullimin e produktit, përdorimi i produkteve të përshtatura me shenjat e plakjes ndihmon në mbushje, zbutje dhe mbrojtje të lëkurës.

Produktet që duhen shmangur

Pilingjet e ashpra dhe eksfoliantët fizikë që irritojnë lëkurën dhe shtojnë teksturë të panevojshme.

Kremrat e rëndë nën pudër që mund të shkaktojnë rrëshqitje të produktit.

Primerët që mbushin poret ose ato matifikues, sepse mund të theksojnë strukturën e lëkurës në moshë.

Produktet që duhen përdorur

Rituali bazë përfshin pastrim, piling të butë, hidratim dhe mbrojtje SPF.

Për lëkurën në moshë, rekomandohet përdorimi i produkteve të synuara:

Pastrues dhe piling të butë për një sipërfaqe të pastër.

Produktet me antioksidantë për ndriçim dhe mbrojtje nga radikalet e lira.

Serumet me acid hialuronik ose peptide për hidratim dhe mbushje të lëkurës.

Produkte me ceramide, peptide ose niacinamide për ushqim dhe lëmuar të lëkurës.

Qëllimi është që lëkura të jetë e ushqyer dhe gati për grim. Aplikimi shtresë mbi shtresë i formulave të lehta siguron përthithje të mirë dhe pamje natyrale. Kujdesi për zonën nën sy me krem antirrudhë është i domosdoshëm për të shmangur grumbullimin e grimit në vijat e vogla. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Lifestyle

Miqësia, çelësi për lumturi! Takimet me shokët ulin ndjeshëm trishtimin

Published

on

Një studim i kryer nga Universiteti i Oksfordit ka zbuluar se socializimi me miqtë, sidomos në mjedise relaksuese si “natat me shokët”, ka një efekt të rëndësishëm pozitiv mbi mirëqenien emocionale të meshkujve.

Ky kërkim nxjerr në pah se takimet e rregullta me miqtë e ngushtë ndikojnë në uljen e ndjenjave të trishtimit dhe vetmisë deri në 45%, duke përmirësuar ndjeshëm humorin dhe shëndetin mendor.

Sipas studiuesve, përfitimet nuk lidhen me konsumin e alkoolit, siç mund të mendohet shpesh, por me ndërveprimet sociale, të qeshurat dhe lidhjen e thellë që krijohet gjatë kohës së kaluar me shokët.

Këto momente aktivizojnë sistemin e shpërblimit në tru, duke çliruar endorfina, hormonin e lumturisë dhe duke ulur nivelet e hormoneve të stresit.

Studimi tregon se meshkujt që kalojnë më shumë kohë në biseda argëtuese me miqtë, përjetojnë më pak stres e ndihen më pak të vetmuar.

Ky zbulim vlen për të theksuar rëndësinë e mbajtjes së lidhjeve sociale për mirëqenien emocionale dhe për të luftuar ndikimet negative të stresit dhe trishtimit.

Ekspertët rekomandojnë që, përtej rutinës së përditshme, të gjejmë kohë për takime me njerëzit që na bëjnë të ndihemi mirë, pasi këto momente sociale janë një mbështetje e fuqishme për shëndetin mendor.

Nuk është pijet që bëjnë diferencën, por lidhja dhe bashkëbisedimi i vërtetë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Britania feston “Rozë Ball”-in në Muzeun Britanik, Greqia reagon për ekspozimin pranë Skulpturave të Partenonit

Published

on

Muzeu Britanik organizoi të shtunën në mbrëmje një festë madhështore me qëllim mbledhjen e fondeve për nevojat e institucionit, e quajtur “Rozë Ball”, që u zhvillua në ambientet e tij historike, përfshirë Galerinë Duveen, ku ekspozohen Skulpturat e Partenonit.

Siç pritej, ky fakt ngjalli reagime të ashpra në Greqi. Ngjarja, e frymëzuar nga MET Gala amerikane, kishte për synim të tërhiqte elitën e artit dhe biznesit për të ndihmuar muzeun, i cili po përballet me rënie të të ardhurave në vitet e fundit.

Një mbrëmje rozë për artin dhe luksin

Për këtë “Rozë Ball” të parë u ofruan 800 ftesa me çmim prej 2,000 paundësh secila, që u shitën plotësisht.  Të ftuarit duhej të respektonin veshjen zyrtare në nuanca rozë, në nder të ekspozitës së re mbi Indinë e lashtë, të sponsorizuar nga biznesmenja dhe artdashësja Isha Ambani, e cila ishte edhe bashkëorganizatore e mbrëmjes.

Atmosfera e natës mbajti një ngjyrim të fortë indian, nga muzika dhe ushqimi, deri te vallëzimet dhe dekorimet. Në një skenë të veçantë, përballë Skulpturave të Partenonit, të ftuarit shijuan shampanjë, aromat e kuzhinës indiane dhe performancat muzikore live.

Emra të njohur në tapetin rozë

Ndër të pranishmit u panë Sir Mick Jagger me partneren Melanie Hamrick, Naomi Campbell, Janet Jackson, Kristin Scott Thomas, Manolo Blahnik, si dhe mbesat e Princeshës Diana, Kitty, Amelia dhe Eliza Spencer.

Në mesin e të ftuarve ishin gjithashtu Daphne Guinness dhe Eugenia Niarchou, të njohura për lidhjet e tyre me modën dhe filantropinë.

Ankand për bamirësi

Përveç shitjes së biletave, fondet u shtuan përmes një ankandi bamirësie, ku u ofruan dhurata të veçanta, si portret kafshe i pikturuar nga kuratorja Dame Tracey Emin dhe një tur ekskluziv në apartamentin e Coco Chanel.

Greqia kërkon kthimin e skulpturave

Ndërkohë që Muzeu i Akropolit në Athinë vazhdon fushatën për ribashkimin e Skulpturave të Partenonit, drejtori i Muzeut Britanik, Nicholas Cullinan, ka zgjedhur të fokusohet në bashkëpunime private për të siguruar stabilitetin financiar të institucionit.

“Nevojat financiare të muzeut kërkojnë që të jesh fleksibël dhe sipërmarrës,” deklaroi ai, duke mbrojtur qasjen e re të muzeut ndaj financimit. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Prishtina mirëpret edicionin e 25-të të Festivalit Frankofon të Filmit

Published

on

Në Prishtinë sot hapet edicioni i 25-të i Festivalit Frankofon të Filmit, një ngjarje që këtë vit vjen me temën “Moda”.

Festivali organizohet nga Ambasada e Francës në bashkëpunim me ambasadat e Belgikës, Luksemburgut dhe Zvicrës, duke sjellë një program të pasur me filma, diskutime dhe performanca artistike që ndërthurin artin e kinemasë me botën e stilit dhe kreativitetit.

Hapja zyrtare në Kino ARMATA

Ceremonia hapëse do të mbahet sonte në orën 19:00 në Kino ARMATA, ku publiku do të ketë mundësinë të ndjekë filmin “Couture” të regjisores Alice Winocour, me aktorët Angelina Jolie dhe Louis Garrel në rolet kryesore.

Mbrëmja do të nisë me një performancë që bashkon modën dhe kinemanë, realizuar në bashkëpunim me Akademinë Evolucion, duke krijuar një atmosferë që përçon thelbin e temës së sivjetme të festivalit.

Konferenca “Moda dhe Kinemaja”

Në kuadër të aktiviteteve, më 28 tetor në orën 11:00, në Institutin Francez të Kosovës, do të mbahet konferenca “Moda dhe Kinemaja”, ku profesionistë të njohur do të diskutojnë për ndikimin e ndërsjellë mes artit filmik dhe industrisë së modës.

Programi dhe hyrja

Shfaqjet e filmave frankofonë do të zhvillohen nga 23 deri më 28 tetor në Kino ARMATA, ndërsa hyrja për publikun do të jetë falas.

Qëllimi i festivalit

Me këtë edicion jubilar, festivali synon të promovojë diversitetin kulturor dhe kreativitetin e kinemasë frankofone, duke e kthyer Prishtinën në një qendër të dialogut artistik frankofon për disa ditë me radhë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara