

Kulturë
Pesë fakte befasuese për bletët në Ditën Botërore të Bletës
Published
4 years agoon
By
Betim GashiKa shumë gjëra që do t’ju bëjnë t’i doni edhe më shumë bletët. Ato janë thelbësore për rritjen e shumë ushqimeve të preferuara dhe më të shëndetshme, ndërsa lëvizin polenin nga bima në bimë, duke polenuar më shumë se njëqind fruta dhe perime duke përfshirë luleshtrydhet, patatet dhe mollët.
Fatkeqësisht, shumë lloje bletësh janë nën kërcënim si rezultat i ndryshimeve në përdorimin e tokës, pesticideve, bujqësisë intensive dhe ndryshimit të klimës – por ka hapa që mund të ndërmerrni për t’i ndihmuar ato.
Për nder të Ditës Botërore të Bletës më 20 maj, këtu janë pesë gjëra të habitshme që mund të mos i dini për pjalmuesit që punojnë shumë.

1. Bletët komunikojnë dhe marrin vendime duke vallëzuar
Kur një bletë zbulon dhe inspekton një fole të re, ajo përdor një vallëzim për të reklamuar dhe debatuar mbi meritat e saj. Nëse një bletë tjetër përplaset në një bletë që kërcen, ajo do të shkojë për të inspektuar vendin dhe nëse i pëlqen, edhe ajo do të tundet.
Përfundimisht, dinamika e vallëzimit të tundjes bën që rreth 20 deri në 30 bletë të bien dakord për vendin më të mirë të folesë dhe ata i komunikojnë vendimin e tyre pjesës tjetër të tufës duke lëshuar tinguj të lartë dhe duke gumëzhitur krahët midis bletëve të tjera.
2. Bletët mund të përdorin mjete
Bletët në Vietnam dhe pjesë të tjera të Azisë kërcënohen nga speciet grabitqare që sulmojnë kolonitë e bletëve, duke vrarë të rriturit që mbrojnë folenë dhe duke prerë bletët e reja. Në veçanti, speciet e pangopura Vespa janë të afta të zhdukin një zgjua bletësh brenda disa orësh.
Për të shmangur sulme të tilla, bletët janë vërejtur duke mbledhur jashtëqitje të freskëta të kafshëve dhe duke e vendosur atë rreth hyrjes në zgjua të tyre. Studiuesit, e quajnë atë “njollë fekale”. Ekipi i studimit beson se ajo largon brirët grabitqare nga foleja duke zvogëluar kohën që harqet kalojnë duke u përpjekur të shkelin folenë.
“Njollosja shënon raportin e parë të bletëve të mjaltit të çdo specie që kërkojnë ushqime për materiale që nuk rrjedhin nga bimë ose lëngje me bazë uji. Ishte gjithashtu shembulli i parë i qartë i bletëve të mjaltit që përdorin një mjet në natyrë”, tha studimi.

3. Jashtëqitja e bletëve gati se shkaktoi një konfrontim gjatë Luftës së Ftohtë
Në vitet 1980, “shiu i verdhë” – njolla të vogla të verdha të gjetura në gjethet e xhunglës në Laos dhe Kamboxhia – mendohej se ishin mbetja e armëve kimike. Refugjatët thanë se shiu i verdhë shkaktoi sëmundje dhe vdekje. Dyshimet i shtynë Shtetet e Bashkuara të akuzojnë ish-Bashkimin Sovjetik dhe aleatët e tij për luftë kimike.
Ekspertët e bletëve më vonë zbuluan se pikat e verdha ishin jashtëqitje nga tufat masive të bletëve të egra.
4. Grerëzat bëhen të vrazhda në mungesë të polenit
Bimët prodhojnë lule verbuese të ngarkuara me nektar për të tërhequr pjalmuesit, por çfarë duhet të bëjë një grerëz e paduruar dhe e uritur kur ato lule nuk kanë çelur ende?
Kur ka mungesë poleni, bletët dëmtojnë gjethet e domates dhe mustardës në një mënyrë unike që rezultoi në lulëzimin e bimës deri në 30 ditë më herë, zbuluan shkencëtarët në Zvicër dhe Francë. Për bletët, poleni është një burim proteine që u duhet për të rritur të vegjlit e tyre.
Sidoqoftë, temperaturat më të ngrohta si rezultat i krizës së klimës do të thotë që bletët po zgjohen më herët pas letargjisë për dimrin për të gjetur lulet që u duhen për ushqim nuk kanë çelur ende. Koha e lulëzimit, e cila mbështetet në ekspozimin ndaj dritës, ndikohet më pak nga ndryshimi i klimës. Kjo krijon një mospërputhje që mund të lë bletët me pak ushqim në fillim të pranverës.
5. Njerëzit kanë shfrytëzuar mjaltin e bletëve për mijëra vjet
Një pikturë shpelle në Spanjë, që mendohet të jetë 8 mijë vjet e vjetër, përshkruan një njeri që mbledh mjaltë nga një shkallë. Gjurmët e dyllit të bletës në qeramikë sugjerojnë gjithashtu që fermerët e hershëm i mbanin bletët 9 mijë vjet më parë. Mjalti është gjetur gjithashtu në varret e lashta egjiptiane.
Mjalti ka të ngjarë të ishte një trajtim i rrallë në një dietë prehistorike që kishte pak ushqime të ëmbla dhe mund të kishte pasur përdorime medicinale. Dylli i bletës mund të ishte përdorur për t’i bërë enët të papërshkueshme nga uji ose si ngjitës. Sot, mjalti mund të ofrojë shpresë të re në luftën kundër rezistencës ndaj antibiotikëve.
Ai përmban antibiotikë natyralë për të ndihmuar trupin të luftojë me infeksionin. Shkencëtarët janë duke punuar në mënyra për ta bërë substancën ngjitëse më të lehtë për t’u aplikuar në plagë dhe ajo mund të përdoret në kirurgji, zona lufte dhe shtëpitë tona./UBTNews
(Arjeta Ibishi, studente në Media dhe Komunikim në UBT)

Pas suksesit të jashtëzakonshëm global që nga debutimi i tij në 2021, seriali korean “Squid Game” rikthehet me sezonin e tretë dhe të fundit, i cili u publikua sot, më 27 qershor, në platformën Netflix.
Të gjitha gjashtë episodet janë tashmë të disponueshme për shikuesit anembanë botës, duke i dhënë fund një prej sagave më të ndjekura dhe të diskutueshme në historinë e televizionit modern.
Ky sezon përmbyll udhëtimin dramatik të protagonistit Seong Gi-hun dhe përballjen e tij përfundimtare me organizatorët e lojës vdekjeprurëse.
Sipas raportimeve të shumta mediatike dhe vetë krijuesit të serialit, ky kapitull përmbyll historinë kryesore të “Squid Game”. Kjo do të thotë se nuk do të ketë një sezon të katërt.
“Squid Game” u bë një fenomen global që nga lansimi i tij fillestar në vitin 2021, duke kapur vëmendjen e miliona shikuesve dhe duke ndezur debat të gjerë në rrjetet sociale për temat që trajton: pabarazinë sociale, etiken, dhe luftën për mbijetesë.
Suksesi i menjëhershëm i sezonit të parë e shndërroi serinë në një nga prodhimet më të ndjekura në historinë e Netflix.
Kulturë
Gjipe dhe Grama në listën e 50 plazheve më të mira të Europës
Published
14 hours agoon
June 27, 2025By
UBT News
Dy nga plazhet më të bukura dhe autentike të Rivierës Shqiptare, Gjiri i Gramës dhe ai i Gjipesë janë renditur në listën prestigjioze të 50 plazheve më të mira në Europë për vitin 2025.
Ky vlerësim është rezultat i një procesi përzgjedhjeje që përfshin rreth 1,000 profesionistë udhëtimesh, “ambasadorë” të njohur plazhesh dhe një juri të specializuar ndërkombëtare.
Gjiri i Gramës është renditur në vend të 12, ndërsa Gjipe në vend të 30 duke kaluar madje edhe disa prej destinacioneve më në zë në brigjet e Spanjës, Italisë, Greqisë apo Francës, të cilat prej vitesh kanë kryesuar preferencat e vizitorëve nga e gjithë bota.
Kjo përzgjedhje realizohet çdo vit nga “The worlds 50 best beaches”, një nga platformat më të njohura globale për renditjen e plazheve, së cilës i referohet vazhdimisht edhe vetë Forbes. Për t’u renditur plazhet duhet të plotësojnë disa kritere që lidhen me natyrën, qetësinë dhe përvojën që ato ofrojnë.
Kriteri është që plazhi të jetë unik, me peizazh që dallohet nga të tjerët, autentik, larg zonave të mbipopulluara, larg zhurmës, i paprekur, ideal për të forcuar lidhjen me natyrën dhe me pamje mbresëlënëse. Profesionistët që votojnë plazhet duhet të bëjnë një përshkrim bindës që më pas vlerësohet nga ambasadorët e plazheve dhe ekspertët ndërkombëtarë, të cilët e bëjnë renditjen bazuar në kriteret e lartpërmendura.
Gjiri i Gramës që është bërë pjesë është një nga perlat e bregdetit të Jonit, këtu deti hyn mes masiveve shkëmbore duke krijuar një plazh fantastik ku bie në sy uji kristal i pastër me kombinim unik ngjyrash. Gjiri i Gjipesë është i vendosur në hyrje të një kanioni spektakolar duke u bërë simbol i ekoturizmit dhe aventurës në Shqipëri. Me akses si nga bregu dhe nga shtregu, ky gji ofron pamje mahnitëse dhe një natyrë gati të virgjër, shumë pak të eksploruar.
Përfshirja e këtyre dy gjireve në këtë renditje dëshmon edhe njëherë se Shqipëria është një vend që ofron vlera të paçmueshme natyrore dhe po hyn gjithnjë e më shumë në listën e destinacioneve elitare të Mesdheut, kjo falë natyrës së bukur, infrastrukturës gjithnjë e në përmirësim si dhe projekteve ambicioze.
Magazinë
Jeff dhe Lauren po shpenzojnë 50 mijë dollarë për çdo të ftuar në dasmën luksoze në Venecia
Published
15 hours agoon
June 27, 2025By
UBT News
Të ftuarve në dasmën e Jeff Bezos dhe Lauren Sanchez nuk do t’u mungojë asgjë. Çifti sipas raportimeve, po shpenzon rreth 50,000 dollarë për person për dasmën luksoze në Venecia.
Ky numër marramendës vjen nga një raport i publikuar nga Brides.com… dhe me një listë të ftuarish pak më poshtë se 200 persona, kostoja minimale e dasmës shkon në të paktën 10 milionë dollarë. Kjo është vetëm “para xhepi” për dikë që “noton” në pasuri.
Mos harroni… themeluesi i Amazon-it vlerësohet të ketë një pasuri prej 230 miliardë dollarësh, sipas Bloomberg.
Ka gjasa që Bezos të shpenzojë edhe më shumë për këtë përvojë martesore madhështore… me disa burime që pretendojnë se kostoja mund të arrijë deri në 20 milionë dollarë. Përsëri – asgjë për t’u shqetësuar për një njeri që propozoi me një unazë fejese prej 30 karatësh.
Dasma e Bezos-Sanchez është gati të kthehet në ngjarjen e vitit… duke mirëpritur një mori yjesh, përfshirë Orlando Bloom pa të fejuarën Katy Perry – në qytetin e Vencias për të dëshmuar kurorëzimin e dashurisë. U zbulua se edhe ish-partneri i Lauren, Tony Gonzalez, do të udhëtojë drejt Venecias për dasmën.
Sipas TMZ, çifti i ardhshëm Bezos do të qëndrojë së bashku me të ftuarit e tyre në hotelin super luksoz Aman Venice. Burimet tona thonë se godina historike – ku çmimet për një dhomë variojnë nga 2,000 deri në 10,000 dollarë nata – është e rezervuar plotësisht nga e mërkura deri të dielën.
Ndërsa të pasurit dhe të famshmit përgatiten të zbarkojnë në Venecia… organizatorët e dasmës së Jeff dhe Lauren po përballen me një mori sfidash – kryesisht protestues të zemëruar, të cilët po detyrojnë ndryshime të shpejta në planin e sigurisë për të garantuar një ngjarje pa të papritura.
Lifestyle
Kundër plakjes: Çfarë ofron joga e fytyrës dhe pse konsiderohet një eliksir i rinisë?
Published
15 hours agoon
June 27, 2025By
UBT News
Joga e fytyrës është një metodë natyrale, si edhe efektive kundër plakjes për fytyrën e qafën.
Metoda e jogës është masë efektive parandaluese. Sa më herët ta fillojmë, aq më pak ka gjasa të shohim shenja plakjeje dhe tensioni në fytyrën e qafën tonë.
“Kjo ndodh sepse përmes ushtrimeve fillojmë të bëhemi të vetëdijshëm dhe të kontrollojmë shprehjet tona të fytyrës”, shpjegon ekspertja Areti Kafantari.
Ashtu si në trup, edhe në fytyrën tonë, kur bëjmë lëvizje në mënyrën e duhur shmangim dëmtimet, dhe në rastin e fytyrës, dëmtimi do të thotë rrudha.
Nëse shihni shenjat e para të plakjes, keni vija ose edhe rrudha, teknikat dhe ushtrimet e jogës së fytyrës do t’ju japin zgjidhje natyrale, brenda 6-8 javësh.
Si funksionon joga e fytyrës?
Ushtrime: Ndërsa 57 muskujt e fytyrës dhe qafës forcohen, lëkura mbi to bëhet më e fortë, më elastike dhe rrudhat zvogëlohen. Dhe lajmi i mirë është se, për shkak se muskujt janë shumë më të vegjël dhe më të hollë në krahasim me trupin, ato janë më të lehta për t’u ushtruar.
Masazh: Teknikat e masazhit rrisin qarkullimin e gjakut, aktivizojnë limfën, rrisin prodhimin e kolagjenit dhe elastinës dhe largojnë toksinat. Kjo zvogëlon ënjtjen dhe zbehjen, duke lënë një pamje rinore dhe të shëndetshme.
Akupresura: Një metodë e lashtë që bëhet duke aplikuar presion në pika specifike në fytyrë dhe qafë, duke rritur rrjedhën e energjisë në fytyrë, duke zvogëluar tensionin dhe duke dhënë shkëlqim.
Relaksimi: Duke mësuar se si të relaksojmë tensionin e fytyrës, ne shmangim linjat e theksuara të shprehjes dhe rrudhat.
Mirëqenia: Ndjenja e mirëqenies që ndiejmë kur i kushtojmë kohë vetes reflektohet edhe në fytyrën tonë.

Irani konfirmon vrasjen e një shkencëtari tjetër bërthamor në sulmet ajrore izraelite

Gjykata refuzon të shtyjë gjykimin kundër Netanyahut

Nagavci: Vendimi i Kushtetuese konfirmon se konstituimi është përgjegjësi e subjekteve fituese

Zemaj: Askush s’mund të udhëheqë me diktat, deputetët i përgjigjen vetëm qytetarëve dhe Kushtetutës

Kurti: Serbia mund të shfrytëzojë elemente destruktive për të nxitur incidente në Gazimestan

Bajrami: LDK do të marrë pjesë në takimin e nesërm

Izraeli kryen sulme ajrore në zonat pyjore dhe malore në Libanin jugor

Limaj konfirmon pjesëmarrjen në takimin me Kurtin, rithekson nevojën e arritjes së një marrëveshje politike

VV insiston në votim të fshehtë: Deputetët opozitarë shkelën Kushtetutën për tridhjetë seanca me radhë
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet3 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT3 weeks ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore