Kulturë

Përse pozoi Angelina Jolie me bletë të gjalla?

Published

on

Është befasuese në shikim të parë për të parë fytyrën dhe trupin e një ikonë të bukurisë të mbushur me bletë. Një vështrim nga afër tregon një histori më të thellë të ekuilibrit delikat midis njerëzve dhe insekteve polenizues, nga të cilët varemi për aq shumë ushqim që konsumojmë.

Aktorja e shumënjohur dhe bisedimet humanitare flasin për trajnimin e grave për t’u kujdesur për bletët në rezervat e biosferës së UNESCO-s.

“Shqetësimi im kryesor ishte siguria”, thotë fotografi Dan Winters. “Të gjithë në set, përveç Anxhelinës, duhej të ishin me një kostum mbrojtës. Seti duhej të ishte i qetë dhe mjaft i errët për t’i mbajtur bletët të qeta … Angelina qëndroi në mënyrë perfekte e qetë, e mbuluar me bletë për 18 minuta”, deklaroi ai.

Arsyeja pse Angelina Jolie realizoi këtë portret të mrekullueshëm për National Geographic ishte për të tërhequr vëmendjen në Ditën Botërore të Bletës për nevojën urgjente për të mbrojtur bletët – dhe për një program të UNESCO-Guerlain që trajnon gratë si bletare-sipërmarrëse dhe mbrojtëse të habitateve vendase të bletëve në të gjithë botën. Fotografi Dan Winters, një bletar amator, nxori frymëzimin e tij nga një portret i famshëm i Richard Avedon i vitit 1981 i një bletari tullac të Kalifornisë, trupi i zhveshur i të cilit ishte i mbuluar me bletë.

Jolie u frymëzua nga vizione të ndryshme: të bletëve si një shtyllë e domosdoshme për furnizimin tonë ushqimor – një që është nën kërcënim nga parazitët, pesticidet, humbja e habitatit dhe ndryshimi i klimës – dhe një rrjeti global të grave që do të trajnohen për të mbrojtur këto polenizues thelbësorë.

Ajo u emërua “ndrikull” e programit “Gratë për Bletët”, një program pesëvjeçar i nisur nga UNESCO, krahu arsimor, shkencor dhe kulturor i KB dhe Guerlain, dhe shtëpia franceze e kozmetikës. Guerlain thotë se ka kontribuar me 2 milionë dollarë për të trajnuar dhe mbështetur 50 gra bletare-sipërmarrëse në 25 rezerva biosferë të caktuara nga UNESCO në të gjithë botën.

Gratë pritet të ndërtojnë 2 mijë e 500 koshere vendase deri në vitin 2025, duke mbrojtur 125 milionë bletë, sipas Guerlain. Gratë nga Bullgaria, Kamboxhia, Kina, Etiopia, Franca, Rusia, Ruanda dhe Sllovenia do të trajnohen këtë vit, me të tjerët nga Peruja, Indonezia, dhe më shumë duke u bashkuar në 2022. Zyrtarët e UNESCO-s më thanë se nën programin “Gratë për Bletët”, as kolonitë dhe as mbretëreshat nuk do të importoheshin, për të shmangur përzënien e bletëve vendase ose përhapjen e sëmundjeve.

Kur u pyet lidhur kërcënimet për pakësimin e bletëve në të gjithë botën, Angelina u shpreh se tani ajo e kishte marrë seriozisht këtë temë.

“E di që duket sikur tani po punoj për bletët, por me të vërtetë, për mua, bleta dhe pllenimi dhe respekti për mjedisin, gjithçka është e ndërlidhur me jetesën e grave, [dhe] zhvendosjen nga ndryshimi i klimës” tha ajo./UBTNews

Lifestyle

Si t’i lani siç duhet leckat e mikrofibrës?

Published

on

Leckat e mikrofibrës janë bërë një ndihmë e pazëvendësueshme në pastrimin e shtëpisë, pasi kapin pluhurin, papastërtitë dhe bakteret më mirë se çdo material tjetër.

Falë strukturës së tyre të veçantë, mund të thithin disa herë më shumë lëng se pesha e tyre e pastrojnë sipërfaqet pa përdorur kimikate shtesë. Janë ekologjike, të ripërdorshme dhe ekonomike, leckë cilësore mund të përballojë deri në 500 larje nëse trajtohet si duhet.

Ato prodhohen nga fibra sintetike ultra të holla, kombinim poliesteri e poliamidi, që janë deri 100 herë më të holla se qimet e njeriut.

Në vetëm një inç katror gjenden mbi 200.000 fibra, të cilat kapin edhe grimcat më të vogla të pluhurit. Për këtë arsye, leckat e mikrofibrës janë të buta, të qëndrueshme dhe nuk lënë gjurmë në sipërfaqet më të ndjeshme, si xhami, pasqyra apo ekrane.

Si përdoren dhe sa shpesh duhet t’i lajmë?

Fuqia epastruese i bën ideale për çdo sipërfaqe: dysheme, mobilie, xhama, sipërfaqe pune, madje edhe makina.

Mund të përdoren për pastrim të thatë ose të lagur, si dhe për lustërim.

Për të ruajtur efikasitetin, lecka duhet të lahet rregullisht, pas çdo përdorimi ose pas përdorimit të tretë.

Fibra mbajnë baktere, pluhur dhe lagështi që mund të shkaktojnë erë të keqe dhe të ulin aftësinë thithëse.

Nëse nuk lahen si duhet, sipërfaqet mund të mbeten me njolla dhe vija të vështira për t’u hequr.

Larja – dorazi apo në makinë?

Leckat e mikrofibrës duhet të lahen veçmas nga rrobat tjera, pasi tërheqin pushin dhe grimcat tjera. Para larjes, tundni për të hequr grimcat më të mëdha. Për lecka shumë të ndotura përdorni ujë të ngrohtë; për ato më pak të ndotura, ujë të ftohtë.

Përdorni detergjent të butë, asnjëherë zbutës rrobash, sepse mbyll mikroporet e fibrave dhe pengon thithjen.

Për njolla të forta, mund t’i lini të njomura në ujë të ngrohtë me pak detergjent për 10–15 minuta para larjes.

Larja me dorë: mbushni lavamanin me ujë të ftohtë, shtoni disa pika detergjent, lini lecka të zhyten 15 minuta, pastaj fërkoni lehtë. Shpëlajini mirë dhe shtrydhni ujin e tepërt. Mos përdorni ujë të valë, pasi dëmton fibrat.

Tharja dhe ruajtja

Pasi të lahen, më së miri lecka të thahen natyralisht, të shtrira në sipërfaqe të rrafshët ose të varura, larg diellit. Nëse përdorni makinën e tharjes, vendosni temperaturë të ulët. Para dhe pas tharjes, pastroni filtrin e pushit për të shmangur ngjitjen e grimcave përsëri.

Kur të jenë tharë plotësisht, palosni e ruani në vend të thatë, larg pluhurit dhe lagështisë. Nëse vëreni se nuk thithin më si më parë, janë bërë të ashpra ose kanë erë të pakëndshme që nuk largohet pas larjes, është koha për t’i zëvendësuar.

Me mirëmbajtje të duhur, një leckë cilësore mund të zgjasë deri në dy vjet ose të përballojë 300–500 larje. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Mbrëmje historike e Filharmonisë së Kosovës, performancë e fuqishme

Published

on

Ministri i Kulturës, Hajrulla Çeku, e ka cilësuar si një emocion të veçantë mbrëmjen artistike të Filharmonisë dhe Operës së Kosovës, ku u dha premiera e veprës “La Tempesta sul Lago” nga Domenico Bartolucci.

Nën drejtimin e mjeshtrit italian Jacopo Sipari di Pescasseroli, solistët Besa Llugiqi, Ivana Hoxha, Carlos Cardoso dhe Biagio Pizzuti ofruan një përvojë të paharrueshme, ndërsa koret e përgatitura nga Hajrullah Syla shtuan emocion dhe fuqinë e performancës.

Ky koncert paraprin prezantimin e Filharmonisë dhe Operës së Kosovës në Romë më 23 nëntor.

“Ishte një mbrëmje që tregon fuqinë dhe nivelin e artistëve e institucioneve tona kulturore dhe na mbush me krenari,” tha Ministri Çeku. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Nga Azerbajxhani në Shqipëri, udhëtim mes artit të qilimave në GAT

Published

on

Galeria e Artit Tiranë ka prezantuar një koleksion të veçantë qilimash tradicionalë dhe bashkëkohorë në ekspozitën “Qoftë e shëndetshme dora që krijon – Arti i qilimave: Azerbajxhan & Shqipëri”.

Ekspozita sjell në fokus traditën e endjes përmes historive, teknikave dhe mjeshtërisë së artizanëve që ruajnë e po ashtu e përcjellin këtë trashëgimi të rëndësishme kulturore.

Qilimat shumëngjyrësh paraqiten si një pikëtakim mes kulturave shqiptare dhe azerbajxhanase, ndërsa artizanët e të dy vendeve ndajnë punimet dhe përvojat e tyre, duke treguar pasionin që kalon brez pas brezi.

Ky dialog artistik do të qëndrojë i hapur për publikun deri më 20 janar 2026.

Ekspozita, e kuruar nga Edit Pula dhe Azerkhalcha, përfaqëson një bashkëpunim të rëndësishëm mes Galerisë së Artit Tiranë dhe kompanisë azerbajxhanase Azerkhalcha, i cili nisi nëntë muaj më parë me mbështetjen e Ambasadës së Azerbajxhanit. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Kulturë

Ledia Xhoga sjell romanin e saj të suksesshëm pranë lexuesve kosovarë

Published

on

Në edicionin e radhës të programit “Në bisedë / In Conversation”, Heritage Space mirëpret për herë të parë në Prishtinë shkrimtaren dhe dramaturgen shqiptaro-amerikane Ledia Xhoga.

Ajo do të zhvillojë një diskutim me shkrimtaren dhe përkthyesen Doruntina Vinca, i cili do të fokusohet në romanin e saj të parë, “Keqkuptimi”, i nominuar në listën e gjatë për Booker Prize 2025.

Romani “Keqkuptimi” trajton trashëgimitë e errëta familjare dhe të vendlindjes, si dhe kufirin delikat mes dhembshurisë dhe vetëmbrojtjes.

Në qendër të ngjarjes është një përkthyese shqiptare në Nju Jork, qnjë përfshihet në historinë e një të mbijetuarit të torturave në Kosovë.

Duke u përballur me makthet e klientit e përpjekjet për t’i ndihmuar të tjerët, nis të përjetojë ringjalljen e kujtimeve të mohuara prej kohësh.

Ledia Xhoga, e lindur në Tiranë dhe aktualisht me banim në Bruklin dhe Catskills, ka fituar me këtë roman New York City Book Award, ndërsa është finaliste edhe për Center for Fiction First Novel Prize. Shkrimet e saj janë botuar në platforma prestigjioze si Electric Literature, Lit Hub, Brooklyn Rail, Large Hearted Boy, Intrepid Times, Hobart dhe revista të tjera letrare.

Doruntina Vinca—shkrimtare, hulumtuese dhe përkthyese nga Prishtina, me bazë në Tiranë notohet për punën e saj mbi gjuhën, letërsinë feministe dhe mënyrat se si teksti krijon forma të reja të shpërndarjes së dijes.

Ngjarja organizohet në kuadër të platformës Heritage Space, e zbatuar nga CHwB Kosova, e mbështetur nga Qeveria Suedeze, duke ofruar mundësi të veçantë për publikun me një nga zërat më të rëndësishëm të letërsisë bashkëkohore shqiptaro-amerikane. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara