Kulturë

Përjetësimi i një ikone: Vaçe Zela në murin e Radio Televizionit Shqiptar

Publikuar

Një muralë e veçantë po lind në godinën e Radio Televizionit Shqiptar, e cila do të përjetësojë kujtimin e këngëtares legjendare shqiptare, Vaçe Zela. Këngëtarja, e cila ndërroi jetë më 6 shkurt 2014, është nderuar me këtë vepër arti për të ruajtur gjurmën e saj të pashlyeshme në muzikën shqiptare.

Kryeministri Edi Rama ka ndarë në rrjetet sociale disa momente nga puna për krijimin e këtij muralje, e cila po realizohet nga artisti ndërkombëtar Maximiliano Debasko. Rama ka shpërndarë mesazhin e tij: “Muralja e bukur në Tiranë, ku po përjetësohet këngëtarja e madhe shqiptare Vaçe Zela.”

Maximiliano Debasko, një artist me reputacion ndërkombëtar, ka realizuar më parë muralen e shkrimtarit të njohur Ismail Kadare në Tiranë dhe një vit më parë ka pikturuar portretin e yllit të futbollit ndërkombëtar, Lionel Mesi.

Iniciativa për këtë muralë është pjesë e “Mural Fest Tirana”, një projekt nën drejtimin e artistit të njohur Helidon Haliti. Haliti shprehu për mediat se ideja për të përjetësuar Vaçe Zelën në këtë mënyrë ka lindur nga dëshira për të nderuar një nga ikonat më të mëdha të kulturës shqiptare, e cila la një gjurmë të thellë në muzikën e vendit.

Vaçe Zela, e njohur si “Artistja e Popullit”, është një figurë që ka lënë një trashëgimi të rëndësishme me këngët e saj të paharruara. Disa nga këngët që do të mbeten në kujtesën e publikut përfshijnë: “Fëmija i parë”, një kompozim i Agim Krajkës, të cilën Vaçe Zela e këndoi në Festivalin e Parë të Këngës në vitin 1962; “E dua vendin tim”; “Djaloshi dhe shiu”; “Dritaren kërkoj”; “Lumi Ebro”; “Për ty o këngë”; “Manushaqja”; dhe “Esperanca”, një këngë kubane e kënduar në vitin 1962 në shoqërinë e kompleksit ritmik. Po ashtu, këngët e saj nga filmi “Karmen” si “Një zambak i bardhë në gur” janë po ashtu të paharruara.

Vaçe Zela ka bashkëpunuar me disa nga kompozitorët më të njohur të muzikës së lehtë shqiptare, si Tish Daija, Agim Krajka, Kujtim Laro, Shpëtim Kushta, Avni Mula, Limoz Dizdari, Pjetër Gaci, Aleksandër Peçi dhe Agim Prodani, duke kontribuar në pasurimin e repertorit muzikor shqiptar./UBTNews/

Kulturë

Çmimi i pushtetit dhe dashurisë: “Pikë Uji” përfaqëson Shqipërinë në Oscar

Publikuar

nga

Dita e djeshme shënoi një moment të rëndësishëm për kinematografinë shqiptare, kur Komisioni Përzgjedhës i Qendrës Kombëtare të Kinematografisë (QKK) shpalli filmin që do të përfaqësojë vendin tonë në “Academy of Motion Pictures, Arts and Sciences” për vitin 2025. Pas një thirrjeje të hapur, shtëpia kinematografike Era Film aplikoi me filmin artistik “Pikë uji”, me regji të Robert Budinës.

Me një vendim unanim, komisioni e zgjodhi “Pikë uji” si përfaqësuesin e Shqipërisë në kategorinë “International Feature Film” për edicionin e 97-të të Çmimeve Oscar. Ky lajm erdhi me urimet më të mira për regjisorin Robert Budina dhe producenten Sabina Kodra, të cilët kanë kontribuar me pasion në realizimin e kësaj vepre.

Filmi “Pikë uji” pati premierën vetëm një javë më parë në kinematë e kryeqytetit, duke tërhequr vëmendjen e publikut me një histori të fortë dhe emocionale. Në qendër të narrativës qëndron Aida, një grua që ka arritur majat e pushtetit në qytetin e saj. Por, kur djali i saj, Marku, përfshihet në një akuzë të rëndë, bota e saj fillon të lëkundet. Filmi ngre pyetje të rëndësishme mbi çmimin e vërtetë të pushtetit dhe sakrificat që një nënë është e gatshme të bëjë për të mbrojtur fëmijën e saj.

“Pikë uji” është një thriller emocionues që eksploron thellësitë e dashurisë prindërore dhe sfidat e moralit në situata ekstreme. Projekti është financuar nga Qendra Kombëtare e Kinematografisë, MIBAC, QKK Kosovë, Agjencia e Filmit e Maqedonisë së Veriut, dhe Creative Europe Media, duke e bërë atë një bashkëpunim ndërkombëtar të rëndësishëm.

Kjo përzgjedhje për të përfaqësuar Shqipërinë në Oscar është një arritje e madhe për kinematografinë shqiptare dhe një dëshmi e talentit të jashtëzakonshëm të profesionistëve të saj. Shqipëria do të presë me padurim rezultatin në ceremoninë e çmimeve, duke shpresuar për njohje ndërkombëtare për punën e bërë./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë

Teatri në skenë të vonesës: Një aksion për rritje pagash

Publikuar

nga

Aktorët e Teatrit Kombëtar të Kosovës (TKK) kanë njoftuar se do të fillojnë të zbatojnë veprime sindikale për të kërkuar rritjen e pagave, duke nisur provat me 10 minuta vonesë. Ky hap vjen 18 muaj pas hyrjes në fuqi të Ligjit për Paga, që sipas tyre, ka sjellë diskriminim dhe pagë më të ulët në krahasim me kolegët në rajon.

Në një komunikatë për media, ata theksojnë se aktorët janë e vetmja kategori që nuk kanë përfituar nga rritjet e pagave dhe se pagat e tyre janë në nivele të ulëta, duke e vendosur TKK-në në disavantazh përballë institucioneve të tjera kulturore. Në Shqipëri, për shembull, aktorët marrin deri në 1500 euro, ndërsa në Kosovë, koeficientet e pagave për aktorët janë ndjeshëm më të ulta.

Shoqata Sindikale e Artistëve të TKK-së ka shprehur shqetësim për nivelin e pagave dhe ka kërkuar rritjen e koeficienteve për aktorët dhe punonjësit e tjerë të teatrit. Aktorët argumentojnë se pagat e tyre nuk reflektojnë përgjegjësitë e punës dhe volumet e larta të aktiviteteve, duke theksuar se punojnë deri në 16 orë në ditë dhe gjatë fundjavave.

Kërkesat e tyre bazohen në përgatitjen profesionale dhe rëndësinë e institucionit, duke përmendur gjithashtu rritjen e numrit të shikuesve dhe aktiviteteve të Teatrit Kombëtar. Aktorët e TKK-së kërkojnë që pagat e tyre të rriten për t’u përputhur me standardet e vendeve të tjera të rajonit.

Pavarësisht premtimeve të mëparshme nga Ministria e Kulturës për rishikimin e koeficienteve, deri tani nuk ka pasur ndonjë reagim nga ana e saj. Konfliktet për pagat në TKK janë të vjetra dhe kanë vazhduar përmes grevash dhe veprimeve sindikale të tjera, duke reflektuar pakënaqësi të vazhdueshme në sektorin e kulturës.

Aktorët shpresojnë që ky hap i parë do të çojë në një dialog konstruktiv me institucionet dhe një zgjidhje për përmirësimin e kushteve të punës dhe pagave të tyre./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë

Koreografi i zemrave: Enver Birko dhe arti i valles shqiptare

Publikuar

nga

Sot shënohen plot 35 vite nga ndarja nga jeta e Artistit të Merituar Enver Birko (1935 – 1989), një nga pionierët e artit koreografik shqiptar, i cili la pas një trashëgimi të vyer dhe një karrierë të pasur që zgjati mbi 40 vjet.

Teatri Kombëtar i Operas dhe Baletit organizoi një event përkujtimor, duke sjellë në kujtesën e publikut disa nga momentet më të rëndësishme të jetës dhe karrierës artistike të këtij artisti të paharruar.

Rrugëtimi artistik i Enver Birko nisi në vitin 1950, kur ai u bë pjesë e grupit të valleve në Filarmoninë Shqiptare. Pjesëmarrja e tij aty vazhdoi deri në krijimin e Ansamblit Shtetëror të Këngëve dhe Valleve Popullore në vitin 1957, ku ai u shqua si një nga interpretuesit më të njohur dhe të talentuar.

Me një pasion të pashuar dhe një talent të jashtëzakonshëm, Birko arriti të fitojë zemrat e publikut shqiptar. Lëvizjet e tij të gjalla, teknika e përsosur e interpretimit dhe shkathtësia në skenë ishin elemente që e veçuan atë. Publiku mbetej i mahnitur nga harmonia dhe rrjedhshmëria e lëvizjeve të tij, ku plastika e trupit, duarve dhe këmbëve shpreheshin në një rrugëtim dinamik drejt kulminacioneve të valleve popullore.

Nën interpretimin e tij të shkëlqyer, së bashku me trupën e Ansamblit të Këngëve dhe Valleve Popullore, vallet e mjeshtrave si Panajot Kanaçi, Gëzim Kaceli dhe Agron Aliaj fituan madhështi dhe një cilësi të re artistike, duke u bërë simbole të trashëgimisë kulturore shqiptare.

Gjatë karrierës së tij, Enver Birko u nderua me një sërë vlerësimesh, përfshirë medalje, çmime dhe titullin e nderit “Artist i Merituar”.

Jeta e tij artistike është një pasqyrë e vlerave të larta njerëzore; ai ishte një shembull jo vetëm në art, por edhe në jetën e përditshme, një njeri korrekt, i qeshur, i çiltër dhe me shpirt të madh. Si një prind i përkushtuar, virtytet e tij si person kontribuan në forcimin e madhështisë së figurës së tij artistike, duke e bërë atë një legjendë të artit koreografik shqiptar./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Kulturë

Pashko Vasa: Rilindasi që shkroi epikën e Shqipërisë dhe rrënoi murin e robërisë

Publikuar

nga

Më 17 Shtator 1825, në Shkodër lindi një nga figurat më të shquara të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, Vaso Pasha, i njohur ndryshe si Pashko Vasa ose Vasa Pasha Shkodrani. Ky emër është i lidhur ngushtë me përpjekjet e pasionuara për lirinë dhe pavarësinë e shqiptarëve, dhe me krijimtarinë e tij të jashtëzakonshme letrare.

Familja e tij kishte origjinë prej Mirdite, por ishte zhvendosur në qytet, në atë shtëpi që sot është shtëpia-muze e Pashko Vasës. Në atë ambient të pasur kulturor, ai mori arsimimin e parë dhe shpejt e kuptoi rëndësinë e edukimit dhe dijes për të përballuar sfidat e kohës.

Nga viti 1842 deri në 1847, Pashko Vasa shërbeu si sekretar i konsullatës britanike, një periudhë që i ofroi mundësinë për të mësuar dhe përvetësuar gjuhë të huaja si italisht, frëngjisht, turqisht dhe greqisht. Këto njohuri do të ishin thelbësore për aktivitetin e tij të ardhshëm si publicist dhe veprimtar.

Në vitin 1847, Pashko Vasa udhëtoi drejt Italisë, ku u përfshi në lëvizjet revolucionare për liri. Ai kontribuoi aktivisht në radhët e forcave kryengritëse italiane dhe në Bolonjë u emërua si oficer i Kalorësisë Qytetare. Angazhimi i tij në këtë periudhë e formoi më tej karakterin e tij të fortë dhe dedikimin për lirinë.

Gjatë viteve 1878-1882, Pashko Vasa u dallua si një nga figurat kryesore të Komitetit të Stambollit, i cili punoi për mbrojtjen e interesave shqiptare. Në vitin 1879, ai u bë një nga veprimtarët më të rëndësishëm të “Shoqërisë së të shtypurit shkronja shqip”, një organizatë që promovonte përdorimin e gjuhës shqipe dhe ruajtjen e identitetit kombëtar.

Si autor i shumë veprave politike dhe historike, Vaso Pasha kontribuoi në ndriçimin e drejtësisë për shqiptarët, duke kërkuar lirinë dhe pavarësinë e tyre. Nga viti 1883 dhe deri në vdekjen e tij më 29 Qershor 1892 në Bejrut, ai shërbeu si guvernator i përgjithshëm i Libanit.

Pas vdekjes, eshtrat e tij u sollën në Shqipëri gjatë regjimit komunist, duke dëshmuar vlerën e përjetshme të kontributit të tij për kombin shqiptar. Pashko Vasa do të mbetet gjithmonë një simbol i përkushtimit dhe dashurisë për atdheun, një figurë e ndritshme e historisë dhe kulturës shqiptare./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara